Geen bal op tv | Trump, politieke correctheid en de Braboneger

Donald Trump zit straks in het Witte Huis dankzij de politieke correctheid. Meent de Marxistische filosoof Slavoj Žižek. Of beter gezegd: dat meent de titel van dit filmpje waarin Žižek vertelt dat politieke correctheid niet het juiste wapen is om Trump mee te bestrijden. Hij erkent dat politieke correctheid helpt bij de emancipatie van minderheden die in de verdrukking zitten, maar hamert erop dat het geen universeel recht is om niet genoemd te willen worden op een manier die jou pijn doet. Want straks wordt het andersom gebruikt: is het de white supremacist die geen racist genoemd mag worden omdat je hem daarmee op z’n blanke zieltje trapt. Het is inderdaad één van de redenen van Trumps succes: zijn weigering om zich voorzichtig uit te drukken. Hij maakte een einde aan de politieke correctheid in het politieke debat, trok zich niets aan van de mores. Precies zoals Wilders dat hier heeft gedaan. Zijn kiezers vinden het verfrissend. Eindelijk iemand die zich niets aantrekt van de tere gevoelens van een zeikende minderheid die nooit ook maar iets heeft gedaan voor de opbouw van dit land. De politieke correctheid schiet inmiddels, waar Žižek voor waarschuwt, de andere kant op: je mag een racist geen racist noemen en een antisemiet geen antisemiet. 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Closing Time | Rammstein

Provoceren kun je met een gerust hart aan de heren van Rammstein overlaten. Net als je denkt dat de vijftigers op hun retour zijn, komen ze met een videoclip waar de meest tere plekken in het Duitse verleden bruut worden betast.

Ze rekenen daarbij op een vertrouwd recept, dat ze slim hebben afgekeken van Laibach: kleedt de vorm extreem-rechts, fascistoïde en ultranationalistisch in, en drijf daar dan in de subtext weer de spot mee. Breng met grommende gitaren en dreunend tromgeroffel een ode aan Duitsland, maar stel haar vervolgens voor als een zwarte vrouw.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eerst als tragedie, dan als klucht

Zal de financiële meltdown dan een ontnuchterend moment zijn, het ontwaken uit een droom? Volgens de filosoof en een grote inspirator van de Occupy-beweging Slavoj Zizek hangt het er helemaal van af hoe de crisis gesymboliseerd wordt, welke ideologische interpretatie zich opdringt en de algemene perceptie van de crisis bepaalt. Een kort fragment uit zijn vorige week verschenen boek ‘Eerst als tragedie dan als klucht’.

Wanneer de normale loop der dingen op een traumatische manier wordt onderbroken, ligt het veld open voor een ‘discursieve’ ideologische strijd – zoals bijvoorbeeld begin jaren dertig in Duitsland gebeurde toen Hitler, door de joodse samenzwering in te roepen, de strijd won om welk verhaal het beste de oorzaken van de crisis van de Republiek van Weimar verklaarde en de beste manier bood om uit de crisis te ontsnappen. Evenzo won maarschalk Pétain in 1940 in Frankrijk de strijd om de verklaringen voor de redenen van de nederlaag van Frankrijk.

Elke naïeve verwachting van links dat de huidige financiële en economische crisis noodzakelijkerwijs een ruimte voor radicaal links opent, is dus ongetwijfeld gevaarlijk kortzichtig. Het eerste directe gevolg van de crisis zal niet de opkomst van een radicale emancipatoire politiek zijn, maar eerder die van een racistisch populisme, en ook oorlogen, grotere armoede in de armste derdewereldlanden en bredere kloven tussen de rijken en de armen in alle samenlevingen in de hand werken.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

‘Economisch beleid? Altijd rechts’

ANALYSE - Goed stuk van Caroline de Gruyter in NRC Next vandaag: Hoe het linkse verhaal verdwenen is, over het feit dat economisch beleid tegenwoordig niet langer aan democratie onderhevig is.

Het staat helaas wel achter een registratie- of betaalmuur. Na registratie is het hier gratis te lezen of anders bij Blende voor € 0,19. Hierbij in elk geval wat citaten die de kern weergeven:

Het linkse verhaal is in essentie altijd een economisch en sociaal verhaal geweest: dat van een rechtvaardige maatschappij. Over dat verhaal gingen de socialisten vroeger verbaal op de vuist met de kapitalisten. Verkiezingscampagnes draaiden om de clash tussen twee verschillende economische wereldbeelden en scenario’s. Als links werd gekozen, kreeg je een radicaal andere economische en sociale politiek dan als rechts won. Die tegenstelling in de politiek is bijna verdwenen. Tegenwoordig voert een linkse regering vrijwel hetzelfde economische beleid als een rechtse. Dat beleid wordt, vanwege de globalisering, ver boven hun hoofden uitgestippeld: door de ‘markten’, het IMF, de trojka of in de boardroom van Pimco, één van de grootste obligatiefondsen ter wereld.

Een prominente socialistische politicus in een Europees land-in-moeilijkheden weigerde deze week een interviewverzoek „omdat Wall Street me afstraft als ik één woord verkeerd zeg”. Hij mag ideeën hebben, maar die moet hij voor zichzelf houden. Zijn speelruimte is nul.

Economisch beleid? Altijd rechts

Door die economische globalisering is het belangrijkste verschil tussen links en rechts weggevallen. Ze zijn samengesmolten tot ‘establishment’. Verkiezingsdebatten gaan vooral nog over ándere, niet-economische onderwerpen.

Closing Time | Cut the Balls

De Sloveense komiek Klemen Slakonja eert zijn landgenoot, de marxistische cultuurfilosoof Slavoj Žižek, met bovenstaande parodie. Wie Žižek een beetje volgt, zal zowel scènes uit The Pervert’s Guide to Cinema (2009) als diverse uitspraken en de neurotische maniertjes van de provocatieve filosoof herkennen.

Voor wie de grap over de Mongoolse verkrachter niet goed volgt, is hier de uitleg van de meester zelf:

Quote du jour | Passie

De standaardmodus van de huidige politiek is een gedepolitiseerd bestuur van experts en belangencoördinatie. De enige manier waarop er meer passie op dit gebied is in te brengen – het actief mobiliseren van mensen –, is door angst toe te passen: angst voor immigranten, angst voor criminaliteit, angst voor goddeloze seksuele verdorvenheid, angst voor de excessieve staat zelf met zijn last van hoge belastingdruk, angst voor een ecologische ramp, angst voor stalkers…

Slavoj Žižek analyseert opkomst nationalistisch rechts in Europa

Uit de oude doos maar nog steeds relevant, gezien de opkomst en blijvende aantrekkingskracht van populistische, xenofobe of zelfs ronduit fascistische partijen in de Oekraïne, Griekenland, Frankrijk, Groot-Britannië en Nederland.

De Sloveense filosoof, psychoanalyticus en communist Slavoj Žižek geeft zijn analyse van de Europabrede populariteit van radicaal en extreemrechtse partijen.

1. Dit soort partijen zijn niet enkel goed vertegenwoordigd in landen waar we dit zouden verwachten zoals Servië, Bulgarije etc, maar ook in landen die tolerantie en bescherming van minderheden altijd hoog in het vaandel hadden staan, zoals Nederland en Noorwegen.

2. Het zorgwekkende is dat dingen die je tien of vijftien jaar geleden absoluut niet kon zeggen zonder een paria te worden, inmiddels gemeengoed zijn. “Ware democratische tolerantie behelst ook dat je bepaalde dingen gewoon niet kunt zeggen.”

3. Radicaal rechts zet aldus de agenda, en bepaalt wat salonfähig wordt. Dat werkt in twee stappen: centrumpartijen (links en rechts) distantiëren zich weliswaar van radicaal rechts, maar voegen er dan aan toe: “Maar dat soort radicale partijen verwoorden wel de reële zorgen van de mensen.” Dus om verdere maatschappelijke onrust (of zelfs rellen) te voorkomen, moeten we daar gehoor aan geven.

4. Binding van allen aan de wet alleen is niet toereikend. We hebben inderdaad een Leitkultur nodig, van gedeelde waarden, maar dan niet een nationaal (chauvinistisch) gedefinieerde Leitkultur.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende