Klimaatverandering: een extreem rechts verdienmodel

In de Verenigde Staten groeit het aantal rechtszaken waarin staten, gewesten of steden schadevergoeding eisen van fossiele energiebedrijven voor schade ten gevolge van klimaatverandering. Volgens de Climate Change Litigation Database van het Sabin Center for Climate Change Law aan Columbia University gaat het om 41 zaken. De meeste rechtszaken spelen zich af op staatsniveau, tot ongenoegen van de olie- en gasbedrijven. Die zouden liever zien dat de federale rechter zich erover buigt en zo uiteindelijk het Amerikaans Hooggerechtshof, dat sinds Trump in meerderheid in conservatieve handen is. De aandacht ging de afgelopen jaren vooral naar de cultuurstrijd, zoals de uitspraak in Dobbs v. Jackson Women's Health Organization die staten weer de mogelijkheid heeft gegeven om abortus strafbaar te stellen. Wat telkens onderbelicht blijft is dat dezelfde personen die de cultuurstrijd aanjakkeren, ook forse belangen hebben in fossiele energiebedrijven. Dat was al bij de gebroeders Koch, die de Tea Party mede oprichtten en financierden, en het is ook nu het geval bij Leonard Leo, de architect van de conservatieve overname van het Hooggerechtshof. Hij heeft banden met Chevron, een van de aangeklaagde oliebedrijven, en (niet verrassend) met het netwerk van denktanks dat de gebroeders Koch hebben opgebouwd. Inmiddels duikt zijn naam ook op in de lobby om de rechtszaak van Honolulu tegen o.a. Exxon en Chevron over misleiding van het publiek van de staatsrechtbank naar de federale rechtbank te verplaatsen, omdat regulering van CO2-emissies een federale aangelegenheid is. De aanklagers in deze rechtszaak vragen echter niet om regulering van de CO2-uitstoot van olie- en gasbedrijven, maar om financiële compensatie voor decennialange misleiding van het publiek over de impact van het gebruik van fossiele brandstoffen op het klimaat. De belangen voor fossiele energiebedrijven zijn groot. Reden om een openlijke mediacampagne gericht op verplaatsing naar de federale rechtbank te starten. Als het Hooggerechtshof daarin meegaat zijn 41 rechtszaken voorlopig van de tafel en terug bij af. Inmiddels is duidelijk dat het Hooggerechtshof het verzoek van ExxonMobil, Chevron en Suneco niet zonder meer volgt. Het Hooggerechtshof heeft de procureur-generaal uitgenodigd om de standpunten van de Verenigde Staten kenbaar te maken. Het voorbeeld laat wel zien hoe de elite haar financiële belangen beschermt over de rug van gewone mensen. Gewone mensen die denken de cultuurstrijd tegen 'woke', links, progressief, de elite, of hoe je het maar wil noemen te steunen. In werkelijkheid beschermen ze het fossiele verdienmodel van de werkelijke elite. Een elite die leeft van klimaatverandering.

Foto: Alisdare Hickson (cc)

Assange zit nog steeds vast – zonder proces

Volgende week is het vier jaar geleden dat de Britse politie Julian Assange arresteerde en overbracht naar de extra beveiligde Belmarsh gevangenis in Londen. Daarvoor zat hij zeven jaar in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen. In 2012 zocht hij daar asiel uit vrees voor zijn uitlevering aan Zweden. Dat hij zich zo onttrok aan het huisarrest dat hem in 2010 was opgelegd leidde na zijn arrestatie tot een veroordeling van vijftig weken gevangenis. Vervolgens werd hij vastgehouden vanwege een uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten. De VS willen hem berechten voor de onthulling van oorlogsmisdaden in Irak en de publicatie van documenten over het surveillanceprogramma Vault 7 op WikiLeaks. Een slepende juridische procedure heeft tot op heden nog niet tot daadwerkelijke uitlevering geleid. Assange is dus alles bij elkaar opgeteld dertien jaar van zijn vrijheid beroofd zonder een proces over de zaak waar het eigenlijk om draait. Een uitgebreid overzicht van de hele geschiedenis vind je hier.

Een kerntaak van de pers

De journalist Kevin Gosztola, die Assange al jaren volgt, publiceert deze week een boek over de Amerikaanse aanklachten. De titel Guilty of Journalism; the political case against Julian Assange zegt genoeg. De Amerikaanse autoriteiten beschuldigen Assange van overtreding van een oude spionagewet. Het uitleveringsverzoek en het proces dat daarop gaat volgen zijn echter meer een aantasting van de persvrijheid en een inbreuk op het recht van de Amerikaanse burgers om te weten wat hun overheid uitvoert. Dat is ook het standpunt van een brede solidariteitsbeweging voor de vrijlating van Assange. Vijf grote kranten (The Guardian,The New York Times,Le Monde, Der Spiegel en El País) sloten zich eind vorig jaar daarbij aan in een verklaring met de titel Publishing is not a crime.Het ter verantwoording roepen van regeringen maakt deel uit van de kerntaak van een vrije pers in een democratie. Het verkrijgen en openbaar maken van gevoelige informatie wanneer dit in het algemeen belang nodig is, is een kernonderdeel van het dagelijkse werk van journalisten. Als dat werk strafbaar wordt gesteld, worden ons publieke discours en onze democratieën aanzienlijk verzwakt.’ De vervolging van Assange is te zien als een waarschuwing van de VS aan het adres van alle journalisten in de vrije wereld: onthullingen die afbreuk doen aan ons gezag zullen niet worden getolereerd.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Liveblog Midtermverkiezingen 2022

VERSLAG - Vandaag gaan Amerikanen naar de stembus om hun volksvertegenwoordigers in het Huis van Afgevaardigden, de Senaat en de lokale parlementen te kiezen. In dit liveblog hou ik de belangrijkste ontwikkelingen bij.

Foto: Alf Altendorf (cc)

Deense oud-minister moet boeten voor uitspraken over spionage VS

Denemarken heeft oud-minister van Defensie Claus Hjort Frederiksen aangeklaagd voor het lekken van staatsgeheimen.  De NSA gebruikte Deense internetkabels voor het afluisteren van toppolitici van landen als Duitsland, Frankrijk, Zweden en Noorwegen, onder wie bondskanselier Angela Merkel.

Frederiksen heeft toen hij nog minister was in het openbaar over de samenwerking tussen de Deense militaire inlichtingendienst en de NSA gesproken. Maar volgens Frederiksen was wat hij hierover heeft gezegd al openbaar gemaakt in de onthullingen van Edward Snowden in 2013. Hij weerspreekt de (nog steeds geheime) aanklacht met klem en hoopt dat er openheid komt over deze zaak, zowel voor het parlement als voor de Deense burgers. Frederiksen (75) is nu pas aangeklaagd omdat hij geen lid meer is van het parlement en dus zijn immuniteit heeft verloren. Zijn partijgenoten van de Liberale Partij betreuren de gang van zaken. Frederiksen is een partijveteraan die vier belangrijke ministerposten heeft bekleed. Alex Vanopslagh, de politieke leider van de Liberale Alliantie, vindt het een schandalig besluit van Justitieminister Hummelgaard om het proces tegen Frederiksen door te zetten.

De onthullingen van Snowden

De spionage kwam eind 2020 aan het licht via een klokkenluider van de Deense geheime dienst, die vanaf 2008 met de Amerikaanse NSA aan een geheim aftapproject werkte, en die zijn zorgen over de Amerikaanse spionage eerder had gedeeld in interne rapporten. In dit project werd gebruik gemaakt van het programma XKeyscore, in 2013 onthuld door NSA-klokkenluider Edward Snowden. Middels selectors doorzochten de diensten e-mails, zoekvragen en chatberichten. Een selector kan een e-mailadres, telefoonnummer of IMEI-nummer van een smartphone zijn. De Deense medewerker ontdekte dat er bepaalde selectors waren waarmee de Amerikanen heimelijk inlichtingen over Europese processen en organisaties verzamelden. De toezichthouder van de Deense geheime dienst constateerde dat deze werkwijze illegaal was. Het leidde tot de schorsing van onder meer het hoofd van de dienst. Volgens bronnen van de Deense omroep heeft Claus Hjort Frederiksen geprobeerd de inspectie te weerhouden van een onderzoek. Toen dat niet hielp heeft hij zijn opvolgster Tine Bramsen gemaand de resultaten van het onderzoek niet openbaar te maken.

Foto: National Park Service (cc)

Racisme, klassenstrijd en geloof

RECENSIE - In 1931 werden negen zwarte Amerikaanse jongens van 13-20 jaar in Alabama aangeklaagd voor verkrachting van twee witte vrouwen. De jongens zaten, op zoek naar werk, in een trein en kregen ruzie met een groep witte jongeren die zwarten het recht ontzegden om met de trein te reizen maar vervolgens door hen uit de trein werden gegooid. Ze schakelden de politie in die nogal willekeurig negen zwarte jongens arresteerde. De vrouwen beschuldigden hen van verkrachting, wat nooit werd bewezen. Op de 13-jarige na, die levenslang kreeg, werden alle jongens in eerste instantie ter dood veroordeeld. De rechtszaak met een geheel witte jury, is een voorbeeld geworden van racistische rechtspraak in het zuiden van de VS. Uiteindelijk is de doodstraf niet uitgevoerd. De Scottsboro Boys zaten wel verschillende gevangenisstraffen uit. De wereldwijde aandacht voor het proces heeft een schat aan literatuur, films en muziek opgeleverd.

De geschiedenis van de Scottsboro Boys wordt in het boek Voor elkaar met elkaar: Black Lives Matter van Chris Beuker beschreven aan de hand van de acties van de moeder van twee van hen, Ada Wright. Zij heeft zich onvermoeibaar ingezet voor haar zonen Andy en Roy. Ada kreeg daarbij de steun van de Amerikaanse Communistische Partij en de internationale communistische beweging. Ze maakte in het kader van de solidariteitsbeweging van de Internationale Rode Hulp een tour door Europa en bezocht in 1932 ook Amsterdam, Delft en Friesland. In de Diamantbeurs in Amsterdam zei ze volgens De Tribune ‘onder grote bijval’: door te vechten voor de Scottsboro-jongens vecht je tegelijkertijd voor de bevrijding van alle werkers, blanken en zwarten. In dezelfde geest had ook Anton de Kom over de zaak geschreven in Links Richten in een fragment uit zijn nog te verschijnen boek Wij slaven van Suriname. Beuker constateert dat een passage waarin De Kom zich tot de Nederlandse arbeiders richt opvallend genoeg niet is opgenomen in de uiteindelijk in Nederland gepubliceerde versie van zijn boek: ‘en gij Nederlandse proletariërs (…) gij die de schuld niet deelt der overheerschers omdat gijzelve overheerscht werd, gij zult de voorvechters van onzevrijheid met ons liefhebben en hun beeltenis zal meegedragen worden in Uw stoeten naast die van Lenin op de dag dat de groote afrekening met het kapitalisme zal plaatsvinden.’

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: The U.S. Army (cc)

Nepnieuws als wapen

RECENSIE - Het boek Spoken van Pien van der Hoeven gaat over misleiding van de publieke opinie in oorlogen van de Verenigde Staten en de rol van de media daarbij. Het kwam begin dit jaar uit, vlak voordat Poetins troepen Oekraïne binnenvielen. Niet bepaald een gunstig moment om aandacht te vragen voor Amerikaans nepnieuws uit het verleden. Toch verdient het die aandacht wel, niet in de laatste plaats omdat alle oorlogen aan hetzelfde euvel lijden: het eerste slachtoffer is altijd de waarheid. Hoe goed sommige media ook hun best doen om het nieuws over de huidige oorlog in Oekraïne te checken, leugens ter beïnvloeding van de publieke opinie blijven een belangrijk wapen in de strijd.

Vietnam en Irak

Het nepnieuws dat mediahistoricus Van der Hoeven tot in detail heeft uitgeplozen betreft drie Amerikaanse oorlogen, in Vietnam (1964-1975), de Golfregio (1990-1991) en Irak (2003-2011). De ‘spoken’ die zij beschrijft betreffen verzonnen gevaren die gewapend ingrijpen tegenover de publieke opinie moeten rechtvaardigen. Uit de oorlog in Vietnam kennen we het Tonkin-incident. De Amerikaanse marine zou door Vietnamese patrouilleboten zijn aangevallen. Het was voor toenmalig president Johnson het sein om te starten met bombardementen op Noord-Vietnam. Aan het begin van de Golfoorlog in 1990 deed het verhaal de ronde dat Irakese soldaten in Koeweitse ziekenhuizen baby’s uit couveuses haalden en op de ziekenhuisvloer achterlieten met de dood als gevolg. Het had een enorme impact op de Amerikaanse publieke opinie die volledig achter de Amerikaanse inval in Irak ging staan. Uit de laatste oorlog van de VS in Irak kennen we het later vals gebleken verhaal van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell over de massavernietigingswapens van Saddam Hoessein.

Foto: Garry Knight (cc)

Julian Assange weer in beroep

De Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel keurde vrijdag de uitlevering goed van WikiLeaks-oprichter Julian Assange aan de Verenigde Staten. Assange, zijn vrouw Stella Morris en Wikileaks zijn niet bereid de strijd op te geven. Ze hebben aangekondigd tegen Patels besluit in beroep te gaan. ‘Julian heeft niets verkeerd gedaan,’ zegt Morris in een persverklaring, ‘hij is een journalist en een uitgever en wordt nu gestraft voor het uitoefenen van zijn beroep’. Iedereen die de persvrijheid hoog heeft ‘zou zich diep moeten schamen dat de minister van Binnenlandse Zaken de uitlevering van Julian Assange aan de Verenigde Staten heeft goedgekeurd, het land dat zijn moord beraamde.’ Priti Patel had de kans aan deze voortslepende zaak een eind te maken, maar, vervolgt Morris, ‘ze zal nu herinnerd worden als medeplichtige van de Verenigde Staten, het land dat van onderzoeksjournalistiek een criminele onderneming wil maken’. 

Patel blijft doof voor internationale solidariteit

De internationale solidariteit met Assange groeit. In Duitsland hebben 37 Bondsdagafgevaardigden van SPD, FDP, Grünen en Die Linke begin mei gepleit voor stopzetting van de uitleveringsprocedure. De Duitse radio bekroonde het werk van Assange met de Günther Wallraf prijs. Twintig internationale organisaties op het gebied van pers en publiciteit, waaronder RSF (Reporters Sans Frontières) en verschillende afdelingen van de internationale organisatie van schrijvers PEN, hebben bij Patel aangedrongen op de onmiddellijke vrijlating van Assange. Ook de Commissaris voor Mensenrechten van de Raad van Europa, Dunja Mijatovic deed een klemmend beroep op de Britse minister om de uitlevering niet door te laten gaan.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Alisdare Hickson (cc)

Hoger Beroep Assange geblokkeerd

‘The fight goes on‘ schrijft Stella Morris, de partner van Julian Assange, in haar reactie op het besluit van het Supreme Court om Assange niet in de gelegenheid te stellen een besluit van het High Court aan te vechten. Het High Court draaide in december een uitspraak van een lagere rechter terug die uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten om medische redenen had verhinderd. Rechter Vanessa Baraitser achtte het risico groot dat een verblijf in een Amerikaanse gevangenis Assange geestelijk en lichamelijk zodanig zou schaden dat suicide niet kon worden uitgesloten. De aanklagers van de VS wisten het High Court er van te overtuigen dat Assange netjes zou worden behandeld. Er bleef zijn verdedigers slechts een klein juridisch gaatje over: beroep bij het Supreme Court. Nu deze hoogste rechterlijke instantie geen beroep wil toestaan ligt de bal bij de minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel die de uitlevering formeel moet goedkeuren. Als zij dat doet, en dat gebeurt waarschijnlijk pas over een paar maanden, kan het advocatenteam van Assange nog proberen bij rechter Baraitser de zaak weer open te breken. En dan met name op punten die zij in haar vonnis van januari 2021 niet heeft meegenomen: de eventuele schending van mensenrechten en van de persvrijheid waartoe de uitlevering van Assange aan de VS zou kunnen leiden.

Foto: Parlement van Texas. Foto door Jonathan Cutrer. Zie https://jcutrer.com/photos/ copyright ok. Gecheckt 22-11-2022

Herhaling van zetten: Amerika en de nieuwe kieswetten

ACHTERGROND - “Verlaat het gebouw discreet en ga niet naar de publieke tribune.” Dat was de boodschap van de Democratische fractieleider aan zijn fractie op 31 mei jongstleden. Even later lieten alle Democratische Afgevaardigden het Lagerhuis van Texas achter zich. Die nacht zou namelijk gestemd worden over een nieuwe Republikeinse kieswet die het vroegtijdig stemmen en stemmen per post inperkt. Maar zonder aanwezigheid van de Democraten waren er niet genoeg afgevaardigden aanwezig om tot stemming over te gaan. De Texaanse kieswet is van de tafel geveegd – voor nu.

Van alle tijden

De strijd in Amerika rondom verkiezingswetgeving is van alle tijden. Het is dan ook niet de eerste keer dat deze strijd escaleert. Zo wilde de Republikeinen in 2003 de kiesdistricten van Texas opnieuw inrichten nadat zij een meerderheid in het lokale parlement van die staat hadden verworven. Ook toen liepen de Democraten weg. Pas bij de vierde poging lukte het de GOP om hun plannen door het parlement te drukken.

Acht jaar later werd in dezelfde staat een wet doorgevoerd die voor het stemmen een identiteitskaart met foto vereiste – iets dat het stemrecht voor arme gezinnen (die voornamelijk Democratisch stemmen) bemoeilijkte. Dat er nu opnieuw allerlei restricties worden voorgesteld, is niet onverwacht.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Debra Sweet (cc)

Het lot van een Amerikaanse klokkenluider

Eind deze maand wordt een uitspraak verwacht in het proces tegen de Amerikaanse klokkenluider Daniel Hale die documenten over de inzet van drones door het leger van de VS in Afghanistan naar buiten bracht. Zijn proces laat eens te meer zien hoezeer de Amerikaanse overheid er op is gebrand klokkenluiders achter de tralies te krijgen. En dan vooral als afschrikking van degenen die ook in hun eigen omgeving met onrechtmatig handelen van de overheid te maken hebben.

De inzet van drones door het Amerikaanse leger is al jaren omstreden. Drone-aanvallen doden vaak andere mensen dan het beoogde doelwit. Deze sterfgevallen, waaronder vrouwen en kinderen, doen het aantal daadwerkelijke strijders dat door drones is vermoord in het niet vallen. De woede bij de bevolking die geraakt werd door de drone-aanvallen is goed voor de werving van jihadisten, schrijft Jeremy Scahill in het boek The Assassination Complex. De journalist van The Intercept schreef het op basis van documenten over het Amerikaanse drones-beleid die hij zou hebben gekregen van Daniel Hale, een voormalige inlichtingenmedewerker bij de Amerikaanse luchtmacht. Hale werd in mei 2019 gearresteerd en aangeklaagd wegens overtreding van de spionagewet. In maart van dit jaar bekende hij schuld. Hale kan tien jaar gevangenisstraf krijgen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende