WW: Gaydar bestaat

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Een echte belangrijke maatschappelijke vraag kan je het niet noemen, maar in de categorie 'toch leuk om te weten' zochten onderzoekers Nicholas Rule and Nalini Ambady naar een wetenschappelijk antwoord op de vraag of mensen het vermogen hebben om homo's van hetero's te onderscheiden. Ofwel, bestaat er zoiets als een gaydar. Het vermogen om de seksuele voorkeur bij mensen te detecteren was al eerder aangetoond bij pratende mensen op video, maar Rule en Ambady vroegen zich specifiek af of we het ook aan een gezicht alleen kunnen aflezen. Hiertoe onderwierpen ze 90 personen aan een test: zij kregen 90 gezichtsfoto's, geplukt van een online datingsite, te zien. En inderdaad, zowel mannen als vrouwen wisten de homo- en hetero-gezichten boven kansniveau van elkaar te onderscheiden.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Siftables: het Duplo van de Toekomst

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Vier Siftables in een foto-applicatie (Foto: Flickr/Agathe B)

Met blokken spelen hebben we als kleuter ongetwijfeld allemaal wel eens gedaan. En ook bij dit speelgoed staat de ontwikkeling niet stil. Werden de eerste gammele torens nog van oerdegelijk hout gemaakt, de huidige GC-lezer zal vast wel bekend zijn met de felgekleurde Duplo-blokken. Onderzoeker David Merrill laat ons zien waar de peuters van de toekomst mee zullen gaan bouwen: Siftables, kleine draadloze computers, zo groot als koekjes en tjokvol sensors.

Siftables zijn het nieuwste resultaat in een ontwikkeling die al langer gaande is: computers worden steeds kleiner, goedkoper en alomtegenwoordiger. Al deze factoren maken de weg vrij voor het ontwikkelen van allerlei nieuwe manieren om met digitale media om te gaan. Voorbeelden hiervan zagen we al op eerdere Wondere Woensdagen bij de Slow Communication van Agamanolis, Johnny Lee’s Wii-hacks of Phobot. Het overkoepelende idee is dat mensen op hun eigen, fysieke manier digitale media kunnen manipuleren. Wij passen ons niet aan aan de computer. Die moet zich maar naar ons voegen.

Terug naar de Siftables. De blokjes zijn dus zo groot als koekjes en kunnen tegen elkaar aangeschoven worden om connecties tussen de verschillende units te maken. Je kan ze schuin optillen, stapelen, schudden en elke manipulatie heeft weer een ander effect op de applicatie die je ermee uitvoert. Merrill geeft in zijn TED praatje (zie hieronder) een paar mooie voorbeelden van zulke applicaties: Zo laat hij kinderen d.m.v. de siftables een verhaal creëeren, doet hij boggle-achtige woordspelletjes en laat hij zien hoe je siftables kan gebruiken om muziek te componeren. Dat allemaal door simpele fysieke handelingen met de blokjes.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Het Einde der Tijden berekend

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Het Einde van Alles (Foto: Flickr/PhotoGraham)

Sinds ze rechtop kon lopen is de mensheid zich al aan het afvragen wanneer het dan allemaal ophoudt: wanneer kunnen we het Einde der Tijden verwachten? Bijna alle wereldreligies en sektes onderhouden een idee over het Einde. En volgens velen komt dat Einde eerder vroeger dan later. Sommigen zoals de Rastafari’s en ‘born again christians’ zoals ex-president George W. Bush beweren zelfs dat de Eindtijden al zijn aangebroken en dat het nog maar even duurt voordat we allemaal in het Rijk Gods belanden. Uit religieuze hoek komen er dus genoeg meningen over wanneer we de Armageddon kunnen verwachten, maar wat voorspelt de wetenschap?

Technologische singulariteit. Al eerder berichtten we over Ray Kurzweils theorie van de technologische singulariteit: een nulpunt dat zich over zo’n 50 jaar voor zal doen waarin de huidige zich versnellende ontwikkelingen tot een hoogtepunt komen en we in een soort eeuwig punt van oneindige ontwikkeling belanden. Je zou dit natuurlijk als pseudowetenschappelijk gebazel kunnen afdoen, maar Kurzweil kreeg met zijn ideeën een hoop geld bij elkaar van nota bene NASA en Google. In samenwerking richtte hij de Singularity University om mensen op te leiden die ons de Eindtijd in kunnen leiden.

Doomsday Clock. Een minder rooskleurig beeld van het Einde der Tijden is er een van totale wederzijdse vernietiging van de Aarde door middel van gebruik van ons nucleaire arsenaal. Vlak na het werpen van de eerste atoombom stelden onderzoekers van het Bulletin of the Atomic Scientists een symbolische Doomsday Clock in die de dreiging van zo’n atoomoorlog weergeeft. Hoe dichter de klok bij 12 uur komt, hoe groter die dreiging. Het dichtstsbij dit tijdstip stond de klok in 1953 (11.58u), toen de VS en Sovjetunie vlak na elkaar atoomproeven hielden. Na veel ups en downs staan we er volgens de beheerders nu niet heel rooskleurig voor: na de nucleaire aspiraties van Noord-Korea en Iran staat de klok nu op vijf voor twaalf. Tijd om onder de schoolbankjes te kruipen dus!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Waar houdt wetenschap op en begint de magie?

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De astrologische klok combineert wetenschap en magie (foto Flickr/elgweilointrepido.com)

In dit Darwinjaar is er in het kader van zijn evolutietheorie al veel geschreven en gediscussieerd over het verschil tussen wetenschap en non-wetenschap, in het bijzonder het geloof. Aanhangers van de evolutietheorie en wetenschap in het algemeen benadrukken dat Darwin’s theorie wetenschappelijk is en daarom meer waar is dan ideeën die op geloof of een heilig boek gebaseerd zijn.

Verdedigers van het creationisme beweren aan de andere kant dat Darwin’s theorie ook maar een theorie is, waar je ook al dan niet in kan geloven. Overigens zijn dit niet alleen de ‘domme Amerikanen’, volgens recent onderzoek gelooft de helft van alle Britten ook niet in de evolu- tietheorie.

De pseudowetenschappelijke zus van het creationisme, Intelligent Design, gaat nog een stap verder en giet een wetenschappelijk sausje over Genesis. Zij vragen zich openlijk af waarom hun wetenschap niet wordt geaccepteerd en die van Darwin en zijn volgelingen wel.

De gebruikelijke respons van bloggers hierop is vaak het vrolijk belachelijk maken van de lieve domme gelovigen. Maar zoals zo vaak gaat ook achter dit hoongelach een onzekerheid schuil: want wat is precies het verschil tussen wetenschap en geloof, hoe kunnen we wetenschap van pseudowetenschap, alchemie en magie onderscheiden?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Periodiek Systeem in Videos

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Screenshot van de periodicvideos.com homepage

Iedereen die op de middelbare school gezeten heeft moet de poster gezien hebben: die van het Periodiek Systeem der Elementen. Deze maart is het 140 jaar geleden dat de Russische chemicus Dmitri Mendelejev negen chemische elementen gerangschikt naar atoommassa in een tabel zette. Mendelejev gebruikte dit schema vervolgens als basis om alle bekende elementen in te delen. Op dat moment waren dat er 63. Het mooie van zijn indeling in tegenstelling tot die van andere chemici was dat hij aan de hand ervan het bestaan van elementen kon voorspellen. Vanaf dat moment vinden chemici eigenlijk dus geen nieuwe elementen meer, maar tonen ze slechts het bestaan aan van de door Igor Mendelejev voorspelde atomen.

Tijdens de saaie lessen scheikunde moet iedereen op enig moment wel gestaard hebben naar al die interessante één, twee of drie-letterige afkortingen en zich afgevraagd hebben wat al die elementen nou precies doen en hoe ze eruit zien. Ok, zuurstof gebruiken we om te ademen, helium zorgt voor een hoger stemgeluid, waterstof voor brandende zeppelins en van lood maak je regenpijpen. Maar wat doet Molybdenum eigenlijk? En wat is Californium voor een spul?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Bellen met je nier

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Een ander soort intelligente pil (Foto: Flickr/Divine Harvester?)

Wie zich de films Inner Space of The Fantastic Voyage herinnert, moet de nabije toekomst van de medische wetenschap voor zich zien: geen gedoe meer met chemische medicijnen waarvan niemand precies weet waarom ze werken. Een House-achtig deductief meesterbrein om diagnoses te stellen is ook niet meer nodig: nee, in de toekomst sturen we gewoon piepkleine voertuigjes het menselijk lichaam in en laten we de piloten rustig van binnenuit bekijken wat er met de patienten aan de hand is.

Omdat de technologie om menselijke medisch piloten tot de benodigde grootte te verkleinen nog wel even op zich laat wachten, wordt er hard gewerkt aan intelligente pillen, die zelfstandig informatie kunnen leveren over de staat van ons lichaam. Het Amerikaanse bedrijf Proteus is nu een eind op weg met de eetbare chip. Deze ‘intelligente pil’ kan worden voorgeschreven aan patienten op dezelfde manier als dat bij een normaal medicijn gaat. Naast de benodigde werkzame chemische stoffen bevatten de pillen ook eetbare sensoren die geactiveerd worden door het maagzuur.

Vanaf dat moment kunnen de sensoren allerlei lichamelijke functies meten en deze informatie als een digitaal signaal doorsturen naar een ontvanger die als een pleister op het lichaam geplakt zit. Het draadloze netwerkbedrijf Qualcomm ontwikkelt technologie die deze informatie vervolgens weer kan doorsturen naar je 3G mobieltje. In de nabije toekomst kunnen we dus vrolijk bellen met onze inwendige organen hoe het met ze gaat. Op die manier kunnen we met de nieuwste technologie de vinger beter aan de pols houden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: IBM presenteert nano-microscoop

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Onderzoekers van IBM hebben samen met Stanford’s Center for Probing the Nanoscale een nieuwe MRI techniek ontwikkeld die naar eigen zeggen honderd miljoen keer preciezer is dan huidige MRI. Met de nieuwe supermicroscoop kunnen wetenschappers daadwerkelijk een kijkje nemen ín virussen, bacteriën en proteinen en zo hun werking ontrafelen. Een grote doorbraak voor de biomedische wetenschap. De resultaten werden gepubliceerd in de Proceedings of the National Academy of Sciences.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De Slinger van Foucault is jarig

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De slinger van Foucault (Foto: Flickr/sylvar)

Wat wetenschappers eigenlijk zouden moeten doen, wordt mooi uitgelegd door Chemie-Nobelprijswinnaar Kary Mullis in een intrigerend TED praatje. Al zittend bespreekt hij de vlucht die de wetenschap heeft genomen na de ontdekking van het Experiment in de zeventiende eeuw. Voor die tijd klooiden de theologen en alchemisten maar wat aan, maar dankzij de ‘ontdekking’ van het wetenschappelijk experiment konden systematisch claims en vermoedens worden aangetoond of verworpen. Dat gold ook voor zaken die men allang wist, zoals het roteren van de aarde.

Dat de aarde rond was ‘wist’ men al eeuwen. Het is een fabeltje dat de hele wereld voor de tijd van Columbus dacht dat de aarde plat was. Al sinds Pythagoras heerste bij de intellectuele elites en zeevaarders het idee dat de aarde een bol was. Dat de aarde dan zou draaien was ook al wat langer getheoretiseerd in bijvoorbeeld het Copernicaanse wereldbeeld. Maar echt aangetoond was de rotatie van de aarde nog nooit. Het is ook niet zo makkelijk, en het gebeurde daarom ook pas vandaag 158 jaar geleden op 7 januari 1851 (ok, het kan ook 6 of 8 januari geweest zijn).

Voor die tijd waren er ook pogingen gedaan om door middel van experimentatie de rotatie aan te tonen en te meten. Men wierp voorwerpen van grote hoogtes naar beneden en probeerde aan de hand van de verplaatsing van de landingsplek ten opzichte van het loslaatpunt de rotatie te meten. Op zich een goed idee, maar het gezochte was te zeer verdoezeld door de te kleine hoogte en de vele verstorende factoren.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Memristor

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Circuit met zeventien memristors (Foto: Hewlett Packard Laboratories)

Hewlett-Packard heeft een chip gemaakt waarop transistoren samenwerken met memristoren, een nieuw type elektronisch geheugen met potentieel revolutionaire toepassingen.

Wanneer een elektrische stroom in een zekere richting door een bepaald type materiaal stroomt, neemt de weerstand daarvan toe. Stroomt het de andere kant op, dan neemt de weerstand af. Als de spanning eraf gehaald wordt, onthoudt het materiaal de laatst aangenomen weerstand. Deze eigenschap heet memristance en is normaalgesproken een verwaarloosbaar effect. Maar naarmate de componenten op een chip kleiner worden, is het effect relatief groter en neemt de relevantie van memristance toe.

Het is ook denkbaar om componenten speciaal te ontwerpen voor memristance. Dergelijke memristoren bleken uiterst moeilijk te maken. Het concept werd al in 1971 bedacht, maar pas dit voorjaar slaagde HP erin een zuivere memristor te maken. Eerder deze maand presenteerde het bedrijf voor het eerst een chip waarin memristoren verwerkt zijn, een zogeheten field programmable array (fpga). Dit zijn relatief eenvoudige chips die zich laten instellen als een schakelbord.

De meest voor de hand liggende toepassing voor memristoren is als geheugen-schakeling. Elektronische geheugens zijn nu ofwel heel snel met een voortdurend energieverbruik (ram) ofwel langzaam maar duurzaam (flash). De memristor is snel en onthoudt zijn stand zonder energie. Dat zou bijvoorbeeld betekenen dat je computers gewoon aan en uit kunt zetten, zonder lange opstart- en afsluitprocedures. HP denkt dat de eerste apparaten met memristorgeheugen volgend jaar al op de markt kunnen zijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Eindejaarslijstjes

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Pleo (Foto: Flickr/tsukubajin)

Kerst staat voor de deur, uw WW redacteur moet net zoals al die andere bloggers ook eens beginnen met koken en maakt zich er dus weer met een Jantje van Leiden vanaf: het is weer eindejaarslijstjes-tijd! We werpen een blik bij de beste wetenschap- en technieksites om te kijken wat het beste, mooiste hipste van 2008 was.

En daarvoor beginnen we bij de site van Wired. Zij publiceerden een top tien van de beste nieuwe gadgets van 2008 met daarin de beste auto’s, web gadgets en bureaustoelen van het afgelopen jaar. Opvallend daar is de keuze voor de mij onbekende Nokia E71 als beste mobiele telefoon tussen al het Blackberry en iPhone geweld.

Wired bracht deze week nog meer lijstjes uit. Naast top 10 beste games (met niet onverwacht Little Big Planet op nr. 1) is er ook het heel aardige artikel Top 10 Nieuwe Organismen in 2008. Daar vinden we naast een oermier en een superklein slangetje een nieuwe (maar helaas al uitgestorven) pinguinsoort en op nummer 1 een bacterie uit het Pleistoceen (120.000 jaar geleden).

Ook op de website van Popular Science wordt de balans opgemaakt en bekijkt men het beste van 2008 nog eens een keer. Daar wordt de ultieme god-simulator Spore als beste computerinnovatie aangewezen. De superschattige Pleo-dinosaurusrobot was in de race voor de prijs voor beste gadget van het afgelopen jaar maar die gaat uiteindelijk toch naar de 3M Mpro 110 handheld projector. Het zou me niet verbazen als de opkomst van de mini-beamer met eenzelfde vaart gaat als die van de laptop. Hoewel hij al een aantal jaartjes in aanbouw is is het ‘Grootste Experiment ter Wereld’ van de Large Hadron Collider uitgeroepen tot engineering achievement van het jaar. Helaas ging de deeltjesversneller al snel na de opstart defect en duurt het nog zeker tot diep in 2009 voordat we weer zwarte gaten kunnen creeeren.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende