Nu even geen democratie?

Het Europese vergadercircus draait nog steeds op volle toeren. De crisissfeer blijft en als er al oplossingen worden voorgesteld dan is het algemene oordeel: te weinig en te laat. Een terugkerend onderdeel van de mantra is ook de roep om herstel van het vertrouwen van de beleggers. Dat is waar Merkozy en alle andere Europese leiders voor zouden moeten zorgen, als ik het goed begrijp. Waar we minder over horen is het herstel van het vertrouwen van de burgers. Dat agendapunt lijkt nu even van tafel. Een uitgelezen kans voor de populisten om het vertouwen van hun achterban in de zittende politici nog verder te ondermijnen. Zoals de Amsterdamse hoogleraar financiële geografie Engelen deze week betoogde dat Wilders' onderzoek naar de terugkeer van de gulden niet meer betekent dan een "middelvinger" richting de voortmodderende Europese technokraten die zo slecht kunnen luisteren naar het volk.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het referendum als drukmiddel

De Griekse premier Papandreou heeft het referendum, of het ‘dreigen’ daarmee verstandig ingezet. Hij begrijpt in ieder geval goed de kracht die uit het referendum spreekt: niet zozeer een volksraadpleging, maar eerder een politiek drukmiddel, zegt PvdA-coryfee Joop van den Berg.

De Griekse premier Papandreou heeft heel Europa op stelten gezet met de aankondiging van een referendum over de op 27 oktober met zo veel moeite overeengekomen maatregelen om de euro in stand te houden maar ook Griekenland als euroland te behouden. Zo zeer, dat hij zijn voorstel schielijk heeft teruggenomen. Maar niet, dan nadat hij de oppositie bereid heeft gevonden het hele pakket eveneens te aanvaarden, onder voorwaarde dat er spoedig verkiezingen zullen zijn. Men kan het gevoel krijgen dat dit van meet af aan de opzet is geweest van de ervaren en gewiekste politicus.

In heel Europa is er intussen een levendige discussie ontstaan over de vraag, of de Griekse premier zulk referendum wel ‘mocht’ uitschrijven. De vraag is immers gerechtvaardigd of in dit geval een referendum een adequaat democratisch instrument is om een probleem aan te pakken. Daarvoor is het dienstig te kijken naar de kenmerken van het referendum.

Tijdens de Franse Revolutie is het idee opgekomen dat onder bepaalde voorwaarden de bevolking niet buiten essentiële beslissingen kan worden gehouden, ook niet in een representatieve democratie. De belangrijkste voorwaarde is dat het gaat om een wijziging van de constitutionele verhoudingen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afzien van referendum ook geen goed idee

Het lijkt erop dat Papandreou bakzeil heeft gehaald, door af te zien van een referendum over het Europese reddingsplan. Maar hoewel de Europese reacties afkeurend waren, moeten we ons afvragen of dat referendum nou zo onverstandig was. Want is het werkelijk zo’n slecht idee het volk zich eens uit te laten spreken over wat er allemaal gebeurd?

Bovendien zou een Grieks referendum ook duidelijkheid kunnen brengen. Een Nee betekent exit Griekenland, wat de Griekse politici daar ook tegenin brengen. Want de Grieken keuren daarmee hun eigen reddingsplan af en ze ondermijnen er het gezag van hun huidige regering mee. Het gezag om te bezuinigen en misschien ook wel het gezag om aan te blijven.

Een Nee biedt politici bovendien een ander voordeel: de mogelijkheid om het Griekse probleem te ontkoppelen van het Italiaanse. Nu lijkt een Grieks exit een voorbode van een Italiaans probleem, omdat het wordt gezien als de consequentie van de economische malaise. Maar als de Grieken Nee zeggen en vervolgens de eurozone verlaten kan dat uitgelegd worden als het resultaat van hun eigen stemgedrag. Dat maakt een gedwongen glijvlucht van Italië, Spanje, of Portugal minder vanzelfsprekend.

Een Grieks Ja

Een Ja daarentegen zal de binnenlandse protesten tegen het regeringsbeleid in ieder geval gedeeltelijk smoren. Want als de meerderheid voor stemt heeft het protest in ieder geval z’n democratische legitimiteit verloren. Een Ja betekent dat de bevolking bereid is bezuinigingen te slikken. Bovendien herwint de regering er z’n legitimiteit mee. Beide zijn hoe dan ook nodig om het Griekse probleem op te lossen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.