Burgerforum Kiesstelsel: Met één stem meer onduidelijkheid

van mr. Leon Trapman Het voorgestelde Burgerforum Kiesstelsel wil de band tussen kiezer en gekozene versterken. Het voorstel stamt al uit 2006, maar werd indertijd door het kabinet Balkenende-IV terzijde geschoven. Na het advies van de Staatscommissie-Remkes uit 2018, die in het stelsel wel degelijk een geschikt middel zag om de band tussen kiezer en gekozene te versterken, staat het voorstel echter weer in de belangstelling. Naar aanleiding van fundamentele kritiek van de Raad van State heeft de minister in juli 2022 aangegeven het oorspronkelijke voorstel, dat al wel in internetconsultatie is geweest maar nog niet is ingediend, aan te passen. Het mag niet baten: het is en blijft een slecht idee. Ik zal hieronder enkele belangrijke kritiekpunten op het oorspronkelijke en het herziene voorstel bespreken. Het oorspronkelijke voorstel Het Burgerforum Kiesstelsel behelst de introductie van het onderscheid tussen een lijststem en een kandidaatstem. Kiezers stemmen ofwel op een lijst als geheel, waarmee zij instemmen met de volgorde van de kandidaten op die lijst, ofwel op een individuele kandidaat. Het totale aantal stemmen bepaalt het aantal Kamerzetels dat aan een lijst wordt toegewezen. Volgens het oorspronkelijke voorstel zouden eerst de ‘lijstzetels’ verdeeld worden, waarna de ‘kandidaatzetels’ toekomen aan de kandidaten met de meeste stemmen, die niet al op grond van de lijststemmen een zetel hebben behaald. De nu geldende voorkeurdrempel – 25% van de kiesdeler – komt daarbij te vervallen. Daarmee moet het voor kandidaten makkelijker worden om in afwijking van de lijstvolgorde een zetel te behalen. Om maar met het meest in het oog springende punt te beginnen: dit stelsel is een stuk gecompliceerder dan ons huidige stelsel, dat uitblinkt in al zijn eenvoud. Meer fundamentele kritiek betreft onder meer het feit dat de kiezer het zicht op zijn stem kwijtraakt. Onder het huidige stelsel stemt de kiezer altijd in met de lijstvolgorde. Na de verdeling van voorkeurszetels komen alle overgebleven zetels toe aan de kandidaten op volgorde van de lijst. De kiezer weet wat er met zijn stem gebeurt. In het Burgerforum Kiesstelsel is dat niet het geval, indien de kiezer besluit een kandidaatstem uit te brengen. Die stem weegt mee in de vaststelling van het aantal kandidaatzetels, die zoals gezegd verdeeld worden onder de kandidaten met de meeste stemmen. De lijstvolgorde is daarbij irrelevant. Concreter: als een kiezer een kandidaatstem uitbrengt op kandidaat 14, en deze kandidaat behaalt te weinig stemmen voor een zetel, dan kan de stem van de kiezer meewerken aan de verkiezing van kandidaat 30, die wél voldoende stemmen heeft gekregen. Dat is onlogisch en oneerlijk, omdat de kiezer dat van tevoren niet kan weten. Daarnaast betekent de afschaffing van de voorkeurdrempel dat de evenwichtige samenstelling van Kamerfracties in gevaar komt. Partijen denken in het kader van die evenwichtige samenstelling na over de lijstvolgorde en het is onwenselijk als de kiezer deze volgorde al te makkelijk kan doorbreken. Het hierboven weergegeven voorbeeld maakt duidelijk dat de verdeling van de kandidaatzetels de lijstvolgorde ernstig overhoop kan gooien. Het risico bestaat dat de populariteit van een kandidaat tijdens de campagne het wint van de inhoudelijke expertise. Het herziene voorstel Bovengenoemde punten komen ook naar voren in het kritische advies van de Raad van State over het voorstel. Daar blijft het echter niet bij: de Raad van State plaatst bijvoorbeeld ook vraagtekens bij de probleemanalyse die aan het voorstel ten grondslag ligt. Is er wel sprake van een ‘serieus tekort in de representatie’ zoals geconstateerd door de Staatscommissie-Remkes? Zo ja, dan gaat het om een lacune in het partijlandschap, die met het nieuwe kiesstelsel niet wordt gevuld. Naar aanleiding van alle kritiek heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangegeven het wetsvoorstel beter te onderbouwen én op een belangrijk punt te wijzigen. Waar in het oorspronkelijke voorstel eerst de lijstzetels verdeeld zouden worden en daarna de kandidaatzetels, moet dat nu andersom gebeuren. De minister verwacht dat de lijstvolgorde dan minder makkelijk doorbroken wordt, omdat het in de regel de hoger geplaatste kandidaten zullen zijn die de meeste kandidaatstemmen behalen. De kans is dan groot dat de met kandidaatstemmen verkozen kandidaten ook op grond van de lijststemmen een zetel behaald zouden hebben, omdat zij hoog op de lijst staan en dus snel voor zo’n lijstzetel in aanmerking zouden zijn gekomen. Deze wijziging kan er inderdaad voor zorgen dat de lijstvolgorde iets minder makkelijk wordt doorbroken, zodat de evenwichtige samenstelling van Kamerfracties niet zo snel in gevaar komt. Dat laat onverlet dat de kiezer die een kandidaatstem uitbrengt, nog altijd het zicht op zijn stem verliest. Nog steeds betekent een kandidaatstem immers de facto een afkeuring van de lijstvolgorde. De volgorde van toewijzing van lijstzetels en kandidaatzetels brengt daarin geen verandering. Het zou dus logischer zijn om het huidige kiesstelsel te handhaven, maar de voorkeurdrempel te verlagen. Individuele kandidaten komen dan makkelijker met een direct kiezersmandaat in de Kamer, terwijl kiezers weten wat er met hun stem gebeurt indien de kandidaat van hun keuze de voorkeurdrempel niet behaalt. Die werkt dan netjes mee aan de verkiezing van een andere kandidaat, op volgorde van de lijst. Een gecompliceerd onderscheid tussen een lijststem en een kandidaatstem brengt ons dus niet veel verder, zeker niet wanneer men de overige kritiekpunten van de Raad van State in ogenschouw neemt. Daarmee is overigens niet gezegd dat een verdere verlaging van de voorkeurdrempel zaligmakend is. Men kan op goede gronden bepleiten dat de huidige voorkeurdrempel van 25% het eenvoudig genoeg maakt om in afwijking van de lijstvolgorde een Kamerzetel te behalen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen werden 43 van de 150 Kamerleden op grond van voorkeurstemmen gekozen, 17 van deze kandidaten waren lijsttrekkers. Daarmee komt de vraag op: welk probleem moet hier eigenlijk worden opgelost? Dit artikel verscheen eerder bij het Montesquieu Instituut. Leon Trapman is docent en promovendus Staatsrecht aan de Radboud University.

Door: Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)
Foto: id-iom (cc)

Kunst op Zondag | Politicomedie

, door

Volodymyr Zelensky bewijst dat niet alleen dat iedereen president kan worden, maar het ook kan zíjn.

Zijn carrière als komiek en acteur wordt bij herhaling van stal gehaald om te illustreren wat een bijzondere carrièreswitch hij heeft gemaakt. Met als pikante toevalligheid dat hij al eerder president was in televisieserie (en film) ‘Dienaar van het volk’.

De gelijknamige politieke partij (‘Sluha narodu’ in het Oekraïens) presenteerde in 2018 Zelensky als presidentskandidaat. In 2019 won hij de verkiezingen en de rest is inmiddels een korte maar hevige geschiedenis.

Het is geen bijzonderheid dat filmacteurs de politiek ingaan. Maar een komiek die het tot president schopt? Ook dat is geen unicum.

Komiek Dick Gregory (1932 – 2017) deed in 1968 een gooi naar het presidentschap in Amerika. Als inschrijfkandidaat voor de Freedom and Peace Party. Een inschrijfkandidaat is iemand wiens naam niet op de stembiljetten staat, maar die door kiezers op het biljet kan worden bijgeschreven. Gregory kreeg zo nog 47.097 stemmen

Hier een button die bij zijn campagne werd gebruikt en hieronder een kort fragment uit de David Frost-show (1968).

Als komiek heeft hij het lang volgehouden. Hieronder een fragment uit het tv-programma ‘1st Amendment Stand Up’, waarin we Gregory op 77-jarige leeftijd nog actief zien.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Straatprotest in Beiroet (2019) Eigen foto Jona Lendering

Verkiezingen in Libanon

, door

Komend weekend zijn in Libanon verkiezingen. De situatie samengevat: er is een economische en een financiële crisis, de positie van vrouwen is slecht, er zijn milieuproblemen, er zijn sektarische conflicten, er is buitenlandse inmenging (Iran, Saoedi-Arabië…), er is een incompetente president met een niet-zo-ideale-schoonzoon en er zijn honderdduizenden Syrische en Palestijnse vluchtelingen. In elk land zou men zich tegen de overheid keren, en dat is in Libanon ook gebeurd: drie jaar geleden barstten de protesten in volle heftigheid los.

“The situation”

De protesten verenigden alle Libanezen. De sektarische tegenstellingen waren vergeten, rijk en arm keerden zich samen tegen de corrupte bestuurlijke klasse. Een klasse die alle hierboven genoemde problemen heeft veroorzaakt. De protesten waren fel en escaleerden. Ik was in Beiroet op de dag dat die protesten gewelddadig werden (zie boven). Een revolutie leek in de maak. Toen kwam de corona. En toen was er the blast. Alle reden om komend weekend te gaan stemmen op een partij die vernieuwing wil.

Zomaar een poster (eigen foto)

Daarvan zijn er meerdere. Begrijp ik het goed, dan is de oppositie verdeeld: in elk kiesdistrict, die hier langs religieuze lijnen zijn georganiseerd, is ze met diverse partijen vertegenwoordigd. Het gevaar bestaat nu dat de oppositie wel de meeste stemmen gaat krijgen, maar verdeeld over zoveel partijen dat toch een van de oude partijen als grootste eindigt. In de sji’itische districten nemen bijvoorbeeld de traditionele partijen, de nationalistische Amal en de pro-Iraanse Hezbollah, het op tegen een veelvoud aan alternatieven. In slechts één van de sji’itische districten heeft de oppositie zich geschaard achter één kandidaat, zodat het toch weer een race zal zijn tussen Amal en Hezbollah. Hoopvol is dan weer dat in Beiroet oppositiekandidaten zich hebben teruggetrokken om zo één kandidaat per district te hebben.

Foto: European People's Party (cc)

Groene partij op winst in Slovenië

, door

De spanning stijgt in Frankrijk voor de tweede ronde van de presidentsverkiezingen. Wordt het Macron of Le Pen? Opmerkelijk: drie Europese premiers hebben zich openlijk uitgesproken voor Macron. In de laatste polls neemt hij enige afstand van Le Pen. Spannend wordt het zondag ook in Slovenië waar de regerende partij SDS in de parlementsverkiezingen wordt uitgedaagd door de nieuwe centrum linkse formatie Gibanje Svoboda (Vrijheidsbeweging). GS staat met Robert Golob in de peilingen vrijwel even hoog als de SDS van premier Janez Jansa (foto). De partij heeft een gematigd groen profiel en zoekt een balans tussen industriële vernieuwing en milieubescherming. De voorganger, Groene Actie Partij, heeft nu twee van de 90 zetels in Sloveense parlement. Volgens de peilingen zou Gibanje Svoboda zondag op 25% kunnen rekenen.

Lijsttrekker Golob was tot voor kort directeur van een electriciteitsbedrijf. Hij is in het verleden ook al eens staatssecretaris geweest. Hij is een manager die altijd met politiek bezig is geweest. En hij heeft kennelijk voldoende charisma om veel mensen aan te spreken. Gibanje Svoboda richt zich op de volledige afschaffing van fossiele brandstoffen, afvalvermindering, de lancering van miljardeninvesteringen in hernieuwbare energiebronnen, duurzame mobiliteit, zelfvoorziening op het gebied van energie en voedsel, evenals de groene transformatie van industrie en landbouw. Het programma is volgens Tanja Fajon, leider van de sociaaldemocratische partij, aantrekkelijk genoeg voor het vormen van een coalitie met de huidige linkse oppositie.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: EU2017EE Estonian Presidency (cc)

Machtswisseling in Portugal?

, door

De linkse gedoogpartijen van de socialistische minderheidsregering in Portugal hebben vorig najaar een groot risico genomen. Ze verwierpen de begroting van premier António Costa (foto) met als gevolg dat nieuwe verkiezingen noodzakelijk werden om de politieke stabiliteit in het land te herstellen. Zondag a.s. mogen de Portugezen weer hun stem uitbrengen. De socialisten leken aanvankelijk nog op een meerderheid te kunnen rekenen. Maar in een recente peiling neemt hun voornaamste concurrent, de centrum-rechtse PSD de leiding over. Dat zou tevens de weg kunnen openen voor een andere waarschijnlijke winnaar, de rechtsextremistische Chega! (Genoeg). Partijleider André Ventura is er vast van overtuigd dat hij met een flinke winst straks aan de regering kan deelnemen.

Ressentiment

Portugal is jarenlang verschoond gebleven van populistische rechts van het type Wilders-Le Pen. Drie jaar geleden brak Chega! door met 1 % van de stemmen, goed voor één zetel in het nieuwe parlement. Lokale verkiezingen vorig jaar lieten al zien dat de partij met 4% in de lift zat. Bij de presidentsverkiezingen kreeg Ventura bijna 12% van de stemmen. Nu staat Chega! op 7 à 8% in de peilingen voor de verkiezingen van zondag. Ook in Portugal groeit het ressentiment tegen de grote partijen.  Sinds de Anjerrevolutie in 1974, toen een einde kwam aan het fascistische bewind van Salazar, domineren twee politieke partijen de Portugese politiek: de socialistische PS en de centrum-rechtse PSD (die alleen in naam sociaaldemocratisch is). Ventura’s populariteit stijgt door zijn scherpe aanvallen op het huidige regeringsbeleid die -anders dan in het verleden- veel aandacht krijgen in de media. Hij kon een punt maken bij het proces tegen een corrupte ex-minister. En hij valt de socialisten aan op hun steun voor minderheidsgroepen (zoals Roma). De kritiek op het coronabeleid van de regering heeft hem ook wind in de zeilen gegeven. Zijn economisch program is rechts: minder staatsinterventie, vermindering van de uitkeringen van degenen “die niet willen werken en afhankelijk zijn van sociale uitkeringen”. Verder is Chega! voor levenslange gevangenisstraf voor moorden en chemische castratie voor kindermisbruikers en tegen abortus en euthanasie.

Foto: Susanne Nilsson (cc)

Finland wijst NAVO-lidmaatschap voorlopig af

, door

De spanningen tussen Rusland en Oekraïne raken ook de Scandinavische landen Zweden en Finland die beide geen lid zijn van de NAVO. De Finse premier Sanna Marin zei deze week dat zij het zeer onwaarschijnlijk acht dat haar land in haar regeerperiode toe zal treden tot het militaire bondgenootschap. Net als de NAVO-landen maakt zij zich ook ongerust over de dreigende situatie rond Oekraïne. Een inval van Rusland zal ook van de kant van Finland beantwoord worden met harde sancties. En niemand zal ons kunnen verhinderen toe te treden tot de NAVO, zei ze. Maar voorlopig houdt Finland het bij een onafhankelijke positie en bij de praktische samenwerking met Rusland die ook al tijdens de Sovjettijd bestond. In de publieke opinie is er onvoldoende steun voor een koersverandering. Een recent onderzoek laat zien dat 28% van de Finnen voor aansluiting bij de NAVO is, een stijging ten opzichte van vorige polls. Maar 42% is nog altijd tegen. De rest weet het niet.

Militairen op Gotland

Zowel in Zweden als in Finland zijn de militairen extra waakzaam. In Zweden heeft het leger zijn aanwezigheid op het strategisch gelegen eiland Gotland in de Oostzee versterkt. Vorige week arriveerde een groot aantal militairen op het eiland met groot materieel. Aanleiding was de toename van Russische landingsvaartuigen in de Oostzee. ‘Het is glashelder dat er een risico is.’ zegt de Zweedse minister van Defensie Peter Hultqvist ‘Een aanval op Zweden kan niet worden uitgesloten. Het is belangrijk te laten zien dat we niet naïef zijn.’ Ook het Nederlandse amfibische marinetransportschip Zr Ms. ‘Rotterdam’, dat onderdeel is van de militaire structuur van de NAVO, is richting de Oostzee gestuurd.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Reinier Sierag (cc)

Laatste dag Herindelingsverkiezingen

, door

Vandaag is de laatste dag dat inwoners van elf gemeenten kunnen stemmen op kandidaten die de nieuwe gemeenteraden gaan vormen in de vier herindelingsgemeenten. In verband met de coronamaatregelen kon men al vanaf afgelopen maandag stemmen.

In Purmerend (Beemster, Purmerend), Dijk en Waard (Heerhugowaard, Langedijk), Maashorst (Landerd, Uden) en Land van Cuijk (Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert, Sint Anthonis) is het een spannende dag voor de 1164 kandidaten van de 53 deelnemende lokale partijen.
Als we de lokale afdelingen van landelijke partijen elk als één tellen, doen er slechts 37 politieke partijen mee.

Er zijn niet meer dan 142 zetels te verdelen, dus heel wat kandidaten zullen teleurgesteld worden. Misschien zitten er onder de teleurgestelden ook veel kandidaten die momenteel nog raadslid zijn in een van de voormalige gemeenten. In 56 lokale fracties zijn nu 232 raadsleden actief.

Om de inwoners enthousiast te maken over de herindeling stond in de reclamefolder van Dijk en Waard:

Nu heeft Langedijk 21 raadsleden en Heerhugowaard heeft er 31. De nieuwe gemeente kent 37 raadszetels. We krijgen dus meer mensen in de raad van de nieuwe gemeente.

Maar de herindelingen gaan gepaard met aardig wat krimp van werkgelegenheid. Minder burgemeesters, minder wethouders en minder raadleden. Een verlies aan politieke menskracht van 38 procent.

Foto: Mecklenburg County (cc)

De gok van een CDU-minister

, door

Als de opiniepeilingen kloppen gaan de christendemocraten flink verliezen aanstaande zondag. De Duitse minister van Gezondheid Jens Spahn schrok een paar dagen voor de verkiezingen toch niet terug voor radicale en omstreden maatregelen. Duitsers die zich niet hebben laten vaccineren en in quarantaine moeten, krijgen vanaf 1 november geen compensatie meer voor het salaris dat ze mislopen. Het is niet eerlijk om belastingbetalers te laten opdraaien voor mensen die een inenting weigeren, zegt Spahn. Daarbij komt dat de gratis test per 11 oktober wordt afgeschaft. Spahn gokt dat deze maatregelen in het voordeel van zijn partij zullen uitvallen. De moord op een pompbediende door een extremist die weigerde een mondkapje te dragen heeft er ongetwijfeld toe geleid dat nog meer mensen zich afkeren van de beweging tegen coronamaatregelen. Maar de recente besluiten leveren de CDU-minister ook de nodige kritiek op. Het komt allemaal wel dicht bij een vaccinatieverplichting. En zal iedereen zich er wel aan houden?

Vaccinatieplicht ‘via de achterdeur’

SPD-parlementslid Karl Lauterbach denkt dat mensen die in quarantaine zouden moeten gaan, als ze positief getest zijn of uit het buitenland komen, dat zonder compensatie minder snel zullen doen. Hij vindt verder dat het onrealistisch is te verwachten dat iemand met een laag inkomen die zijn eigen test moet betalen vervolgens in quarantaine zal gaan waarbij hij inkomen misloopt zonder enige vergoeding. Vakbondsvertegenwoordigers noemen het een ‘vaccinatieplicht via de achterdeur’. Werkgeversvoorzitter Reiner Hoffman, toch niet bekend als tegenstander van de CDU/CSU, keert zich ook tegen de maatregelen van Spahn. Hij ziet allerlei praktische bezwaren en risico’s op conflicten op de werkvloer die belastend zijn voor de ondernemers. Het is een verkapte vaccinatieplicht volgens Hoffman en het zal niet leiden tot een noemenswaardige verhoging van het aantal gevaccineerden. De laatste cijfers laten zien dat 63% van de Duitsers inmiddels twee keer geprikt is (update: dat is vergelijkbaar met Nederland, zie percentages gevaccineerden op de totale bevolking hier).

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Deutsche Bundesbank (cc)

Scholz is nog geen bondskanselier

, door

COLUMN - Het tweede Duitse verkiezings’triell’ (een ‘duel’ met drie combattanten) gaf na afloop onverminderd steun te zien voor Olaf Scholz, de kandidaat-premier van de Sociaal Democratische Partij (SPD). Nog krap twee weken en dan moet blijken of zijn populariteit onder de kiezers even groot is als onder de kijkers. Want dat Scholz populair is bij degenen die het debat volgden is nog geen garantie voor zijn succes op 26 september. Niet minder dan 41% van alle ondervraagden is nog niet zeker waar dan het kruisje wordt gezet. De CDU zet in de laatste weken de nog altijd populaire Angela Merkel zelf in als steun voor Laschet in de campagne. Voorlopig houden de polls het er nog op dat de SPD de grootste wordt met 25% tegen 21% voor de CDU/CSU, 16% voor de Groenen, 12% voor de liberale FDP, 11% voor de extreemrechtse AfD en 6% voor Die Linke. De rest komt er vanwege de 5% kiesdrempel niet aan te pas en het is voor Die Linke te hopen dat ze daar ook geen last van krijgen. Dit voorjaar stonden ze nog op een veilige 8%.

Laschet in de aanval

Scholz had het in deze tweede confrontatie van de drie hoogst geplaatste kandidaat-premiers niet al te moeilijk met zijn voornaamste uitdager, de CDU-premier van NoordRijn-Westfalen Armin Laschet. Die had twee aanvalslinies: Scholz, de huidige minister van Financiën, koppelen aan twee financiële schandalen en de dreiging met een extreem-links kabinet als de SPD met de Groenen én Die Linke in zee zou gaan, een onheilspellend perspectief voor de gematigde  Duitsers die niets moeten hebben van die voormalige communisten. Scholz presenteert zich echter als een zeer gematigd man die ook best past in de traditie van vertrekkende bondskanselier Angela Merkel. Hij wist zijn publiek ervan te overtuigen dat hij goed op de centjes kan passen en schandalen weet aan te pakken. En wat Die Linke betreft wees hij er op dat die partij afscheid wil nemen van de NAVO, iets wat voor de SPD onbespreekbaar is. Het is duidelijk dat hij de deur voor Die Linke alleen open wil houden om andere partijen bij de onderhandelingen over de regeringsvorming onder druk te kunnen zetten, mocht blijken dat Rood-Rood-Groen ook op een meerderheid kan rekenen. Maar het is de vraag of hij zelf verwacht dat Die Linke in zijn richting zal willen bewegen. Na het debat werd Spitzenkandidat Janine Wissler geïnterviewd. Zij ging niet in op het NAVO-standpunt van de partij maar zei wel dat er flink gesnoeid zou moeten worden in de bewapeningsuitgaven. Ook dat standpunt zal de SPD niet erg welkom zijn.

Foto: David Lewis (cc)

Noren strijden om hun olie

, door

Noorwegen is wereldleider op het gebied van elektrisch aangedreven auto’s. In de eerste helft van 2021 kozen maar liefst 3 op de 4 particuliere consumenten die een nieuwe auto kochten in Noorwegen voor een emissievrije elektrische auto. De overheid stimuleert het elektrisch rijden met gunstige belastingtarieven. Het doel is dat Noorwegen in 2025 geheel fossielvrij rijdt. Maar in de maandag gestarte verkiezingscampagne voor de parlementsverkiezingen op 13 september bleek olie nog steeds een politiek strijdpunt. En dan gaat het vooral over de mate waarin het land de winning van olie en gas gaat terugschroeven. Voorlopig hebben de grote partijen afwijzend gereageerd op de oproep van de Verenigde Naties na het verschijnen van het laatste IPCC-rapport om te stoppen met de olie- en gaswinning. Noorse toppolitici, doorgaans al snel bereid om samen te werken met de VN, weigeren eenvoudigweg om de grootste bron van inkomsten van Noorwegen in te perken, schrijft Nina Berglund. De olieindustrie zegt op steun van de meerderheid van de Noorse bevolking te kunnen rekenen, alhoewel de aantrekkingskracht van de oliebedrijven op jonge werkzoekenden aanzienlijk is afgenomen.

Komt er een einde aan de olie- en gaswinning?

Afgaand op de laatste peilingen lijkt er een kans dat de sociaaldemocraten weer de grootste partij worden. Een linkse regering ligt in het verschiet als Jonas Gahr Støre, de leider van de Arbeiderpartiet een coalitie kan vormen met de Centrumpartij en enkele kleinere linkse partijen, Socialistisch Links (SV), de Groenen en Rood (voormalige communisten, die overigens op voorhand afzien van regeringsdeelname). Maar Socialistisch Links, in de pollls gestegen tot bijna 10% van de stemmen, is voor afbouw van de olieproductie en daar zijn de Arbeiderpartiet  en de Centrumpartij dus nog niet aan toe. Alle kleinere partijen wel. Behalve SV, de Groenen en Rood zeggen ook de meer rechtse liberalen en christendemocraten dat Noorwegen de oproep van de VN moet volgen en nu alle aanvragen voor meer offshore-exploratielicenties moet afwijzen.

Vorige Volgende