Veenbrand

Smeulende kwesties in een welvarend land. 'De politiek kijkt veel weg en te weinig vooruit.' Na oudgediende Herman Tjeenk Willink roept nu ook de directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau Kim Putters (1973) de politiek op verder te kijken dan de waan van de dag en serieuzer aandacht te besteden aan dieperliggende maatschappelijke kwesties. Kwesties, die, in de ogen van Putters, als een veenbrand de huidige Nederlandse samenleving bedreigen. Terwijl in Tjeenk Willinks Groter denken, kleiner doen de nostalgie naar de verzorgingsstaat van halverwege de vorige eeuw nog duidelijk doorklonk lijkt Putters meer gericht op de toekomst. Hij zet met verwijzing naar de onderzoeken van het SCP grote maatschappelijke veranderingen centraal die van overheid en politiek onvoldoende aandacht krijgen. Putters functie maakt het misschien wat lastig om al te uitgesproken politieke standpunten te ventileren. Hij kiest daarom voor nogal algemene bewoordingen en vermijdt zoveel mogelijk de associatie met concrete standpunten van politieke partijen. Maar zijn boodschap is duidelijk genoeg en die geldt eigenlijk voor alle partijen: negeer niet langer smeulende kwesties die samenhangen met grote maatschappelijke veranderingen, ontwikkel een maatschappijvisie en zet lijnen uit naar een toekomst die verder ligt dan de eerstvolgende verkiezingen.

Door: Foto: CIFOR (cc)
Foto: European Parliament (cc)

Vlucht vooruit

, door

ANALYSE - Het lijkt erop dat Viktor Orbán, in reactie op de aanname van het Sargentini rapport in het Europese parlement op 12 september, opnieuw de vlucht vooruit kiest door zich steeds openlijker op te werpen als de leider van een Europese coalitie van rechts-nationalistische partijen, schrijft onze Hongaarse correspondent Henk Hirs.

In Hongarije zelf heeft het EP-besluit intussen helemaal niets veranderd: de oppositie is totaal machteloos en de uitbouw van de autoritaire partijstaat gaat onverdroten verder.

Drie recente Hongaarse nieuwsberichten illustreren dit laatste:

  • De regering Orbán heeft bijna 6 miljard forint (18,5 miljoen euro) uitgetrokken voor een nieuwe affiche campagne. Bij eerdere campagnes werd bushaltes en reclameborden in het land volgeplakt met ‘regeringsinformatie’ tegen migranten, Brussel en de financier/filantroop George Soros. Gisteren verscheen een nieuw tv-spotje tegen Soros, Sargentini en Verhofstadt op de Facebook-pagina van de regering.
  • Culturele instellingen in Hongarije die door de overheid worden gefinancierd zoals de Opera, nationale musea, het nationaal ballet enz., mogen op geen enkele manier meer met journalisten communiceren (individuele interviews, het uitbrengen van persverklaringen, het organiseren van persconferenties) zonder toestemming vooraf (48 uur) van het ministerie.
  • Zoltán Spéder, de zakenman/miljonair achter de grootste nog overgebleven onafhankelijke nieuwssite index.hu, heeft zijn hele financiele belang in Index verkocht. Spéder was altijd een tussenfiguur die redelijk goede relaties met het Orbán regime probeerde te combineren met een onafhankelijke positie waarin een kritische website als Index paste. Een van de twee nieuwe eigenaren is een politicus van de christen democratische KDNP, een fractie binnen Orbán’s Fidesz-partij. En hoewel de redactie van index.hu hoopt op de oude voet verder te kunnen werken, stemmen eerder ervaringen met dit soort politieke overnames niet optimistisch.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Waan van de dag

Hoe de waarheid over de Taser aan het zicht onttrokken wordt

, door

REPORTAGE - In een uitgebreid onderzoek gaat Reuters in op de gevolgen van het gebruik van de Taser door de Amerikaanse politiediensten. In het derde deel van de serie artikelen komt duidelijk naar voren dat Taser International alles in het werk stelt om ervoor te zorgen dat fatale gevolgen na gebruik van een Taser niet worden toegedicht aan het gebruik van de Taser. En dat terwijl Taser International uitgebreide veiligheidswaarschuwingen geeft. Uit deel 2 van de reportage:

Foto: nizz7 (cc)

Kamervragen over de martelaar

, door

ACHTERGROND - Wie online een beetje bekend is, is het vast opgevallen dat Tommy Robinson op 25 mei jongstleden gearresteerd is. Alweer? Ja, alweer. Maar wel serieus: niet langs start en rechtstreeks naar de gevangenis om een straf van 13 maanden uit te zitten.

Al snel werd de hashtag #FreeTommyRobinson trending en er kwamen zelfs mensen op de been, niet alleen in Groot-Brittanië, maar ook elders in de wereld, zoals Texas en Tel Aviv. Het kwam zelfs zo ver, dat onze eigen Geert Wilders er Kamervragen over stelde en een korte speech hield voor de Britse ambassade. Er was een aanval op de vrije pers, op de vrijheid van meningsuiting gepleegd! Dat verdient ophef!

Tommy wie?

Voor sommigen verdient Robinson misschien wat introductie. De echte naam van Tommy Robinson is Stephen Yaxley, hij is op 20-jarige leeftijd een jaartje lid geweest van de British National Party (BNP), een extreemrechtse en fascistische politieke partij. De BNP was openlijk antisemitisch en richt haar pijlen inmiddels ook op islam en moslims. Eigenlijk tegen iedereen die niet blank is.

Later richtte Robinson de English Defence League (EDL) op, een groep die niet bepaald bekend stond om haar vreedzame demonstraties tegen de islam. Volgens eigen zeggen is de EDL niet racistisch, het Britse publiek denkt daar anders over. Er zijn verschillende individuele leden gearresteerd wegens geweld tegen moslims en ook de pers en politie moeten het regelmatig ontgelden. In 2014 moest Robinson de gevangenis is wegens hypotheekfraude, zijn vervroegde vrijlating had onder andere als voorwaarde dat hij geen contact mocht zoeken met de EDL. Robinson heeft een behoorlijke historie van vechten, arrestaties en gevangenisstraf.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Het VVD-tijdperk en iets met een olifant

, door

COLUMN - In deze gastbijdrage reflecteert Karin van der Stoop op het huidige tijdsgewricht. Hoe kijken mensen in de toekomst terug op ons tijdperk? Wij noemen het meestal het informatietijdperk, maar ik kan me voorstellen dat zij er hele andere benamingen voor zullen bedenken. Bijvoorbeeld: Het VVD-tijdperk.

De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Ik schrijf het maar even voluit, want ik vergeet zelf vaak wat de afkorting betekent. Sinds 2010 is de VVD de regerende partij in Nederland. En wat heeft dat zoal opgeleverd?

Rutte-I

Iedereen herinnert zich het eerste kabinet Rutte nog wel, met CDA en gedoogsteun van PVV. De worsteling van het CDA met dat laatste, de tenenkrommende conferentie die ze daarover hadden. En de arme CDA-er Gerd Leers die de positie van minister van Immigratie in werd gerommeld, terwijl hij als burgemeester van Maastricht nog zo begaan was met asielzoekers in zijn stad. Nog geen anderhalf jaar later liet de PVV de begrotingsonderhandelingen klappen. En dat was dan Rutte-I.

De koude kermis en de visie van Rutte-II

De daaropvolgende verkiezingen waren zo spannend dat velen een strategische stem uitbrachten, om ofwel de VVD, of de PvdA uit de regering te houden. Kwamen die even van een koude kermis thuis.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Plannen partijen in strijd met rechtsstaat

, door

Het lijkt een gevaarlijke trend: steeds meer partijen hebben in hun verkiezingsprogramma’s voorstellen staan die de rechtsstaat kunnen aantasten, constateert een onafhankelijke commissie voor de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). Vorige verkiezingen ging het nog om twee partijen, nu al om vijf.

Foto: Gabriel (cc)

Roemenië zoekt gastarbeiders

, door

ELDERS - De leegloop van Roemenië confronteert ondernemers, nu het economisch beter gaat, met een tekort aan arbeidskrachten. De politieke onrust houdt aan. President Iohannis is een belangrijke opponent van de regering geworden.

Roemenië heeft dringend tienduizenden nieuwe arbeidskrachten nodig, zeggen de werkgevers. Bijvoorbeeld voor de toeristenindustrie aan de Zwarte Zee. Daarvoor maken ze het emigranten naar West-Europa niet aantrekkelijker om terug te keren. In plaats van de lonen  en arbeidsvoorwaarden te verbeteren -niet onmogelijk in een groeiende economie- zoekt men elders liever goedkope arbeidskrachten om de tekorten op te vangen.

Het parlement bereidt nu een nieuwe wet voor die het makkelijker moet maken gastarbeiders uit omringende landen aan te trekken. Gedacht wordt aan met Roemenen verwante minderheden in Oekraïne, Moldavië, Servië, Bulgarije en Albanië. Zij zouden een streepje voor moeten krijgen boven andere werknemers uit niet-EU landen.

De werving van etnische Roemenen uit andere landen raakt aan allerlei gevoeligheden in de regio. Servië beschouwt bijvoorbeeld de bevolking in de regio Timocka Krajina bij de grens met Bulgarije niet als Roemeense minderheid. In Servië is het een aparte etnische groep, de Walachen. Hun taal is niet officieel erkend. Om die reden heeft Roemenië enkele jaren geleden al bezwaar gemaakt tegen het aspirant-lidmaatschap van Servië van de EU. Moldaviërs beschouwen zichzelf op de eerst plaats als Moldaviër en niet als Roemeen, alhoewel velen van de gelegenheid gebruik hebben gemaakt om zich op grond van familiebanden een Roemeens (=EU-) paspoort aan te schaffen. In Albanië leven de Aromaniërs. Die worden weliswaar beschouwd als aparte etnische groep, maar dan wel zonder erkenning van de relatie met Roemenië.

Foto: groucho (cc)

Democratische zelfverdediging

, door

RECENSIE - Hoe kan voorkomen worden dat de democratische rechtsstaat met democratische middelen om zeep wordt geholpen? Een boek vol rechtsfilosofische argumenten voor actuele politieke debatten.

“De verbodsbepalingen voor radicale organisaties die tot doel hebben om onze democratische rechtsstaat omver te werpen of af te schaffen, worden uitgebreid door aanpassing van art 2:20 BW.” Dit is een nog weinig besproken passage uit het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Het idee lijkt uit de koker van het CDA te komen dat eerder tevergeefs een voorstel deed om partijen die de democratie omver willen werpen te verbieden.

De strijd om de democratie, een bundel essays onder redactie van de Leidse rechtswetenschappers Afshin Ellian, Gelijn Molier en Bastiaan Rijpkema, is bedoeld als bijdrage aan het hedendaagse debat over een klassieke probleem: op welke gronden mag in een democratie een partij verboden worden? Naast theoretische, rechtsfilosofische beschouwingen gaan de essays over de democratie in Hongarije en Polen en over religieus extremisme.

Het begrip ‘weerbare democratie’ staat centraal in het boek. Het is een begrip dat Rijpkema heeft uitgewerkt in zijn proefschrift uit 2015. Volgens Rijpkema is de mogelijkheid tot ‘zelfcorrectie’ de grondslag van het democratische systeem. Een democratisch bestuur moet fouten kunnen erkennen, ontvankelijk zijn voor nieuwe ideeën en vervangen kunnen worden. Dat kan als voldaan wordt aan periodieke evaluatie, bijvoorbeeld door middel van verkiezingen, de bescherming van politieke concurrentie (er moet iets te kiezen zijn) en de vrijheid van meningsuiting om alternatieven in alle vrijheid te kunnen bediscussiëren. Rijpkema laat zien dat de machtsgreep van Orbán’s Fidesz partij het zelfcorrigerend vermogen van de Hongaarse democratie ernstig heeft ondermijnd.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Grzegorz Żukowski (cc)

Nog is Polen niet verloren

, door

ELDERS - Ook na het besluit van de Europese Commissie om voor het eerst artikel 7 in te zetten voor een weerspannige lidstaat houdt nationalistisch Polen halsstarrig vast aan zijn eigen koers. De Britse premier May is graag bereid een handje te helpen. 

EU-Commissaris Frans Timmermans gooit eindelijk de beuk er in. De Europese Commissie heeft Polen nu definitief op de weg gezet naar uitsluiting van het stemrecht. Eind januari zal moeten blijken of minstens 22 lidstaten daar mee akkoord zijn. Daarvoor ontmoet EC-voorzitter Juncker nog de Poolse premier Mateusz Morawiecki om na te gaan of het geschil wellicht nog op andere wijze kan worden opgelost. Daar lijkt weinig kans op. Polen ziet het besluit van Timmermans als een onaanvaardbare politieke maatregel die het land het recht moet ontnemen zijn eigen wetten te stellen.

De Europese Commissie heeft inmiddels 13 wetten geteld die strijdig zijn met ook door Polen ondertekende regelgeving. In een inventarisatie van conflictpunten noemt Deutsche Welle een hele reeks wetten die de rechtspraak onder directe politieke controle brengen. Daarnaast is er de nieuwe mediawet die de regering vergaande invloed geeft op de publieke omroep. Tenslotte ligt Polen in de clinch met de EU over de afgesproken migratiequota en het tegen alle regels in kappen van het woud van Bialowieza.

Foto: Broo_am (Andy B) (cc)

Tegen ongelijkheid doet Rutte III keer niks

, door

Het zal niet verbazen dat Rutte III geen grootse plannen heeft om ongelijkheid te verminderen. Kansengelijkheid, steun aan de armste en kwetsbaarste groepen, mensenrechten: het is hier een beetje geven, daar een beetje nemen, of erger, een stap vooruit en twee stappen achteruit.

Aan de hand van mijn eerdere korte serie over de aanpak van ongelijkheid in de verkiezingsprogramma’s bespreek ik de aangekondigde maatregelen in het regeerakkoord op het gebied van onderwijs, inkomen, vermogen en rechten. Drie uitspraken die Rutte III niet waarmaakt:

1: “De voornaamste ambities van dit kabinet liggen in de bestrijding van kansenongelijkheid…”

Het woord ‘ongelijkheid’ komt sowieso maar één keer voor in het akkoord, in bovenstaande zin (blz.9). Maar erg ambitieus wordt het niet. Ja, in lijn met het SER-advies, gaat er 170 miljoen euro naar vroeg- en voorschoolse educatie, wat moet zorgen voor een aanbod van 16 uur per week voor achterstandsleerlingen (wens D66). Het budget voor het onderwijsachterstandenbeleid wordt verhoogd met 15 miljoen euro per jaar, maar dat bedrag is lachwekkend laag als je weet dat er sinds 2006 zoveel is bezuinigd dat de regering in de afgelopen jaren 100 miljoen euro heeft kunnen besparen.

Die bezuinigingen zijn steeds gelegitimeerd door de definitie van ‘achterstandsleerling’ zo bij te stellen waardoor het leek dat het aantal achterstandsleerlingen was afgenomen. Realiteit is dat zo’n twintig procent van de leerlingen die extra onderwijs en aandacht nodig hebben buiten de boot vallen. Het regeerakkoord belooft dat ‘de verdeling wordt geactualiseerd’: het is een stap, maar echt ambitieus was geweest de omvang van het probleem te erkennen en een adequaat budget vrij te maken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende