Volgende week is het vier jaar geleden dat de Britse politie Julian Assange arresteerde en overbracht naar de extra beveiligde Belmarsh gevangenis in Londen. Daarvoor zat hij zeven jaar in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen. In 2012 zocht hij daar asiel uit vrees voor zijn uitlevering aan Zweden. Dat hij zich zo onttrok aan het huisarrest dat hem in 2010 was opgelegd leidde na zijn arrestatie tot een veroordeling van vijftig weken gevangenis. Vervolgens werd hij vastgehouden vanwege een uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten. De VS willen hem berechten voor de onthulling van oorlogsmisdaden in Irak en de publicatie van documenten over het surveillanceprogramma Vault 7 op WikiLeaks. Een slepende juridische procedure heeft tot op heden nog niet tot daadwerkelijke uitlevering geleid. Assange is dus alles bij elkaar opgeteld dertien jaar van zijn vrijheid beroofd zonder een proces over de zaak waar het eigenlijk om draait. Een uitgebreid overzicht van de hele geschiedenis vind je hier.
Een kerntaak van de pers
De journalist Kevin Gosztola, die Assange al jaren volgt, publiceert deze week een boek over de Amerikaanse aanklachten. De titel Guilty of Journalism; the political case against Julian Assange zegt genoeg. De Amerikaanse autoriteiten beschuldigen Assange van overtreding van een oude spionagewet. Het uitleveringsverzoek en het proces dat daarop gaat volgen zijn echter meer een aantasting van de persvrijheid en een inbreuk op het recht van de Amerikaanse burgers om te weten wat hun overheid uitvoert. Dat is ook het standpunt van een brede solidariteitsbeweging voor de vrijlating van Assange. Vijf grote kranten (The Guardian,The New York Times,Le Monde, Der Spiegel en El País) sloten zich eind vorig jaar daarbij aan in een verklaring met de titel Publishing is not a crime. ‘Het ter verantwoording roepen van regeringen maakt deel uit van de kerntaak van een vrije pers in een democratie. Het verkrijgen en openbaar maken van gevoelige informatie wanneer dit in het algemeen belang nodig is, is een kernonderdeel van het dagelijkse werk van journalisten. Als dat werk strafbaar wordt gesteld, worden ons publieke discours en onze democratieën aanzienlijk verzwakt.’ De vervolging van Assange is te zien als een waarschuwing van de VS aan het adres van alle journalisten in de vrije wereld: onthullingen die afbreuk doen aan ons gezag zullen niet worden getolereerd.
CIA aangeklaagd
In de Verenigde Staten zijn enkele journalisten en advocaten in tegenaanval gegaan. Ze hebben een proces aangespannen tegen de CIA vanwege het bespioneren van hun contacten met Assange tijdens zijn verblijf in de Ecuadoriaanse ambassade. Het Spaanse beveiligingsbedrijf UC Global S.L. bespioneerde Assange daar in opdracht van de CIA. David Morales, de eigenaar het bedrijf zou audio- en video-opnames van ontmoetingen van Assange met zijn advocaten en medewerkers hebben overhandigd aan de Amerikaanse geheime dienst. Tegen hem loopt in Spanje een proces. De Amerikaanse journalisten en advocaten zeggen dat zij bij hun bezoek aan Assange hun elektronische apparaten bij de beveiliging moesten inleveren. Ze gaan er van uit dat alle informatie van hun telefoons en laptops is gekopieerd en doorgegeven aan de CIA. Dat betekent een overtreding van de privacywetten van de Amerikaanse overheid. Ze houden Mike Pompeo, voormalig directeur van de CIA en minister van Buitenlandse Zaken onder Trump, er mede voor verantwoordelijk. Pompeo toonde onlangs in reactie op de aanklachten geen enkel begrip voor de privacy van journalisten en advocaten. Hij gaat er op voorhand van uit dat de aanklachten tegen Assange hout snijden en zegt vervolgens dat iedereen die met deze ‘crimineel’ omgaat niet op privacy hoeft te rekenen. Het geeft te denken over hoe serieus men in Trumps kringen omgaat met de rechtsstaat.
Over de jacht op aanhangers van Assange publiceerde Der Spiegel onlangs een artikel met voorbeelden van een gestolen laptop van een bevriende journalist tot de inbraak in een advocatenkantoor en de arrestatie van de Zweedse software ontwikkelaar Ola Bini in Ecuador. ‘Het kan natuurlijk allemaal toeval zijn’, zegt de Spaanse advocaat van Assange Aitor Martínez, ‘maar wie gelooft dat?’
Vertraging
In het uitleveringsproces in Londen zit nog geen schot. Het wachten is op de behandeling van het beroep dat de advocaten van Assange augustus vorig jaar hebben ingediend. De Britse Justitie neemt de tijd, terwijl Assange in Belmarsh onder uiterst strenge condities gevangen wordt gehouden. In de loop der jaren is zijn gezondheidstoestand er flink op achteruitgegaan. In 2021 was dat een reden voor de Londense rechter om uitlevering af te wijzen, een uitspraak die in hoger beroep ongedaan werd gemaakt. De speciale VN-rapporteur inzake foltering Nils Melzer rapporteerde in 2019 al vijftig vermeende schendingen van een eerlijk proces, waaronder “proactieve manipulatie van bewijsmateriaal”.
De Italiaanse journaliste Stefania Maurizi heeft voor haar boek Secret Power; WikiLeaks and its enemies in Londen stapels documenten over de zaak-Assange opgevraagd, vertelde ze op het congres Smart Prisons in Berlijn, vorige maand. Ze ontdekte ‘dat een substantieel deel van de documenten over Julian Assange werd vernietigd door de Zweedse aanklager, die hem onderzocht wegens verkrachting in een strafrechtelijk onderzoek dat tussen augustus 2010 en november 2019 driemaal werd geopend en afgesloten.’ Ook werd volgens haar duidelijk dat de Britten uit waren op vertraging van de procedure. Die had snel en eenvoudig opgelost kunnen worden, volgens Maurizi, als het Zweedse OM Assange in Londen had verhoord, zoals hij zelf had aangeboden. De Britten waren daar niet voor. De leiding van het OM destijds was in handen van de huidige partijleider van Labour, sir Keir Starmer.
Geen bezoek van collega’s
Dinsdag werd weer eens duidelijk aan welk streng regime Assange in de Londense gevangenis is onderworpen. De directeur van Belmarsh verhinderde Rebecca Vincent en Christophe Deloire van de persvrijheidsorganisatie Reporters Without Borders (RSF) Assange te bezoeken, ondanks een eerder verleende toestemming. ‘De eerste functionaris die we spraken, zei dat ze “inlichtingen” hadden gekregen dat we journalisten waren en dat we daarom niet op bezoek konden komen’, voegde Vincent eraan toe. ‘Er was geen verdere discussie mogelijk. We kregen te horen dat de beslissing rechtstreeks door de gevangenisdirecteur was genomen.’
Reacties (28)
Dit schandelijke voorval toont vooral aan dat er krachten achter de schermen samenwerken die ondergeschikt zijn aan bv de sociale reputatie van Zweden, de zogenaamd goede inborst van Biden, het sociale gezicht van labourleider Starmer.
Wie zwicht(t)en er allemaal en waarom?
Ieder denkend mens weet immers dat dit onrechtvaardig is en dat zelfs een eventuele gevangenisstraf allang in “voorarrest” is uitgezeten.
Even een toevoeging, ikzelf ga niet uit van een complot.
Ik ga er van uit dat de USA gewoon enorme politieke, sociale of economische druk uitoefent om haar zin te krijgen.
Openlijke of verborgen druk.
Meewerken anders…
Net zoals Frankrijk de moordenaars van Fernando Pereira vrij kregen uit Nieuw Zeeland.
Net zoals Equador plots 180 graden draaide met een smoes.
We moeten niet denken dat er achter de schermen niks gebeurt.
Natuurlijk is er druk. En ook verborgen druk. Maar de suggestie die door sommigen wordt gewekt dat ook rechters niet meer onafhankelijk zouden zijn gaat mij te ver. Volgens mij zijn daar (behalve dan zo hier en daar in de VS) geen aanwijzingen voor.
Daarom probeer je ook de rechter te vermijden. Het OM in Zweden deed echt rare dingen.
OvJ Fred Teeven was ook niet vies van bochtjes afsnijden.
Dan is er nog altijd de mogelijkheid om te proberen bepaalde rechters op de zaak te krijgen van wie je weet wat voor instelling ze in dit soort zaken hebben. Vooral in landen waar rechters (én aanklagers) deels rechtstreeks worden gekozen of politiek benoemd worden, is dat nog iets makkelijker. In sommige kantons in Zwitserland en verschillende staten in de USA worden rechters gekozen en zijn ze vaak ook nog open over hun politieke voorkeur.
Dit gaat wel een beetje de complotkant op. Er zijn een hele hoop mensen die in de loop van de tijd wel op een of andere manier betrokken waren bij of interesse hebben getoond in deze zaak. En dus is het alleen maar logisch dat sommige van die mensen wel eens iets vervelends overkomt. De supporters van Assange lopen soms wel erg kritiekloos achter allerlei verhaaltjes aan, is mijn indruk. En een rechtszaak had natuurlijk duidelijkheid kunnen brengen over zaken waar nu alleen maar over wordt gespeculeerd.
Mij lukt het nog steeds niet om Assange als martelaar te zien, hoe hard zijn aanhang ook probeert dat beeld op te roepen. Dat het allemaal zo lang duurt komt ook omdat hij zich steeds aan de rechtsgang heeft proberen te onttrekken. Terwijl ik nog steeds niet geloof dat alle aanklagers en rechters in Zweden én het VK én de VS in een groot complot zitten om Assange te pakken. Hoeveel reden er ook is om de CIA te wantrouwen, zoveel invloed heeft die toch echt niet.
Dat neemt allemaal niet weg dat er meer dan genoeg reden is om hem vrij te laten. Vanwege zijn gezondheid, omdat het lang genoeg heeft geduurd en hij meer dan genoeg is gestraft. Je hoeft iemand niet sympathiek te vinden, of uit te roepen tot martelaar, om toch voor een humane behandeling te pleiten.
En dus??? Deze logica begrijp ik niet. Sargasso toont interesse in de zaak Assange en stel dat we morgen ineens een laptop missen, of merken dat er in het redactielokaal is gesnuiffeld. moeten we dan concluderen dat zulks ‘alleen maar logisch‘ is?
Er worden regelmatig laptops gestolen en er wordt regelmatig op allerlei plekken ingebroken. Mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij die zaak van Assange zijn daar niet op een of andere magische manier van gevrijwaard. En omdat er behoorlijk veel betrokkenen zijn, zal sommigen wel zoiets overkomen. Dat hoeft helemaal niet te betekenen dat er een verband is met die betrokkenheid. En het is ook geen toeval. Maar gewoon statistische logica.
Anders gezegd: je hebt een verzameling van mensen die op een of andere manier betrokken zijn bij die zaak. En een verzameling van mensen wiens laptop is gestolen. Hoe groter die twee verzamelingen zijn, hoe meer kans dat er mensen zijn die in allebei de groepen zitten.
Lees hier het stuk in Der Spiegel (had je dat al gedaan?). Zoals Der Spiegel ook schrijft zijn, op één na, alle genoemde voorvallen geen onomstotelijk bewijs voor “verband met die betrokkenheid”.
Maar, om bij het fenomeen gestolen laptops te blijven: er worden in de wereld veel laptops gestolen (verzameling 1). In de kring medewerkers en betrokkenen bij Assange worden laptops gestolen (verzameling 2). Wat zou logisch zijn: dat er geen of minstens één overlap van verzameling 1 en 2 is?
Het antwoord is natuurlijk: zonder enig verder bewijs weten we geen van beiden. Mij lijkt het dus alleen maar logisch geen oordeel te vellen over het een en het ander (tenzij je meer weet…)
De invloed van de geheime dienst van het machtigste land in de westerse wereld, en ver daarbuiten, zou ik niet onderschatten. Er zijn in de loop der jaren dacht ik genoeg verhalen naar buiten gekomen om complottheorieën achter je te laten. Geschiedenis zegt hier waarschijnlijk meer dan statistische logica.
In het geval van Assange zie ik overigens geen martelaar maar een dreigend voorbeeld. Waar het om gaat is dat journalistiek speurwerk naar misdaden van de overheid moet worden afgeremd, onthullingen op de plank blijven liggen en potentiele klokkenluiders er van afzien iets naar buiten te brengen wat schadelijk is voor de zittende macht. Het lot van Assange houdt een waarschuwing in voor de hele beroepsgroep. En hoe langer hij vastzit hoe effectiever de.boodschap die er van uitgaat.
Jos,
Je gaat te kort door de bocht. Assange is op een bepaald moment begonnen om simpelweg alles wat hij te pakken kon krijgen online te plempen. Dat heeft weinig meer met journalistiek of met het beschermen van klokkenluiders te maken. Dat vraagt namelijk om zorgvuldigheid en integriteit. Om een afweging van het belang van informatie bekendmaken tegen het belang van geheimhouding (dat er nou eenmaal in sommige gevallen ook is). En van de belangen van degenen die je die informatie aanleveren. Als dat de Russische geheime dienst is die democratische verkiezingen wil beïnvloeden in het voordeel van een fascist, zou een journalist of klokkenluiderssite daar onder geen beding aan mee moeten werken. Omdat in dat geval openheid over wie die informatie aanbiedt en waarom veel belangrijker is dan de informatie zelf.
Waarmee ik de CIA overigens absoluut niet vrij wil pleiten. Maar probeer Assange nou niet eenzijdig af te schilderen als held van de openbaarheid van informatie en van klokkenluiders. Die geloofwaardigheid is hij al lang kwijt. Ik ben ervan overtuigd dat integere klokkenluiders tegenwoordig wel drie keer nadenken voor ze besluiten met Wikileaks in zee te gaan. Assange is net zo verantwoordelijk voor de teloorgang van Wikileaks als voor de opkomst.
Nog een toevoeging. Assange nu vrijlaten is helemaal niet in het voordeel van de journalistiek of van klokkenluiders. Er is dan namelijk geen uitspraak gedaan over de vraag of de aanklacht tegen hem wel of niet terecht was. En dus ook geen beletsel om in een eventueel volgend vergelijkbaar geval weer een aanklacht in te dienen. Als de aanklager in de VS zijn boekje te buiten gaat, dan zou het alleen maar goed zijn als die wordt teruggefloten door een rechter. (Tenzij je bij voorbaat aanneemt dat die rechter ook in het complot zit, natuurlijk.)
Het neemt niet weg dat ik het tijd vind voor vrijlating op humanitaire gronden. Ook al is dat wat onbevredigend, omdat dan nooit duidelijk zal worden hoe terecht of onterecht de aanklacht was.
Je kunt Assange toch gewoon op vrije voeten zetten en tóch de rechtszaak voeren?
Gebeurt in Nederland toch ook vaak als de rechter vermoedt dat de straf niet hoger uitvalt dan het voorarrest?
Dat klopt, en dat hebben de Britten ook gedaan in 2010, toen ze Assange op borgtocht hebben vrijgelaten.
Alleen, in de huidige zaak geloven de rechters niet meer dat hij zich houdt aan de voorwaarden, dus blijft hij vastzitten. En dat snap ik heel goed.
Assange heeft al 13 jaar weten te voorkomen dat hij terecht staat over de zaak waar het om draait.
Het is niet alleen de schuld van de Britse of Amerikaanse overheid dat hij zo lang vastzit, Assange heeft daar zelf ook een aandeel in. Die 7 jaar in de Ecuadoriaanse ambassade is zijn eigen schuld, namelijk een maar half gelukte vluchtpoging.
En het blijft mij verbazen hoezeer deze man door sommigen als een martelaar voor de persvrijheid wordt gezien, terwijl hij de verkiezingscampagne van Trump heeft geholpen en heeft samengewerkt met Russische veiligheidsdiensten.
Ik zou persoonlijk een andere held kiezen.
Het erge is dat door deze man te steunen, je feitelijk bijdraagt aan het delegitimeren van de rechtstaat. Om te kunnen betogen dat Assange moet worden vrijgelaten, is het immers nodig om aannemelijk te maken dat het recht gepolitiseerd en oneerlijk is. Terwijl, Assange krijgt voornamelijk ongelijk van de Britse rechters. Zelfs de rechter die de uitlevering om gezondheidsredenen afkeurde, gaf Assange inhoudelijk ongelijk op alle andere punten.
Het is natuurlijk wel interessant om te weten waarom Assange eigenlijk niet in vrijheid zijn proces mag afwachten. Dat is vrij simpel: de Britse rechters vinden het vluchtrisico te groot, en daar kan je ze geen ongelijk in geven.
is het immers nodig om aannemelijk te maken dat het recht gepolitiseerd en oneerlijk is
“aannemelijk” vereist geen streng bewijs, dus vooruit:
– De zweedse aanklacht wegens verkrachting was zo wankel, dat de zaak geseponeerd is.
(als er werkelijk bewijzen waren, kon Assange natuurlijk bij verstek veroordeeld worden).
Er was dus feitelijk geen reden voor de Britse overheid om aan het uitleveringsverzoek te voldoen.
Volgens mij haal je twee dingen door elkaar, die juridisch weinig met elkaar te maken hebben:
– Een oordeel over het functioneren van de rechtsstaat (van een bevriende natie, in dit geval);
– Een oordeel over de kwaliteit van het bewijs in een individuele zaak.
Bij dat eerste punt zal vooral gekeken worden of iemand een eerlijk proces zal krijgen. Sommigen in deze draad lijken te denken dat de rechterlijke macht in het VK en in Zweden bespeeld wordt door de CIA. Dat gaat wel heel ver de kant op van complotdenken. Ik geloof daar dan ook niks van.
Over rechters in de VS zou je misschien kunnen twijfelen. Daar kun je pech hebben om er eentje te krijgen die door het corrupte Republikeinse zootje is benoemd. Een beetje ironisch is het wel dat de kans daarop vermoedelijk een stuk groter is geworden nadat Trump, die in 2016 zoveel hulp kreeg van Wikileaks, vier jaar lang rechters heeft mogen benoemen.
Feitelijk is het Zweedse uitleveringsverzoek getoetst door Britse rechters, tot aan het Hooggerechtshof aan toe, en die hebben dat verzoek steeds bevestigd. Feitelijk heb je dus ongelijk dat de Britse overheid geen reden had om aan het uitleveringsverzoek te voldoen. Het zou pas vreemd zijn als de Britse overheid deze gerechtelijke uitspraak naast zich neer zou hebben gelegd.
Juist de supporters van Assange proberen zijn zaak te politiseren om een oplossing buiten het recht om te forceren. Dat alleen al zou te denken moeten geven.
Nog los van het treurige spektakel van het bagatelliseren van seksuele misdragingen en het zwartmaken van de slachtoffers door Assange en zijn supporters, waar jij je ook voor leent, door te doen of dit een wankele zaak was zonder werkelijk bewijs.
Welke rechtszaak, sinds wanneer gelden wetten uit de VS voor niet VS ingezetenen die iets gedaan hebben buiten de VS, dat niemand valt over het feit dat de VS vind dat ze jurisdictie heeft over niet VS ingezetenen die iets doen in een land zijnde niet de VS vind ik veel schandelijker en schadelijker dan dat iemand zich 13 jaar onttrekt van een showtrial.
Ik weet het niet precies, maar ik vermoed zo’n beetje sinds de VS wetten heeft. En de VS is ook helemaal geen uitzondering. Het gebeurt dan ook regelmatig. Hackers die in buitenlandse computers hebben ingebroken worden bijvoorbeeld nogal eens uitgeleverd (al is er dan soms wel een beperking om dat veel landen hun eigen onderdanen niet uitleveren). Ander voorbeeld: het MH17 proces.
Dat is al dubieus, maar het wordt tijd dat landen leren dat hun wetten eindigen bij hun grenzen, landen die steeds verder gaan met het eisen dat anderen zich houden aan hun wetten is een recept voor een fikse oorlog.
Wat nu als China gaat eisen dat wij ons aan hun wetten moeten gaan houden?
Ik zou zeggen: kaart het aan bij de wereldpolitiek. Of begin je eigen partij. Wie weet lukt het je om het voor elkaar te krijgen om internationale verdragen op dit punt aan te passen. Al geef ik je weinig kans. Los nog van praktische problemen. Zoals de vraag wat nu eigenlijk de plaats van het misdrijf is bij een computerkraak: de plek waar de gekraakte computer staat of de plek waar de hacker zit.
Ik neem aan dat dat reden zou zijn om eventuele afspraken over uitlevering op te zeggen. En Nederlanders die mogelijk risico zouden lopen in China of elders opgepakt te worden te waarschuwen. Want er is natuurlijk niets dat Nederland zou verplichten om daaraan mee te werken.
Als je niks geeft om economische sancties niet nee
Ik denk dat zelfs Rutte in dit geval de grondrechten van de eigen bevolking zwaarder zou laten wegen dan handelsbelangen. Al weet je dat natuurlijk nooit zeker.
Ik zou er geen geld op durven te wedden.
Een eurootje of twee, drie zou ik nog wel aandurven.
We hebben het hier wel over de man die taxonomisch is ingedeeld bij de mollusken, weggegooid geld.
Ik weet het niet. Zit hij niet bij de Anguillidae?
Goeie, een aasetende gladjakker LOL