De sleutelrol van politieke partijen in onze democratie moet aan banden gelegd worden door de voorkeursdrempel te verlagen. Aan onze democratie is altijd gesleuteld. Vaak hadden veranderingen een positieve uitwerking op de representativiteit van de volksvertegenwoordiging, maar sommige maakten de invloed van het volk juist marginaler, bijvoorbeeld de opkomst van politieke partijen. De sleutelrol voor politieke partijen is een bedreiging voor ons democratische stelsel. Partijen trachten het gedrag van hun leden in het parlement namelijk dusdanig te beïnvloeden dat Kamerleden eerder het belang van de partij dan het belang van het volk behartigen. Op zoek naar een oplossing voor deze impasse moet allereerst worden gekeken naar de formele rol van Kamerleden in de Tweede Kamer. Volgens artikel 50 van onze Grondwet moeten de Staten-Generaal het gehele Nederlandse volk vertegenwoordigen. Vervolgens bepaalt artikel 67, derde lid, dat de leden van de Kamers dit op een onafhankelijke manier dienen te doen. Zij stemmen zonder last. Hiermee hebben Kamerleden grondwettelijk een onafhankelijke en zelfstandige positie binnen onze parlementaire democratie. Alhoewel deze positie de iure onomstreden is, is deze positie de facto aan ernstig verval onderhevig. Oftewel: het staat er wel zo mooi, maar het werkt anders.
Nieuw kabinetsstandpunt? Van staatssteun gaat een perverse prikkel uit. Minister Schippers waarschuwt ziekenhuizen dat ze niet op staatssteun hoeven te rekenen. In het NRC noemt ze de staatssteun aan banken pervers.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
ANALYSE - De Grondwet speelt misschien niet meer de centrale politieke rol die het vroeger vervulde, maar dat is nog geen reden het als een knutselwerkje te behandelen, schrijft Joop van den Berg.
Er is een tijd geweest dat herziening van de Grondwet en van daarbij behorende ‘organieke’ wetgeving, zoals de Provinciewet of de Gemeentewet, een operatie was die maar eens in de veertig jaar en in samenhang werd ondernomen. Dat gold dus evenzeer voor de organieke wetten (men kan ze ook ‘constitutionele wetten’ noemen) die niet dan met de vereiste grondigheid werden aangepakt. Tot na de Tweede Wereldoorlog gebeurde dat voorts met terughoudendheid en het besef dat je niet naar believen aan de constitutie kan knutselen, zoals je een dakraampje aan je huis vervangt.
Die terughoudendheid is ontegenzeglijk bevorderd door de veeleisende herzieningsprocedure. Men kan erover twisten of het niet een tikkeltje soepeler kan, maar de zware herziening is geen toeval. De jurist C. van Vollenhoven merkte al aan het begin van de twintigste eeuw op dat de normen in de Grondwet zijn opgenomen om ze niet uit te leveren aan toevallige meerderheden in de volksvertegenwoordiging. Herziening van de Grondwet dient dus grondig en zorgvuldig te gebeuren.
INTERVIEW - Hoe beïnvloedt de financiële sector de publieke opinie? Een gesprek met Jan Kuitenbrouwer over de taal van de politiek in dienst van banken.
Jan Kuitenbrouwer is taalexpert en schrijver van het boek ‘De woorden van Wilders. Hoe ze werken’. Als campagneadviseur en journalist weet hij als geen ander hoe groot de invloed van taal is. Hoe het mensen hoop kan geven, maar ook bang kan maken. Kortom, hoe het onze kijk op de werkelijkheid bepaalt.
Welke taaltrucs worden ingezet door politici en de financiële sector? En wat doet dat met de man op straat?
Op Jans verzoek spreken we af in café Dauphine, een restaurant in Amsterdam. De zakelijke ambiance, het trendy interieur en de handige locatie (naast BNR Nieuwsradio en tegenover het Amstelstation), maken het tot een hotspot voor journalistiek Nederland. Zo ook voor Jan. De taalexpert staat bekend om zijn kleurrijke bloezen, maar vandaag is het een bescheiden blauwe kleur geworden. Tot mijn spijt kijk ik tijdens het interview dus niet aan tegen een roze bloemetjesprint.
In je werk adviseer je politieke partijen over het succesvol beïnvloeden van de publieke opinie. Zitten er ook spindoctors aan tafel bij de financiële instellingen?
‘De grote partijen in de financiële sector zijn zich heel erg bewust van hoe de moderne media werken. Er wordt natuurlijk achter de schermen overlegd, nagedacht en een communicatiestrategie opgesteld.’
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
OPINIE - In de publieke opinie lijkt ‘bezuinigen’ haast wel synoniem geworden voor economie. Dat komt doordat er te veel alfa’s en gamma’s in de politiek en journalistiek rondlopen, en we te weinig oog hebben voor de nerds.
Het was Frits Wester die mij tijdens de verkiezingen hoog in de gordijnen joeg door tijdens een verkiezingsdebat ongeveer de volgende uitspraak te doen: ‘We gaan het hebben over de economie…de bezuinigingen.’ Mijn eerste reactie daarop was: ‘Economie gaat niet over bezuinigen, het gaat over geld verdienen.’ Nu weet ik wel dat economie feitelijk gaat over hoe wij voorzien in onze behoeften met de beperkte schaarse middelen die ons ter beschikking staan, dus die primaire reactie was misschien wat plat. Maar dat is hier niet de kwestie.
Waar het om gaat is dat de kongsi van politici en journalisten die elkaar zogenaamd zo kritisch benaderen eerst welvaart hebben verengd tot economisch en financieel beleid, en dat hebben verengd tot boekhouden, en binnen dat kader alleen maar praten over hoe we moeten bezuinigen. Over hoe we als BV Nederland onze economie moeten laten groeien, over hoe en waar we ons geld moeten verdienen, hoe we producten met toegevoegde waarde moeten produceren, banen kunnen creëren, de export moeten bevorderen en verder alles stimuleren wat de basis zou kunnen zijn voor onze welvaart (en we bijvoorbeeld juist misschien wel meer meer belastingen zouden kunnen heffen) is het ijzingwekkend stil.
COLUMN - Vergezichten zijn ver te zoeken in de politiek. Symptoombestrijding is nog steeds de norm. Terwijl er veel te winnen valt. Maar we zitten vast in de waan van de dag.
Wat hebben de Rijkspostspaarbank, de leerplichtwet, het Kinderwetje van Van Houten, het minimumloon, de mammoetwet en de 45-urige werkweek (Arbeidswet 1919) met elkaar gemeen? Het waren allemaal maatregelen vanuit de politiek ingezet die een structurele verbetering van de Nederlandse maatschappij en/of economie tot gevolg hadden.
Ze hebben nog een ding gemeen. Ze zijn allemaal ouder dan veertig jaar. Structurele verbeteringen, ingegeven door de overheid, zijn niet meer van deze tijd. Of u moet de privatiseringsgolf vanaf de jaren negentig durven mee te tellen. Maar daar was het streven toch vooral goedkoper en efficiënter te werken, hetgeen de maatschappij niet wezenlijk zou verbeteren. En het pakte ook niet helemaal volgens verwachting uit.
De huidige politiek is niet bezig met systeemveranderingen of structurele verbeteringen. Ja, misschien middels wat slappe aftreksels in hun verkiezingsprogramma’s. Maar niet meer in de dagelijkse politiek. Kent u een politicus die dag in dag uit, maand in maand uit in de belangstelling staat voor een groots plan? Ik niet.
Politici te over die iets roepen over de salarissen bij de banken of over het gesjoemel bij ROC’s. En natuurlijk weten ze dan ook maatregelen te verzinnen. Maar het is symptoombestrijding. Waar blijven de bevlogen, grootste plannen?
Plannen die het onderlinge vertrouwen verstevigen waardoor economische handelingen soepeler gaan. Plannen waarmee innovatie sneller gaat. Niet door er selectief geld in te pompen, maar door de spelregels zo te veranderen dat die innovatie vanzelf komt.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
In de derde aflevering van Ideale Liefde komt halfslachtig PvdA-lid Sem bij het zieltjeswinnen toevallig aan de deur van Babette.
NIEUWS - Terwijl iedereen naar de toespraak van Ahmet Dogan, leider van de Beweging voor Rechten en Vrijheden, springt een man op het podium en zet een gaspistool aan zijn hoofd. Het pistool weigert gelukkig. De reacties nadat de man is overmeesterd zijn heftig.