Veroordeeld voor virtuele plannen in Minecraft

De Siberische scholier Nikita Uvarov werd in 2021 veroordeeld tot vijf jaar kamp wegens terrorisme. Het Moskouse Hoger Gerechtshof wees de cassatie in januari van dit jaar af. Een gastbijdrage van Ardy Beld. In de zomer van 2020 werden Nikita Uvarov, Denis Michailenko en Bogdan Andrejev gearresteerd door de geheime dienst FSB. In hun jeugdige overmoed hadden de 14-jarige scholieren in het holst van de nacht zelf geprinte affiches met de eis tot vrijlating van een politieke gevangene in hun woonplaats, het Siberische stadje Kansk, aangeplakt. Daarbij hadden ze ook het lokale bureau van de geheime dienst FSB niet overgeslagen. De tieners werden met veel bombarie in de boeien geslagen. Na inzage van messenger-berichten op de telefoons van de jongens, stelden FSB-medewerkers vast dat ze een voor provinciale maatstaven ongekende vangst hadden gedaan. De jongens die dweepten met het anarchisme waren van plan het plaatselijke FSB-gebouw na te bouwen in het computerspel Minecraft om het daarna zonder pardon op te blazen. Later werd de versie van de geheime dienst nog serieuzer: de minderjarigen zouden tussen oktober 2019 en juni 2020 hebben geoefend met explosieven in leegstaande gebouwen ter voorbereiding van een terroristische aanslag. Nikita zat 11 maanden in voorarrest. Pas in mei 2021 mocht hij de gevangenis voorwaardelijk verlaten. Negen maanden later werd de toen 15-jarige scholier door een militaire rechtbank veroordeeld tot vijf jaar heropvoedingskamp in zijn woonplaats Kansk. Michailenko en Andrejev kregen drie en vier jaar voorwaardelijk, omdat ze justitie hun volledige medewerking zouden hebben verleend. De cassatie in de zaak tegen Nikita Uvarov werd op 17 januari 2022 door het Hoger Gerechtshof in Moskou afgewezen. Ik sprak met Anna Uvarova, de moeder van Nikita. Heeft u erover gedacht na de voorwaardelijke vrijlating tijdens het voorarrest met Nikita naar het buitenland te vluchten? 'Om eerlijk te zijn, ik heb eraan gedacht, maar ik was ook bang. Bang om nog eens de wet te overtreden. Achteraf gezien hadden we het natuurlijk moeten doen. Nikita wilde wel.' Ook volgens de Russische wet mag een minderjarige niet zonder aanwezigheid van ouder of voogd worden ondervraagd. Heeft de advocaat geprobeerd hierop te wijzen?  'Vanaf het begin hebben ze het speciaal zo aangepakt. Uiteraard heeft de verdediging aangekaart dat de gang van zaken niet correct was. De rechter oordeelde desondanks dat alles conform de wet was verlopen. De eerste uren werden de jongens alleen verhoord, onder druk gezet, telefoons werden afgepakt. Ik wist niet eens dat Nikita was opgepakt.' Er doen meerdere versies de ronde. Hoe ging de arrestatie precies in zijn werk? 'Nadat ze 's nachts affiches hadden geplakt, kregen ze in de loop van de dag een bericht van een plaatselijke activist die ze een maand geleden hadden leren kennen op sociale media. Hij schreef: 'Waren jullie dat vannacht?' Ze antwoordden: 'Ja, dat waren wij.' Hij vroeg ze om een ontmoeting om zes uur 's avonds. Daar werden ze gearresteerd. Er kwamen drie politieauto's aan te pas. Ze werden gefouilleerd, telefoons werden geconfisqueerd.' En degene die ze had geschreven was een anarchistische activist? 'Nee, volgens mij had hij andere ideeën en was ook al wat ouder. Hij hoorde er niet echt bij. De groep bestond uit mijn zoon en vier andere jongens. Ze waren niet alleen geïnteresseerd in anarchisme, maar in verschillende politieke stromingen. Sommigen hadden ook communistische ideeën. De kleinzoon van de ex-burgemeester was er zo een. Hij werd eveneens opgepakt, maar trad later alleen op als getuige.' Zaten ze allemaal in dezelfde klas? 'Nikita en Denis zaten in dezelfde klas. Bogdan zat in de parallelklas. De kleinzoon van de ex-burgemeester zat op het lyceum en was toen al 18. En er was nog een vijfde jongen van een andere school. Hij trad later ook als getuige op. Hoewel hij de radicaalste was, bleef hij compleet buiten schot.’ Waarom is het destijds een militaire rechtbank geweest die Nikita veroordeelde? ‘In Rusland moeten volgens de wet terroristen door een militaire rechtbank worden veroordeeld. De wet op terrorisme - die vrij recent is aangepast - kan vanaf 14-jarige leeftijd worden toegepast.’ Vanwaar die haat van ambtenaren van de militaire rechtbank, politie en FSB tegen veertienjarige jongens? ‘Er was geen haat. Die ambtenaren wilden laten zien dat ze belangrijk zijn. En de statistieken oppoetsen. Ze wilden laten zien dat ze door hun inzet een terroristische daad in de stad Kansk hadden kunnen voorkomen. Stelt u zich eens voor wat dat voor hen betekende: promotie, een verhoging in rang...’ Maar die ambtenaren hebben toch ook kinderen en wellicht zelfs kleinkinderen die net zo goed in messenger-berichten iets over anarchisme hadden kunnen schrijven? ‘Ik begrijp waar u naartoe wilt, maar die mensen hadden kennelijk geen smet op het blazoen. Het was hun grootse optreden. Alle registers werden opengetrokken om er een heuse criminele zaak van te maken. Binnen drie dagen was alles in kannen en kruiken.’ Was er geen enkele leraar die het voor Nikita opnam? ‘Iedereen was bang. Ik ken de sociaal pedagogisch werker van de school goed. Ze was altijd vol lof over Nikita. Ik vroeg haar of ze een positieve karakteristiek wilde schrijven. Eerst ging ze akkoord, maar later kwam ik erachter dat mijn verzoek direct aan het rechercheteam was doorgegeven en in de bewijsmiddelen was beland. Het eerste beoordelingsrapport van de school was heel negatief, het was vreselijk. Ik hoorde later van de klassenlerares dat haar positieve beschrijving van Nikita door de directie was verscheurd. Ook een kinderpsycholoog uit Krasnojarsk die een positief beeld van hem had gegeven, kon later niet voor ons getuigen, omdat ze op dat moment besmet zou zijn geweest met corona.’ De episode met explosieven in leegstaande gebouwen is bedacht door de FSB? ‘De jongens hadden een opname op hun telefoons staan, waarop te zien is hoe ze flessen tegen een muur in een leegstaand gebouw gooien. Er is te zien dat ze lachen en kennelijk veel lol hebben. Ook zijn er meisjes uit hun klas bij die door het beeld rennen. Ze lachen en krijsen. Het ziet eruit als onschuldig vermaak. In combinatie met hun politieke interesse en kritiek op de overheid heeft de FSB die opname natuurlijk heel goed kunnen gebruiken. In hun versie was het een bewijs voor de voorbereiding van een terroristische daad.’ Hadden de jongens die opname op sociale media geplaatst? ‘Welnee, de FSB-medewerkers hadden de beelden gevonden toen ze de telefoons bekeken. De jongens hadden het uitsluitend voor zichzelf opgenomen. Als ze niet waren opgepakt, was niemand er ooit achter gekomen. Nikita sprak veel over vrijheid. Hij dacht na over onze maatschappij. Maar volgens mij is dat volkomen normaal. Op die leeftijd gaan veel kinderen nadenken, over politiek en hoe de wereld in elkaar steekt.’ Hoe nam Nikita zelf de recente afwijzing van het Hoger Gerechtshof in Moskou op? ‘Hij begreep wel dat de cassatie nergens toe zou leiden. Een dag tevoren had hij nog tegen de advocaat gezegd: ‘Ik weet dat het zal gaan als altijd: zonder wijziging.’ In de pauze op de dag van de rechtszitting in Moskou zei ik tegen Nikita: Wat een wonder zou het zijn, als je nu ineens vrij komt...’ Dat wonder is helaas niet geschied.’ Kan hij zijn schooldiploma halen in het kamp? ‘Na de voorwaardelijke vrijlating tijdens het gerechtelijk onderzoek ging hij weer naar dezelfde school. Hoewel ik daar vreselijk op tegen was. Ik wilde dat hij naar een andere school zou gaan. Maar hij heeft daar de negende klas afgemaakt. Ik stond er toen op dat hij met de middelbare school zou stoppen en naar een technische school zou gaan om zich als ICT-er te specialiseren. Toen kwam echter het oordeel en ging hij in het heropvoedingskamp verder met de tiende klas. Op het moment is hij aan het blokken voor zijn eindexamens. Daarnaast volgt hij opleidingen van vakscholen, ‘schoonmaker van gebouwen’ waarvoor hij inmiddels een diploma kreeg (lacht). En ‘houtbewerking‘ een specialisatie die hij in maart zal afronden. Als hij klaar is met de elfde klas, mag hij in het kamp aan het werk.’ Is er ook iets serieus mogelijk, een universiteitsopleiding? ‘Misschien kan hij iets op afstand doen. Wellicht met computers, daar gaan we over denken zodra hij geslaagd is voor zijn eindexamen. Er is daar inderdaad een jongen die een universitaire studie volgt. De directeur van de school in het kamp raadde ons aan dat ook te doen.’ Heeft hij vrienden kunnen vinden onder de andere gedetineerden? ‘Hij houdt er niet van te vertellen over het leven in het kamp. Toen hij die 11 maanden in voorarrest zat, schreven we heel veel. Nu niet meer. Hij zei: ‘Mama, ik heb geen tijd om te schrijven.’ Gelukkig mag ik hem om de anderhalve maand voor korte tijd bezoeken. Om de drie maanden is een langer bezoek toegestaan.’ Volwassenen gedetineerden worden vaak bestraft met isoleercel, is dat in het heropvoedingskamp ook het geval? ‘Nee, godzijdank niet. De omstandigheden zijn in principe in orde.’ In het hele verhaal rondom Nikita mis ik zijn vader. Leeft die nog? ‘Jazeker, hij leeft. Ik ben nooit met hem getrouwd. Totdat Nikita twee was dook hij zo nu en dan op en hielp een beetje. Daarna ontmoette hij een andere vrouw en stichtte met haar een gezin waar ook een zoon werd geboren. Met ons verbrak hij toen het contact. Maar ik heb gehoord dat hij dat gezin inmiddels ook heeft verlaten.’ En hij heeft ook tijdens de zaak nooit meer iets van zich laten horen? ‘Vlak na zijn arrestatie zei Nikita tegen me: ‘Papa heeft me 3.000 roebel (40 euro, nvda) geschonken.’ Dat was helemaal aan het begin. Ik vroeg: ‘Hoe weet je dat het papa was?’ Nikita zei dat zijn achternaam, voornaam en vadersnaam er op een briefje bij stonden. Maar verder hebben we nooit iets van hem gehoord.’ Is er een kans op vervroegde vrijlating? ‘We willen geen mogelijkheid onbenut laten. Vervroegde vrijlating kan nadat drie vierde deel van de straf voorbij is. Dat is over 22 maanden.’ Moet hij dan officieel om gratie vragen? ‘Nee, dat heb ik zelf al eens geprobeerd. Ik heb een gratieverzoek aan de Russische president gestuurd. Daarna werd de zaak weer opgerakeld. Buren werden ondervraagd. Die waren zelfs in orde. Oude omaatjes die hem al als klein kind kennen. Ze kwamen positieve getuigenissen afleggen. Ik dacht dat alles toch nog goed af zou kunnen lopen. Totdat ik een officieel antwoord kreeg van het bureau van de president waarin stond dat Nikita zelf zijn gratieverzoek moet indienen. De advocaat nam die brief mee en ook brieven van allerlei beroemdheden die hem ondersteunden in de hoop Nikita te kunnen overtuigen. In de trant van ‚vrijheid is belangrijker dan principes’. Maar het had geen enkele zin. Nikita zei: ‘Ik wil geen gratieverzoek indienen.’ Hij is heel vast in zijn principes. Ik weet niet van wie hij dat heeft (lacht). Hij is een heel goede jongen.’ -o-o-o-o- Tijdens zijn veroordeling in februari 2022 sprak Nikita Uvarov in zijn rede voor de militaire rechtbank onder andere de volgende woorden: Het deed me pijn dat mensen in mijn land werden onderdrukt, burgeractivisten die het goed voor hadden met mijn land, die opkwamen voor het welzijn ervan. Ik hoorde hierover in media die niet van de staat waren, ik geloofde erin. Nu heb ik zelf het despotisme ervaren van gewetenloze lieden binnen het systeem. Veel mensen die met dergelijke zaken te maken hebben gehad, maar ook mensen die het gewoon zat zijn om zo te leven en een andere toekomst voor hun kinderen willen, zijn mij en mijn moeder gaan steunen tijdens mijn voorarrest. Daar ben ik heel dankbaar voor, want solidariteit en steun is heel belangrijk voor mensen die vervolgd worden om hun politieke opvattingen. Ik heb een gerust geweten, omdat ik mijn vrienden nooit slechte dingen heb geleerd. Ik was niet hun leider, we stonden op gelijke voet. We waren gewoon vrienden. Ik heb niemand gestigmatiseerd. Ik schaam me niet tegenover de mensen die onze geschiedenis kennen. Laat iemand mij niet geloven maar justitie, ik hoef me nergens voor te schamen. Ik wilde niemand opblazen... Ik wil voor de laatste keer in dit proces zeggen: ik ben geen terrorist, ik ben niet schuldig volgens 205.3 van het Wetboek van Strafrecht. Ik wil gewoon mijn school afmaken, een opleiding volgen en ergens ver weg van hier gaan, om niemand van de veiligheidsdiensten meer nerveus te maken. Ik vraag de rechter om me die mogelijkheid te geven Ardy Beld is vertaler Russisch, freelance journalist en auteur. Hij schreef het boek ‘Hoe Poetin zijn tanden stukbeet’ dat uitkwam op 24 februari jl., een jaar na het begin van de Russische invasie.

Foto: Stem anders (Studio Wiersema, stemanders.nu, overgenomen met toestemming) copyright ok. Gecheckt 16-02-2023

#StemAnders voor de mensenrechten

Op 15 maart kiezen we de leden van de Provinciale Staten. Niet alleen belangrijk omdat zij vervolgens de leden van de Eerste Kamer kiezen, maar ook omdat de provincies verantwoordelijkheid hebben in het oplossen van een aantal crises. Het is hoog tijd dat we een andere weg inslaan, dus: stem anders! 

Een van die crises die onder Rutte is ontstaan en voortwoekert is de asielopvangcrisis. Je kunt er met gemak een groot deel van de tijdlijn van 2022 op oprutten.nl mee vullen. De burgemeester van Groningen noemde Ter Apel vorig jaar “ons eigen Lampedusa”, het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen moesten noodhulp bieden (voor het eerst in Nederland), Europees mensenrechtencommissaris Dunja Mijatovic zei dat de asielopvang in Nederland “zo ondermaats [is] dat die een inbreuk vormt op de mensenrechten.”

Geen structureel beleid

Er zijn meerdere oorzaken voor de asielopvangcrisis, maar een uitzonderlijk hoog aantal asielaanvragen is er niet een van. Het is de kabinetten-Rutte aan te rekenen dat er geen structureel en ‘robuust’ beleid is voor de opvang van asielzoekers. Dit werd al in 2017 geconstateerd door de Adviesraad Migratie (voorheen ACVZ). Een andere oorzaak is dat de IND kampt met enorme achterstanden in de afhandeling van asielaanvragen, wat onder meer te wijten is aan gebrek aan structurele financiering. Ook het gebrek aan betaalbare woningen, veroorzaakt door de doelbewuste afbraak van de volkshuisvesting en de uitverkoop van woningen aan investeerders, voert terug naar decennialang neoliberaal beleid.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Als Wit-Rus gewend aan de isoleercel

gastbijdrage van Ardy Beld

Nikolaj Statkevitsj is voorzitter van de sociaal-democratische partij ‘Narodnaja Gromada’ in Belarus. Onder het regime van Aleksandr Loekasjenko zat hij wegens zijn politieke activiteiten al eerder 8 jaar in verschillende gevangenissen en kampen. Enkele maanden vóór de presidentsverkiezingen van 2020 en de daaropvolgende massale protesten werd hij op klaarlichte dag ontvoerd door de geheime dienst KGB. Na anderhalf jaar voorarrest werd de oud-militair in december 2021 in een monsterproces tegen de oppositie opnieuw veroordeeld. Deze keer luidde het oordeel 14 jaar strafkamp.

Alleen in de cel

In juni van dit jaar werd de Wit-Russische politicus vanuit Homel overgeplaatst naar een kamp met een speciaal regime in Gloebokoje in de regio Vitebsk. De gedetineerden in Gloebokoje worden in cellen vastgehouden en niet in barakken. De bewegingsvrijheid is er veel beperkter dan in andere kampen. De 66-jarige politieke gevangene zit alleen in een cel van 1 bij 3 meter. Wegens gefingeerde overtredingen belandt hij telkens weer in een strafcel waar de omstandigheden nog schrijnender zijn. Op 22 augustus schreef Nikolaj Statkevitsj in ironische bewoordingen aan zijn vrouw Marina Adamovitsj:

De belangrijkste gebeurtenis: ik zit in een andere cel. Eentje die maar liefst 7 cm breder is dan de vorige, waardoor ik, weliswaar zigzaggend, vijf stappen kan doen. Hierdoor is mijn fitnessprogramma duidelijk intensiever geworden. Ik maak overdag drie wandeltochten van 30 tot 40 minuten en ’s avonds nog eens van 20 tot 30 minuten. Na het middageten doe ik aan gewichtheffen, daarvoor heb ik een met water gevulde 1,5-literfles. Ik druk het gewicht 800 keer per dag en denk dat het mettertijd nog meer zal worden

Foto: International Labour Organization ILO (cc)

Iran wint WK in Qatar

De eerste acht wedstijden van het WK voetbal in Qatar zitten er op. De helft van alle teams hebben gespeeld en dit is de voorlopige stand:

Iran                       4 punten
Engeland             3 punten
Denemarken     2 punten

Dertien teams kijken tegen een erbarmelijke nul punten aan. Argentinië, Australië, Ecuador, Frankrijk, Mexico, Nederland, Polen, Qatar, Saudi-Arabië, Senegal, Tunesië, Verenigde Staten en Wales.

Als het team van Iran zo doorgaat zal het de verrassing aller WK’s worden. Na één wedstrijd al de grote kanshebber voor de finale, hoe krijgt Iran dat voor elkaar?
Dat krijgt de staat Iran niet voor elkaar. Alle lof komt het voetbalteam Iran toe. De spelers weigerden het volkslied te zingen. De actie sloot naadloos aan bij het statement dat aanvoerder Ehsan Hajsafi een dag eerder op een persconferentie gaf.

Before anything else, I would like to express my condolences to all of the bereaved families in Iran
(…)
They should know that we are with them, we support them and we sympathise with them.

Zo’n statement is niet zonder risico voor de spelers of hun familie. Het Iraanse regime treedt spijkerhard op tegen de protestbeweging die nu al ruim twee maanden aan de gang is. Hoewel velen dachten dat de Iraanse voetballers zich in Qatar tot hun sportieve opdracht zouden beperken, blijkt nu het tegendeel. Zoals Hajsafi zei:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Parti socialiste (cc)

Een veilig publiek debat

COLUMN - De jaarrapportage 2021 van het College voor de Rechten van de Mens gaat over de toenemende agressie tegen journalisten, experts, politici en andere ‘media-actoren’ die regelmatig in het nieuws komen met uitspraken over actuele kwesties, zoals de coronapandemie en -recent- de stikstofcrisis. Het is een belangrijk rapport dat op basis van veel onderzoek laat zien wat de betekenis is van persvrijheid en vrijheid van meningsuiting voor de rechten van de mens in het algemeen. De ondertitel luidt: ‘een veilig publiek debat’.

Het College vraagt om een betere wettelijke bescherming van journalisten en andere media-actoren, het afschermen van adresgegevens en het strafbaar stellen van ‘doxing’, het delen van persoonsgegevens als intimidatiemiddel en maatregelen tegen SLAPP‘s. Het rapport vraagt ook aandacht voor de rol van internetplatforms bij de bevordering van veiligheid van deelnemers aan het publieke debat

Die veiligheid is niet alleen van belang voor journalisten en media-actoren. ‘Daden van agressie en intimidatie zijn een inbreuk op het recht informatie te vergaren en te verspreiden. Tegelijk komt het recht van de burger om informatie te ontvangen onder druk. Als journalisten en anderen niet meer het hele verhaal kunnen vertellen, krijgen burgers geen goed beeld van wat zich afspeelt in de samenleving en hoe de overheid functioneert’, schrijft het College. Dit raakt een wezenlijk aspect van het publieke debat dat in een democratie vrij moet zijn en ongehinderd moet kunnen plaatsvinden zonder angst van de deelnemers om hun mening te uiten of informatie publiek te maken.

Foto: Patrick Rasenberg (cc)

Een kerstboodschap uit Palestina

OPROEP - In christelijke kerken zal vandaag weer hard gebeden worden voor vrede op aard, ook door de politieke vertegenwoordigers van vele gelovigen in de ChristenUnie, de SGP en het CDA. Ondanks dat zij keer op keer bezwijken voor de weinig vreedzame boodschappen van de Israëllobby. Zoals in het recente debat over de begroting van Buitenlandse Zaken. Misschien moeten ze ook eens luisteren naar hun christelijke medebroeders in het Heilige Land. De orthodoxe patriarchen en andere kerkleiders in Jeruzalem waarschuwen in een gezamenlijke verklaring dat ‘de christelijke aanwezigheid in het Heilige Land’ ernstig gevaar loopt. ‘Radicale groepen’ proberen eigendommen te verwerven in het christelijk deel van Jeruzalem om de aanwezigheid van christenen terug te dringen. Niet zelden met geweld en intimidatie.

Sheikh Jarrah

De Grieks-Orthodoxe patriarch sprak eerder over de strijd die kerken voeren tegen ‘radicale groepen’ en hun ‘haatmisdrijven evenals onderhandse tactieken, intimidatie en systematische pogingen om het vermogen van christenen om in hun historische huizen en buurten te blijven te verminderen’. In Sheikh Jarrah, een wijk in bezet Oost-Jeruzalem, dreigen zeventien Palestijnse gezinnen hiervan het slachtoffer te worden. Zij zullen moeten wijken voor Joodse kolonisten die een beroep doen op oude rechten. Ondanks dat de Israëlische rechter volgens internationaalrechtelijke maatstaven in bezet gebied buiten zijn boekje gaat is onlangs het eerste uitzettingsbevel afgegeven. Yonatan Yosef Yosef beweert de rechten op het perceel te hebben gekocht van een nabestaande van de Joodse familie die er tot 1948 woonde en toen gedwongen was te vluchten. Het pijnlijke is dat dergelijke claims van Joodse Israëli’s door de rechter wél worden ondersteund, terwijl overeenkomstige claims van Palestijnen die huis en haard moesten verlaten en nu al 75 jaar in vluchtelingenkampen wonen worden afgewezen. Het hoofd van een EU-delegatie, Sven Kuhn von Burgsorff, heeft Israël maandag opgeroepen te stoppen met de uitzettingen in Sheikh Jarrah.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Republic of Korea (cc)

Het verwoestende effect van het regime-Duterte

ONDERZOEK - De Filippijnen hebben nogal eens te maken met natuurrampen die grote delen van land in puin kunnen veranderen en duizenden mensen dakloos maken. De verwoesting die Rodrigo Duterte in het land heeft aangericht sinds zijn aantreden als president vijf jaar geleden is, zeker als het om mensenrechten gaat, desastreus. Duterte baarde bij zijn aantreden opzien vanwege de aankondiging dat hij iedereen die betrokken was bij de drugshandel zonder pardon of proces zou (laten) neerknallen. Inmiddels heeft zijn war on drugs tot minstens 8.663 buitengerechtelijke moorden geleid, volgens een rapport van het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van vorig jaar juni. Sommige schattingen gaan tot het drievoudige aantal. Het VN-Mensenrechtenbureau heeft ook gedocumenteerd dat tussen 2015 en 2019 ten minste 248 mensenrechtenverdedigers, juridische professionals, journalisten en vakbondsleden zijn vermoord in verband met hun werk. De moordenaaars worden zelden of niet vervolgd. De rechtsstaat faalt aan alle kanten. Als het gaat om de bescherming van mensenrechten zijn de Filippijnen onder Duterte afgezakt naar een van de slechtste plaatsen om te wonen.

Armoede

Investigate PH , een onafhankelijke organisatie van vooral uit de kerken afkomstige mensenrechtenverdedigers en juristen, heeft drie nieuwe onderzoeken gedaan naar de situatie in de Filippijnen. Het doel was meer onderbouwing te leveren voor de conclusies van het VN-bureau. Het onderzoek, dat deze week is aangeboden aan de UNHCR bij de opening van de 48e reguliere zitting van de VN-Mensenrechtenraad laat zien dat Duterte naast zijn bijzondere manier van bestrijding van de drugshandel nog meer oorlogen voert tegen zijn eigen bevolking. En als er geen sprake is van drugsgebruik kan ’terrorisme’ ook nog als excuus dienen voor uitsluiting, gewelddadig optreden van politie en militairen en moord. Het laatste rapport van Investigate PH spreekt ook over grootschalige armoede: ‘Landhervorming is tot stilstand gekomen, reële lonen zijn gedaald, arbeidsexport gaat door door gebrek aan banen in de binnenlandse economie, sloop van stedelijke armen gemeenschappen versnellen, de ongelijkheid neemt toe. Minstens 50 procent van de Filippino’s leeft in armoede.’ Met als gevolg dat zij over de hele wereld uitzwermen om werk te vinden, niet zelden onder omstandigheden die aan slavernij doen denken.

Foto: lO rEs (cc)

De wooncrisis is een mensenrechtencrisis

De kern van de wooncrisis is dat het woonbeleid niet uitgaat van huisvesting als basisbehoefte en een grondrecht dat door de overheid moet worden gegarandeerd, maar van huisvesting als verdienmodel.

Woningcorporaties verkochten tussen 2009 en 2020 ruim 236.000 woningen, eerst vooral aan de zittende huurders of starters, maar sinds 2015 steeds vaker aan beleggers. Het leidde in Amsterdam onlangs tot een nogal ongewoon voorstel van de gemeente, namelijk om zélf corporatiewoningen te kopen om te voorkomen dat deze in de vrije sector belanden.

Vaak wijzen woningcorporaties naar de verhuurderheffing, de belasting op sociale huurwoningen, waardoor corporaties te weinig geld zouden overhouden voor nieuwbouw, onderhoud en verduurzaming. De corporaties dringen aan op afschaffing van de heffing, maar de verkoop begon dus al veel eerder. Zowel het afstoten van corporatiebezit als de verhuurdersvergunning zijn onderdeel van een langer lopend overheidsbeleid, door Cody Hochstenbach een ‘ideologisch project’ genoemd, om huisvesting over te hevelen naar de vrije markt. Dat heeft geleid tot tal van negatieve effecten.

Eigenwoningbezit gesubsidieerd

Eigenwoningbezit wordt sinds de jaren negentig door de overheid gepromoot als het hoogste ideaal en gesubsidieerd door tal van belastingvoordelen. Met alle gevolgen van dien: maatregelen zoals de hypotheekrenteaftrek, de belastingvrije schenking en recent de eenmalige vrijstelling van overdrachtsbelasting, bedoeld om starters te helpen, stuwen zowel de woningprijzen als de hypotheken verder omhoog. Wie een koophuis bezit wordt vanzelf rijker, maar voor starters is het bijna onmogelijk geworden om zonder eigen vermogen (lees: rijke ouders) een woning te kopen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: 2020 Belarusian protests — Minsk, 4 October Homoatrox, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

Honderd dagen protest in Wit-Rusland

ELDERS - Een gastbijdrage van Ardy Beld

Na de gefalsificeerde verkiezingsuitslag van 9 augustus 2020 ging de bevolking in Wit-Rusland massaal de straat op om te demonstreren tegen het autocratische regime van Aleksandr Loekasjenko. Door het extreme politiegeweld en de vele arrestaties zijn de demonstraties met honderdduizenden deelnemers langzaam veranderd in kleinere lokale protestacties. Joeri Stylski, muzikant uit Brest: ‘Ik werd in de herfst uitgenodigd te spelen in een woonwijk. Er waren veel gezinnen met kinderen. ‘s Middags voerde een theatergroep een stuk op. ’s Avonds speelde ik een paar nummers toen iemand riep: “De jutten zijn er, snel weg!” Een van de bewoners verstopte me in zijn appartement net zolang tot ze weer vertrokken was. Natuurlijk wisten die me sowieso te vinden. De politieafdeling voor georganiseerde criminaliteit dwong me een protocol te ondertekenen waarin ik verklaarde dat ik niet meer zou optreden. Sindsdien hebben we alleen nog maar live streams gedaan.’

Dat verzet tegen de staat niet altijd zo goed afloopt, bleek op 11 november 2020 in Minsk toen ’s avonds laat zes gemaskerde mannen en drie vrouwen arriveerden op het in de volksmond genoemde ‘Plosjtja peremen’ (plein van de veranderingen) afgeleid van het lied ‘Chotsjoe peremen!’ (ik wil veranderingen) van de in de Sovjet-Unie populaire underground zanger Viktor Tsoj (1962 – 1990). Het plein stond bekend om zijn illegale concerten, lezingen en oppositionele muurschilderingen en vlaggen. De groep van ’tihari’ (stillen) begon voor de zoveelste maal wit-rood-witte linten af te knippen, toen Roman Bondarenko, een 31-jarige bewoner van een naburige flat, naar buiten kwam om te vragen wat ze aan het doen waren. Hierop ontstond een woordenwisseling en werd de ex-soldaat door de gemaskerden genadeloos geschopt en geslagen. Hij werd in coma naar het ziekenhuis gebracht. De volgende dag overleed Bondarenko aan zijn verwondingen. De organisatie BYPOL, bestaande uit ex-politiemannen die de kant van de oppositie hebben gekozen, stelde aan de hand van telefoongesprekken vast dat de groep vechtersbazen werd geleid door Dmitri Baskov, president van de Wit-Russische IJshockeyfederatie. Dmitri Sjakoeta, meervoudig internationaal kampioen thaiboksen, zou de fatale slagen hebben toegediend.

Foto: Joe Catron (cc)

President Duterte: ‘My job is to kill’

NIEUWS - Amnesty International vraagt de Verenigde Naties in te grijpen in de Filippijnen vanwege de voortdurende schending van mensenrechten en de straffeloosheid voor moorden in opdracht van de staat.

‘My job is te kill’ is de titel van een rapport van Amnesty gericht aan de VN over de situatie in de Filippijnen. Die titel is ontleend aan een uitspraak van president Duterte dit voorjaar op een bijeenkomst van lokale bestuurders: ‘Het is mijn taak mensen angst aan te jagen, te intimideren en te doden’.

Duterte is nu vier jaar aan de macht. Hij heeft een bloedbad gemaakt van zijn land waar politie en ongeïdentificeerde gewapende bendes naar willekeur en straffeloos kunnen moorden, zegt onderzoeker Rachel Chhoa-Howar. En dit is volgens haar geen toevallig bijproduct van zijn bestuur, maar het centrale kenmerk ervan. Wat Duterte noemt een ‘war on drugs’ gaat voor een belangrijk deel ook om tegenstanders van zijn regime.

Persvrijheid onder druk

De meerderheid van de slachtoffers komt uit de armste delen van de bevolking. De moorden worden verdoezeld door vervalste rapporten; en families van de slachtoffers die recht zoeken zijn hulpeloos vanwege overweldigende obstakels in de rechtsgang.

De persvrijheid staat onder grote druk zoals blijkt uit de vervolging van een van de belangrijkste critici van Duterte, de journalist Maria Ressa. Ze werd door Times vorig jaar uitgeroepen tot een van de honderde invloedrijkste mensen van het jaar. Onlangs veroordeelde een rechter haar tot celstraf vanwege smaad tegen een rijke Filippijnse zakenman die volgens een artikel op Ressa’s site Rappler betrokken was bij moord, drugshandel en mensensmokkel. Vorige week heeft het Europees Parlement met overgrote meerderheid een resolutie aangenomen waarin aandacht wordt gevraagd van de EU-vertegenwoordigers en ambassadeurs van de lidstaten voor de zaak tegen Ressa. De parlementariërs roepen op om haar alle nodige assistentie te verlenen bij haar proces.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende