Geld en recht: egoïsme en altruïsme in Europa

De financiële sector heeft de laatste decennia Europa niet veel goeds gebracht. Zalm, Rutte en De Jager maken zich met hun normatieve houding over begrotingstekorten niet alleen thuis ongeliefd, maar worden in heel Europa boos aangekeken. Andere grote spelers in de financiële wereld, die in Europa sinds het begin van de EU voornamelijk hun eigen belangen nastreefden, hebben Europa inmiddels tot op de rand van de afgrond gebracht. Hoe anders is het gelopen met wat tegelijkertijd door juristen in Straatsburg werd opgebouwd. Zij hebben in Europa een systeem voor de verdediging van de mensenrechten opgebouwd waar we blij mee mogen zijn. De juristen dachten niet aan zichzelf, maar bewaakten de belangen van derden. Altruïsme is toch een sterkere kracht dan eigenbelang, ook in het daarbij aanvankelijk erg tegenstribbelend Nederland. Hoe reilen en zeilen economie en recht in Europa? Zijn de juristen, de politici, de lobbyisten en de bankiers één pot nat, allemaal handen op één buik? Wat willen ze, voor wie regelen ze dat, en waarom?

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

De verjaring voorbij

Het vonnis over de slachtpartij in Rawagedeh, Indonesie, verrastte vriend en vijand. Het is een moedig vonnis, analyseert RdG van Publiekrecht & Politiek. Maar het laatste woord is er nog niet over gezegd.

Terwijl oorlogsmisdadiger Ratko Mladic nog maar net overgebracht was naar Scheveningen, werden toehoorders in het Haagse Paleis van Justitie geconfronteerd met een drama dat net zo goed in Bosnie had kunnen zijn voorgevallen. Aan de orde was echter een wat verder verleden: 9 december 1947, Rawagedeh, Indonesie.

De feiten zijn inmiddels bekend. Op die dag is bijna de gehele mannelijke bevolking van het dorp omgebracht door Nederlandse militairen, die op zoek waren naar een onafhankelijkheidsstrijder – zonder die overigens aan te treffen. Nooit is besloten tot vervolging – ook niet nadat dit in 1995 andermaal door het OM was onderzocht: vervolging zou op niet-ontvankelijkheid stranden, van uitstel komt afstel.

Zou er niet tevens een vordering uit onrechtmatige daad mogelijk zijn? Op 8 september 2008 stelden tien eisers de Staat aansprakelijk voor hun geleden schade. Acht eisers zijn familieleden van de geëxecuteerde mannen, één eiser raakte gewond maar overleefde het bloedbad en de laatste is een stichting die opkomt voor de belangen van alle overige benadeelden. Vorige week werd het vonnis bekend gemaakt.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De immorele NAVO-strategie

Dankzij de door de NAVO veroorzaakte patstelling, duurt de oorlog in Libië voort. De NAVO is daarom medeschuldig aan de 15.000 slachtoffers die er sinds maart zijn gevallen Zoals ik al had voorspeld verandert de ‘Coalitie van bereidwilligen’ langzaam van strategie. Doel is niet langer het ‘beschermen van de Libische burger’, maar het verwijderen van kolonel Khadafi. Als we de NAVO moeten geloven -en laten we vooral niet alles klakkeloos geloven- brokkelt de steun rondom de excentrieke kolonel langzaam af.

Khadafi is niet langer die aparte Arabische heerser met wie het prima zakendoen is. Nu heeft de kolonel afgedaan. Het is voor de NAVO een prestigekwestie geworden en de Libische leider moet koste wat het kost verdreven worden. En het zal wat kosten. Specifieker geformuleerd: het zal nog meer Libische levens kosten. Om de geesten rijp te maken voor de volgende stap wordt de woestijnvos geframed als een losgeslagen waanzinnige. Om dit aan te tonen beweert Luis Ocampo dat de leider Viagra bestelt om zijn troepen aan te sporen tot massaverkrachtingen. Mag ik de bonnetjes even zien, Luis? Het broodje aap verhaal valt in de categorie ‘massavernietigingwapens in Irak’ en ‘Osama zit in Afghanistan’.

Wie oppermachtig is creëert zijn eigen moraal, werkelijkheid en recht. Dat lijkt allemaal te billijken, zolang het doel de middelen heiligt. Maar wat is het doel? En welke middelen zijn we bereid in te zetten? Democratieën hebben hun oordeel snel klaar als het gaat om dictaturen. Terecht. Maar wie beoordeelt en veroordeelt ons? Staat de ‘good guy’ altijd boven de wet? Filosofieprofessor Michael Walzer is een expert op het gebied van de morele rechtvaardiging van oorlogsvoering. Zijn mening over Libië is helder. “And so we are intervening in a very big way, again, in a country about which we know very little, on behalf of political forces about which we know even less. We don’t know what a new Libyan regime would look like; we also don’t know whether a new regime can be put together without an extensive civil war. Given all this, I thought that the threshold held. The case for intervention just wasn’t strong enough.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eerherstel voor Luis Suarez

Vandaag is de laatste ronde van Eredivisie voetbal seizoen 2010/2011. In een rechtstreeks duel zullen Ajax en Twente strijden om de landstitel. Dat is een unicum.
Toch zal voor mij het vooral het seizoen blijven waarin ik iets niet snapte wat volgens iedereen die ik hier op aansprak volkomen logisch was. Alleen waarom het logisch was, konden ze me dan weer niet helder uitleggen.

Het gaat over iets wat er gebeurde op 20 november 2010. Ajax speelde toen tegen PSV. De Amsterdamse club beschikte toen nog over zijn later aan Liverpool verkochte sterspeler, ‘Loco’ Luis Suarez. Deze Uruguayaan beschikte over heel eigen, volstrekt onnavolgbare denkpatronen, wat hem soms bracht tot volstrekt onnavolgbare kunststukjes op het veld. De negatieve kant was dat zijn schwalbes en andere overtredingen ook onnavolgbaar waren. Aan zijn uiterlijk kon je niet afleiden of hij zijn Jekyll of Hyde zou laten zien; Suarez’ beschikte slechts over één gezichtsuitdrukking, die een diepe, alles doordringende melancholie leek te verraden.

Die bewuste Ajax – PSV eindige met een opstootje, met het gebruikelijke duw- en trekwerk. PSV-speler Otman Bakkal ging daarbij op de voet van Suarez staan. Suarez toonde weer eens zijn ongekende originaliteit door Bakkal daarop te bijten. Niet eens hard, zoals Mike Tyson, die ooit een oor af beet van een tegenstander. Meer een soort love bite. Bakkal zelf kon er ook wel om lachen:

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De toekomst van de EHRM: swamping the court

Een bijdrage van GB van Publiekrecht & Politiek. Het stuk is ook daar te lezen.

In Izmir werd eind april een hoge conferentie belegd over de vraag hoe het nu verder moet met het EHRM. Het Hof dreigt immers alleen al vanwege de werklast (nog altijd komen er duizenden zaken meer binnen dan er worden afgedaan) door zijn hoeven te zakken. Gegeven het feit dat het Hof in de hoek is beland waar klappen vallen, verdient de slotverklaring van de aanwezige regeringsvertegenwoordigers meer dan gemiddelde aandacht. Tot op welk niveau heeft het Hof inmiddels vijanden gemaakt?

De Izmir-verklaring is nergens heel expliciet, zoals ook niet gebruikelijk is bij dit soort verklaringen. Maar de luide aanmoedigingen om de ontvankelijkheidseisen uit te bouwen tot een serieuze toegangsbeperking, lijken toch veel op aanmoedigingen van luier-zatte ouders van een kind dat bezig is zinderlijk te worden. De huidige mogelijkheden om een klacht niet-ontvankelijk te verklaren zijn van groot gewicht, aldus de Conferentie, en zij ‘stresses the importance that they are given full effect by the Court and notes, in this regard, that the new admissibility criterion adopted in Protocol No. 14, which has not yet had the effect intended, is about to be shaped by the upcoming case law and remains to be evaluated with a view to its improvement.’  Het EHRM wordt tenmiste voor een deel medeplichtig geacht aan zijn eigen werklast. Moet het maar klagers buiten de deur houden?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Staan monsterlijke misdaden op zichzelf?

‘Monsterlijke misdaden staan op zichzelf’ dat zegt ex-gouverneur Sarah Palin. Als de Alaskaanse gelijk heeft, dan zou de wereld lekker overzichtelijk zijn. Goed is goed en fout is fout: zo zien we het graag. De hele rechtspraak kunnen we overlaten aan een administratief medewerker. Geen pleidooien meer, geen advocaten, geen officieren, niet meer kijken naar de context, maar gewoon op basis van een simpel puntensysteem straffen. Rechts-populistische politici zijn alleen gevoelig voor het begrip context, als ze zelf in het beklaagdenbankje zitten. Een drankprobleem, een misverstand, een mentale worsteling: altijd is er een goed excuus voor het plegen van een strafbaar feit. Maar als de ander wat fout doet, dan verdient hij natuurlijk wel straf. Wat zeg ik: de zweep erover!

Monsterlijke misdaden
Het ingewikkelde van monsterlijke misdaden is dat ze juist nooit op zichzelf staan, maar dat de context altijd een rol speelt. Daarom hebben we in moderne landen een moderne rechtspraak. Omstandigheden doen er toe. Als iemand is opgehitst, dan is de ophitser medeschuldig. Als iemand een psychische ziekte heeft, dan hoort iemand behandeld te worden. Lastig wordt het als dader is beïnvloed door iets of iemand die hij niet persoonlijk kent. Religieuze fanatici of extremistische politici mogen niet oproepen tot geweld. De slimmere onder hen doen dat dan ook niet. Maar hoe zit het met het stelselmatig zwartmaken van één bepaalde groep? Om er maar eens een oude bekende bij te halen: Hitler had het in de beginjaren zelden over joden. Hij sprak over straatterroristen, gespuis en ongedierte, maar nam het woord jood niet in de mond. Hij keek wel uit. Zijn aanhangers wisten exact wie hij bedoelde, maar zijn tegenstanders konden hem niets maken. Tijden veranderen, de politieke trucs blijven dezelfde.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nederland Kiest: Veiligheid en recht

[i]Elke dag wordt er gepeild, redacties van praatprogramma’s draaien overuren en er zijn meer kieshulpen dan politieke partijen. Het aantal behandelde onderwerpen is echter beperkt (lees: het H-woord en coalitievorming). GeenCommentaar duikt een stuk dieper in de materie en zet voor een aantal verschillende onderwerpen de verkiezingsprogramma’s naast elkaar. Nu: veiligheid en recht[/i].

Stembiljet en -potlood (Foto: Wikimedia Commons/J.M. Luijt)

Als laatste kijken we naar veiligheid en recht, gelardeerd met wat privacy. Wat vooral opvalt in de programma’s is de vaagheid. Er worden punten genoemd die de partijen willen aanpakken, maar lang niet altijd is duidelijk hoe en waarom ze dat dan willen. Beweringen zoals bijvoorbeeld dat criminaliteit toe- of juist afneemt worden niet onderbouwd, wat het lastig maakt de waarde van de punten in te schatten.

Hieronder een uiteenzetting van de punten van de verschillende partijen, uitgezonderd de SGP, PvdD en ToN. En meteen alvast een disclaimer: gezien het feit dat in veel van de programma’s de voor mij relevante onderdelen niet netjes bij elkaar stonden is het waarschijnlijk dat ik punten heb gemist. Daarnaast is het van belang om, naast wat er in de programma’s staat, te bekijken wat er niet in staat. Dat laatste komt helaas een stukje minder uit de verf in dit samenvattende stuk.

Politie
Als het aan de politiek ligt gaat er de komende tijd veel veranderen. Alle partijen vinden dat het anders, maar toch vooral beter moet met de politie. Door niemand wordt er bezuinigd, en de SP en PVV hebben zelfs extra geld gereserveerd. De SP wil er 1.500 agenten bij, de PVV zelfs 10.000.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

KSTn | BIBOB overal

Logo kamerstukken van de dagIn mijn lijstje met kamerstukken waar ik nog wat over wilde roepen, zat er eentje over het gaan toepassen van de wet BIBOB op de taximarkt. Maar toen ik gisteren las dat er nu ook al een andere uitbreiding van de toepassing van BIBOB in de maak was, moest ik dit stukje maar eens af.
Eerste even kort uitleggen wat BIBOB is. Het is een manier om bij vergunningverlening aan specifieke “ondernemers” te bepalen of die ondernemers niet mogelijk de onderneming zullen misbruiken voor criminele activiteiten. In de praktijk blijkt het trouwens ook wel handig te zijn als instrument om ongewenste ondernemers (bv legale prostitutie) buiten een gemeente te houden.

Er zijn twee punten waar ik moeite mee hebben in deze steeds verdergaande uitbreiding van de wet BIBOB. Ten eerste wordt het op deze manier voor mensen die een vlekje hebben steeds moeilijker om nog ondernemer te worden. Want wat volgt er op de taxi-branch? De cafetaria’s? De koeriers? Of maken we straks gewoon een wet BIBOB voor alle ondernemingen (banken als laatste neem ik cynisch aan)?
Ten tweede is het bepalen of iemand “gevaarlijk” is een rekbare mechanisme. Met het toenemen van de hoeveelheid gegevens over mensen (zie het privacy-dossier) zal Justitie steeds vaker iets vinden bij iemand waaruit men zou kunnen concluderen dat iemand “verdacht” is. Het begrip integriteit zal door opeenvolgende bestuurders steeds verder aangescherpt worden op basis van de mogelijkheden om een oordeel te vormen.

Zal het straks zo zijn dat alleen mensen die nooit iets verdachts gedaan hebben nog ondernemer, bestuurder of wat dan ook kunnen worden in dit land? Dat je geen burgemeester meer kan worden als je ooit een joint hebt gerookt? Dat je geen taxi-chauffeur kunt worden omdat je ooit je paspoort niet bij je had bij een preventieve fouilleeractie? Dat je geen cafetaria in Den Haag kunt beginnen omdat je ooit op een weblog staatsgevaarlijke uitspraken hebt gedaan?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

QvdD: The opposition between speech and action

“The basic opposition, the one without which the First Amendment could not get off the ground, is the opposition between speech and action. […] Although I haven’t space to defend the assertion here, let me say that there is no principled way to draw that line.”

De filosoof Stanley Fish fileert in de New York Times dat wat ook hier een favoriet discussieonderwerp is: de vrijheid van meningsuiting, of zoals de Yanks zeggen ‘The First Amendment’. Een principe dat volgens Fish dus gebaseerd is op een niet te maken onderscheid tussen ‘speech’ en ‘action’. Dat maakt het voor hem juist interessant, iets van vele miljoenen blogschrijvers en -lezers het met hem eens zijn.

Dit essay is overigens een vervolg op een net zo goed eerder stuk over hetzelfde onderwerp.

Vorige Volgende