Gerechtigheid in Slowakije

Marian Kocner, de vermoedelijke opdrachtgever van de moord op de Slowaakse journalist Ján Kuciak en zijn vriendin Martina Kušnírová moet opnieuw voor de rechtbank komen. Vorig jaar werd hij vrijgesproken van betrokkenheid. Maar deze week verwees het Hooggerechtshof tot grote tevredenheid van de familie de zaak terug naar een lagere rechtbank voor herbeoordeling omdat de bewijsvoering bij dit vonnis niet deugde. Volgens het Hooggerechtshof heeft de strafrechter in Pezinok bij een deel van het bewijsmateriaal gefaald in het toepassen van "elementaire logica" en is een ander deel van het materiaal dat het Openbaar Ministerie heeft ingebracht ten onrechte helemaal niet meegenomen. Het gaat met name om het sms-verkeer van Kocer. Uit telefoontaps van zakenman Kocner – die momenteel een gevangenisstraf uitzit voor fraude – kwam bewijs naar voren dat hij de opdracht tot de moord zou hebben gegeven. Het gerechtshof veroordeelde vorig jaar wel de schutter, maar vond het bewijs tegen Kocner onvoldoende.  Jan Kuciak en zijn vriendin werden in februari 2018 in hun eigen huis doodgeschoten door een huurmoordenaar. Kuciak had ontdekt dat zakenman Marian Kocner zich schuldig maakte aan illegale praktijken en belastingfraude en stond op het punt hierover te publiceren. Kuciak en vele andere journalisten zijn een tijd lang bespioneerd in opdracht van Kocner. De moord op Kuciak zorgde voor een grote beroering in het land, ook vanwege de verbindingen die de journalist wist te leggen met corrupte politici. Het kostte toenmalig premier Robert Fico van de sociaaldemocratische partij SMER de kop. Rechtsstaat en persvrijheid Internationale organisaties van journalisten hebben de uitspraak van het Hoogerechtshof verwelkomd. Het is ook een opsteker voor hoeders van de persvrijheid en de rechtsstaat in Slowakije temidden van groeiende twijfels over de situatie in omringende landen van de Visegrádgroep. Van de persvrijheid in Hongarije is zo langzamerhand weinig meer over. Polen heeft niet langer de minimumgaranties die nodig zijn om de scheiding der machten te behouden, zei de advocaat-generaal van het Hof van Justitie van de EU vorige maand naar aanleiding van een reeks van zaken die verband houden met controversiële Poolse justitiële hervormingen. In een lang slepende affaire tegen de Tsjechische premier Babiš en zijn bedrijf Agrofert bevestigde de Europese Commissie dit voorjaar de beschuldigingen van belangenverstrengeling bij de toekenning van EU-subsidies. Vorige week sloot het Europees Parlement hierbij aan met een  resolutie die stelt dat Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) 'ten onrechte toegekend zijn aan bedrijven van de Agrofert-groep'. Babiš kon als premier invloed uitoefenen op de besteding van het ESIF-geld, 'terwijl hij tegelijkertijd nog steeds een belang had in de Agrofert-groep.' Het bedrijf heeft bevestigd dat Babiš uiteindelijk nog steeds profiteert van de resultaten van de holding en de dochterondernemingen. De resolutie van het EP werd met grote meerderheid (550 stemmen) aangenomen. Een groep van liberalen (partijgenoten van Babiš) onthield zich van stemming omdat men vond dat het EP zich beter op alle ontsporingen van de rechtsstaat in Polen en Hongarije kon richten.  Coronacrisis Terug naar Slowakije. In 2019, een jaar na de moord op Kuciak, won de liberale advocaat Zuzana Čaputová de presidentsverkiezingen. Zij was bekend als activiste tegen corruptie en milieuvervuiling. In reactie op de uitspraak van het Hoogerechtshof zegt ze nu: 'Het lijden van ouders en familieleden van Ján Kuciak en Martina Kušnírová houdt niet op na de uitspraak van het hooggerechtshof van vandaag, maar ze zijn weer een stap dichter bij gerechtigheid.' Ook al heeft zij vooral een ceremoniële functie, als president kan zij met haar achtergrond het land hopelijk alert houden voor ontsporingen. In regeringskringen bijvoorbeeld. De grote overwinnaar van de parlementsverkiezingen vorig jaar maart, de miljardair Igor Matovic, is nauwelijks een jaar na zijn installatie als premier al weer in opspraak gekomen. In maart ontstond een regeringscrisis nadat hij op eigen houtje 2 miljoen doses van het Sputnik-V vaccin tegen het coronavirus had gekocht. Matovic trad af en wisselde zijn positie met de minister van Financiën Eduard Heger. Toen het Slowaakse instituut dat de toestemming voor het gebruik van medicijnen regelt het Russische vaccin afkeurde schakelde Matovic Hongarije in voor een goedkeuringsstempel. Hongarije gebruikt Sputnik-V al langer. Vorige maand besloot de Slowaakse regering vervolgens alsnog te gaan vaccineren met het Russische vaccin. Bij de toelichting op dit besluit zei Minister van Volksgezondheid Vladimír Lengvarský dat hij zich niet zou laten vaccineren door Sputnik en het ook niet zou aanbevelen aan anderen.  De pandemie en de politiek: zijn er landen waar de bestrijding van het virus geen vragen heeft opgeroepen over de integriteit van politici en hun beslissingen?

Foto: Karel Julien Cole (cc)

Noodtoestand Tsjechië verlengd

ELDERS - Met een nieuwe top van meer dan 6000 nieuwe besmettingsgevallen op woensdag is ook in Tsjechië de tweede golf van de pandemie nog niet voorbij. In Slowakije kapittelt de president de premier over zijn beleid. De twee landen werken samen met hun buren Polen en Hongarije in de Visegrad-groep. Hoe lang nog?

Volgens het Tsjechische systeem voor het bestrijden van de pandemie (PES) werd zondag al het vierde niveau bereikt. Restaurants en afhaalgelegenheden moeten nu om acht uur sluiten (maar doen dat nog niet allemaal). Over verdere maatregelen die passen bij het vierde PES-niveau, waaronder verlenging van schoolvakanties, moet nog worden gesproken. Het Tsjechische parlement is woensdag akkoord gegaan met een verlenging van noodtoestand tot 23 december. Een eerdere beperking voor het kopen van alcohol is na veel protest teruggedraaid. Een biertje kopen en thuis opdrinken mag weer.

Sinds het begin van de pandemie heeft het aantal dodelijke slachtoffers in de Tsjechische Republiek de tienduizend bijna bereikt. Het aantal doden per honderdduizend inwoners in de afgelopen veertien dagen is, in vergelijking met andere Midden- en Oost-Europese landen, met 15,1 nog relatief laag (Nederland scoort 4,3). De hoogste cijfers zien we in Slovenië, Bulgarije en Hongarije. Buurland Slowakije, waar de regering besloot de gehele bevolking te testen om een algehele lockdown te voorkomen vinden, we op dit lijstje onderin met 6,2.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Peter Tkac (cc)

Sociale media sturen jonge Slowaken naar extreemrechts

ELDERS - Slowakije kiest zaterdag een nieuw parlement. Hoe gaat het land om met de erfenis van de vermoorde onderzoeksjournalist Kuciak?

Twee jaar geleden werden in het Slowaakse dorp Velka Maca bij Bratislava de onderzoeksjournalist Jan Kuciak en zijn vriendin Martina Kusnirova vermoord. Kuciak ontdekte dat zakenman Marian Kocner zich schuldig maakte aan illegale praktijken en belastingfraude. Kocner staat nu terecht als opdrachtgever van de moordenaar Miroslav Marcek. Gisteren is hij alvast tot 19 jaar cel veroordeeld vanwege financiële malversaties. Kuciak en vele andere journalisten zijn een tijd lang bespioneerd in opdracht van Kocner. Een van de spionnen die daarover deze week voor de rechtbank getuigde was er van overtuigd dat hij in opdracht van de staat werkte.

De moord op Kuciak zorgde voor een grote beroering in het land, ook vanwege de verbindingen die de journalist wist te leggen met corrupte politici. Het kostte toenmalig premier Robert Fico van de sociaaldemocratische partij SMER de kop. Hij hoopt overigens nu het roer weer over te kunnen nemen van premier Pellegrini. Vorig jaar werd advocaat Zuzana Caputová, een activiste voor burgerrechten en milieubescherming, die ooit ook tegen Kocner had geprocedeerd, gekozen als nieuwe president. Inmiddels is de kracht van die liberale wind behoorlijk afgenomen.

Foto: ekenitr (cc)

Tsjechische premier Andrej Babiš nog steeds aan de macht

ANALYSE - Dertig jaar na de bevrijding van het sovjetcommunisme overheerst de bitterheid.

Vorige maand demonstreerden in de Tsjechische hoofdstad Praag meer dan een kwart miljoen mensen tegen hun premier. Het was de grootste demonstratie sinds de omverwerping van het communisme, dertig jaar geleden. De demonstranten, die op dezelfde plek bijeen kwamen als in november 1989, eisten het vertrek van premier Babiš vanwege een corruptie-affaire waarin zijn bedrijf Agrofert misbruik maakte van EU-gelden. Een paar dagen na de demonstratie overleefde de premier na een zeventien uur durend marathondebat een vertrouwensvotum. De regering, een minderheidscoalitie van Babiš’ eigen partij ANO en de sociaal-democraten, met gedoogsteun van de communisten, bleef nog net overeind met 85 parlementsleden die stemden voor het vertrek van Babis en 85 leden tegen.

De regeringscrisis in Tsjechië is daarmee echter nog niet opgelost omdat de sociaal-democraten vervolgens de vervanging van de minister van cultuur Antonin Staněk eisten. Ook wegens corruptie. Bemiddeling van president Zeman leverde tot nu toe geen soelaas. De sociaal-democratische leider Hamáček dreigt nu alsnog met zijn partij uit de regering te stappen.

Babiš als symptoom

Het commentaar van taz, het linkse Duitse dagblad, op de onrust in Tsjechië is dat een man als Babiš staat voor alles wat er in dertig jaar in de voormalige communistische landen is misgegaan. Hij maakte deel uit van het regime waar dertig jaar geleden tegen gedemonstreerd werd. Nu is hij multimiljonair en de gekozen premier van het land dat zich net als sommige buurstaten ontwikkelt in de richting van een autoritaire staat. En de polls wijzen er niet op dat hij het vertrouwen van zijn kiezers verloren heeft. Ook in de andere Oost-Europese landen is de liberale democratie nog steeds zwak. Een groot deel van de bevolking stemt op rechtse, nationalistische partijen die nogal eens in botsing komen met de principes en waarden van de rechtsstaat. Hoger opgeleide jongeren kiezen er steeds vaker voor te emigreren naar het westen. Wat ging er mis?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Peter Tkac (cc)

Slowakije stemt tegen corruptie

ELDERS - Een links-liberale verkiezingsoverwinning in Oost-Europa.

Slowakije ligt tussen Polen en Hongarije, twee EU-lidstaten die zich in illiberale richting ontwikkelen. Vorige week heeft het land laten zien dat er in de regio ook nog steeds gewone liberalen te vinden zijn. Zuzana Čaputová, een juriste die zich sterk heeft gemaakt voor de bestrijding van corruptie won met overmacht de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Čaputová is nieuw in de politiek, eerder gelauwerd voor acties tegen het illegaal dumpen van bedrijfsafval en verder bekend als verdediger van LGBT-rechten. Op de achtergrond speelt nog steeds de verontwaardiging over de moord op de journalist Jan Kuciak en zijn vriendin, vorig jaar februari (foto). De moord leidde tot de grootste demonstraties in Slowakije sinds de onafhankelijkheid en het aftreden van de sociaaldemocratische premier Robert Fico. Vlak voor de verkiezingen werd bekend gemaakt dat justitie de vooraanstaande zakenman en multimiljonair Marián Kočner als opdrachtgever voor die moord verantwoordelijk houdt. Kuciak was hem op het spoor gekomen in een corruptiezaak. Čaputová was Kočner eerder ook al eens tegengekomen in een rechtszaak.

Tweede ronde

Čaputová moet het volgende week in de tweede ronde opnemen tegen Maroš Šefčovič, een van de vice-presidenten van de Europese Commissie. Hij wordt gesteund door de sociaaldemocratische partij SMER, die nog steeds in de regering zit. In de eerste ronde kreeg Šefčovič slechts 18.7% van de stemmen tegen Čaputová 40,6%. Maar hij zou haar alsnog kunnen verslaan als hij de stemmen krijgt van de andere kandidaten, waaronder voormalig justitieminster Stefan Harabin (14,4%) en de kandidaat van een extreemrechtse partij Marian Kotleba (10,6%). Zowel Šefčovič  als Harabin en Kotleba proberen nu de liberale, pro-westerse Čaputová weg te zetten als extreem-links. In de meest recente verkiezingspeiling gaat ze ondanks dat aan kop met 60,5 % van de stemmen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rana Ayyub wint Free Press Award

VERSLAG - Minister Stef Blok heeft vrijdag in het Vredespaleis in Den Haag de Free Press Award voor de moedigste en meest vasthoudende journalist van het afgelopen jaar uitgereikt aan de Indiase journaliste Rana Ayyub (Foto v.l.n.r. Stef Blok, Rana Ayyub en moderator Aldith Hunkar).

Rana Ayyub heeft zich onderscheiden door haar moed en vasthoudendheid. Ze onthulde de betrokkenheid van de regering-Modi bij buitengerechtelijke moorden die werden gepleegd op protesterende moslims. Sinds het verschijnen van haar boek over deze zaak wordt Rana via social media, haar telefoon en email continue met de dood en verkrachting bedreigd.

De Nigeriaan Kemi Busari kreeg de Newcomer of the Year-Hans Verploeg Award. Busari (22), ging undercover en onthulde fraude en afpersing bij het uitgeven van paspoorten. Zijn publicaties leidden tot een verbod op contante betaling bij de uitgifte van paspoorten.

De Nederlandse radiomakers Mijke van Wijk en Mirjam van Biemen wonnen de Best Report Award met hun documentaire over de Nederlander Tim Boekhout van Solinge die in het Braziliaanse Amazonegebied  strijdt voor behoud van het tropische regenwoud.

Speciale gasten op de bijeenkomst in het Vredespaleis waren Paul Caruana Galizia uit Malta, zoon van een vorig jaar bij een bomaanslag omgekomen journaliste, en Martin Turcek uit Slowakije, collega van Ján Kuciak die in februari met zijn vriendin Martina Kušnírová in koelen bloede werd vermoord. De Nederlandse journalisten Jeroen Akkermand (RTL) en Paul Vugts (Het Parool) kwamen ook aan het woord.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Dennis Jarvis (cc)

Vermoorde journalist vermoedde ‘Ndrangheta in Slowakije

ELDERS - Slowakije is begin deze week opgeschrikt door een brute moord op een onderzoeksjournalist en zijn vriendin. Was dit het werk van de Italiaanse mafia?

Ján Kuciak (27) en zijn partner Martina Kušnírová zijn afgelopen weekend in hun huis in Velka Maca, veertig kilometer ten oosten van Bratislava, om het leven gebracht. Kuciak werkte voor de website Aktuality.sk. Het hoofd van de politie verklaarde op een persconferentie dat de moord waarschijnlijk  verband houdt met de onderzoeksjournalistiek van Kuciak. De journalist publiceerde over belastingfraude in de bouwwereld, waarbij Ladislav Bašternák was betrokken, een vriend van politici van de regerende SMER-SD partij.

‘Afschuwelijk dat zoiets in Slowakije kan gebeuren’, schreef president Andrej Kiska op zijn Facebook site. Premier Fico (SMER-SD) veroordeelde de moord als een aanval op de vrije pers en de democratie in zijn land. En zo waren er meer geschokte en  voorspelbare reacties van de autoriteiten die verzekerden dat er een diepgaand onderzoek zal plaatsvinden en dat de schuldigen zullen worden gestraft.

Het meest geschokt waren de collega’s van Kuciak. Onderzoeksjournalisten zijn veel tegenwerking gewend in Slowakije, inclusief het gebruik van geweld en het in brand steken van auto’s, maar een moord is nog niet eerder voorgekomen.

Foto: foto: pixabay.com

Ierse impasse

ELDERS - Hoe krijg je twee vijandelijke partijen zover dat ze samen de meest voor de hand liggende regeringscoalitie gaan vormen?

In Ierland heeft de regerende coalitie van Fine Gael en Labour bij de verkiezingen van 26 februari de meerderheid verloren. Dat is op de eerste plaats te wijten aan Labour. De partij verloor in vergelijking met de verkiezingen van vijf jaar geleden maar liefst 30 zetels en komt nu als vierde partij met 7 zetels in het nieuwe parlement. Fine Gael van premier Enda Kenny verloor nauwelijks minder en ging van 76 naar 50 zetels. Maar de partij blijft wel de grootste. De grote winnaar, Fianna Fáil van Micháel Martin bleef steken op 44 zetels. Sinn Féin van de Ierse republikein Gerry Adams won ook en behaalde 23 zetels. De Ierse Groenen kwamen met twee zetels terug in het parlement.

Gisteren kwam het nieuwe parlement voor het eerst bijeen om volgens de regels een nieuwe parlementsvoorzitter een nieuwe premier te kiezen. Dat laatste was een onmogelijke opgave, omdat geen van de drie kandidaten, Kenny, Martins en Adams, een meerderheid kon behalen. Een grote coalitie van Fine Gael en Fianna Fáil ligt het meest voor de hand. Maar bij deze gezworen vijanden is daar weinig animo voor. De Ierse kiezers kunnen een nieuwe regering voorlopig wel vergeten.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: https://pixabay.com/nl/slowakije-donau-bratislava-rivier-1093799/

Oost-Europa verhardt

ELDERS - De Europese regeringsleiders hebben het deze week druk met collega Cameron en de anti-EU stemming in het Verenigd Koninkrijk. Als ze er aan die kant uitkomen wacht hen aan de andere kant van het continent een minstens even zware confrontatie met conservatieve nationalisten. 

De vluchtelingen moeten nog even geduld hebben. Op de EU-top deze week staat Brexit bovenaan de agenda. Een minitop met Turkije over de vluchtelingencrisis is afgeblazen na de aanslag op een militair transport in Ankara.

Maandag kwamen de regeringsleiders van Polen, Tsjechië, Slowakije en Hongarije al wel vast bijeen in het ‘Visegrad-overleg’ om over de vluchtelingencrisis te praten. “Als het aan Orbán ligt trekken we het ijzeren gordijn weer dicht” kopte HP/De Tijd vanwege de plannen die Orbán op dit overleg aankondigde voor nieuwe hekken op de vluchtelingenroute in Oost-Europa.

De xenofobe, nationalistische stemming in de oostelijke lidstaten van de EU verhardt. Een voorbeeld daarvan vinden we in het bericht dat 360 Magazine (betaald) overnam uit de Slowaakse Pravda. Het gaat over een groeiend aantal nationalistische groeperingen dat kampen en gevechtstrainingen organiseert. De Slovenski Branci (Slowaakse Rekruten) geven zelfs schietlessen op scholen.

De paramilitaire Slowaakse Rekruten maken geen geheim van hun trainingen in zelfverdedigings- en gevechtstechnieken.  Op het programma waarmee ze adverteren staan onder meer “parachutespringen, de voorbereiding van tegenaanval op een vijandelijke positie en de evacuatie door de lucht van manschappen uit vijandelijk gebied.” Deze activiteiten onttrekken zich volledig aan de controle van de staat. De politie zegt de groep nauwlettend in de gaten te houden. Maar de Slowaakse Rekruten kunnen ongehinderd hun gang gaan. Hun activiteiten zijn vooral onder jongeren erg populair en trekken in de sociale media veel belangstelling. De organisatie verzorgt nu ook op basisscholen lessen over de geschiedenis van de Slaven, over de positie van Slowakije in de NAVO en in de Europese Unie. Aansluitend wordt kinderen een training aangeboden in het schieten met losse flodders.

Foto: foto van de auteur

De meeste Tsjechen en Slowaken bleven thuis

ELDERS - De opkomst bij de Europese verkiezingen was in Oost-Europa nog dramatischer dan in Nederland.

De Tsjechen hadden er zelfs twee dagen voor gekregen om te stemmen voor een nieuw Europees Parlement. Ze konden vorige week vrijdag en zaterdag naar de stembus. Minder dan 20% van de stemgerechtigden kwam opdagen. Het resultaat was een delegatie van overwegend pro-Europese partijen met 7 afgevaardigden in totaal voor de EVP, 4 voor de Sociaaldemocratische fractie, 4  voor de liberalen, 3 voor Verenigd Links en 2 voor de conservatieve ECR. De enige echte euroscepticus die werd gekozen was Petr Mach van de Partij van Vrije Burgers. De Tsjechische Groenen slaagden er wederom niet in een zetel te bemachtigen, wat opnieuw leidde tot het aftreden van de voorzitter.

Waarom bleven de meeste Tsjechen thuis? Anders dan verschillende andere Oost-Europese landen hebben de Tsjechen een lange democratische traditie. Na de val van het communisme werd onder leiding van president Vaclav Havel de parlementaire democratie hersteld. Na zijn terugtreden ruim tien jaar geleden is het land echter geplaagd door corruptieschandalen die het vertrouwen in de politiek geen goed hebben gedaan. De geringe opkomst bij de Europese verkiezingen zou ook een echo kunnen zijn van de eurosceptische houding van voormalig president Klaus. Hij heeft zich altijd verzet tegen de pro-Europese erfenis van Havel. Toetreding tot de EU moest hij bij zijn aantreden accepteren, maar bij de ratificatie van het Verdrag van Lissabon heeft hij lange tijd dwars gelegen. Typerend is dat hij de Europese vlag nooit heeft getolereerd bij zijn ambtswoning. Vorig jaar riep hij (inmiddels ex-president) op het EU-lidmaatschap van Tsjechië te beëindigen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende