Daar is de stille meerderheid

En weer was er wat lawaai tijdens de persconferentie van Rutte en De Jonge. Wilde een kleine groep landgenoten laten horen hoe de opleving van de coronapandemie wél aangepakt zou moeten worden? Jammer maar helaas. Natuurlijk, gezond leven, preventie, allemaal goed. Maar daar zijn de gezond levende mensen die nu in de ziekenhuizen belanden niet mee geholpen. Zwijgende meerderheid verheft de stem? Dan die andere groep mensen die we niet hoorden. Begint de zwijgede meerderheid zich nu eindelijk ook te roeren? Zestig procent van de mensen steunt de invoering van een milde 'lockdown' nu de besmettingen een hoogtepunt hebben bereikt (EenVandaag Opiniepanel, 12 november). Ook de invoering van het 2G-model (alleen gevaccineerde of genezen mensen toegang tot bepaalde locaties) krijgt de steun van zes op de tien mensen. En eerder gaf 72 procent van de gevaccineerden aan voorstander te zijn van specifieke maatregelen voor ongevaccineerden (EenVandaag Opiniepanel, 26 oktober). Toen vonden al zes op de tien mensen (60 procent) dat het kabinet op de volgende persconferentie met een aanscherping van coronamaatregelen moet komen. Dat is nu dus gebeurd. Kijk en vergelijk. De meeste voorstanders (76 procent) zijn er voor een dringender thuiswerkadvies, strengere controles op de coronapas (71 procent) en het herinvoeren van 'de 1,5 meter' (61 procent). Zou EenVandaag de stille meerderheid nu ontdekt hebben? De grote groep mensen die het nu zat is dat de pandemie de wereld maar niet uit wil. En het zwalkende overheidsbeleid zat is. Die er genoeg van heeft dat een relatief kleine groep de eigen feestjes belangrijker vindt dan de volksgezondheid van allemaal. Stille meerderheid 'Mens van het Jaar' Het is te hopen dat er echt een zwijgende meerderheid is die nu voor eventjes de stem verheft om een eind aan de corona-ellende te maken. We zouden dit jaar kunnen afsluiten op de manier zoals we dat bijna twee jaar geleden, vlak voor de pandemie, ook deden: de stille meerderheid benoemen tot de ‘Mens van het Jaar’. “De gematigde Nederlander. De genuanceerde Nederlander. De nuchtere Nederlander die roeptoeters laat blèren en gewoon doet wat gedaan moet worden.” Naïef optimistisch? Ik vrees van wel. Een zoektocht naar de stille meerderheid leverde niets anders op dan “dat de Nederlandse bevolking te genuanceerd in elkaar steekt om ooit een echte zwijgende meerderheid te kennen.” Er is ook geen enkel politieke partij die zich legitiem kan beroepen op zo’n meerderheid. “Uit de stembusuitslagen valt geen stille meerderheid af te leiden.”  Zo’n meerderheid manifesteert zich hooguit tijdens de vakantie, op weg naar zonnige oorden. Maar daar lag het coronavirus ook ineens in de weg, zoals het wintersportieve Oostenrijk door schade en schande heeft ervaren en nu voor de 2g aanpak kiest. Terug naar af = op naar einde pandemie In het begin van de pandemie leek het er even op of Nederlanders massaal de schouders er onder ging zetten om dit varkentje wel even te wassen. Even massaal als er carnaval werd gevierd, voetbal gekeken en in volle stadions naar allerlei toppers werd gekeken en geluisterd. Komt die massaliteit nu terug om het coronavirus uit te zwaaien?

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Ruttes stille meerderheid

COLUMN - Wij probeerden in 2018 de zwijgende meerderheid op te sporen, maar het was een vergeefse zoektocht. Op de laatste persconferentie na de ministerraad liet Rutte weten die meerderheid nu gevonden te hebben. Met betrekking tot de agressie jegens hulpverleners tijdens jaarwisseling, zei hij:

En ik denk dat daarmee de normen van wat wij met zijn allen in dit land maatschappelijk aanvaardbaar vinden, of in ieder geval de grote zwijgende meerderheid in dit land maatschappelijk aanvaardbaar vindt, dat die normen opnieuw zijn overschreden bij de laatste jaarwisseling.

Wat die zwijgende meerderheid nu exact ervan vindt en welke normen die groep er precies op na houdt zal onbekend blijven (typisch kenmerk voor een stille club), maar het is treurig dat hulpverleners zo weinig merkbare steun van de burgers krijgen.

Dat wil zeggen: als we kijken naar de magere resultaten van een aantal petities over dit onderwerp (cijfers per 12 januari, 11:26 uur; kalenderdata geven datum van sluiting aan).

7 december 2019: Blijf van onze hulpverleners af – 24 ondertekeningen
5 december 2019: Hogere straffen bij aanvallen van hulpverleners – 44 ondertekeningen

Ook eerder bleken maar weinig mensen bereid petities tot steun voor hulpverleners te ondertekenen.
9 december 2016 (ingetrokken): Betere CAO voor hulpverleners – 8 ondertekeningen
29 november 2016: Stop agressie tegen hulpverleners – 1.076 ondertekeningen
31 december 2011 (ingetrokken): Meer veiligheid voor dienstverleners – 713 ondertekeningen

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sharon Mollerus (cc)

Mens van het Jaar: de stille meerderheid

COLUMN - Wie namens de zwijgende meerderheid zegt te spreken, moet zijn mond houden. Stilte is immers de stem van die meerderheid, dus wat schreeuwen eigenlijk al die zelfbenoemde woordvoerders van de ‘stille meerderheid’?

Onze zoektocht naar de zwijgende meerderheid, het Nederlandse synoniem voor ‘silent majority’ en die we derhalve hier stug de stille meerderheid zullen noemen, leverde niets op. Een conclusie kan zijn dat de Nederlandse bevolking te genuanceerd in elkaar steekt om ooit een echte stille meerderheid te kennen. Verkiezingsuitslagen geven een dermate verdeeld beeld weer dat die conclusie misschien is te rechtvaardigen.

Misschien is het geen meerderheid maar een groep ‘ongehoorden’, die net groot genoeg zou zijn om een publieke omroep voor op te richten. Hebben de initiatiefnemers zich al opgeworpen als woordvoerder van de stille meerderheid? Het zou hun geloofwaardigheid aantasten.

Niet dat ze daar wakker van zullen liggen, want als ze voor onwaarheden niet terugdeinzen, zullen ze ook niet in hun eerste de beste contradictio in terminis stikken. Net als hun pleitbezorger die al eens demonstreerde hoe 18 onwaarheden in 2 minuten zonder enig weerwoord op de publieke omroep werden vertoond.

Nee, wij konden geen concrete stille meerderheid vinden. Wel veel burgers voor klimaatmaatregelen, ook veel burgers die ontwikkelingshulp steunen en boeren en burgers die de landbouw veranderen. Ook al hoor en lees je daar weinig over, wij gaan niet roeptoeteren dat we hier de stille meerderheid nu wél hebben gevonden.

Foto: mark notari (cc)

Stille meerderheid (3)

COLUMN - Wij denken dat Nederland geen land van meerderheden is. Maar er zijn lieden die hard roepen dat er in ieder geval een stille meerderheid zou zijn. We blijven stug doorzoeken naar de zwijgende meerderheid, de Nederlandse vertaling van ‘silent majority’en die we derhalve hier de stille meerderheid zullen noemen.

In een eerste stukje rees het vermoeden dat de stille meerderheid geen demografisch maar een demagogisch verschijnsel is. Een ooit door Richard Nixon gelanceerd stukje retoriek, dat later vooral door conservatieve en rechtspopulistische politici is gebruikt. En hoewel het tegenwoordig nogal populistisch is voor alles en nog wat een referdnum te eisen, de uitslag van het sleepwet-referendum liet geen enkele meerderheid zien.

We konden ook in een tweede stukje geen enkele meerderheid ontdekken in de uitslagen van verschilende verkiezingen en peilingen, dus verder gezocht. En jawel, het is zomer, het is vakantietijd en daar is dan de stille meerderheid!

Waar de massa de rest van het jaar opeen gepakt op het asfalt straat te ronken, blijkt ze deze weken stilletjes verdwenen.

De spitsverwachting volgens de Rijkswaterstaats verkeersinformatie:

Volop zomervakantie. In de traditionele spitsuren ontbreken de meeste files in z’n geheel. In de loop van de ochtend ontstaan hier en daar wat recreatie-vertragingen. Maar ook dat mag eigenlijk geen naam hebben.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland (cc)

Stille meerderheid (2)

COLUMN - We zijn nog steeds op zoek naar de zwijgende meerderheid, de Nederlandse vertaling van ‘silent majority’en die we derhalve hier stug de stille meerderheid zullen noemen.

In een vorig artikel rees het vermoeden dat de stille meerderheid geen demografisch maar een demagogisch verschijnsel is. Een ooit door Richard Nixon gelanceerd stukje propagandistische retoriek, dat later vooral  door conservatieve en rechtspopulistische politici is gebruikt.

Tevens suggereerden we in dat artikel dat Nederland geen land van meerderheden is, dus ook geen stille meerderheid kent. Maar omdat we, tegen de tijdgeest in, wars zijn van vermoedens en suggestieve stellingen, zoeken we toch naar bewijzen van de aanwezigheid van een stille meerderheid. We zouden het eens volledig mis kunnen hebben, nietwaar?

Vorige keer dachten we dat te vinden door te kijken naar de voor- en tegenstemmers bij het ‘sleepwet’-referendum. Maar noch de voorstemmers, noch tegenstemmers waren als een substantiële meerderheid te duiden.

Dan maar terug naar de laatste Tweede Kamerverkiezingen (maart 2017). Met een opkomst van 81,57% (dat is ruim 61% van de totale bevolking) is een behoorlijke meerderheid ter stembus getogen. Zelfs als we pietluttig doen en alleen het aantal geldig uitgebrachte stemmen als referentie nemen, blijkt een dikke meerderheid  haar stemrecht te hebben uitgeoefend.

Foto: Sharon Mollerus (cc)

Stille meerderheid

COLUMN - Gisteren stipten we hier al even de zwijgende meerderheid aan. Daar wil ik nog iets over kwijt.

Het is 1. makkelijk spreken namens de zwijgende meerderheid. Als we er van uitgaan dat die ook echt bestaat, dan is het 2. ook makkelijk praten tegen de zwijgende meerderheid.

In het eerste geval kan men roepen wat men wil. U kunt verkondigen wat u wil, elke boodschap is er een van de zwijgende meerderheid.

In het tweede geval zit de makkelijkheid in het gegeven dat die meerderheid toch niets (terug)zegt. Het is immers een zwijgende. Alleen wie de zwijgende meerderheid oproept toch vooral eens wat van zich te laten horen, heeft het stukken minder makkelijk.

Sinds Richard Nixon in 1969 de zwijgende meerderheid bepotelde, is haar geschiedenis vooral een van conservatieve of rechtspopulistische politici die zich, al dan niet door eigen verzinsels, in het nauw gedreven voelen.

De zwijgende meerderheid wordt ten tonele gevoerd, of wordt aangeroepen, door lieden die het op gezette tijden noodzakelijk achten zich groter voor te doen dan ze zijn. Want hoe groot men ook in werkelijkheid is, een meerderheid is men zelden of nooit.

En omdat er zelden of nooit ergens een meerderheid voor is, zijn er spelregels in het leven geroepen om op zijn minst de schijn van meerderheid overeind te houden. Zonder zulke afspraken is  geen organisatie bestuurbaar, stagneert de continuïteit, komt er niets tot stand.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Timo Newton-Syms (cc)

Kunst op Zondag | Prima mensen

It’s better not to rely too much on silent majorities … for silence is a fragile thing… one loud noise and it’s gone.

(Banksy quote, vrij naar Alan Moore).

Terwijl rechts en links sinds mensenheugenis de zwijgende meerderheid voor hun idealistische karretjes trachten te spannen, zijn in het Kunstenlab in Deventer kunstenaars op zoek naar die zwijgende meerderheid (tot 30 april).

De zwijgende meerderheid is een uitvinding die wordt toegeschreven aan Richard Nixon die in 1969 ’the great silent majority of my fellow Americans’ achter zijn Vietnambeleid trachtte te scharen. Sindsdien zijn het vooral conservatieve politici geweest die zeiden de zwijgende meerderheid te vertegenwoordigen.

In het Kunstenlab zijn drie kunstenaars gevraagd te reageren op werk van collega’s, dat eerder al in het Enschedese Tetem was te zien. We putten even uit de tentoonstellingsinformatie.

Bij de video-installatie ‘De Mensen’ van Viktoria Gudnadottir: “Hoe dichterbij men komt, hoe lastiger het wordt om het individu als archetype van een groep te ervaren.”

videostills Viktoria Gudnadottir De Mensen
© Kunstenlab Viktoria Gudnadottir De Mensen

Bij de installatie The Opposite of Black and White van Gunter Gruben: Hij maakte een stemwijzer die veel genuanceerder kon worden ingevuld dan de officiële stemwijzer. Het resultaat: in zijn multimedia installatie (klik hier op Silent Majority) “verdwijnen de scherpe randen van het lijnenspel die de opvattingen aan uiterste zijden van het spectrum representeren”.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.