Hulspas weet het | Leren leven met het multiversum

We leven in een multiversum. Dat werd de NRC-lezer afgelopen zaterdag goed ingepeperd. Het stond op de voorpagina van de krant, op de voorpagina van de wetenschapsbijlage, en dan waren er twee pagina’s in de bijlage met een interview met Andrei Linde en zijn vrouw Renata Kallosh. Heel aardige mensen, deze beide wiskundigen, dat is duidelijk. En ze verkondigen het multiversum. Ons heelal is er slechts één uit vele. Oud nieuws, zult u denken. Zeker. Maar wellicht niet voor NRC-lezers. Voor de goede orde, we zullen zo’n ander universum van Andrei en Renata nooit betreden, nooit zien, nooit kunnen bewijzen. Het betreft hier namelijk geen natuurkunde maar hogere wiskunde. Tijdens mijn studie natuur-  en sterrenkunde leerde ik dat de wiskunde veel meer kan aantonen dan waar de natuurkunde behoefte aan had.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Lou Gold (cc)

Kunst op Zondag | Pijn

Kunst verzacht pijn. En kunst draagt  bij aan genezing. In 2014 kregen drie Italiaanse wetenschappers de IG Nobelprijs voor hun onderzoek waarmee ze aantoonden dat de pijndrempel lager wordt als mensen naar kunst kijken, die door hen als mooi wordt gezien.

Het Jeroen Bosch Ziekenhuis stelt dat  kunst een belangrijk onderdeel van de healing environment is. De filosofen Alan Botton en John Armstrong kregen vorig jaar in het Rijksmuseum de gelegenheid aan te tonen dat kunst als therapie werkt.

Verder zie je in de literatuur ‘pijn’ alleen nog in verband met kunst gebracht, als het gaat om getormenteerde kunstenaars en kunstenaars die vinden dat kunst pijn moet doen. Vandaag willen we weten of kunst u pijn doet.

En dan bedoelen we niet de performance kunstenaars die heel wat pijn kunnen verdragen om hun boodschap uit te dragen. Bijvoorbeeld de Israëlische kunstenares Sigalit Landau met haar “Barbed Hula”.

We bedoelen ook niet de plastische kunstwerken, die sneller tot de verbeelding spreken, dan het platte canvas. Bijvoorbeeld de beelden van Berlinde de Bruyckere.
cc Flickr happyfamousartists photostream Berlinde De Bruyckere @ Hauser & Wirth, NYC

En we bedoelen ook niet de installaties, die een veel fysieker impact hebben dan tweedimensionale plaatjes. Hoe leuk het ook is dat Yoko Ono een schilderij bedenkt waar je een spijker in kan slaan. A painting to hammer a nail in.
cc Flickr Mal Booth photostream Painting To Hammer a Nail 1961-1966-1988 Yoko Ono

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Depressie

COLUMN - Soms gaan er dingen mis in je hoofd. Zonder dat je er trouwens zelf iets aan kunt doen. Zo heb ik al mijn hele volwassen leven af en toe last van sombere periodes. Dan ben ik hartstikke moe, slaap ik slecht, voel ik me down, zonder ik me af en meer van die dingen. Een aanwijsbare reden is er niet. Het heeft niets met vallende blaadjes te maken of met heftige gebeurtenissen. Het is er gewoon ineens. En het gaat meestal ook weer weg. Een milde depressie heet dat. En daar hebben veel mensen last van.

Ik dacht, ik schrijf het eens op. Ik steek het zelf sowieso nooit onder stoelen of banken, ik ben er open over, voel er geen schaamte bij. Depressie is vaak toch een soort gekke kortsluiting in je hersenen. Dat het ene stofje net niet lekker wordt doorgegeven aan een ander stofje. Praten helpt natuurlijk ook, je hoeft niet direct naar de pillen te grijpen. Een psychiatervriend heeft mij een hele hoop bijgebracht over wat er allemaal aan te doen is. Ik ben uiteraard gaan praten, dat loste al een hele hoop op. Handvatten hoe ik bepaalde situaties kon veranderen, wat ik aan mijn omgeving moest veranderen om datgene wat mij ongelukkig maakte niet meer tegen te komen. Maar er bleef toch nog wat zeuren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Homo’s helpen

’t Zou kwalijk zijn als er gemeenschapsgeld werd verkwist aan behandelingen die pretenderen van homo’s gezonde hetero’s te maken. Trouw suggereerde vorige week dat dat bij de zorginstelling Different veelvuldig gebeurt. Different ontkent dat. De nu ontbrande discussie beneemt het zicht op waar het wel om gaat. Homo zijn in orthodoxe kringen is moeilijk. Die problemen zijn niemands schuld, en waar ze ernstig genoeg zijn om psychotherapie te rechtvaardigen, dient die therapie op dezelfde wijze te worden vergoed als therapie overal elders. Het alternatief is discriminatie op grond van geloof, en dat moeten we niet willen, betoogt ethicus Bart Voorzanger.

Trouw schreef dat men bij de uiterst christelijke zorginstelling Different homo’s ‘geneest’ en die behandeling – onder valse voorwendsels – declareert bij de zorgverzekering. Dat leidt tot ophef waarbij zelfs Den Haag heftig meepiept. En als Different inderdaad ‘genezing’ van homoseksualiteit beloofde, zou die ophef terecht zijn. Alleen, die belofte doet Different nergens. Op de eigen site verwijst de instelling naar een onderzoek door christelijke studenten onder cliënten van Different waaruit blijkt dat die zich vooral geholpen voelde ‘bij het acceptatieproces van hun homoseksuele gevoelens en het vergroten van (zelf)inzicht’. Daar beroem je je niet op als je mensen zo snel mogelijk van die gevoelens wilt afhelpen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

ME-verenigingen psychisch in de problemen

Moe (Foto: Flickr/colemama)

Goed nieuws voor ME-patiënten! Er is een nieuwe behandeling ontwikkeld die voor 70% van de mensen die aan deze vermoeidheidsziekte lijden uitkomst lijkt te bieden. Een zeer mooi resultaat, dat waarschijnlijk door elke ME-belangenvereniging met gejuich zal zijn ontvangen.

Toch?

Nee, toch niet. Integendeel zelfs, want de behandeling behelst groepstherapie, waarbij de patiënten leren hun handelen en denken te veranderen zodat de klachten verminderen of verdwijnen.

En dat is tegen het zere been van de verenigingen, die er al jaren voor ijveren om de aandoening uit het psychische deel van de geneeskunde te houden. Guido den Broeder van de ME/CVS-vereniging vindt dat de onderzoekers rommelen en zegt: “Zij gaan er van uit dat ME een psychische stoornis is. Maar het is een neurologisch probleem, dat je niet kunt oplossen met een praattherapie, of dat nu alleen is of in een groep.”

Een nogal sterke uitspraak voor een aandoening waar nog nooit een lichamelijke oorzaak voor is aangetoond, lijkt me. Er zijn wel wat afwijkingen geconstateerd, maar het is nooit duidelijk geworden of die afwijkingen nou een oorzaak of een gevolg waren van iets anders.

De grootste fout die de verenigingen maken is uiteraard de aanname dat een psychologische ziekte geen ziekte is. Niets is minder waar. Niemand zegt dat de moeheid die door deze mensen gevoeld wordt geen echte moeheid is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vandaag is het internationaal lachen geblazen

Het is zomaar Internationale Lachdag vandaag en dat alweer voor de tiende keer. Het is toch wat, zou me toch bijna zijn ontgaan als ik niet wat verveeld op deze lome zondagmiddag de nieuwslogs zat door te zappen. Nog even schateren dan maar als contra-therapie na Zwarte donderdag en de dag voor we ons weer even in de Nationale Dodenherdenking dompelen?lachen-maarrrrr
Ik zag laatst wel een reportage op tv van een lachtherapie-groepje in het Vondelpark, maar dat was bepaald niet om vrolijk van te worden. Bijna genant om te zien hoe in yoga-sfeer mensen zichzelf dwingen om iets te doen, waar geen innerlijke drang aan ten grondslag ligt. Ik denk dat het onderhuids calvinisme ons in Nederland niet verder brengt dat een gniffel of een grijns. Lachdag leeft hier niet. Maar hoe anders is dat bij onze zuiderburen. Vanmiddag is op het Muntplein in Brussel een heuse lachmanifestatie gehouden: ‘Internationale dag van de lach 2009’. En even verder speurend blijkt dat het Belgische een heel netwerk van ‘Lachclubs‘ herbergt. En ik kom zelfs een kersvers onderzoek tegen van verzekeraar Delta LLoyd, waaruit blijkt dat er in België op de werkvloer veel te weinig wordt gelachen: ,,Uit onderzoeken blijkt dat een mens per dag minstens 15 minuten moet lachen.”
Een dagelijks lachkwartiertje dus en het schijnt een hoop kwalen te helpen voorkomen. Maar ja, waar haal je die lachmomenten zomaar vandaan. Of is het gewoon even in meditatie gaan en de lach in jezelf laten opborrelen? Ik ga het eens op Youtube proberen met de zoekterm ‘funny’. Lach ze vandaag. Hahaha!

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nieuwe religie in Zuid-Amerika: therapisme

Beeldende religieHet Rooms-Katholieke geloof is een kleurrijke religie, vol van uitbundige feesten en beeldende rituelen: huwelijk, doop, carnaval, processies, wonderen, communies, rozenkransen, Mariaverering, hosties en wijn. De traditionele religies van de oorspronkelijke bewoners van het Amerikaanse continent zijn al even kleurrijk: rituelen, mensenoffers, voorouderverering, regendansen, oogstfeesten, maskers en sjamanen.
In de hedendaagse Latijns-Amerikaanse samenlevingen leven beide voort. De Latino is gelovig en bijgelovig tegelijk en heeft bovendien, door de invloed van stamvaders uit het verlichte Westen, behoefte aan een rationele onderbouwing van zijn daden en doen.

Voor de middenklasse geldt dat het geloof dezelfde plek heeft als in Nederland: De zondagse kerkgang is er bij de meeste van hen wel uit. Ze komen in de kerk voor doop en huwelijk, maar daar blijft het bij. Sommige gelovigen slaan een kruisje voordat hun vlucht vertrekt of iedere keer als ze een kerk passeren. Dat laatste ritueel kan riskant zijn, zo ondervond ik toen ik naast iemand in de auto zat en we in volle vaart door de verkeersjungle van Bogota schoten. Bij elke kerk ging een hand van het stuur en werden de ogen een fractie van een seconde gesloten, terwijl we links en rechts inhaalden. Geloof is een kwestie van vertrouwen, niet van controle.

Het bijgeloof uit zich op alle bekende manieren: gebroken spiegels brengen ongeluk tenzij je de scherven wast, onder ladders moet je niet doorlopen en voor zwarte katten moet je oppassen. Ook schijnt bijna twintig procent van de mensen hier te denken dat het geluk brengt om met Oud en Nieuw geel ondergoed te dragen. Wordt onderzocht!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Een kijkje in je eigen hersenen doet wonderen

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Het brein van binnen (Foto: Flickr/nats)

RTFMRI: geen aansporing om de handleiding nog eens goed na te lezen maar de naam van een nieuwe manier van naar de hersenen kijken: real time functional magnetic resonance imaging. Tot voor kort was het niet mogelijk met bestaande technieken in real time menselijke hersenactiviteiten te tonen zonder vervelende implantaten. Met de nieuwe technieken die de laatste tijd beschikbaar zijn gekomen wordt hierin zeer binnenkort een doorbraak verwacht.

Dr. Christopher deCharms staat met zijn onderzoek aan Stanford University en bij het bedrijf Omneuron aan de wieg van een aantal recente successen. In zijn praatje op de TED legt hij kort uit wat voor revolutionaire toepassingen deze RTFMRI technieken hebben. Bijvoorbeeld voor mensen met chronische pijn of andere hersenaandoeningen. deCharms legt uit dat er tot op heden drie manieren zijn om het menselijke brein te behandelen: met therapie, door pillen of door het mes erin te zetten. RTFMRI zou hier de vierde mogelijkheid kunnen zijn.

Door mensen tegelijkertijd oefeningen te laten doen en naar hun eigen real time hersenactiviteiten te laten kijken kunnen de patiënten hun (onbewuste) negatieve gedrag beter en sneller onderkennen. Door mensen met chronische pijn naar hun eigen hersenactiviteiten te laten kijken en ze te trainen hun brein te beheersen kan de (door de hersenen getrainde maar levensechte) pijn bestreden worden. Of zoals deCharms het zegt: ‘When they control their brain, they can control their pain.’

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.