Hella Haasse en de onbeschreven oorlog

Wie literatuur over de Tweede Wereldoorlog verzamelt, moet een behoorlijk groot huis hebben om de stapels verhalen over dappere koeriersters, doodgeschoten WA-mannen, verstopte joodse kindertjes en satanisch kwaadaardige Moffen en NSB’ers in op te slaan. Hermans, Mulisch, Wolkers, Vestdijk – ze overspoelden ons tot diep in de 20ste eeuw met boeken over “het enige grote trauma van ons land”. Niemand raakte de zogeheten “Politionele Acties” aan – behalve de gisteravond overleden schrijfster Hella Haasse. Maar ook wie informatieve werken zoekt over de koloniale oorlog van Nederland in Indonesië, wordt slecht bediend. Ik heb een paar geschiedenisboeken die de term nauwelijks waard zijn, zoals het propagandawerkje De Mariniersbrigade van Wim Hornman (Verba, 1995):

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

De verjaring voorbij

Het vonnis over de slachtpartij in Rawagedeh, Indonesie, verrastte vriend en vijand. Het is een moedig vonnis, analyseert RdG van Publiekrecht & Politiek. Maar het laatste woord is er nog niet over gezegd.

Terwijl oorlogsmisdadiger Ratko Mladic nog maar net overgebracht was naar Scheveningen, werden toehoorders in het Haagse Paleis van Justitie geconfronteerd met een drama dat net zo goed in Bosnie had kunnen zijn voorgevallen. Aan de orde was echter een wat verder verleden: 9 december 1947, Rawagedeh, Indonesie.

De feiten zijn inmiddels bekend. Op die dag is bijna de gehele mannelijke bevolking van het dorp omgebracht door Nederlandse militairen, die op zoek waren naar een onafhankelijkheidsstrijder – zonder die overigens aan te treffen. Nooit is besloten tot vervolging – ook niet nadat dit in 1995 andermaal door het OM was onderzocht: vervolging zou op niet-ontvankelijkheid stranden, van uitstel komt afstel.

Zou er niet tevens een vordering uit onrechtmatige daad mogelijk zijn? Op 8 september 2008 stelden tien eisers de Staat aansprakelijk voor hun geleden schade. Acht eisers zijn familieleden van de geëxecuteerde mannen, één eiser raakte gewond maar overleefde het bloedbad en de laatste is een stichting die opkomt voor de belangen van alle overige benadeelden. Vorige week werd het vonnis bekend gemaakt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nationaal Comite 4 en 5 mei in de fout

Een gastbijdrage van Kees Mattijsen.

De nivellering van de Nationale Herdenking op 4 mei moet ongedaan worden gemaakt. Een pleidooi om de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in ere te herstellen.

Op de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei is te lezen en telkens opnieuw op de Dam te beluisteren: “Tijdens de Nationale Herdenking herdenken we allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.” (Officieel memorandum).

Die laatste zinsnede vanaf “sinds” en verder, steekt mij en vele anderen al jaren. Vandaar dat ik met instemming het interview van 20 januari j.l. in De Pers las “WOII moet weer een centrale plek krijgen.” Aan het woord was mevrouw Schwegman, directeur van het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies).

De nivellering of het gladstrijken in goed Nederlands, waarover zij spreekt, is in feite al direct na de oorlog in gang gezet. Dat kwam namelijk alle naoorlogse regeringen uitermate goed uit. Een greep: de smerige oorlog, in versluierende termen “missie” of “politionele actie” genoemd tegen ‘ons’ Indië, deelname aan overzeese oorlogen bijv. in Korea – met behulp van Nederlandse ex-SSers… de West-Duitse herbewapening kwam eraan en moest erdoor, de koude oorlog werd van harte aangemoedigd en gestimuleerd. Vrijlating van zware en zwaarste oorlogsmisdadigers en veel meer. Het historische beeld van WOII moest toen én vandaag worden ontkracht en bijgesteld.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour | Verjaard?

Het belangrijkste argument daarvoor van de Staat is dat de misdrijven verjaard zouden zijn. De slachtoffers vinden dat Nederland zich hier in redelijkheid niet op kan beroepen. Vorderingen van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog worden immers nog steeds in behandeling genomen.” – Liesbeth Zegveld.

62 jaar na het bloedbad van Rawagede wordt de Nederlandse staat aangeklaagd door (een aantal van) de weduwen van honderden vermoorde mannen. De Nederlandse soldaten waren op zoek naar een verzets/vrijheidsstrijder en brachten bijna alle mannen in het dorp om. (150 tot 431*) Ter vergelijking: in Putten ging het destijds om 552 mannen die omkwamen. De VN betitelde de actie in Rawagede als : “opzettelijk en meedogenloos” .

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Map 1304

“In 1969 en in 1995 beschikte de overheid over deze gegevens. Map 1304 zit bij de documenten die zijn onderzocht voor de Excessennota, en later door het OM. De overheid kon dus weten dat veel meer dan twintig executies hadden plaatsgevonden. Ik vind het verwijtbaar dat ze dat niet bekend heeft gemaakt. Een regering behoort de bevolking correct te informeren.”

Onderzoeker Harm Scholtens in De Groene Amsterdammer over Map 1304 in het Nationaal Archief, waar bewijsmateriaal in zit over de massaexecuties door het Nederlandse leger in Rawagede, Indonesië in 1947. Tot twee keer toe – in 1969 en 1995 – blijkt het parlement ondanks dit bewijsmateriaal verkeerd te zijn ingelicht over het aantal slachtoffers. Map 1304 opvragen kost ook meer dan 60 jaar later nog steeds veel moeite.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.