Waarin de auteur zich verontschuldigt voor een vorig stukje en hij u meeneemt in de wording van een kunstwerk. Wat ik zelf van m’n stukje vond. Mevrouw Molovich bracht het voorzichtig. Niet best, zei ik. Nee, was niet best, vond zij ook. Ik legde uit hoe het zo gekomen was. Het was naar aanleiding van de Europese toezegging de Spaanse banken 100 miljard euri te lenen. Men hoopte daarmee, zo had ik een correspondent van de NOS horen zeggen, de markt gunstig te stemmen. Wat mij dan weer moedeloos stemde. Want elke keer als de politiek iets doet in de verwachting daarmee de markt gunstig te stemmen, dan weet je dat de markt de volgende dag heel even verveeld en plichtsgetrouw opflikkert, om vervolgens weer net zo ver terug te zakken. Heb lak aan de markt, wilde ik schrijven. Hoe meer je de markt gunstig probeert te stemmen, hoe harder de markt in je bek schijt. Lap die kutmarkt aan je laars. Zet de markt buitenspel.
Er wordt wel eens gezegd dat er meer computertechnologie in een gemiddelde auto zit dan in de eerste space shuttles. Wie het werk van de Japanse kunstenaar Ryoji Ikeda ziet, moet dat beamen. Hij heeft de datastroom van een Honda Civic ontleedt en uitgebeeld in een opstelling met infographics, lijnen, diagrammen en cijfers. Probeer daar nog maar eens een auto in te zien.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Antwerpen heeft een grote aantrekkingskracht op Nederlanders. Een weekendje of een dagje Antwerpen staat altijd hoog op het lijstje van menigeen. Logisch ook, dichtbij en cultureel zeer interessant. Maar de omgeving van Antwerpen biedt ook een aantal bijzondere plekjes die het bezoeken zeker waard zijn.
Doel
Op de E34 naar Knokke-Heist neem je de afslag naar Doel. Een heel klein dorpje met een paar huizen, een dorpsschool, een tankstation, een molen, een kerk, een gesticht én een kerncentrale. Mijn jeugd heb ik doorgebracht in Zeeuws-Vlaanderen en ik was me in die jaren erg bewust van de nabijheid van twee kerncentrales, Doel en Borsele. Doel ligt net over grens in België, naast het Verdronken Land van Saeftinge. Het ligt op de linkeroever in de monding van de Schelde en moet daarom worden opgeofferd voor de uitbreidingsplannen van de Haven van Antwerpen.
Dat betekent dat Doel ontvolkt moest worden. Door het aanbieden van een sociaal plan werd het dorp in de jaren ’90 grotendeels leeg getrokken en de leegstaande huizen zijn verkrot. Het officiële inwonersaantal van Doel daalt nog steeds maar het reële inwonersaantal blijft groeien doordat krakers er zich gevestigd hebben.
En natuurlijk trekt het spookstadje ook kunstenaars aan, in het bijzonder graffiti kunstenaars. Dat maakt Doel meer dan een bezoekje waard. De verlatenheid en vergankelijkheid van de dichtgetimmerde en verkrotte huizen, de naargeestige sfeer van een dorp in verval, het afval dat er gedumpt wordt en de hardnekkige bewoners maken het een bijzondere plek. Graffitikunstenaars maken het tot een bijzondere openluchttentoonstelling.
Kunst produceren vanuit toeval lijkt een open deur. Maar toch gaat daar veel studie en conceptontwikkeling aan vooraf. Er zijn veel kunstvormen die de toevalsfactor als uitgangspunt hebben. Kinetische kunst is daar een mooi voorbeeld van. Tijd en beweging staan hierbij centraal. Er zijn talloze tot de verbeelding sprekende werken. Van Jean Tinguely tot eigentijdse kinetische kunstenaars. Het strandbeest van Theo Jansen is een prachtig voorbeeld daarvan.
De toevalsfactor zorgt niet altijd voor visueel interessante resultaten. Het proces is vaak vele malen boeiender. In sommige gevallen is het proces onderdeel van het tentoongestelde en wordt het kunstwerk ter plekke gemaakt.
Tim Knowles maakt Tree Drawings. Hij bevestigt pennen aan de takken van bomen, zet op juiste afstand een schildersezel en laat de wind haar kunstwerk maken. Céleste Boursier-Mougenot heeft een installatie gemaakt genaamd Les Oiseaux de Céleste. Dit is gemaakt door elektrische gitaren in een ruimte te plaatsen waar zebravinkjes rondvliegen De gitaren doen dienst als voederbak en rustplaats.
Karina Smigla-Bobinski plaatste een met helium gevuld enorme ballon in een kleine witte ruimte. Op de ballon plaatste ze honderden stukjes houtskool. De bezoekers worden uitgedaagd te spelen met de ballon waardoor de wanden en het plafond vol getekend worden.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De kracht van herhaling, het klinkt als een contradictie in terminus. Want waarom zou herhaling of een herhaalde vorm of beweging een krachtig beeldend gegeven zijn? Herhaling wordt per definitie saai gevonden, betiteld als sleur. En sleur heeft een negatieve lading, iemand die zich overgeeft aan sleur is saai.
Gelukkig zijn er veel inspirerende voorbeelden van beeldende kunstenaars die het idee van sleur tegenspreken. Voor mij wordt het kijken naar kunstwerken die visueel gebruik maken van herhaling het meest boeiend als het kijken ernaar overdondert. Door de grootte van het kunstwerk, of door de fijne detaillering of door de gigantische hoeveelheid werk dat erin moet zijn gekropen. De toewijding, het geduld, de verfijning, alles klopt.
Herhaling is vaak slechts een beeldend middel om een dieperliggende gedachte tot uitdrukking te brengen. Bijvoorbeeld binnen de Nederlandse Nul-beweging (gevormd door onder andere Jan Schoonhoven en Armando) spelen ritme, regelmaat en repeterende vormen een grote rol als objectief-neutrale weergave van de werkelijkheid.
Roman Opalka heeft zijn levenswerk gewijd aan 1 thema: het schilderen van oplopende getallenreeksen. Hij liet hiermee het onomkeerbare proces van het verglijden van de tijd laten zien.
De Koreaans-Amerikaans kunstenaar Il Lee vult grote doeken door middel van het krassen met ballpoint pennen.
Het is vijf keer sterker dan staal en vier keer sterker dan de kunstmatig gefabriceerde vezel kevlar: spinnenzijde. Tegenwoordig is het ook mogelijk om kleding te maken van dit materiaal. Zo slaagden de kunstenaar Simon Peers en modeontwerper Nicholas Godley erin om van zijde van 1,2 miljoen spinnen een gouden cape te maken. Het inwinnen van de zijde is een zeer tijdrovende klus. Het duurde dan ook vier jaar voordat de cape af was. Elke dag werden er duizenden Golden Orb spinnen verzameld. Deze zijdespin produceert een goudkleurige draad, vandaar de gouden kleur van de cape. Na het onttrekken van het zijdespinsel werden alle spinnen weer losgelaten in de natuur. Volgens Godley voelt de cape als niets wat je eerder voelde, zo zacht, licht en toch heel sterk. Het kledingstuk is tot en met 5 juni 2012 te zien in het Victoria and Albert Museumin Londen.
Naast het maken van kleding biedt spinnenzijde nog meer mogelijkheden. Zo werkte de Nederlandse kunstenaar Jalila Essaïdi samen met het Dutch Forensic Genomic Consortium aan een project waarin kunst en wetenschap elkaar ontmoeten. Door menselijke huidcellen te isoleren op een filter en hierop een opperhuid van transgene spinnenzijde te kweken, creëerde zij een kogelwerende huid. De huid is in staat om een kogel van 2,6 gram met een snelheid van 329 meter per seconde tegen te houden. Essaïdi wil met haar kunstwerk de maatschappelijke discussie uitlokken. Hoe ver kunnen we gaan met genetische manipulatie? Wat is veiligheid in de tijd van biotechnologie? En is het gewenst om de mens tegen alle gevaren in de wereld te beschermen door genetische manipulatie? Essaïdi won met de kogelwerende huid de Designers & Artists 4 Genomics-Award in 2011. Haar werk werd onlangs tentoongesteld in Naturalis in Leiden.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
In de Hamster Villa in Nantes, Frankrijk, krijg je de kans te leven als een hamster voor 99 euro per nacht. Je kunt graan te eten krijgen, slapen op een bed van stro of rennen in een gigantisch rad. De Hamster Villa is ontworpen door Yann Falquerho en Frédéric Tabary.
In ‘Nog een kilometer’ staat kunstenaar Paul Harrison met een schuurmachine tegenover een stapel papier. De stapel zou een kilometer lang zijn als alle vellen achter elkaar gelegd werden. Zodra de kunstenaar de schuurmachine aanzet, vliegen de vellen papier over de vloer.