Wie van de drie: wil de echte Maria Magdalena nú opstaan ? (I)

Afgelopen donderdag, 22 juli, was het de feestdag van Maria Magdalena, een heilige die gevierd wordt in de Oosters-Orthodoxe kerken, de Rooms-Katholieke kerk, de Oriëntaalse kerken en vrijwel elke kerk die aan heiligenverering of -gedachtenis doet, inclusief de Lutherse kerk. Het zal dan ook niet toevallig zijn dat het museum het Catharijneconvent in Utrecht momenteel een expositie over Maria Magdalena houdt. Nu is het Catharijneconvent in de eerste plaats een museum van beeldende kunst, en in die context veel lof voor deze interessante tentoonstelling. Toch schoot het geheel mij enigszins in het verkeerde keelgat onder de gedachte: "Nee, hè, weer niet die onzin over Maria Magdalena". Ik ben niet in de gelegenheid naar de tentoonstelling te gaan, maar de catalogus had ik binnen de kortste keren in huis en de tekst op de achterflap bevestigde mijn vermoedens. Er staan enkele halve waarheden in, maar tenenkrommend is wel de zin "Ze is kroongetuige van het belangrijkste moment in het christendom, maar haar getuigenis wordt betwijfeld omdat ze een vrouw is". Ik zal in het vervolg van dit artikel uitleggen wat er aan deze zin niet klopt.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: Walwyn (cc)

Kunst op Zondag | Opstanding

Het is natuurlijk geen toeval dat Kunst op Zondag nogal eens samenvalt met een of ander mystiek gebeuren. Dat komt omdat het “zo geschreven staat”.

Pasen heet een lentefeest te zijn. Beter bekend als de jaarlijkse meubelboulervarddag. Althans voor degenen die zijn vergeten dat op deze zondag de opstanding van Jezus wordt gevierd.

Tot op vandaag is het idee dat er leven na de dood zou zijn, voor sommigen mensen de motivatie om er op los te leven als waren ze van god los.
Daar mag u de rest van Pasen over reflecteren. Gaan we ondertussen de opstanding eens nader bekijken.

Volgens Piero della Francesca (1415 – 1492) stapte Jezus doodleuk uit zijn graf alsof-ie uit een dutje ontwaakte. Fresco uit 1460.
Flickr jwyg Resurrection by Piero della Francesca. CC BY-SA 2.0

Schilder en beeldhouwer Pericle Fazzini (1913- 1987) kreeg de opdracht om voor de pauselijke auditiëntiezaal in Vaticaanstad de opstanding te verbeelden. In het Vaticaanmuseum is een voorbereidende studie te zien.
Flickr Anna and Michal La Resurrezione by Pericle Fazzini in Vatican Museum CC BY-SA 2.0

Uiteindelijk ziet het beeldhouwwerk er zo uit:
Flickr Bart Hanlon Stage in the Paul VI Hall building CC BY-NC-ND 2.0

Op veel ‘opstandings’-schilderijen zien we Jezus afgebeeld terwijl het lijkt, alsof hij al naar de hemel vliegt. Maar zo zou dat niet zijn gegaan. Volgens de Bijbel (Lucas 24:13-35) zou Jezus op Paasdag zich aan twee discipelen vertoond hebben. Zij waren op weg naar het dorp Emmaüs.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: onnola (cc)

Ieder zijn eigen Christus

COLUMN - Rond Pasen doet zich steevast een merkwaardig ritueel voor, en dat is dat seculiere kranten ruimte gaan maken voor stukken die de figuur van Jezus en/of de betekenis van het Paasverhaal pretenderen uit te leggen. Ditmaal mocht de populaire Twittertheoloog Alain Verheij een duit in het zakje doen. Jezus’ kruisdood is geen staaltje van heldhaftigheid, maar een viering dat de zachte krachten winnen, aldus Verheij.

De jonge predikant richt zijn pijlen op Jordan Peterson, maar indirect houdt hij een pleidooi tegen machismo en ’toxic masculinity’. Dat is allemaal zeer modieus en actueel, maar of dat ook de intentie van de nieuwtestamentische passages over het kruis is, is maar zeer de vraag. In ieder geval geeft Verheij daar geen enkel exegetisch bewijs voor. Die begint wat te speculeren over Kaïn en Abel.

Ik heb ooit over Albert Schweitzer geleerd dat deze een streep haalde door de zoektocht naar de historische Jezus, aangezien ieder de messias in zijn eigen beeld en gelijkenis boetseert. In het geval van Peterson is dat een door wilskracht gedreven profetische visionair, die niet enkel zijn kamer maar ook het huis Gods opruimt, en bereid is als martelaar te lijden voor de waarheid. In het geval van Verheij komen we al gauw uit bij een zachtaardige metroman die de mensheid vooruit wil helpen met goedbedoelde verhaaltjes over vrede en gerechtigheid.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wetenschappelijk verantwoord opstaan

Andries Knevel kreeg van de Volkskrant van dit paasweekeinde een pagina de ruimte om aan te tonen dat ‘de heer waarlijk is opgestaan’. Hij doelt dan op de veronderstelde opstanding van Jezus in het jaar 33, drie dagen na zijn dood. Hij draagt daar een tiental ‘bewijzen’ voor aan. In een uitzending van Pauw en Witteman, legde hij uit dat het zijn passie is ‘geloof en wetenschap’ te combineren. Van mij mag Andries een Mc Kroket combineren met een pizza calzone, maar moet ik daarover lezen in een veronderstelde kwaliteitskrant? Zonder commentaar op het geschrevene? Ik dacht het niet.

Keiharde bewijzen

Andries Knevel schudt achteloos enkele ‘keiharde bewijzen’ voor de opstanding uit zijn mouw. Ik benoem er hier een tweetal om het wetenschappelijke niveau van de ‘bewijzen’ aan te geven. ‘Om te beginnen waren de getuigen van de opstanding volgens de Evangeliën vrouw. Dat waren in de Oudheid geen betrouwbare getuigen en dus zou geen mens vrouwelijke getuigen ‘verzinnen’ en moet het verhaal wel waar zijn.’ Met andere woorden; hoe ongeloofwaardiger de getuigen, hoe groter de kans dat ze de waarheid spreken. Volgt u het nog? Het is natuurlijk een redenering, maar om nu te spreken van wetenschappelijk bewijs?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.