Het Nederlandse casino-kapitalisme

Het Nederlandse poldermodel wordt volgens Hans van Zon sluipenderwijs om zeep geholpen. Vervolg van zijn artikel over de nadelen van loonmatiging voor de Nederlandse economie. In de jaren negentig, toen de Nederlandse economie het beter leek te doen dan de buurlanden, werd de Nederlandse variant van het kapitalisme, het poldermodel, alom geprezen. Later bleek dat de economische groei in die periode vooral op een onroerend goed bubbel was gebaseerd. Sinds 2008 zit de groei, voor zover die er nog was, vooral in de export geleid. Juist die aspecten die bijdroegen tot het relatieve succes van het Nederlandse kapitalisme (coöperatieve aspecten in samenhang met competitie) zijn de laatste decennia ondermijnd. Tegenwoordig wordt alles ondergeschikt gemaakt aan korte termijn financiële doelstellingen. Die financialisering geldt ook voor de semi publieke en publieke sector. Een gigantische financiële sector heeft de Nederlandse economie getransformeerd in een casino. Zelfs de vroeger zo degelijke pensioenfondsen zijn hier deel van gaan uitmaken. Het zo typerende ‘maatschappelijke middenveld’ is ondermijnd terwijl het publieke belang ondergeschikt is gemaakt aan het private belang.

Door: Foto: foto: en.wikipedia.org

‘Einde CAO dreigt’

Zo meldt de Telegraaf.

Zeg maar wat de VVD al een tijdje graag wil.

In de woorden van tipgever McLovin:

Ok, het is de Televaag, maar toch, gaat deze trend nu echt doorzetten? Is het einde inzicht van het poldermodel waar werkgevers en werknemers samen vorm geven aan de Nederlandse arbeidsmarkt? Is het einde van de sociale welvaartsstaat nu echt in zicht? Het zijn allemaal kleine stappen waarbij je inderdaad iedere keer weer makkelijk kan argumenteren: ja maar de tijden zijn veranderd, de [vul onderwerp in] is niet meer van deze tijd, maar toch… het grote patroon baart mij zorgen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Politiek Kwartier | De W van Polder

COLUMN - Deze week realiseert Klokwerk zich dat het Nederlandse polderbeleid eigenlijk precies zo in elkaar steekt als het koningslied.

Goed, PvdA en VVD zijn dan niet mijn partijen, maar eerlijk gezegd had ik vorig jaar nog wel zin in deze regering. Het hele idee om het politieke debat nu eens niet met een regeerakkoord voor vier jaar dicht te rammen leek me… verfrissend. Een kabinet dat naar draagvlak zoekt, dat betekent kansen voor goede ideeën uit de samenleving. En omdat we in een crisis zitten en moeten (of willen) bezuinigen is de tijd rijp voor slimme hervormingen. Dacht ik.

Naïef natuurlijk. Onder druk wordt alles vloeibaar, behalve in het land dat het water als grootste vijand heeft. De resultaten vallen na een half jaar polderen dan ook behoorlijk tegen. Oppositiepartijen en sociale partners blijken net zo visieloos als ze het kabinet vinden. In plaats van met slimme alternatieven te komen blijken ze slechts meesters in de kunst van het afzwakken. Het huurakkoord, het sociaal akkoord, het zorgakkoord… allemaal plannen die wat geld uit die sectoren melken, maar de zaken feitelijk laten zoals ze zijn.

Terwijl er nogal wat problemen zijn op te lossen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-11-2022

Kunst op Zondag | Polders

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. De redactie van KOZ ontdekte een paar opvallende expressies van het poldermodel.

De Nederlandse polders zijn internationaal beroemd. In het buitenland oogsten de polders misschien zelfs meer bewondering dan binnen de dijken. Pas als de overheid besluit die prachtige polders weer terug te geven aan het water, mogen sommige polders zich weer in enige belangstelling verheugen.

Net zo min als huidige generaties een idee hebben van het plakje varken op hun brood,  zo weinig realiseren zij zich hoe de grond onder hun voeten is drooggelegd en droog wordt gehouden. Dat geldt waarschijnlijk het meest in de polders, waar de weidse blik is gevinexeerd.

Zoals Nesselande, de laatste gerealiseerde wijk in de Prins Alexander polder, waarmee Sargasso’s polderserie van start ging. Nesselande kent een Laan van Magisch Realisme, een Laan van Avant-garde, een Laan van het Surrealisme en een Laan van Dada, omgeven door straten die naar kunstenaars uit deze stromingen zijn genoemd. Aan de zo karakteristieke vinex-bebouwing zie je dat kunstzinnig elan niet af. Planologen en architecten hebben hier een enorme kans gemist.

Wordt dat goedgemaakt worden door het kunstenplan “De zeespiegel en de polder”?  Uitgevoerd door het Centrum Beeldende Kunst Rotterdam (CBK), op verzoek van de deelgemeente Prins Alexander. Het CBK heeft het poldermodel hoog en laat bij elke kunstenplan voor de openbare ruimte  onderzoek doen naar de locatie en naar wie er (gaan) wonen, alvorens kunstenaars een opdracht toe te bedelen. Dat ging goed en ‘Hydra’ van Moritz Ebinger rees op uit het water van het Rietveldpark.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Poldermodel sojaproductie wankelt

gifsoja-3001Op 26 en 27 mei komt de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS) bijeen in het Braziliaanse Campinas voor een cruciaal overleg. Het is de bedoeling dat tijdens deze bijeenkomst de principes en criteria voor duurzame soja productie worden vastgesteld. De RTRS waarin zowel producenten, handelaren, afnemers en ngo’s zitten is echter nog nooit zo verdeeld geweest. Niet in de laatste plaats doordat de RTRS van buitenaf onder vuur ligt van ngo’s die niks willen weten van polderen met grote sojaproducenten. Kleinere radicale organisaties hebben de een weinig fijngevoelige campagne Gifsoja.nl gelanceerd en stellen dat de RTRS schadelijke genetisch gemanipuleerde soja greenwasht.

Het Wereldnatuurfonds en Solidaridad die wel aanzitten aan de RTRS stellen dat 70% van alle sojaproductie nu al GM is en dat je maar beter de dialoog met de producenten kan zoeken om oplossingen te vinden (Trouw). Zo stapte zuivelproducent Campina naar aanleiding van deze dialoog over op duurzame soja. Maar de Gifsoja campagne gelooft niet in dialoog. Op 19 mei danste ‘een huilende panda opgejaagd door circusdirecteur Monsanto’ in de lobby van het WNF kantoor in Zeist (video), dit was een protest van Gifsoja tegen de deelname van WNF aan de Ronde Tafel besprekingen. De meerprijs van soja die voldoet aan duurzaamheidseisen vormt echter nu een intern obstakel voor de invoering van de RTRS-criteria waarover al 18 maanden is onderhandeld. Iedereen vindt duurzaamheid belangrijk maar geen van de betrokkenen in de sojaketen wil de meerkosten van een paar procent doorberekenen. Daarmee dreigt het poldermodel voor de sojaproductie deze week in Brazilië te sneuvelen. Wat daarna overblijft is de nog immer uitbreidende sojaproductie met daar tegenover maatschappelijke organisaties die hameren op duurzaamheid. Is dit dan een teleurstellend ’terug bij af’ of zijn er dan juist kansen voor een nieuwe aanpak en wat kan zou die dan wel moeten zijn?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De linkse last?

Lastdier (Foto: Flickr/Celeste33)

Wat is dat toch met de politieke correctheid die dom rechts links probeert op te dringen. Oh, zei ik politieke correctheid? Ik bedoel natuurlijk nazisympathieën en extremisme. Of bedoel ik nou allebei?

Want het ene moment ben je een theeleutende geitenwollensok die maar blijft praten en praten om de problemen poldermodellerig op te lossen met een veel te grote hoeveelheid regeltjes, het volgende moment ben je een bloeddorstige krakert die anarchie wil en aanslagen pleegt.

Waar je als rechts persoon, even kort door de bocht, staat voor ongebreideld consumeren, je niks aantrekken van het milieu en zoveel mogelijk geld verdienen, sta je als links persoon voor consuminderen, je druk maken om het milieu en voor het spreiden van inkomen. En iedereen die dom rechts is zal er zeker van zijn dat je dat ook uitdraagt, anders ben je hypocriet. En datzelfde rechts laat ook geen moment onbenut om dat te benadrukken.

Zo moet links treuren om de dood van Haider, want “linksmensen” vinden elk leven toch even belangrijk?

Als rechtgeaard linksmens mag je je ook niet afzetten tegen de trein (ook al is het duidelijk cynisch), want links vindt het milieu toch zo belangrijk?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zand in de machinerie

Rituelen: orthodoxe priester, ethiopieIn de psychologie wordt de reductie van onzekerheid, ofwel het krijgen en houden van controle over de omgeving vaak genoemd als belangrijke motivatie voor menselijk gedrag. Om controle te krijgen kun je rituelen uitvoeren, zoals regendansen, bezweringen of het brengen van offers. De Westerse samenlevingen hebben gekozen voor een andere aanpak: controle is hier het resultaat van de tweepoot technologie en organisatie. Nederland is bij uitstek een land dat technologie omarmt (deltawerken) en organisatie tot in de puntjes beheerst (poldermodel).
Het is dan ook een unieke ervaring om zoveel zand in die soepel lopende machinerie te zien als nu…

Op organisatorisch vlak blijkt een van de meest stabiele instituties, het bankwezen, opeens tragisch kwetsbaar. Een paar jaar terug keken we zorgeloos toe hoe het bankensysteem in bijvoorbeeld Argentinië omviel (2001), of dat in Letland (1995). Zelf toen veel dichterbij in Engeland Northern Rock in een duikvlucht raakte gingen er geen alarmbellen af. Nu 2008 over de helft is zien we een van de vier grootste bankinstellingen in ons land in de touwen hangen.

Op technologisch vlak gaat het Nederland ook al niet voor de wind. Pogingen om een metrolijn in de blubber onder een van de belangrijkste historische stadscentra van Europa aan te leggen lopen uit op een nachtmerrie. Ooit zal de lijn wel rijden, maar met jaren vertraging en absurde budgetoverschrijdingen. En de vraag is dan of de reizigers gebruik maken van een ouderwetse strippenkaart of van een handige, veilige magneetkaart, want ook dat technologisch innovatieve project staat op springen.

Quote du Jour – Polderen in de banlieue

“Ze worstelen enorm met het onderwerp. Ze hebben gemerkt dat de centralistische aanpak van bovenaf niet werkt. Dat hard-tegen-hard averechts heeft gewerkt. Dat het niet helpt als Sarkozy de banlieue inloopt en iemand voor klootzak uitmaakt.” (DePers)

Mohamed Mahdi, PvdA gemeenteraadslid in Amsterdam exporteert het Nederlandse integratiebeleid naar Frankrijk dat daar welwillend tegenover staat. In de Franse voorsteden zit de overheid al wat langer op de ramkoers die de populaire volksmenner Wilders hier in Nederland ook voorstelt: bevolkingsgroepen buitensluiten en keihard optreden. En u raadt het al: dat werkt niet. Het geweld verergert, de frustratie groeit en onveiligheid blijft. Poldermarokkaan Mahdi reikt zijn Franse collega’s nu de hand om ze te onderwijzen in typisch Hollandse waarden: begrip tonen, de dialoog zoeken en het hanteren van de menselijke maat.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende