Epiktetos (1): Stoa en Vrije Wil

De antieke stoïcijnen hadden een volkomen deterministisch wereldbeeld. Alles gebeurt zoals het gebeuren moet. Dit staat natuurlijk op gespannen voet met het idee van de vrije wil. Hoe is een vrije wil mogelijk in een wereld waarin alles al vastligt? En hoe is het mogelijk om in een wereld waarin alles vastligt vrije emoties te hebben over die wereld? Dit lijkt in tegenspraak met elkaar. Karneades Even terugspoelen: de stoïcijnen verweten de skeptische platonist Karneades een filosofie te hebben ontworpen die apathie in de hand werkt. Want als niets zeker is, hoe kunnen we dan handelen? Karneades’ antwoord op dit probleem lazen we een eindje terug: hij vond het pragmatisme uit.

Door: Foto: Bron: Livius.org

Closing Time | What Do I Got to Lose?

Sebastian Bach (Skid Row), Axl Rose (Guns N’ Roses) en David Lee Roth (Van Halen) zaten ooit bij elkaar in de limousine. Terwijl Roth een fles Jack Daniels weggulpte, zei ‘ie tegen Bach en Rose:

‘Zo te zien heb ik hier een paar blufgozertjes die me van de troon proberen te stoten…’ Axl Rose boos natuurlijk. Maar van vechten kwam het niet. De volgende dag kreeg Sebastian Bach een briefje per fax excuses van Roth, dat ‘ie het allemaal niet zo bedoelde, en dat Bach ‘m aan hemzelf doet denken in z’n jonge jaren.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Dennis van Zuijlekom (cc)

‘Nu liever geen vuurwerk’

Na de schietpartij van David K. in Praag vlak voor kerst die aan veertien mensen het leven kostte deed de Tsjechische minister van Binnenlandse Zaken Vít Rakušan een verzoek om af te zien van de traditionele vuurwerkshows bij de jaarwisseling. In Tsjechië organiseren gemeentes zelf vuurwerkspektakels. ‘Na de schok die we hebben moeten doorstaan, kan het zeker geen kwaad om minder lawaai en vuurwerk te hebben.‘ Sommige gemeentebesturen hebben het vuurwerk inderdaad afgelast uit solidariteit met de nabestaanden van de slachtoffers op de Karlsuniversiteit, maar anderen trokken zich er niets van aan. ‘Het vuurwerk is een van de weinige dingen die de mensen aan het begin van het jaar een beetje opbeuren, gezien het negatieve nieuws dat hun kant op komt,’ zei de burgemeester van een stadsdeel in Plzeň. Het is een sterke traditie die nog wel even gehandhaafd zal worden. Alleen in Praag is sinds 2020 alle vuurwerk verboden vanwege veiligheidsredenen.

Een onderwerp dat in de nasleep van het drama in Praag zeker tot veel nieuwe discussies zal leiden is de liberale wapenwetgeving in Tsjechië. Ook een traditie, schrijft The Guardian. Het land heeft een van de meest tolerante wetten op wapenbezit in de EU. Het “recht om vuurwapens te verwerven, te houden en te dragen” wordt erkend in de Tsjechische vuurwapenwetgeving, terwijl een grondwetswijziging die onlangs in 2021 in het Handvest van de grondrechten is aangebracht, juridisch “het recht garandeert om het eigen leven of dat van een andere persoon te verdedigen met een wapen”. Die laatste wijziging is doorgevoerd na een petitie, ondertekend door 102.000 burgers, die was georganiseerd in oppositie tegen een voorstel van de Europese Commissie om vuurwapenbezit in de hele EU te beperken. In 2020 telde Tsjechië 307.000 legale wapenbezitters op een bevolking van 10,6 miljoen (ter vergelijking: In Nederland zijn er op de 17 miljoen inwoners slechts 70.000 wapenvergunningen). Het wapenbezit is in Tsechië verbonden met een trotse traditie van de Tsjechische wapenproductie.

Foto: Mike Seager Thomas (cc)

“Vredelievend verzet is vaak effectief”

RECENSIE - Geweldloze campagnes tegen gehate regiems zijn tweemaal zo effectief als gewelddadig verzet. Die opmerkelijke conclusie trekt Harvard professor Erica Chenoweth in haar boek ‘Vredelievend verzet’ op basis van jarenlang onderzoek. Hoe zit dat? In het Vredesmagazine bespreekt Willem de Haan haar visie op verzet en geweld.

Een bijzonder verhaal vooraf. Begin 1986 zijn de Filipijnen het toneel van aanhoudende straatprotesten tegen het regiem van president Ferdinand Marcos. Het land balanceert op de rand van chaos, met muitende legereenheden tegen de gehate dictator. Kardinaal Sin roept burgers op om de straat op te gaan. Honderdduizenden mensen geven gehoor aan die oproep en werpen zich op als menselijk schild tegen de troepen van Marcos. Legereenheden laden hun wapens om op de burgers te schieten. Op dat moment knielen in het wit geklede nonnen voor de tanks van de militairen. Ze dagen de militairen uit op hen te schieten in plaats van op de burgers. Maar de militairen laten hun wapens zakken, en lopen grotendeels over naar de oppositie. Marcos verliest de steun van de militairen, kort daarop treedt hij af.

Het is één van de vele voorbeelden die Chenoweth (1980) noemt in haar studie naar de effectiviteit van geweldloos verzet. Hiervoor verzamelde ze uiteindelijk 627 grootschalige campagnes waarmee tussen 1900 en 2019 geprobeerd werd een einde te maken aan onrecht of dictatoriaal bestuur. In 303 gevallen was sprake van gewapende strijd, 324 campagnes waren geweldloos. Geweldloze campagnes slaagden in de helft van de gevallen, van gewelddadige campagnes slaagde slechts een kwart. Chenoweth concludeert al doende dat geweldloze campagnes twee keer zo effectief zijn als gewelddadige.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | I Was Wrong

Social Distortion is een Californische punkrockband die inmiddels alweer 45 jaar bestaat. De formatie werd in 1978 opgericht door de huidige zanger, Mike Ness, die de Sex Pistols en de Rolling Stones bewonderde.

Midden jaren tachtig was de band een tijdje uit elkaar omdat Ness een paar jaar afwisselend in gevangenissen en afkickklinieken zat. In 1990 brak de band door in het alternatieve circuit met het album Social Distortion.

Foto: Eigen foto Proefschrift bijstandsexperiment Nijmegen

Naar nieuwe bijstandsexperimenten!

Het is een cliché, maar daarom niet minder waar, dat elk onderzoek eindigt met een roep om méér onderzoek. Voor een deel is die roep gewoon terecht. De wetenschap is nooit ‘af’, en dus is het niet meer dan logisch om als onderzoeker na te denken over wat een logisch vervolg zou zijn. Maar soms hebben wetenschappers ook belang bij vervolgonderzoek. Immers, veel geld komt onze hoger onderwijs- en onderzoeksinstellingen binnen door ‘onderzoek in opdracht’. En ja, als je van dat geld afhankelijk bent (voor je voortbestaan als onderzoekseenheid, of als wetenschapper voor je bevordering naar een betere functie of het behouden van je baan), dan is een vervolgopdracht natuurlijk wel erg prettig – niet anders dan bijvoorbeeld in de consultancy.

Meer onderzoek: verder met wat er al ligt

Dus, het risico nemend dat één of andere cynicus gaat roepen dat ik als onderzoeker natúúrlijk vervolgonderzoek wil, ga ik het hier hebben over mogelijke interessante paden voor méér onderzoek en experimenten naar de bijstand. Want die paden die zijn er, heel veel, zoals ik ook hier al aanstipte. De bijstandsexperimenten van de afgelopen jaren hebben een hoop opgeleverd. Zowel kennis over de bijstand, als over hoe je dit soort experimenten in de toekomst (nog) beter kan houden zodat er nog meer van geleerd kan worden. En op die kennis kan worden voortgebouwd.

Foto: © Sargasso eigen foto Lesbos kamp Mavrovouni

Hoe is het nu op Lesbos?

Vlak voor Kerst 2023 kwamen de Europese Raad en het Europees Parlement tot een akkoord voor een nieuw Europees migratiepact.

“Een overeenkomst die de Europese asielwetgeving voor tientallen jaren zal terugdraaien” (Amnesty International). “Het gevolg? Overvolle vluchtelingenkampen en illegale en gewelddadige push-backs” (Vluchtelingenwerk Nederland). “Het lost problemen niet op zoals het verminderen van de druk op landen van eerste binnenkomst” (IRC – International Rescue Committee).

Maar hoe is het eigenlijk nu, bijvoorbeeld, op Lesbos. Na de brand in kamp Moira, drie jaar geleden, kwam er een nieuwe locatie: kamp Mavrovouni. Net als bij Moira bieden tal van NGO’s en vrijwilligers allerlei hulp, van medische hulp tot taallessen, Van activiteiten voor kinderen tot het uitdelen van winterjassen.

Hieronder een verslag van Nederlandse vrijwilligers die medische bijstand verlenen. Anoniem, want de Griekse autoriteiten doen erg moeilijk tegen organisaties die ook kritische geluiden naar buiten brengen. Naam van de auteur is bij de redactie bekend.

Verslag

Het kamp is weer overvol, meer dan 5500 vluchtelingen, waarvan 33% kinderen. 60 %  Afghanen waaronder veel vrouwen en kinderen, 20 % mensen uit Eritrea , 12 % Arabisch sprekenden vooral uit Palestina en Yemen, overige mensen uit Oost-Afrika en Congo dus Soedan, Ethiopië, Somalië, landen waar veel geweld heerst.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Liar in Love

Dat ‘hair metal’ nog niet helemaal dood is, bewijzen de heren van Wings of Steel, een heavy metal-band uit Los Angeles. Het muziekensemble werd in 2019 opgericht door zanger Leo Unnermark en gitarist Parker Halub.

In 2022 brachten ze hun debuut-EP uit en vorig jaar hun eerste langspeelplaat, getiteld ‘Gates of Twilight’.

Foto: Afbeelding door de auteur gemaakt met Bing

Eigen volk eerst, dát is wat ze willen

OPINIE - een gastbijdrage van Ginny Mooy, eerder verschenen op haar eigen website.

“Je moet erboven staan. Je moet ERBOVEN STAAN!” Ik zie hem nog zo goed voor me, al is het nu meer dan drie decennia geleden. Zijn halflange, rode haar driftig wapperend, zijn knalrode wangen, hoeveel moeite hij moest doen om zijn stem kalm te houden, zijn hete adem in mijn gezicht. Zijn neusvleugels, wijd opengesperd, spraken boekdelen. Kalm was hij zeker niet. Maar ik kwam niet om hem heen, hij hield me vast, versperde me de weg, trok me terug als ik toch dreigde te ontsnappen. “JE MOET ERBOVEN STAAN!”

Daar stonden we, bij het houten bankje naast de zandbak tegenover mijn huis. Zijn kleine pupillen stonden strak op mij gericht, terwijl ik alleen maar naar dat bankje kon blijven staren. ‘Gin’ stond daar in mijn handschrift. Met een grote, dikke streep erdoorheen. En daaronder stond in koeienletters gekalkt: “GA TERUG NAAR JE EIGEN LAND.” Wáár moest ik boven staan? Ik wilde nergens boven staan. Daar verderop liep hij, mijn buurjongen, ik wilde hem vragen waarom, misschien wilde ik hem wel slaan, weet ik veel, gewoon de confrontatie aangaan. Maar ik mocht niet. Ik moest ‘erboven staan’. Nou was ik 12 en had ik geen idee wat dat betekende, maar ik wist genoeg. Meneer ‘erboven staan’ was 14 en mijn buurjongen 15. De angst was gewoon te ruiken en het was niet de mijne.

Closing Time | Fooled Again

Richie Kotzen (wat een naam…) zat in bands als Poison, Mr. Big en hardrockband The Winery Dogs. Hij speelt volgens eigen zeggen zo’n beetje alles tussen rock, jazz en soul.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende