Goed volk | Van den vos Reynaerde (2)

In het eerste deel gaf ik een inleiding op de voorlopers van Van den vos Reynaerde, op de traditie waaruit het gedicht is voortgekomen en op het verschil tussen dierenfabel en dierenepos. Een dierenepos is niet, zoals de fabel, moralistisch, maar satirisch van aard. In dit deel ga ik in op de opvattingen van René Broens. De schrijver dekt zich van tevoren in door te stellen dat er tot op heden geen eensluidende interpretatie bestaat van Van den vos Reynaerde en haalt daarbij Prof. Em. Joris Reynaert (geen familie) aan. Voorts stelt Broens dat zijn Reynaert-interpretatie sterk afwijkt van, zoals hij dat noemt, de 'beeldbepalende Reynaertonderzoekers'. Hij noemt als zodanig Bart Besamusca, André Bouwman, Rick Van Daele, Jozef Janssens, Joris Reynaert, Paul Wackers en last but not least de in het eerste deel al genoemde Frits van Oostrom. Drie van deze hoogleraren (Broens' promotor Wackers, Besamusca en Van Oostrom) waren medeverantwoordelijk voor het feit dat Broens' dissertatie (zie deel 1) uiteindelijk werd afgekeurd omdat zij zich niet konden vinden in zijn afwijkende interpretatie van de Reynaert. Koudwatervrees van de hooggeleerden of ging Broens de wetenschappelijke discipline te buiten?

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Van den vos Reynaerde (1)

, door

ACHTERGROND - Van den vos Reynaerde, geschreven tussen 1257 en 1271, is niet alleen veruit de bekendste Middelnederlandse tekst, het verhaal heeft ook internationaal zijn weg door de tijd gevonden tot en met serieuze stripverhalen aan toe. De ‘Knuvelder‘ wijdt er dertien pagina’s aan; in het eerste deel (‘Stemmen op schrift’) van Kuvelders opvolger, Geschiedenis van de Nederlandse Literatuur, besteedt de onvolprezen Frits van Oostrom liefst 38 pagina’s aan het epos, hoewel Van Oostrom Reynaert nogal ongenuanceerd wegzet als een louter boosaardige vos. Onze zuiderburen hebben een compleet Reynaertgenootschap in het leven geroepen waarvan het jaarboek Tiecelijn als PDF gratis te downloaden is.

Ik ga het hier niet hebben over algemene feitjes rondom dit epos – wie meer wil weten over Reinaard de vos en koning Nobel leest de handboeken of de vele artikelen op het internet maar – maar wel over het genre, de traditie en de boodschap. Dit alles naar aanleiding van de in september 2020 verschenen nieuwe vertaling in modern Nederlands, en met name het nawoord hierbij, van de Reynaertkenner René Broens, die tot opmerkelijke conclusies komt.

Monddood

Broens (1953) studeerde Germaanse filologie aan de Katholieke Universiteit van Leuven en stond vervolgens meer dan dertig jaar voor de klas. Hij was educatief medewerker bij Bronks, Jeugdtheater Brussel en Villa Kakelbont, Centrum voor Jeugdliteratuur. Hij trachtte in 2015 te promoveren op een dissertatie getiteld Van den vos Reynaerde als sociale parodie op het Johannesevangelie, maar zijn proefschrift werd door de commissie niet unaniem goedgekeurd waardoor het feest niet doorging.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.