Recensie Zomergasten | Claudia de Breij

Om eerlijk te zijn: Claudia de Breij stond niet heel erg hoog op mijn lijstje van mensen die ik graag beter wilde leren kennen in een drie uur durend interview. En ook na drie uur Claudia de Breij voel ik niet de minste behoefte om een show van haar te gaan zien. Maar als Zomergast vond ik haar niet onaardig. Het was niet wereldschokkend, maar dat hoeft ook niet altijd. Het meest opzienbarende was een bewust ingelaste pijnlijke stilte. En de bekentenis dat Claudia's moeder meer moeite had met haar coming out dan haar vader. En Judy Garland kwam nog even langs in de gedaante van een vlieg op zoek naar een slokje wijn. Het interview kabbelde rustig voort en de fragmenten gaven een aardig inkijkje in haar interesses en kijk op de wereld. Nu heeft Claudia de Breij een kijk op de wereld waarin ik me wel enigszins herken. Dat helpt ook mee in de waardering van zo’n avond.

Door:
Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Recensie Zomergasten met Frans de Waal

RECENSIE - Wat zou het aardig zijn, dacht ik voorafgaand aan Zomergasten met Frans de Waal, als we geen enkele aap te zien krijgen vanavond. Dat hij ons fragmenten zou voorschotelen die hem ontroeren en doen huiveren, dat hij verhalen zou vertellen over verloren liefdes en vervlogen obsessies. Het mocht niet zo zijn: het stikte van de apen. Zo nu en dan onderbroken door een enkele olifant of papegaai. Frans de Waal is primatoloog en aan deze avond te oordelen, heeft hij weinig andere interesses dan zijn eigen vakgebied. 

De Waal is duidelijk ook niet iemand die veel televisie of films kijkt. Bijna alle fragmenten die hij liet zien, hadden iets met zijn werk te maken. Daar zaten soms best interessante fragmenten tussen (een hyperintelligente papegaai, een chirurg die ruziede met de anesthesist), maar meestal was het fragment een wat slap, vrijblijvend kapstokje voor een punt dat hij wilde maken. Vaak kende hij de dieren (inclusief de mensen) die we in de fragmenten zagen persoonlijk. Had hij ermee gewerkt. Ik kreeg eigenlijk nooit het gevoel dat hij een fragment had gekozen omdat het fragment zelf iets bij hem teweeg had gebracht. Het fragment uit een reportage over Nico Tinbergen (een van de grondleggers van de ethologie), was volgens mij door de redactie van Zomergasten aangedragen en pas kort daarvoor voor het eerst door Frans de Waal gezien. In het meest ontroerende fragment van de avond nam primatoloog Jan van Hooff afscheid van de 59-jaar oude chimpansee Mama.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Still uit VPRO Zomergasten 2017 met Wim Opbrouck

Recensie Zomergasten 2017 | Wim Opbrouck

Wim Opbrouck is een gulzigaard: een man van duizend liefhebberijen; zoals hij bourgondisch eet en de taal zuipt als een liefhebber van de sterke drank, zo is hij ook een gretig verteller.

En vertellen deed de Vlaamse acteur honderduit, maar het leek allemaal een spel waar hij vooral zelf schik in had. Aan het begin van het gesprek bracht Janine Abbring in herinnering hoe Opbrouck als enige had gestraald toen ze hem sprak ter voorbereiding van de avond.

Opbrouck onthulde hoe Zomergasten altijd al een van zijn favoriete programma’s en inspiratiebronnen was geweest: zijn eerste fragment was zelfs van Jan Wolkers in Zomergasten, ook al zo’n gulzig verteller, die smakelijk verhaalde hoe hij het graf van dichter Dylan Thomas had bezocht en zich uiteindelijk een kies had gebroken op een van de groene steentjes die zijn reisgenoten daar vanaf hadden geplukt.

Lekker voor zichzelf bezig

In het erop volgende fragment liet Opbrouck zien hoe dirigent Reinbert de Leeuw samen met de Poolse dirigent Henryk Górecki op twee piano’s zitten te rammen terwijl ze de kersverse partituur van de laatste doorspelen. Opbrouck kon geweldig genieten van het onbeschaamde spelplezier. Ik zag vooral twee opgetogen kinderen tingeltangelen dat het een lieve lust was. Leuk om te zien, maar mij kon het niet bekoren: die twee waren lekker voor zichzelf bezig.

Foto: Still VPRO Zomergasten 6-8-2017 - Glenn Helberg

Recensie Zomergasten 2017 | Glenn Helberg

RECENSIE - Het zou zo’n beetje alles worden waar reactionair blank Nederland zich groen en geel aan ergert, deze Zomergastenaflevering. Psychiater Glenn Helberg – van Antilliaanse afkomst, homoseksueel – voerde de kijker behendig langs allerhande discussiepunten over ras en seksualiteit waar de witte kijker zich ongemakkelijk bij voelt.

Zelfs de progressieve Janine Abbring voelde zich in al haar witheid regelmatig ongemakkelijk en interrumpeerde de geboren verteller Helberg dat het een lieve lust was. Ze was door alle politiek geladen discussies over ras elk woordje op een goudschaal gaan wegen, bang om de verkeerde woorden te gebruiken, onthulde ze.

Het gaat nu even niet om jou, meid, dacht ik bij mijzelf. Dat had je toch van ‘black twitter’ kunnen leren, en anders moet je daar misschien gewoon maar even wegblijven. Scheelt een hoop twijfel aan jezelf die verder niks oplevert. Als niks anders helpt, gewoon muten die bende jacobijnen, want dat vingerwijzen van die lui de godganse dag door is inderdaad doodvermoeiend.

Helberg toonde zich allerbeminnelijkst en liet zich niet van de wijs brengen.

In de pas lopen

De psychiater begon zijn exposé met een fragment uit Nise: the heart of madness (2015), over een jonge vrouwelijke collega in een kliniek in Rio de Janeiro, die psychiatrische ziekten in plaats van deze met elektroshocks en lobotomieën te lijf te gaan, behandelde door een beroep te doen op creatieve expressie. Nogal revolutionair in de jaren vijftig, waarin men vooral aan symptoombestrijding deed, en patiënten met dwang en agressie benaderde.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Eberhard van der Laan, Zomergasten 2017 (still, VPRO)

Recensie Zomergasten 2017 | Eberhard van der Laan

RECENSIE - Over kanker wilde ‘ie het duidelijk niet hebben. Ja, heel even, om de olifant maar zo snel mogelijk de kamer uit te werken. Het was een formaliteit: we hebben besloten elkaar te tutoyeren, we voeren dit gesprek niet live omdat de vermoeidheid je anders parten zou spelen. Van der Laan wilde een mooie avond neerzetten, presteren, had ik het idee. En vooral geen melodrama.

Toch liet het vooruitzicht van een voortijdige dood zich natuurlijk niet helemaal wegdrukken. Aan het eind van de avond hadden beide gesprekspartners wel degelijk grote moeite hun tranen te bedwingen. Bij een fragment over de plotselinge verbroedering die het lot van de in de knop gebroken Ajacied Abdelhak Nouri opriep, kreeg Van der Laan het te kwaad. ‘Waarom roept dit nou zo’n emotie bij je op?’, wilde Janine Abbring weten.

‘.. en je eigen situatie niet!’, dacht ik erachteraan. ‘Jezus man, je gaat vermoedelijk op overzienbare termijn dood; da’s niet niks!’

Toen Janine even later over Eberhards ‘erfenis’ begon, was het mij wel duidelijk: de nakende dood laat zich niet onder tafel moffelen, ook al wil je ’t er niet expliciet over hebben. Want nu schoten beide gesprekspartners vol. Maar het k-woord viel niet. Slechts dat Abbring met de rest van Amsterdam hoopte dat Van der Laan nog lang haar burgemeester mocht blijven.

Recensie Zomergasten met Rosanne Hertzberger

RECENSIE - Zomergasten met Rosanne Hertzberger eindigde met de overpeinzing dat het goed is om zo nu en dan uit de kudde te stappen en je eigen weg te gaan. Aanleiding was Whitney Houston die tijdens de Superbowl van de Star Spangled Banner een powerballad in vierkwartsmaat had gemaakt in plaats van het driekwartswalsje dat het hoort te zijn.

De kudde was de rode draad van deze aflevering. De avond begon met een fragment van Dances with Wolves waarin Kevin Kotsemmer samen met een stel Sioux-indianen op een kudde bizons jaagt. Tegelijk ging dat fragment vooral over het kuddedier waarover het de rest van de avond ging: de mens. Die, zo doceerde Rosanne Hertzberger ons in haar eerste poging ons wereldbeeld een klein zetje te geven, al sinds het begin der tijden pas stopt met het doden van een bepaalde dierensoort als het laatste exemplaar op z’n bordje ligt. De indianen hebben meerdere bizonsoorten doen uitsterven en het was volgens Hertzberger ook geen toeval dat de mammoet ophield met bestaan toen de mens voet aan wal zetten in Europa. Oftewel: de jager-verzamelaar die volgens de overlevering zo in harmonie met de natuur leefde, had een broertje dood aan die natuur. Goed dat het eens gezegd is. 

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Zomergasten 2016 (VPRO) - Mark Rutte

Recensie Zomergasten | Mark Rutte

RECENSIE - Helemaal aan het eind van Zomergasten met Mark Rutte merkte presentator Thomas Erdbrink op dat zijn gast, door fragmenten te tonen die vrij hard waren, een kant had laten zien die we niet van hem kennen. Rutte antwoordde dat hij ervan houdt als het soms schuurt: “Het moet af en toe even lastig zijn, je moet elkaar soms irriteren, dan kom je tot betere dingen.”

Het moge weinig verbazing wekken dat Onze man uit Teheran niet in staat bleek om het onze minister-president lastig te maken. Erdbrink heeft nu eenmaal de bagage noch de ballen om een virtuoze babbelaar als Mark Rutte tegen de grond te dwingen. Eén keertje kreeg hij Rutte een beetje op de kast (waar Rutte, voor alle duidelijkheid, niet in zit – gelukkig werd dat in een bijzinnetje afgehandeld), toen Erdbrink zich afvroeg of het fragment met Turkse Nederlanders die een journalist intimideerden, nu werkelijk een groot probleem liet zien. Daar schoot Erdrink volgens Rutte precies in de cultuur-relativerende reflex waar de ‘stille meerderheid’ (kennelijk de opvolger van de hardwerkende Nederlander, ik hoorde ‘m vaker langskomen) zo’n genoeg van heeft. 

Stevig doorvragen

Rutte had net verteld dat die ‘stille meerderheid’ zich niet meer durfde te uiten tussen het polariserende geschreeuw van de twee dominante uitersten in Nederland (linkse elite die van mening is dat iedereen een vluchteling op z’n zolderkamertje moet opnemen versus rechtse aso’s die overal een piemel in willen zien) en heel even leek het inderdaad een beetje te gaan schuren. Vooral de vraag van Erdbrink aan Rutte wat de Nederturken die de verslaggever intimideerden gemeen hadden met ‘ons’, verleidde mij om op het puntje van mijn stoel plaats te nemen. Maar Rutte antwoordde met een eenvoudig ‘niks’ en we gingen door naar het volgende fragment.

Foto: The Conmunity - Pop Culture Geek (cc)

Zomergasten | Rubberen Rutte

VOORBESCHOUWING – ‘Teflon Tony’ werd ‘ie destijds genoemd, de toenmalige Britse premier Blair. Tefal Tony. Niks kwalijks bleef aan hem plakken. Dat is na het Irak-debacle, waar Blair zich mede verantwoordelijk voor maakte wel iets veranderd, maar nog altijd is hij een graag geziene gast. Tegenwoordig verdient Blair miljoenen met het uitventen van zijn netwerk met de groten der aarde. Slechts in de marges van het publieke debat wordt hem dat kwalijk genomen.

Mark Rutte mag dan de gravitas van een Blair missen, hij beschikt over diezelfde tefalpan-kwaliteit. Politieke affaires glijden van hem af als water van een eendenrug. In zee gegaan met de PVV? Duizend euro beloofd? Bonnetjesaffaire? Rutte zegt gewoon dat hij ‘een grote fout heeft begaan’, kijkt wat spijtbewust de kiezer aan, en hij is weer goed voor een volgende verkiezingsronde.

Of hij lacht het schaterend weg. En kijk, onze wonderboy oogt weer even fris en fruitig als voorheen. Alsof er niks gebeurd is.

Een deel van zijn geheim ligt in zijn vermogen om in alle richtingen mee te buigen, al naar gelang de politieke wind staat. Zelf is ‘ie een sociaal-liberaal, maar als dat electoraal zo uitkomt tapt ‘ie even makkelijk uit een nationaal-populistisch vaatje. Wat dat betreft is Mark Rutte zo’n beetje het politieke equivalent van Mister Fantastic, de rubberen man uit de Fantastic Four.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Andrea Maier - Zomergasten 2016, VPRO

Recensie Zomergasten | Andrea Maier

RECENSIE - Zomergasten met Andrea Maier begon met een serie korte fragmenten waarmee de hoogleraar gerontologie (de wetenschap die zich met ouderdom bezighoudt) aan ons werd voorgesteld. We zagen Maier voor een huisje staan. Een oud huisje. Ze zei dat het huisje mankementen had en hier en daar verzakt was, maar dat dit z’n eigen schoonheid had.

De schoonheid van het ouder worden, kwam tijdens de rest van de avond niet aan de orde. Ook niet toen we net een fragment uit ‘69: liefde, seks, senior’ hadden gezien, waarin een ouder echtpaar vertelt hoe hun seksleven door de ouderdom is veranderd en dat inmiddels de handen en de mond belangrijker zijn dan de geslachtsdelen. Het was een ontroerend fragment dat een mooie aanleiding had kunnen zijn om het ook even te hebben over de manier waarop aftakeling juist voor verdieping kan zorgen. Maar Maier liet het fragment zien om te kunnen praten over het taboe van seks op oudere leeftijd, waar zij in haar tijd als arts vaak tegenaan liep. Op zich prima, maar het toonde ook aan wat ik deze avond miste: de meeste fragmenten waren een aanleiding om een beroepsmatig puntje te maken, niet omdat het indruk op haar had gemaakt. En dat leverde een vrij eentonig avondje op.

Foto: Zomergasten 2016 - Griet op de Beeck

Recensie Zomergasten | Griet op de Beeck

RECENSIE - “Zomergasten is afgezakt tot ouwe televisie kijken en daar een potje bij mijmeren”, sprak iemand dit weekend tot mij. Laten we hopen dat hij naar Zomergasten met Griet op de Beeck heeft gekeken; zijn typering werd op twee essentiële punten weerlegd. Want 1) veruit de meeste fragmenten waren afkomstig uit deze eeuw en 2) Op de Beeck bleef zo ver weg van mijmeren als menselijkerwijs mogelijk. Ze houdt niet van koetjes en kalfjes, noch van anekdotes. Haar favoriete stokpaardje: het leven is maakbaar, zolang de sterren gunstig staan en je bereid bent om tot de bodem te gaan.

Het gaat haar niet om geluk. Geluk is overroepen. De Vlaamse schrijfster van Vele hemels boven de zevende, Kom hier dat ik u kus en Gij nu streeft naar intensiteit, waarin het mooie en het lelijke naast elkaar kunnen blijven bestaan. Ze wil de banaliteit van het dagelijks leven te lijf gaan, alles eruit halen wat er in zit. En door de schrijven, kan ze daar in alle hevigheid aan ontsnappen.

De mens, aldus Op de Beeck, heeft de neiging om al zijn tekortkomingen, al zijn frustraties, alle emoties en zwakheden onder het tapijt te schoffelen, om vervolgens op het tapijt te gaan staan en net te doen alsof hij de bobbel ellende die eronder ligt niet voelt. Maar wat elk mens zou moeten doen, (als het even kan met hulp van een begenadigd therapeut), is om dat tapijt op te tillen. En om het beest dat eronder ligt in de ogen te kijken en bij de kladden te vatten. Hij moet het gevecht met hem aan gaan en zichzelf zo bevrijden van die ondraaglijke ballast, zodat hij eindelijk zichzelf kan worden. “Iedereen in therapie!”, jubelde Op de Beeck. Waarna presentator Thomas Erdbrink haar op de sofa probeerde te leggen. De moeilijkheid daarbij: Griet op de Beeck wilde wel een tipje van haar tapijt oplichten, maar niet helemaal. Ze had zichzelf weten te bevrijden en die bevrijding had haar enorm veel gegeven, maar om ons precies te vertellen hoe het beest eruit had gezien, dat bleek onmogelijk. Zo zagen we de contouren van het beest, maar wat ze echt zag toen ze in de bek van het monster keek, daar bleef het naar raden. Liever liet ze de fragmenten het werk doen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende