Aristoteles (13): De staat

Aristoteles staat bekend als wetenschapper, als arts en vooral als filosoof. Zijn invloed op de wijsbegeerte is enorm geweest. In deze reeks bekijken we hem in enig detail.  Het principe van evenwicht komt ook terug in Aristoteles’ staatsfilosofie. Net als Plato maakt Aristoteles een indeling van staatkundige vormen. Zijn indeling is puur afhankelijk van hoeveel mensen er aan de macht zijn. Hiermee biedt hij een wat minder ingewikkeld staatsmodel dan Plato, die zijn staten indeelde naar de drijvende kracht van de machtshebbers (emoties, het temperament of het verstand).

Door: Foto: bron: Livius.org

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nederlandse families zijn heel stabiel

Individualisering, secularisering en toenemende etnische diversiteit, plus de opbouw en renovatie van de verzorgingsstaat, onderwijsexpansie en flexibilisering van arbeid zouden negatieve gevolgen hebben voor het functioneren van families. Uit onderzoek blijkt echter het tegendeel, stelt hoogleraar Empirische Sociologie Pearl Dykstra.

De grote meerderheid van de Nederlandse bevolking kiest voor een betrekkelijk traditioneel bestaan. De diversiteit in familierelaties neemt weliswaar toe, maar lang niet zo sterk als populaire denkbeelden soms suggereren. Nederlandse families zijn niet in rep en roer. Ze worden gekenmerkt door veel contact en onderlinge steun. Oftewel, de kwaliteit van familierelaties is over het algemeen goed. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat jongvolwassenen, nadat zij het ouderlijke huis hebben verlaten, frequent contact met hun ouders houden. En uit het feit dat de gedachte dat kinderen nu vaker in een éénoudergezin opgroeien, een historische misvatting blijkt. En: de veronderstelling dat het buitenshuis werken van de vrouw ten koste gaat van de zorg die zij haar familie biedt, vindt geen steun in de data.

Familie en overheid

In Nederland wordt evenals in de andere ontwikkelde landen de verantwoordelijkheid voor de zorg voor en de financiële ondersteuning van jong en oud op de een of andere manier gedeeld tussen families en overheid. Afhankelijkheden in families – tussen oudere en jongere generaties en tussen mannen en vrouwen – worden gecreëerd en bestendigd of juist verlicht door de juridische en beleidsvoorzieningen. Wetten definiëren de afhankelijkheidsrelaties tussen generaties en seksen, terwijl beleidsmaatregelen bepaalde familiepatronen en -praktijken belonen of ontmoedigen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het hoort bij het systeem

Hieronder volgt een gastbijdrage van Marcel Meijer: docent economie en wiskunde en blogger op economische onderwerpen. Dit artikel werd ook gepubliceerd op zijn eigen blog.

Ik had laatst een discussie over oorlog. Het is duidelijk dat ik tegen ben en mijn gesprekspartner was ook tegen. Daarom ging ik een stap verder. Daarbij stelde ik dat het voor mij niet mogelijk is om afzijdig te blijven. Als ik niet mee wil betalen aan de oorlog dan komt de belastinginspecteur toch echt even langs. Werk ik dan nog niet mee dan volgen boetes, nog hogere boetes en uiteindelijk gevangenisstraf. De geweren zijn ineens niet meer gericht op de tegenstander, maar op mij. Maar ik heb niemand kwaad gedaan. Het enige dat ik wilde is dat er geen geweld gepleegd werd. En daar werkte ik niet aan mee. Het uiteindelijke gevolg is dat mijn vrijheid wordt beroofd.

De onrechtvaardigheid hiervan wordt vaak niet gezien. En ook mijn gesprekspartner wilde er niet aan dat er iets mis is. Hij kwam met een aantal tegenargumenten die tekenend zijn voor dergelijke discussies.

Ten eerste gaf hij aan dat dit bij het systeem hoort. Je betaalt belasting voor alles tegelijk. Je kan er niet een bepaald ding uithalen en zeggen dat je daarvoor niet wil betalen. Maar waarom eigenlijk niet vroeg ik me af. Door niet te betalen doe ik niemand geweld aan. Toch kom ik door een geheel geweldsloze actie in het gevang terecht.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

KSTn | Kilometerprijs en privacy

Logo kamerstukken van de dagEven een korte KSTn tussendoor voor het volledig houden van ons privacydossier. U heeft vast wel de berichten vernomen over de mooie plannen van minister Eurlings voor het invoeren van de Wet Kilometerprijs. U zult dan ook wel vernomen hebben dat daar een kastje in uw auto voor nodig gaat zijn. En dat dit kastje uw reisgedrag op basis van GPS gegevens nauwkeurig vast gaat leggen. En dat u zich geen zorgen hoeft te maken over uw privacy omdat alleen de “relevante en geaggregeerde” gegevens doorgegeven worden naar de bevoegde instanties.

Dream on. Met dank (ja, dit keer expliciet) aan de wakkere Telegraaf (via) blijkt dat er uiteraard een uitzondering is. Nu is dat niet zo verwonderlijk, want die zit eigenlijk al in bestaande wetgeving. Maar het kan geen kwaad het betreffende stukje “toelichting” even expliciet hier te tonen.

De persoonsgegevens mogen niet verder worden verwerkt op een wijze die onverenigbaar is met de doeleinden waarvoor ze zijn verkregen. De Wbp geeft in artikel 9 aan met welke aspecten de verantwoordelijke rekening moet houden bij de beoordeling of een verwerking al dan niet verenigbaar is. Die belangenafweging blijft buiten toepassing als het gaat om bijvoorbeeld de voorkoming, opsporing en vervolging van strafbare feiten of om de veiligheid van de Staat. In die gevallen mogen de gegevens worden gebruikt.

Oh, en de gegevens blijven 5 jaar bewaard. En let vooral op het woordje “voorkoming”. Dat is een vrije vertaling voor het maar vast gaan volgen van iedereen waar een verdenking op rust. Net zoals bij die duizende telefoontaps.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Herstel de scheiding tussen kerk en staat

Sargasso biedt regelmatig ruimte voor gastbijdragen. Gastbijdragen vanuit de politiek zijn altijd meer dan welkom, mits de auteurs zich ook mengen in de discussie. Vandaag een bijdrage van Marietje Schaake, lid van de fractie van D66 in het Europees Parlement.

Gisteren (31-8) heeft een aantal hoogleraren van de UvA de Universiteit aangespoord Tariq Ramadan aan te nemen in Amsterdam om duidelijk te maken dat ´de UvA niet meedoet aan de hetze tegen moslims die vinden dat de Islam voor hen ook van belang is buiten de privésfeer´. Het koppelen van het ontslag van Ramadan als individu aan een hetze tegen Moslims als geheel is een gevaarlijke redenering. Het wordt tijd individu en groep te ontkoppelen en de scheiding tussen kerk en staat te herstellen in het Nederlandse integratiedebat en -beleid.

Het aannemen van een orthodoxe, Engelssprekende Moslim als integratieadviseur van Rotterdam laat het failliet zien van het vertrouwen op de eigen oplossingskracht vanuit diverse Nederlanders. Hoe dicht stond Ramadan bij de gemiddelde Rotterdammer? En hoe kon hij juist sceptici over Islam bereiken terwijl hij steeds als orthodoxe Moslim spreekt? Ook legt de keuze voor Ramadan de geleidelijke verschuiving van de scheiding tussen kerk en staat bloot die integratie via religie veroorzaakt. Ramadans observaties en adviezen aan Moslimjongeren kunnen nog zo nuttig zijn, het is niet de taak van de overheid om een Moslimtheoloog en -activist in te huren om integratie te stimuleren. Hoewel Ramadan wellicht sommige Moslims aanspreekt, voelen anderen zich door de keuze voor Ramadan juist vervreemd en onbegrepen door hun gemeente die zo voorkeur voor een bepaalde religieuze visie geeft.

Voor D66 is integratiebeleid vooral participatiebeleid, de overheid moet mensen vrij laten in hun geloof, dat persoonlijk en nooit objectief meetbaar is. Door gemeenten en nationale overheden in Nederland wordt echter via religie een integratie en anti-radicaliseringsbeleid geformuleerd. De rol van religie, Islam, krijgt hierdoor een te prominente rol in de manier waarop de overheid haar burgers categoriseert en benadert. Het werken vanuit orthodoxie door de overheid, in de strijd tegen extremisme, is hiervan de meest vergaande. Ook veronderstelt het dat “Islam” een onlosmakelijk ingrediënt van probleem en oplossing zou zijn. Die aandacht is te eenzijdig.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

1 op 101 kinderen onder voogdij Staat

Het was een van de vele statistische berichten van het CBS met als kop “Meer kinderen onder toezicht“. Dat komt dan ook netjes zo in de kranten, want veel meer valt er niet over te vermelden toch? Maar een stijging van 40% is wel heel opvallend. Echter, het getal van 29.000 is redelijk abstract.
Maar toen ik aan het rekenen sloeg, kwam ik tot de conclusie dat het totale aantal kinderen dat onder toezicht staat (onder de 18) in verhouding tot de omvang van die groep op 1 staat tot 101 uitkwam. Ten opzichte van 1 op 141 in 1998.
Dat is dan toch wel even schrikken.
Is dat wel de juiste weg?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Democratie in tijden van Crisis

Deze post is vooral een kapstok voor een discussie. Gisteren presenteerde de Raad van State haar jaarverslag. En dan is het tegenwoordig traditie dat de baas van de Raad van State, in dit geval Tjeenk Willink, uithaalt naar de Staat, Overheid en Politiek. Het klopt niet en het is in gevaar en zo nog wat.
Ook dit jaar weer, nu met nog meer urgentie vanwege de crisis. Ook geeft hij aan dat de overheid door haar marktdenken de burger teveel als klant is gaan zien. En dat bleek dus niet te werken.
Leest u vooral zelf zijn stukje en de verslagen van de persconferentie.

Persoonlijk struikelde ik over deze zin van Tjeenk Willink:
Een goed functionerende markt heeft, wil zij duurzaam zijn, het tegenwicht nodig van een krachtige staat. Een krachtige staat heeft, wil hij democratisch zijn, zelfbewuste burgers nodig en een krachtige burgersamenleving.

Het eerste stuk ondersteun ik wel. Maar lees ik vervolgens, vrij vertaald, dat de burgers nodig zijn om een krachtige staat te maken. Daarbij is de Staat een gegeven en zijn de burgers instrumenten. En in mijn ogen is dat verkeerd om. De burgers zijn een gegeven en de Staat is een instrument. Doordat de Staat zichzelf als gegeven is gaan zien, verliest zij uit het oog dat zij er alleen maar is omdat de burgers vinden dat het een aardige manier is om de wereld om hun heen te ordenen. De Staat gaat daardoor steeds meer redeneren vanuit het zelfbehoud van de Staat i.p.v. de veranderende behoeften van burgers.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Kerk en staat

“Zodra een beroep op God of Allah kracht van argument krijgt, houdt het publieke domein op publiek te zijn en is de burger – gelovig of niet – aan de heidenen overgeleverd.”

Harry Kuitert, een van de enfants terribles onder de Nederlandse theologen, legt in de papieren Volkskrant van zaterdag de essentie uit van zijn nieuwe boek, ‘Dat moet ik van mijn geloof’.

“De rol van de kerk is uitgespeeld. Voor zover zij protestantse kerk is, zou zij verheugd mogen zijn dat zij haar dienst aan de samenleving heeft volbracht. Zij heeft zoveel invloed gehad, dat er in Europa een cultuur is ontstaan, die doordrenkt is van christelijke waarden. Je hoeft er alleen niet langer voor naar de kerk en je hoeft er niet meer voor te geloven.”

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende