Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Het referendum als drukmiddel
De Griekse premier Papandreou heeft het referendum, of het ‘dreigen’ daarmee verstandig ingezet. Hij begrijpt in ieder geval goed de kracht die uit het referendum spreekt: niet zozeer een volksraadpleging, maar eerder een politiek drukmiddel, zegt PvdA-coryfee Joop van den Berg.
De Griekse premier Papandreou heeft heel Europa op stelten gezet met de aankondiging van een referendum over de op 27 oktober met zo veel moeite overeengekomen maatregelen om de euro in stand te houden maar ook Griekenland als euroland te behouden. Zo zeer, dat hij zijn voorstel schielijk heeft teruggenomen. Maar niet, dan nadat hij de oppositie bereid heeft gevonden het hele pakket eveneens te aanvaarden, onder voorwaarde dat er spoedig verkiezingen zullen zijn. Men kan het gevoel krijgen dat dit van meet af aan de opzet is geweest van de ervaren en gewiekste politicus.
In heel Europa is er intussen een levendige discussie ontstaan over de vraag, of de Griekse premier zulk referendum wel ‘mocht’ uitschrijven. De vraag is immers gerechtvaardigd of in dit geval een referendum een adequaat democratisch instrument is om een probleem aan te pakken. Daarvoor is het dienstig te kijken naar de kenmerken van het referendum.
Tijdens de Franse Revolutie is het idee opgekomen dat onder bepaalde voorwaarden de bevolking niet buiten essentiële beslissingen kan worden gehouden, ook niet in een representatieve democratie. De belangrijkste voorwaarde is dat het gaat om een wijziging van de constitutionele verhoudingen.
Afzien van referendum ook geen goed idee
Het lijkt erop dat Papandreou bakzeil heeft gehaald, door af te zien van een referendum over het Europese reddingsplan. Maar hoewel de Europese reacties afkeurend waren, moeten we ons afvragen of dat referendum nou zo onverstandig was. Want is het werkelijk zo’n slecht idee het volk zich eens uit te laten spreken over wat er allemaal gebeurd?
Bovendien zou een Grieks referendum ook duidelijkheid kunnen brengen. Een Nee betekent exit Griekenland, wat de Griekse politici daar ook tegenin brengen. Want de Grieken keuren daarmee hun eigen reddingsplan af en ze ondermijnen er het gezag van hun huidige regering mee. Het gezag om te bezuinigen en misschien ook wel het gezag om aan te blijven.
Een Nee biedt politici bovendien een ander voordeel: de mogelijkheid om het Griekse probleem te ontkoppelen van het Italiaanse. Nu lijkt een Grieks exit een voorbode van een Italiaans probleem, omdat het wordt gezien als de consequentie van de economische malaise. Maar als de Grieken Nee zeggen en vervolgens de eurozone verlaten kan dat uitgelegd worden als het resultaat van hun eigen stemgedrag. Dat maakt een gedwongen glijvlucht van Italië, Spanje, of Portugal minder vanzelfsprekend.
Een Grieks Ja
Een Ja daarentegen zal de binnenlandse protesten tegen het regeringsbeleid in ieder geval gedeeltelijk smoren. Want als de meerderheid voor stemt heeft het protest in ieder geval z’n democratische legitimiteit verloren. Een Ja betekent dat de bevolking bereid is bezuinigingen te slikken. Bovendien herwint de regering er z’n legitimiteit mee. Beide zijn hoe dan ook nodig om het Griekse probleem op te lossen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Fuck You Papandreou
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.