1968

In 1968 was het – 1968 was het jaar waarin de Mammoetwet in werking trad, de Fabeltjeskrant voor het eerst op de televisie verscheen, Tsjechoslowakije werd overvallen door de Russen, zonder dat wij er iets tegen deden (wij gooiden liever bommen op Vietnam, maar wij hadden natuurlijk tegen de Russen moeten zeggen: trek je binnen 24 uur terug, anders ben je Moskou en Sint Petersburg kwijt). Het was ook het jaar waarin Neal Cassady en Joeri Gagarin overleden, Marcel Duchamp stierf ook in dat jaar, maar gelukkig stierf ook Lou de Palingboer – in 1968 was het dat ik mijn vader vroeg: ‘Mag ik straks studeren?’ Het was nog lang niet zo ver, want ik was nog maar vijftien jaar oud, maar je kon er niet vroeg genoeg bij zijn, vond ik. ‘Wat wil je dan gaan studeren?’ vroeg hij. ‘Nederlands,’ zei ik. ‘Maar dat spreek je al!’ Het leek hem verspilde moeite. Later heb ik hem nog geprobeerd over te halen met ‘Geschiedenis’, maar ook dat haalde niets uit: geschiedenis hoefde helemaal niet bestudeerd te worden, dat kon je wel in je avonduren doen. Ik moest maar aan het werk gaan als ik achttien was, en geld verdienen en dan kon ik altijd nog gaan studeren, want dan betaalde ik het allemaal zelf. Ik was thuis de oudste van negen kinderen, dus dat kon ik wel begrijpen: mijn vader was een zelfstandig loodgieter, hij zou arm geworden zijn als alle negen kinderen gestudeerd zouden hebben.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Ansichtkaarten

Een ansichtkaart die toeristen vanuit hun vakantieoord Egmond aan Zee naar hun thuisgebleven familie sturen, heeft meestal als tekst Groeten uit Egmond aan Zee! (gedrukt in wat wij zetters vroeger een feestletter noemden). Verder staan op de kaart het wapen van Egmond (waarom eigenlijk? Ik weet het niet) en vier fotootjes, op ouderwetse bedrijfscourantwijze (dus scheef) in elkaar geschoven, van het strand, de duinen, de vuurtoren en bijvoorbeeld van ‘de gezellige terrasjes in het luxueuze centrum’. Ik geloof dat elk dorpje in Nederland wel zulke ansichtkaarten heeft, zelfs Zalk en Veecaten, en ook dat ze er allemaal ongeveer hetzelfde uitzien, en dat al sinds ongeveer 1970, toen de vierkleurendruk in zwang kwam.

Vroeger hadden de ansichtkaartenmakers meer fantasie. Ook werden er meer foutjes gemaakt, dat spreekt. Ik heb bijvoorbeeld een ansichtkaart uit ongeveer 1928 van de Amsterdamsche Anthraciet Maatschappij. De kaart bevat geen vier, maar wel zes gekleurde tekeningen. Ik zal die zes tekeningen eens bespreken.

1. Een knullig kaartje van Engeland en Ierland, met op ongeveer de plaats van Wales of Zuid-Engeland een anthracietmijn (erboven staat, ongeveer ter hoogte van de Midlands, de tekst Polmaise mijnen) met een mijnwerker met een mijnlamp om zijn nek en een houweel in zijn handen. Maar… Polmaise, dat ligt toch in Schotland? Jazeker, leert enig zoekwerk, Polmaise ligt zo’n 5 kilometer van Stirling, en Stirling ligt zo’n 30 kilometer ten noorden van Glasgow. In dat landgoed Polmaise was vroeger een anthracietmijn.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Geloofwaardige romans

Regen in Londen, 1897. Dat moet een mooie tijd zijn geweest. Weliswaar las je nooit in de literatuur van die dagen dat de hoofdpersoon stierf aan de pokken of aan de malaria of aan de mazelen, maar sommige bijfiguren in die boeken stierven er wel aan. Op muziekgebied gebeurde er in dat jaar eigenlijk niets, alleen Klughardt kwam met zijn 4de symfonie, maar daar moet je van houden. Dukas werkte aan zijn Tovenaarsleerling. Bram Stoker publiceerde in 1897 zijn nog steeds beroemde boek Dracula – eigenlijk een nogal armetierig verhaaltje, volgens mij, maar goed – en H.G. Wells publiceerde zijn The invisible man, een boek dat het ook nog steeds uithoudt. Op 19 maart wordt Oscar Wilde uit de gevangenis vrijgelaten. Op 30 april is het elektron ontdekt. Er waren wel auto’s (van Peugeot, Vabis, Adler en ook wel van andere merken) maar je zag ze nog nauwelijks. Meer weet ik niet van dat jaar, het was overal tamelijk vredig, pas twee jaar later zouden de Bokseropstand in China en de Boerenoorlog in Zuid-Afrika uitbreken. Natuurlijk zal er ergens in Midden- en Zuid-Amerika wel gevochten zijn, maar dat was gewoon, in die tijd.

In de jaren zeventig las ik voornamelijk Engelse boeken, ik was vooral gek op de boeken van Anthony Trollope (1815-1882, hij is ook bekend geworden als postbeambte door de introductie van de rode brievenbussen in het Verenigd Koninkrijk), Thackeray, Wilkie Collins en Arthur Conan Doyle. Vreemd, op de boeken van Dickens ben ik nooit zo gek geweest. Hoe dat komt, weet ik niet precies. Ik denk dat het te maken heeft met het gebrek aan sprookjesboeken en Pietje Bell-boeken in mijn jeugd. Ik ben ook niet ontvankelijk voor het ‘sprookjesachtige in de mens’, zoals het eens is omschreven door K.V. in een brief aan mij. Dickens maakte van élk personage een geval apart, en dat klopte niet met mijn werkelijkheid. Ik wil best aannemen dat er in het Engeland van 1860 veel ‘types’ te vinden zouden zijn geweest, maar zoveel als Dickens ons wil doen geloven – dat kan niet bestaan hebben.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Muzikale smaak ontwikkeld

Ik ben geboren in september 1953, in een gezin dat niet zo muzikaal was. Er stond wel een piano in de voorkamer en daarop heb ik een jaar of zes les gehad. Ik herinner me de eenvoudige, maar fürchterliche stukjes van Clementi (Muzio, ga henen!), die ik moest spelen. Ik hoop dat de tegenwoordige pianostudenten van Clementi verschoond blijven. Ik herinner me ook dat ik in 1967 voor het eerst de dubbelelpee Blonde on blonde van Bob Dylan hoorde bij een schoolvriend. Ik was er meteen zeer van onder de indruk. Vooral het nummer Sad-Eyed Lady of the Lowlands vond ik schitterend en vind ik nog steeds schitterend. Ik probeerde toen een pianobewerking te maken van dat nummer, maar of dat me gelukt is weet ik me niet meer te herinneren. Sommige dingen moet je ook verdringen.

In de jaren die volgden was ik bijvoorbeeld gek op die derde elpee van Soft Machine (ik weet niet eens of het hun derde elpee was, maar hij heette Third), op die dubbelelpee van Derek & the Dominos met het prachtige Bell bottom blues, dat de mooie, betekenisrijke regels If I could choose a place to die / It would be in your arms bevat. Maar vooral de muziek van Black Sabbath beviel me, begin jaren zeventig. Mijn muzikale smaak begon zich te ontwikkelen, zou je kunnen zeggen, al mag u het ook best muzak noemen wat ik mooi vond.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Wil ik dood?

Wilt u snel doodgaan?

Ik zál vrij snel doodgaan, mijn hart houdt het niet zo lang meer. Ik heb hartfalen. Of ik dat nu wel wil, is een andere vraag. Mijn antwoord moet toch zijn: ja. Niet omdat de zorgkosten anders te hoog worden, nietwaar, ik wil de maatschappij niet laten opdraaien voor zoiets. Ik heb zelfs (ik leef alleen) een papiertje op tafel liggen met daarop de wens geschreven me niet naar een ziekenhuis te vervoeren, maar me rustig te laten sterven. Als ze me vinden.

Ze vinden u?

Ja, dat zullen ze zeker doen. Ik zal niet als een twee jaar eerder gestorven grijsaard in mijn woning worden gevonden. Daar heb ik buren en overburen voor, we letten allemaal een beetje op elkaar. Van stankoverlast of vliegen zal dus geen sprake zijn.

Waarom wilt u dood?

Lastige vraag. Ten eerste omdat ik met beperkingen leef: ik durf bijvoorbeeld niet naar Venetië of Praag te reizen, vanwege de heimwee. Ik moet me dus behelpen met filmpjes over die steden, en dat is toch een akelig alternatief, nietwaar? Ten tweede is er een gevoel van spijt. Of noem het berouw, of schaamte. Toen ik twintig was, wilde ik de wereld veranderen. Dat was in 1973. Ik wilde stapje voor stapje bijvoorbeeld het Russische communisme wegwerken, en ook het Westerse conservatisme. Daar moest je ergens tussenin gaan staan, vond en vind ik nog steeds. De regering van Den Uyl vond ik dan ook een prima regering, de beste die we hebben gehad. Je had toen ook wel zakkenwassers zoals Marcel van Dam en Van der Louw, die waren me te links, en andere PvdA-mensen die doodleuk kwamen vertellen hoe goed het ging in Oost-Duitsland, godsammekráken. Maar over het algemeen had Den Uyl dat soort mensen wel onder controle. Dat verbeteren van de wereld is er niet van gekomen, ik heb alleen stukjes geschreven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

De bastaardsatijnvlinder

Ik houd van het internet omdat je er soms totaal onverwachte vondsten op doet, zoals deze over de schrijver Victor Hugo (1802-1885). Hij blijkt ook een geweldig beeldend kunstenaar te zijn geweest, die dingen maakte die pas een kleine eeuw later in de mode kwamen. Of een artikel over het autobiografisch geheugen, dat me zeer intrigeerde. Via weer een reeks andere artikelen ben ik er achter gekomen dat de weinige mensen met dit fantastisch goede geheugen voor persoonlijke zaken, nauwelijks weten in welk jaar JFK werd vermoord of in welk jaar Leonid Breznjev aan de macht kwam. Ze gebruiken ook niet de welbekende mnemonistische trucs, ze zijn ook geen savants, maar ze hebben wel allemaal een tic: schoonmaakwoede, verzamelwoede etc. Eén van die autobiografische geheugenwonders koopt bijvoorbeeld nooit schoenen met veters. Omdat die veters op de grond terecht kunnen komen. Dat is hem te vies. (Dat kan ook zeer vies zijn, maar ik koop nooit schoenen met veters omdat veters strikken me teveel werk is.) Enkele hersendeskundigen kunnen u vertellen welk gebiedje in de hersenen voor die tics verantwoordelijk is, en dat dat gebiedje vlák naast het gebiedje ligt dat zo enorm ontwikkeld is voor het persoonlijke geheugen. De gebiedjes voor het ‘algemene’ geheugen blijken heel ergens anders te zitten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Knieschijf

De Nederlandse televisie kan worden opgeheven. Wat ze tegenwoordig uitzenden, stelt niets voor. Als je een beetje kranten leest, weet je meer dan een televisiekijker. Op Nederland 24 zie je soms nog wel iets aardigs (een documentaire, Kunst en Kitsch, het journaal), daar blijft het bij. De zender Cultura bijvoorbeeld blijft ons maar vervelen met Grachtenfestivals en met BIM-concerten en zo.

Het zou misschien een goed idee zijn om dat hele Hilversum maar eens op te doeken en in handen te geven van een stel onafhankelijke lieden die nu nog bezig zijn op het internet. Mensen als Max Molovich bedoel ik. Lieden die een stóp zetten op die wanstaltige Volendammerachtigheid van het medium, en die ook een stop zetten op die, ik maak me kwaad, die… stúmperigheid. Die lompheid. Die lome benadering van de kunsten, bijvoorbeeld. Bij Kunst en Kitsch bijvoorbeeld zou ik vervolgprogramma’s willen zien over Nieuw-Guinea of China of Delfts blauw, als dat aan de orde komt. Ik wil daar simpelweg een link naar krijgen.

Ze beginnen, in tegendeel, in Hilversum te praten, in het journaal, over de knieschijf van een prinses, die is gevallen ‘tijdens een wandeling’. Dat ze dit tot een onderwerp van het Nederlandse journaal hebben gemaakt, diskwalificeert uiteraard de redactie. De Story op de tv.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mijn hekel aan films

Mijn god, ik zal het geprobeerd hebben om films helemaal uit te kijken! Of zelfs een aflevering van Tatort op de televisie! Maar het lukt me niet, ik pak een boek of ik ga iets anders doen. In een bioscoop  ben ik gedurende de ruim 58 jaar van mijn leven drie of vier keer geweest, meer niet. Niet uit angst, maar uit verveling ben ik er niet graag. Ik verveel me wanneer ik bijvoorbeeld Turks fruit zie, of een ander bedacht verhaaltje dat in een film wordt vertoond. Een film kan me alleen bekoren wanneer het een documentaire is, en het kan me bijna niet schelen wat het onderwerp is. Een documentaire van anderhalf uur over de vlasteelt of de moeilijkheden in de glastuinbouw kun je me zo voorschotelen. Ik kijk ook zeer graag naar de besprekingen in de Tweede Kamer, dat vind ik zelfs prachtig, maar dan schakel ik wel het geluid uit, om te zien wie de ware leugenaars zijn. (Dat moet u ook eens doen. Niet letten op wat ze zeggen, alleen op hoe ze het zeggen. Met welke oogopslag, welke bewegingen van hun handen en schouders, met welke bewegingen van hun mondhoeken. Ik geloof ook vast dat de doven en slechthorenden in onze samenleving een beter idee hebben van de politiek dan wij, veelhorenden.)

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kids

‘Geen van de kids bleef in Hoenkoop,’ schreef iemand een paar dagen geleden op dit blog. Ik weet niet waar Hoenkoop ligt of gelegen heeft, maar ik schat dat het in Zuid-Holland ligt, ik ben ook te lui om het op te zoeken. Maar het gaat mij om de kids. Dat is nu eens een term die u nooit zult tegenkomen in mijn stukjes, en ik weet eigenlijk niet goed waarom dat is.

‘Kids’ is even duidelijk als ‘kinderen’, maar korter dus sms-baarder. Ik heb in mijn leven nog nooit een sms-bericht verstuurd, maar ik weet dat sommigen korte woordjes prefereren boven langere. Eigenlijk ben ik daar zelf ook een voorbeeld van: ik hoop steeds zo duidelijk mogelijk en eenvoudig mogelijk te schrijven, zodat een kind van 14 ook kan begrijpen wat er staat. Toch krijg ik ‘kids’ niet uit mijn pen.

Het zou ermee te maken kunnen hebben dat ik geen satire bedrijf in mijn schrijfsels. Ik zal in een verhaaltje over een slager niet gauw de naam Ossepoot voor die slager bedenken, voor een verhaal over een atleet niet de naam Snel. Dat laat ik over aan de Nederlandse cabaretiers, maar ik heb u, lezer, voor zulke goedkope grappenmakerij te hoog zitten. En met ‘kids’ probeer je toch de lachers enigszins op je hand te krijgen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 17-10-2022

Stemwijzer

Nu de sportzomer, met zijn voetbal, tennis, wielrennen en olympische spelen, weer voorbij is (ik vond het haast teveel en ik heb alleen genoten van het tennis en van een paar olympische sporten; het voetbal was niet om aan te zien, op de finalewedstrijd na. De Tour de France kende ook geen verrassingen, ik vind de Ronde van Italië een stuk leuker om te bekijken. Over de olympische spelen laat zich nog dit zeggen: ik las ergens dat ze zo godvergemes veel geld kosten, dat het verstandig zou zijn de spelen definitief toe te wijzen aan Griekenland. Een goed plan leek me dat) nu dat allemaal over is, is er weer een Stemwijzer.

Ik vind het wel een handig ding: aan de hand van 30 stellingen kun je zo ongeveer bepalen waar je stem naar toe zou moeten gaan. Ook goed was dat je daarna kon zeggen op welke partijen je sowieso niet en eventueel wel zou willen stemmen. Dus ik heb de VVD, de PVV en alle christelijk georiënteerde partijen buitengesloten en alleen D66 en de linkse partijen toegelaten. Uitkomst van mijn proef op de Stemwijzer: ik ben het voor tweederde eens met de PvdA en ook met GroenLinks, wat minder met de SP en ongeveer voor de helft met D66. Dat had ik ook wel ongeveer gedacht van tevoren.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende