Poolse president wil het volk raadplegen

Andrzej Duda, de president van Polen, wil het EU-lidmaatschap onderwerp maken van een referendum over de nieuwe grondwet. De Poolse senaat moet er nog over oordelen, maar als het aan president Duda ligt komt er in november in Polen een referendum waarin de bevolking zich kan uitspreken over het lidmaatschap van de EU en de NATO. Moet het lidmaatschap van deze internationale organisaties grondwettelijk worden vastgelegd, wil Duda van de Polen weten. Hij had voor het referendum een lijstje van 15 vragen opgesteld, maar dat zal worden gereduceerd tot 10. Daaronder vragen als: moet de Poolse grondwet de soevereiniteit van het land binnen de Europese Unie garanderen,  moet de Poolse grondwet voorrang krijgen boven internationale wetgeving? En verder nog: moet het meer dan duizend jaar oude christelijke erfgoed in de grondwet genoemd worden als een belangrijke bron van traditie, cultuur en nationale identiteit? Moet de grondwet het gezin beschermen? Ondanks deze op de ideologie van de regerende partij PiS (Recht en Rechtvaardigheid) toegesneden vragen is het nog niet zeker of Duda steun krijgt voor zijn referendum. Zelfs binnen de PiS zijn er vragen. De prioriteit van de Poolse wet boven die van de EU is feitelijk een achterhaalde gedachte aangezien alle lidstaten al met het omgekeerde hebben ingestemd. Oud-premier Leszek Miller neemt het initiatief van de president niet serieus. De toekomst van Polen in de internationale gemeenschap is niet alleen van Polen, maar ook van andere landen afhankelijk. 'We kunnen de bevolking net zo goed vragen of men het er mee eens is dat we aan elk wereldkampioenschap voetbal gaan deelnemen.' Maar PiS groeit in de wedstrijd 'wij Polen tegen de rest'. Dat gegeven zal de komende maanden de belangrijkste rol spelen bij de verdere besluitvorming. Daar zal ook EU-commissaris Timmermans rekening mee moeten houden als hij binnenkort naar Warschau reist voor nieuwe onderhandelingen over het conflict tussen Polen en de EU over het functioneren van de rechtsstaat. Aanleiding is nu het dreigende gedwongen ontslag van 27 rechters van het Hoogerechtshof.

Foto: European People's Party (cc)

Europese familiebanden

ELDERS - Europese politieke partijen beschermen hun dissidente leden.

Votewatch registreert alle stemmingen in het Europese Parlement. Wie voor is en wie tegen, wie zich onthouden heeft en wie afwezig was, alle 751 parlementsleden zijn op de voet te volgen. Beter en eenvoudiger dan de leden van de Nederlandse Tweede Kamer. Zo zien we bijvoorbeeld dat de meeste leden van de Groenen en de GUE/NGL groep (SP, Die Linke) begin mei tegen een motie hebben gestemd waarin werd opgeroepen de presidentsverkiezingen in Venezuela van afgelopen zondag uit te stellen totdat aan alle internationale voorwaarden zou zijn voldaan. De Nederlandse Groenen Eickhout en Sargentini onthielden zich van stemming.

Votewatch analyseert ook de data van alle stemmingen om trends in de besluitvorming te kunnen ontdekken. Zo bracht het aan de hand van een reeks van stemmingen de verdeeldheid in kaart inzake de houding van de EU tegenover het Midden-Oosten. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat de grootste partij, de EPP (Europese Volkspartij van Christendemocraten met o.a. het CDA), goede relaties met Saoedi-Arabië wil onderhouden en daarom tegen een verbod op wapenleveranties aan dit land stemt.

Een recent rapport van Votewatch gaat over de houding van verschillende fracties tegenover landen die op een of meer punten handelen tegen de Europese waarden, wetgeving of procedures. Europese politieke partijen zijn allemaal los-vaste verbanden van nationale partijen. Binnen die verbanden blijkt de onderlinge loyaliteit een belangrijke rol te spelen. Een EP-fractie roept een land dat de regels overtreedt minder snel op het matje als de regering gevormd wordt door leden uit de eigen groep. Dat blijkt uit stemmingen over Hongarije, Polen en Malta.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Pools TV-station beboet voor reportage over protesten

Poland’s National Broadcasting Council has fined a private television channel, TVN, for its coverage of opposition demonstrations in Warsaw last year.

The council said the station’s prominent coverage had “promoted illegal activities” and “encouraged behaviour that threatened security”.

Opponents of Poland’s right-wing government have said the council’s decision amounted to censorship.

Foto: European People's Party (cc)

Is het de EU menens met Polen en Hongarije?

ANALYSE - Vanuit Boedapest becommentariëert onze correspondent Henk Hirs het groeiende conflict tussen de EU en de autoritaire regeringen van de lidstaten Hongarije en Polen.

Het lijkt erop dat de EU eindelijk een beetje van zich af begint te bijten tegenover de regeringen in Hongarije en Polen, die de democratie in hun landen ernstig ondergraven. Maar hoe ver zijn beide landen inmiddels eigenlijk afgegleden? Waarom duurde het zo lang voordat er daadwerkelijk actie werd ondernomen?  En speel je met een politiek van sancties en harde maatregelen de nationalistische wind in beide landen niet juist in de kaart?

Oplopende spanningen

Tegen Polen is op 20 december j.l. de zogenaamde artikel 7 procedure van start gegaan. Als uiterste consequentie van zo’n procedure, kan het stemrecht van een EU lid in de Europese Raad van regeringsleiders ontnomen worden. Daarnaast was Judith Sargentini van de Groene fractie in het Europees Parlement in Januari drie dagen in de Hongaarse hoofdstad Boedapest om namens dat parlement te onderzoeken of artikel 7 ook tegen Hongarije dient te worden ingezet. En tenslotte begint dit jaar het debat over het nieuwe EU budget voor de periode 2020-2027 en diverse Europese politici hebben al laten doorschemeren dat wat hen betreft de verstrekking van Europese subsidies dan gekoppeld gaat worden aan voorwaarden zoals solidariteit in tijden van crises (waarom zou je een land dat niet bereid is vluchtelingen op te nemen, wel enorme ontwikkelingssubsidies geven) en handhaving van een democratisch bestel en de rechtsstaat.

Foto: Grzegorz Żukowski (cc)

Nog is Polen niet verloren

ELDERS - Ook na het besluit van de Europese Commissie om voor het eerst artikel 7 in te zetten voor een weerspannige lidstaat houdt nationalistisch Polen halsstarrig vast aan zijn eigen koers. De Britse premier May is graag bereid een handje te helpen. 

EU-Commissaris Frans Timmermans gooit eindelijk de beuk er in. De Europese Commissie heeft Polen nu definitief op de weg gezet naar uitsluiting van het stemrecht. Eind januari zal moeten blijken of minstens 22 lidstaten daar mee akkoord zijn. Daarvoor ontmoet EC-voorzitter Juncker nog de Poolse premier Mateusz Morawiecki om na te gaan of het geschil wellicht nog op andere wijze kan worden opgelost. Daar lijkt weinig kans op. Polen ziet het besluit van Timmermans als een onaanvaardbare politieke maatregel die het land het recht moet ontnemen zijn eigen wetten te stellen.

De Europese Commissie heeft inmiddels 13 wetten geteld die strijdig zijn met ook door Polen ondertekende regelgeving. In een inventarisatie van conflictpunten noemt Deutsche Welle een hele reeks wetten die de rechtspraak onder directe politieke controle brengen. Daarnaast is er de nieuwe mediawet die de regering vergaande invloed geeft op de publieke omroep. Tenslotte ligt Polen in de clinch met de EU over de afgesproken migratiequota en het tegen alle regels in kappen van het woud van Bialowieza.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Grzegorz Żukowski (cc)

Poolse dokters in hongerstaking

ELDERS - Tegenover de zorgen van Europese politici over de ontwikkeling van de rechtsstaat in Polen lijkt de bevolking vooral waarde te hechten aan een goed sociaal beleid.

Poolse dokters die al meer dan een week in hongerstaking zijn hebben premier Beata Szydło woensdag zover gekregen dat ze voor 2018 1,5 miljard euro beschikbaar stelt om de krakkemikkige gezondheidszorg in Polen weer op de been te helpen. Met een verhoging van de dokterssalarissen als hoogste prioriteit.

Aanleiding voor de hongerstaking was de dood van een 39-jarige vrouwelijke arts in Warschau. Dit jaar zijn al vier dokters in de dienst gestorven. Cardioloog Stefan Karczmarewicz ziet een verband met de lange werktijden die vooral jonge dokters moeten maken vanwege de lage beloning. Beginnende artsen verdienen niet meer dan 550 euro per maand. Ze hebben vaak dubbele banen in verschillende ziekenhuizen met diensten die gecombineerd op kunnen lopen tot 30 uur aan een stuk. Vrije dagen zitten er niet in. Daar komt dan nog bij dat het werk van de dokters veel stress oplevert vanwege financiële en materiële tekorten van de ziekenhuizen. Volgens opgaven van de Poolse Artsenkamer hebben in de afgelopen jaren meer dan 10.000 artsen, 2000 tandartsen en 17.000 verpleegkundigen Polen verlaten om elders werk te zoeken.

Foto: European People's Party (cc)

Orbán als splijtzwam in Europa

ELDERS - Hongarije verliest bij het Europese Hof. Het conflict van ‘dissident’ Orbán met de EU verscherpt.

Hongarije en Slowakije hebben hun zaak bij het Europese Hof van Justitie over de vluchtelingenquota verloren. Terwijl de Slowaakse premier Fico de beslissing van het Hof respecteert noemde de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto het een ‘verschrikkelijke, onverantwoordelijke door de politiek gestuurde uitspraak’. Volgens hem is er sprake van ‘een verkrachting van de Europese wet en Europese waarden’. Waar hebben we een dergelijke reactie op een rechterlijke uitspraak eerder gehoord?

Hongarije zou volgens EU-afspraken 1294 vluchtelingen, die nu nog in Griekenland en Italië verblijven, moeten opnemen, Slowakije 802. Slowakije heeft inmiddels enkele asielzoekers opgenomen, Hongarije weigert net als Polen en Tsjechië aan de afspraken te voldoen. Wel heeft de Hongaarse premier Viktor Orbán de EU aangeslagen voor de kosten van een hek langs de grens met Servië en Kroatië dat eventueel nieuwe stromen vluchtelingen moet weren. Een ‘gebaar van solidariteit’, noemde Orbán zijn claim. Volgens voorzitter Juncker van de Europese Commissie is solidariteit niet à la carte te verkrijgen. Maar Orbán meent dat de rekening voor de bescherming van Europa tegen ’terroristen’ niet eenzijdig bij de Hongaarse belastingbetaler gelegd kan worden. De Pester Lloyd, een Duitstalige kritische internetkrant, stelde namens die belastingbetalers de rekening op voor wat Orbán hen nog schuldig is vanwege een reeks van dubieuze maatregelen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: wer mei (cc)

Oerbos bedreigd

ELDERS - Natuurbescherming heeft in Polen en Roemenië geen hoge prioriteit.

De werelderfgoedorganisatie UNESCO vergaderde deze week in Krakow. Voor de deur stonden twee groepen rivaliserende demonstranten: milieuactivisten en boswachters. Het ging om het behoud van het bos van Bialowieza, het laatste restje van de ooit uitgestrekte oerbossen in het Europese laagland op de grens van Polen en Wit-Rusland. De Europese bison, de wisent, komt er nog in het wild voor.

De milieuactivisten willen dat de houtkap in het bos wordt gestopt. De boswachters menen dat het voor het behoud van het bos noodzakelijk is bomen te kappen die aangetast worden door een soort kever die zich nestelt in de bast van de bomen. ‘Een smoes om de zaag er in te zetten’, volgens hun tegenstanders. Ze beweren dat ook gezonde bomen van soms honderd jaar oud worden gekapt. Uit protest blokkeerden ze de afgelopen weken al bulldozers en ander zwaar materieel dat in het bos klaarstond voor de ontbossing. De huidige conservatieve Poolse regering steunt de boswachters en ziet vooral het geld dat het bos kan opleveren. De UNESCO, die het bos op de werelderfgoedlijst heeft gezet, koos woensdag de kant van de milieubeweging en drong er bij de regering op aan de houtkap weer aan banden te leggen. Eerder kwamen er ook al protesten tegen de aantasting van het oerbos van de Europese Commissie, wetenschappers en talloze natuurbeschermingsorganisaties over de hele wereld.

Foto: thierry ehrmann (cc)

Poolse regering tart de EU

ELDERS - De spanningen tussen Brussel en Warschau lopen steeds hoger op.

Donald Tusk is onlangs herbenoemd als president van de Europese Raad. Met één tegenstem: die van zijn eigen land, Polen. Deze week zette de Poolse regering een nieuwe stap in de strijd tegen Tusk, voormalig premier van het liberale Burgerforum, nu de grootste oppositiepartij. Hij wordt beschuldigd van ‘diplomatiek verraad’ door zijn samenwerking met Poetin bij het onderzoek naar de toedracht van het vliegtuigongeluk bij het Russische Smolensk. Daarbij kwamen in 2010 de toenmalige premier Lech Kaczynski en meer dan 94 regeringsfunctionarussen om het leven. Jaroslav Kaczynski, nu de sterke man van de regerende PiS (de partij voor Recht en Rechtvaardigheid) vermoedt dat sabotage de oorzaak was van het vliegtuigongeluk, maar bewijzen daarvoor ontbreken tot op heden. Hij meent dat Tusk “moreel verantwoordelijk” is voor de dood van zijn tweelingbroer. De huidige minister van Defensie Macierewicz is vorig jaar een nieuw onderzoek begonnen.  “Tusk heeft een illegaal contract gesloten met Vladimir Poetin ten nadele van Polen en daarvoor zou hij strafrechtelijke verantwoordelijkheid moeten dragen”, zo verklaarde Macierewicz dinsdag in de krant Gazeta Polska Codziennie. Op diplomatiek verraad kan een celstraf van tien jaar staan.

In februari kondigde Polen aan een klacht over de afhandeling van het vliegtuigongeluk in Smolensk in te dienen bij het Internationaal Hof van Justitie in Den Haag.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Grzegorz Żukowski (cc)

Polen hopeloos verdeeld

ELDERS - De spreekwoordelijke Poolse landdag is terug in Warschau.

In de Poolse hoofdstad bezetten leden van de oppositie het parlementsgebouw. Ze zijn van plan daar tijdens de Kerstdagen bij toerbeurt te blijven zitten uit protest tegen autocratische tendenzen van de PiS-regering die in het parlement een absolute meerderheid heeft. Vorige week vrijdag begon het protest naar aanleiding van een wetsvoorstel dat de aanwezigheid van de pers bij parlementszittingen dreigde te beperken. Een Kamerlid werd door de voorzitter wegens aanhoudende protesten uit de zaal verwijderd, waarop de volledige oppositie voortzetting van het debat blokkeerde. De PiS-meerderderheid trok zich vervolgens terug in een aparte zaal om de besluitvorming over de begroting voor 2017 in beslotenheid af te ronden. Daarin is ook een verlaging van de pensioenen van ambtenaren van de voormalige communistische inlichtingendienst voorzien. Reden voor de PiS om de oppositie, voornamelijk burgerlijke liberalen, uit te maken voor ‘communisten’ en ‘dieven’.

De gebeurtenissen in het parlement leidden tot massale demonstraties in het weekend. Het Comité ter verdediging van de Democratie (KOD) heeft opgeroepen tot een nieuw ‘Maidan’. Ook PiS-aanhangers demonstreerden tegen de pogingen om het land te ‘destabiliseren’, zoals het op de regeringsgetrouwe publieke televisie werd genoemd. De verdeeldheid in Polen is compleet.  De EU waarschuwt voor de laatste maal.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende