GC heeft ruimte voor gastloggers. Onze maandelijkse gast, P.J. Cokema, laten we aan het woord over de Blogparel van het Jaar. Een weblogaward, die hij vorig jaar op zijn eigen webstek begon. Wout? Waar is Wout? Een van de scherpzinnige reacteurs op GC, die vorig jaar de eerste prijs won, in de categorie reacties van de Blogparel van het Jaar. Hij was voorgedragen door Pedro, een regelmatige reactant hier op GC. Wout was moeilijk bereikbaar. Hij reageerde nog wel op de uitslag: ”Dankuwel, dankuwel, ik ben vereerd! Al deze jaren heb ik gecommentaard zonder enige blijk van waardering. Edoch, met veel spijt moet ik deze prijs afslaan. U ziet, alle grootheden slaan prijzen af en deze kans om mij een grootheid te wanen kan ik niet voorbij laten gaan”. Tja, reacteurs zijn een slag apart. Waar de winnende bloggers nog wel de moed hadden de prijzen in ontvangst te nemen, weigerden de gelauwerde reacteurs uit hun anonieme kast te komen. Dat was jammer, want de Blogparel is ook bedoeld om hun bijdragen aan de blogosphere te waarderen. Want laten we eerlijk zijn, wat zou een weblog zijn zonder al die comments, die de boel verlevendigen?
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Gister was het precies 94 jaar geleden dat de Russische monnik en gebedsgenezer Grigori Raspoetin de dood vond. Aan het hof van de laatste tsaar Nicholaas II stond Raspoetin (1869-1916) bekend als een gewiekste intrigant met een duistere reputatie, die een grote rol achter de schermen speelde. Door zijn heilzame invloed op de aan hemofilie leidende jonge tsjarevitsj Alexsej, wist Raspoetin als een Greet Hofmans avant la lettre vanaf 1907 allengs in de gratie te geraken van met name de vrouw van Nicolaas, Alexandra Fjodorovna.
De invloed van de ‘gekke monnik’ Raspoetin werd nog aanmerkelijk groter nadat Nicolaas vanaf 1915 naar het front vertrok om het hoofd te bieden aan het offensief van de Duitse en Oostenrijks-Hongaarse legers. De tsarina, die eigenlijk Alix von Hessen-Darmstadt heette en verwant was aan de Duitse keizer Wilhelm II ontmoette sowieso al veel wantrouwen aan het Russische hof in Sint Petersburg. Roddels over haar vermeende seksuele verhouding met de onvoorspelbare Raspoetin deden hun beider reputatie tot een dieptepunt dalen. Dit alles maakte Raspoetin een van de meest gehate en gevreesde personen. Zijn ondergang was slechts een kwestie van tijd.
Over Raspoetin doen allerlei buitenissige anekdotes de ronde, met name omtrent zijn ongekende libido en seksuele uitspattingen. Laten we het er maar op houden dat de monnik Raspoetin er niet bepaald een celibataire levensstijl op na hield. Het hardnekkige verhaal dat zijn naam ???????? in het Russische ‘de losbandige‘ zou betekenen, is helaas net iets te mooi om waar te zijn, hoewel het inderdaad erg lijkt op het woord ?????????? = liederlijk, zedenloos. Dit is in ieder geval wel de insteek van het stampende nummer ‘Rasputin‘ (Russia’s Greatest Love Machine) van discolegendes Boney M, met zanger Bobby Farrell in de rol van Raspoetin:
In Rekenkunst uit het Jaar Nul ging ik eerder in op het fenomeen dat elke gebeurtenis nog steeds wordt gedateerd in verstreken jaren sinds het geboortejaar van Jezus van Nazareth. Dit ondanks de concurrentie van allerlei andere vormen van tijdrekening. De boude christelijke claims terzijde schuivend dat deze Jezus de zoon van God was, zijn historici het er inmiddels wel over eens dat Jezus daadwerkelijk heeft bestaan. Door diepgravend historisch en filologisch onderzoek wijkt de contemporaine kijk op Jezus echter behoorlijk af van het beeld dat zo bekend is uit het Nieuwe Testament.
Aangezien met kerst wordt gevierd dat Jezus werd geboren (in het jaar 1 AD), zou je kunnen denken dat zijn geboorte op de kop af 2009 jaar geleden heeft plaatsgevonden. Niet dus.
Ten eerste is Jezus niet geboren in het jaar 1 (het jaar 0 bestaat niet in deze chronologie; op 31 december -1 volgt 1 januari 1), maar ofwel in het jaar 4 voor Christus of, volgens andere bronnen, in het jaar -6. Een forse schoonheidsfout, maar wellicht begrijpelijk: de christelijke tijdrekening werd pas in de 6e eeuw opgesteld door de monnik Dionysius Exiguus.
Maar ook met betrekking tot de geboortedag van Jezus is veel onduidelijk. Het staat echter vrijwel vast dat het niet op 25 (of 26) december was. Volgens sommigen vonden de gebeurtenissen in de bijbel in een heel ander seizoen plaats. Zo zou midwinter in Judea veel te koud zijn voor kleumende ‘herdertjes die lagen bij nachte‘, maar dit is natuurlijk allemaal weinig wetenschappelijk. Degelijker alternatieve berekeningen van vroege kerkvaders komen uit op een geboorte in het voorjaar, bijv. op 20 mei, zoals Clemens van Alexandrië (c.150-c.215), of op 19 april. Hippolytus van Rome (c.170-c.236) ging uit van 2 januari. Verder waren er ook schriftgeleerden die pleitten voor 25 maart, 6 januari (Driekoningen), 17 november of 20 november. De wellicht meest voor de hand liggende datum, 1 januari van het jaar 1, vind je gek genoeg dan weer niet terug.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
In heel Nederland kwamen enkele tienduizenden mensen bijeen om te schreeuwen tegen de bezuinigingen op cultuur (in feite: de uitgaven op die van 2010 zetten voor de komende jaren) en de verhoging van de BTW op kaartjes voor de podiumkunsten. Linkse partijen zijn content: ze denken een belangrijk onderwerp te pakken te hebben, een stok waar ze Rutte’s kabinet mee kunnen slaan. Dat zou nog wel eens tegen kunnen vallen. Kan de linkse oppositie niet iets beters verzinnen, iets dat dichter bij de mensen staat?
Erst kommt das Fressen / Dann die Moral. Een Brechtiaanse zin gebruikt in een heel andere context, maar wel zo toepasselijk in een discussie over de financiering van podiumkunsten. Ook de inhoud liegt er niet om, want in een tijd van somberheid, overheidstekorten en bezuinigingen denken ook kiezers aan de linkerzijde eerst aan hun portemonnee, en dan aan de moraal.
Kunst kan je niet eten. Dat is natuurlijk die Moral.
Hypotheekrenteaftrek in stand houden. De WW niet aanpassen. De spaarpotten niet benadelen. Voor ondernemers de vennootschapsbelasting verlagen. Met dit soort voorstellen houd je geld over om van te eten.
In een tijd waarin die overgrote meerderheid van de Nederlanders best zonder een theater- of dansvoorstelling kan, nooit een museum van binnen ziet maar wel het idee heeft veel belasting te betalen voor een overheid die in de beeldvorming vaak steken laat vallen, klinkt een sobere boodschap helemaal zo gek nog niet. In een tijd waarin mensen, voornamelijk de babyboomers, liever zien dat alle sectoren wat inleveren opdat hun pensioen veilig wordt gesteld, vinden velen het niet zo erg om te weten dat balletdansers iets minder vaak hun maillot aantrekken. Liever zij dan wij.
Filosofie van de Toekomst van Fred Keyzer is een interessante inleiding in de filosofische onderbouwing van science fiction. Het boek pleit ervoor om science fiction te gebruiken om filosofische ideeën uit te werken. Dat is geen raar idee: in dit genre kunnen we kijken naar andere levensvormen, de effecten van technologische vernieuwing op de samenleving en bijzondere fysische fenomenen als tijdreizen.
Boeken als the Physics of the Metaphysics of Star Trek gaan over de bijzondere fysische fenomenen: ruimtereizen, tijdreizen etc. etc. Vaak verzinnen schrijvers bepaalde fenomenen en dan is het aan natuurkundigen of filosofen om te kijken of het wel mogelijk is. Kan je sneller dan het licht reizen? Dematerialiseren en dan rematerialiseren?
Fred Keyzer is een filosofisch antropoloog en dus gaat zijn interesse naar fenomenen die ’the Human Experience’ veranderen. Of naar veranderingen in de aard van mensen zelf. Hij stelt dat het menselijke bestaan over tijd fundamenteel zal veranderen. Als je bedenkt waar leven ooit vandaan is gekomen (een-cellige wezens als eukartya, die als een grijzige massa ooit de hele wereld bedekte), dan zal de toekomst onvoorstelbaar zijn. Science fiction kan op een consequente manier zulke scenario’s uitwerken: worden we bijvoorbeeld opgenomen in een technologische singulariteit, een supercomputer?
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
Eén van de eigenschappen van wetenschap is dat ze de neiging heeft om verregaande specialisatie te belonen. Een willekeurig wetenschappelijk artikel, een proefschrift, of zelfs een carrière beperkt zich over het algemeen tot een enkele onderzoeksvraag binnen een sub-discipline binnen een tak van wetenschap. Het duidelijkst (en meest wrang) wordt dit weergegeven door dit schema dat een universitair docent jaarlijks aan zijn nieuwe promovendi voorlegt. En deze drang tot specificiteit heeft een goede reden, de wereld is in zijn geheel veel te complex en om verder te komen moeten we de grote vragen herhaaldelijk opdelen om tot echte waarheden te kunnen komen.
Toch kan het juist zeer verhelderend werken om een flinke stap terug te doen en met wijde blik naar allerlei fenomenen te kijken. Een holistische benadering is op zichzelf misschien niet klassiek-wetenschappelijk, maar kan wel inspireren tot nieuw onderzoek of kan onbeantwoorde vragen blootleggen. Een mooi voorbeeld van dit wat vage verhaal is het ‘onderzoek’ van fotografe Rachel Sussman. Zij ging op zoek naar de oudste levende individuele organismen ter wereld.
De volle breedte van deze vraag is dusdanig groot dat het moeilijk tot heldere, beantwoordbare wetenschappelijke vragen terug te brengen is. Sussman’s project is dan naar eigen zeggen ook een mix van kunst, filosofie en wetenschap. Haar zoektocht roept vragen op over wannneer iets ophoudt een individu te zijn en een collectief wordt en vertelt ons iets over de relativiteit van de menselijke tijdsschaal.
Bij de presentatie van haar partij TON in april 2008 gaf Rita ‘Wie kent haar nog?‘ Verdonk een onvervalst staaltje pepernotennationalisme ten beste. Ze luidde de noodklok over ons prachtige cultuurgoed, dat dezer dagen, gelijk strooigoed, te grabbel wordt gegooid.
Er is een sterke ‘weg-met-ons’ stroming die ons al jaren wil doen geloven dat onze cultuur niet bestaat en die onze waarden en normen zelfs minderwaardig vindt ten opzichte van andere culturen. Ze stellen zelfs het sinterklaasfeest ter discussie. En willen overal slavernijmonumenten om ons als slecht af te schilderen.
Ach ja, die Rita… Wat had ze destijds toch feilloos de vinger aan de pols van het gesundes volksempfinden. Anno 2010, terwijl de slavernijmonumenten als gifzwammen de grond uit schieten, gaat immers niet ook het oerhollandsche feest van de Goedheiligman naar de gallemiezen?!? Op sterven na dood dit prachtige volksfeest, uiteraard door een onzalige kongsie van linksige cultuurrelativisten en verzuurstokte suikerfeestvierders, hoewel die laatste groep inmiddels andere problemen lijkt te kennen. Maar hoe hollands is Sinterklaas eigenlijk? Hier de feiten in een notendop.
De historische Sint Nicolaas was bisschop in Myra, de hoofdstad van de streek Lycië in Klein Azië, het huidige Turkije. Het is echter een misvatting om hem als Turk te betitelen, zoals vaak gebeurt, want Nicolaas was feitelijk een Griek, stevig ingebed in de hellenistische cultuur. Turkse stammen drongen bovendien niet eerder dan tussen de zesde en tiende eeuw in Klein-Azië door en pas met de komst van de Seltsjoeken in de elfde eeuw werd er een krachtige etnisch Turkse staat gevestigd in dit gebied.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
[qvdd]
Noem het dionysisch, noem het tieten bier: wie een leven vol verantwoordelijkheid leidt, wie iedere ochtend om acht uur in de trein naar zijn werk stapt, droomt van losbandigheid. Wie zich keurig aan de regels houdt, zwoegt voor examens, verlangt naar promotie of ’s avonds na het werk zwetend zijn hypotheeklast berekent, kijkt graag naar geile jongeren die opzichtig van niets weten. Wezenloosheid heeft zijn aantrekkelijke kanten. Seks zonder verplichtingen eveneens. Voyeurisme kan heel lekker zijn.
Maar in Nederland, en daar begint het probleem, moeten dit soort programma’s altijd iets betekenen; ze worden door de duiders steevast ingezet tegen ‘de hoge cultuur’, ze worden gebruikt om af te rekenen met mensen die denken dat ze beter zijn. Sterretje en Barbie worden onderdeel van een cultuurstrijd. De verkalkte leden van de culturele elite met hun ‘zogenaamde goede smaak’ moet een lesje worden geleerd, iemand moet ze vertellen dat ze lang niet meer zo belangrijk zijn als voorheen, dat de meeste mensen zich echt niks meer aan hen gelegen laten liggen.
Bas Heijne, in: X-Factor Jaap wordt geil van sushi
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.