De miskende nazi

Voor Alfred Rosenberg bestond er geen weg terug. Terwijl een onvervalste schoft als Hans Frank, die als gouverneur van het Generalgouvernement (het hart van het vernielde Polen) een waar schrikbewind had uitgeoefend, in Neurenberg berouw toonde en jammerde dat Duitsland nooit verlost zou worden van de schande van het nationaalsocialisme, hield Rosenberg tot op het allerlaatste moment zijn poot stijf. Hij had zijn leven lang gestreden voor het Arische ras – daar was niets mis mee. Het enige dat mis was gegaan, was dat Duitsland de oorlog had verloren. En dat was, zo schreef hij in zijn cel, kort voor zijn executie, de schuld van Adolf Hitler. De door hem altijd verafgode Führer was zijn historische taak onwaardig gebleken. Hitler had geluisterd naar 'kleine mensen' als de intrigant Joseph Goebbels, en naar Heinrich Himmler. 'de Mefisto van onze ooit oprechte beweging.' Alleen hij, Rosenberg, was de zaak van het nationaalsocialisme tot het eind toe trouw gebleven.

Door: Foto: Alfred Rosenberg en Adolf Hitler copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Shoah

Ik was een puber toen de VPRO de negen-urige documentaire uitzond, in twee delen: Shoah, van Claude Lanzmann. De documentaire maakte op mij destijds een verbijsterende indruk. Tergend langzaam ontvouwde uit de monden van slachtoffers “the ultimate incomprehensible”. Het heeft mijn gevoel voor recht en onrecht mede vorm gegeven.

Dertig jaar later wordt de documentaire herdacht. In een geweldig stuk in de Guardian beschrijft Jonathan Freedland wat Shoah heeft betekent voor de Joden in Israel en het verwerken van het onbegrijpelijke. Het stuk van Freedland (10-15 minuten leestijd) is een aanrader. Het doet me de ervaringen van destijds herleven. Het dient ter herinnering waarom het uitsluiten en tot zondebok verklaren van een volk zo gevaarlijk is.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Enric Borràs (cc)

David en Benjamin

Kosher in New York (Foto: Flickr/dougtone)

Het is geen ondenkbeeldige situatie: na de Tweede Wereldoorlog vluchten twee joodse broers, David en Benjamin, uit Europa. Ze hebben de verschrikkingen van het nazi-regime ter nauwernood overleeft. David, de oudere broer vlucht naar Amerika (New York) en Benjamin, de jongere naar Brits Palestina, dat snel onafhankelijk Israel zal worden.

Ze moeten allebei hard werken: in Amerika geldt dat iedereen door hard werk zichzelf verder kan helpen, in Israel bouw je mee aan de Joodse staat. En zo werkt David als schoonmaker, krantenverkoper, en uiteindelijk journalist. Benjamin werkt in een kibboets, een collectieve boerderij, voor het algemeen belang.

Natuurlijk vinden beide broers liefde in hun nieuwe vaderland: zowel op het Israelische platteland als in een stad als New York is er bruisende joodse gemeenschap van migranten uit Europa. David trouwt met Rachel, die uit Polen gevlucht is, en Benjamin met Hannah, net als hij zelf een vluchteling uit Nederland.

Maar dan komt er een belangrijk verschil: waar David in Amerika leeft en dus in vrijheid en veiligheid, leeft Benjamin in Israel, een land dat voortdurend in oorlog is met haar buurlanden: in 1948 vallen de Arabische buurlanden in en in 1956, 1967 en 1973 volgen respectievelijk de Suez-oorlog, Zes-Daagse oorlog en de Yom Kippoer oorlog. Maar zelfs binnen Israel is geweld nooit ver weg: Israelische burgers worden voortdurend bedreigd met aanslagen van terroristen. En dat heeft ook gevolgen voor de levens van Benjamin: hij moet zelf in het leger dienen. Zijn twee zoons David en Yitzak moeten dat ook. Yitzak is blijvend verlamd door een ongeluk met een tank tijdens de Yom Kippoer oorlog. Ook zijn dochter Esther dient in het leger – achter de linie als administratief assistent. Maar zelfs als Israel niet in oorlog is, leeft Benjamin en zijn familie onder de voortdurende dreiging van terrorisme. In een aanslag op een bus komt David samen met zijn vrouw (Sarah) en zijn zoon om (Abraham).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Amerika hielp nazi’s

De Verenigde Staten hebben na de Tweede Wereldoorlog gevluchte nazi’s een veilig onderkomen gegeven. Dit is volgens de New York Times de inhoud van een geheim rapport van het Amerikaanse Ministerie van Justitie. Meest belastend is het verhaal dat de Central Intelligence Agency (CIA), de geheime dienst, Duitse nationaal-socialisten vergaand hielp met onderduiken. Het bewijs zou verder gaan dan reeds bestaande beschuldigingen van samenwerking met nazi’s. Dit betroft met name het gedogen van oud-SS’ers in de Westduitse geheime dienst en het vergaren van informatie die behulpzaam zou kunnen zijn in de Koude Oorlog tegen de Sovjet-Unie.

In Nederland kennen we de recente discussie over de KLM die nazi’s zou hebben vervoerd naar Zuid-Amerika. Amerika die nazi’s hielp: Het is een duidelijk aanvulling op de meeste verhalen over nazi’s die Europa ontvluchtten na de oorlog. Het zet ook de  brief die opdook in de KLM-affaire, waarin de Amerikaanse overheid de KLM-top waarschuwt voor verdachte Duitsers aan boord van de KLM-toestellen, in een ander daglicht. De VS voerden dus een tweeslachtig beleid: aan de ene kant een bedrijf waarschuwen tegen nazi’s, aan de andere kant zelf in het geheim meer dan verdachte Duitsers onderdak bieden.

Het zal interessant zijn om te zien hoe het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie over Israel) reageert op het nieuws. De Verenigde Staten die – als hoeder van de nieuw te vormen staat Israel – vlak na 1945 nazi’s hielp: dat past niet echt in het traditionele wereldbeeld van het CIDI. En Simon Wiesenthal, de bekende nazi-jager, zal zich omdraaien in zijn graf. Past het in uw wereldbeeld?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De linkse last?

Lastdier (Foto: Flickr/Celeste33)

Wat is dat toch met de politieke correctheid die dom rechts links probeert op te dringen. Oh, zei ik politieke correctheid? Ik bedoel natuurlijk nazisympathieën en extremisme. Of bedoel ik nou allebei?

Want het ene moment ben je een theeleutende geitenwollensok die maar blijft praten en praten om de problemen poldermodellerig op te lossen met een veel te grote hoeveelheid regeltjes, het volgende moment ben je een bloeddorstige krakert die anarchie wil en aanslagen pleegt.

Waar je als rechts persoon, even kort door de bocht, staat voor ongebreideld consumeren, je niks aantrekken van het milieu en zoveel mogelijk geld verdienen, sta je als links persoon voor consuminderen, je druk maken om het milieu en voor het spreiden van inkomen. En iedereen die dom rechts is zal er zeker van zijn dat je dat ook uitdraagt, anders ben je hypocriet. En datzelfde rechts laat ook geen moment onbenut om dat te benadrukken.

Zo moet links treuren om de dood van Haider, want “linksmensen” vinden elk leven toch even belangrijk?

Als rechtgeaard linksmens mag je je ook niet afzetten tegen de trein (ook al is het duidelijk cynisch), want links vindt het milieu toch zo belangrijk?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.