De bescherming van klokkenluiders blijft een lastig onderwerp. De Gemeente Rotterdam heeft een eerder ontslagen klokkenluider weer in dienst genomen. Er moest wel eerst een kort geding en vervolgens een bezwaarschriftencommissie aan te pas komen. Maar nu geeft wethouder Moti (PvdA) toe dat door de uitspraken van de voorzieningenrechter en de bezwaarschriftencommissie de jurisprudentie veranderd is ten aanzien van klokkenluiders. Er kan nu geen sprake meer zijn van automatisch ontslag voor een klokkenluider. De ambtenaar in kwestie had misstanden bij een moskee-internaat aan de kaak gesteld nadat hij de zaak intern tevergeefs had aangekaart. Meestal loopt het met klokkenluiders minder goed af. In het jaarverslag van het Adviespunt Klokkenluiders staat: "Drie op de vier klokkenluiders heeft negatieve gevolgen ondervonden als gevolg van zijn melding. Dat zeggen klokkenluiders die het afgelopen jaar een misstand aan de kaak hebben gesteld en in contact stonden met het adviespunt. Angst voor baanverlies vormde voor veel klokkenluiders bovendien een belangrijke reden om ofwel lang te wachten een misstand aan te kaarten ofwel uiteindelijk geen melding te doen. Onder negatieve gevolgen wordt onder meer verstaan: pesten, buiten sluiten, het moeten ziekmelden, overplaatsing, demotie, het niet verlengen van een contract of ontslag." De geschiedenis van de NZa medewerker Gotlieb heeft deze problemen van klokkenluiders opnieuw op pijnlijke wijze aan het licht gebracht.
Aldus het NRC:
Klokkenluiders hebben in 2013 veel negatieve gevolgen ondervonden nadat ze een misstand hadden gemeld. Driekwart zou bijvoorbeeld worden gepest of worden buitengesloten. Soms volgde zelfs ontslag. Dat blijkt uit het vandaag verschenen jaarverslag van het Adviespunt Klokkenluiders.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
ELDERS - Edward Snowden heeft naast de omvangrijke spionage van de Amerikaanse NSA ook de bescherming van klokkenluiders weer op de agenda gezet. Bijvoorbeeld in Duitsland.
De nieuwe Duitse regering van CDU/CSU en SPD zal -al dan niet in samenwerking met andere landen- nog een adequaat antwoord moeten vinden op de intensieve Amerikaanse afluisterpraktijken zoals die onthuld zijn door Edward Snowden. De kans dat de klokkenluider zelf naar Berlijn komt lijkt niet groot, al houdt de roep om hem asiel te verlenen aan.
Maar Snowden heeft in Duitsland ook de belangstelling voor de positie van klokkenluiders in het land zelf aangewakkerd. Met een voor de tijd van het jaar passende leuze, Licht ins dunkel bringen, presenteert het Whistleblower-Netzwerk een virtuele tentoonstelling van klokkenluiders die door de onthulling van corrupte praktijken in grote problemen zijn gekomen.
Deze zomer kwam Gustl Mollath vrij uit een psychiatrische inrichting waar hij opgesloten zat nadat hij onregelmatigheden bij de bank waar zijn vrouw werkte openbaar had gemaakt. Rechters en psychiaters die zijn onthulling niet geloofden en in de context plaatsten van zijn echtscheidingsperikelen verklaarden hem paranoïde en sloten hem als gevaar voor de samenleving op. Mollath blijkt niet de enige die dit overkwam. Ook bij belastinginspecteur Rudolf Schmenger uit Frankfurt werd door een psychiater een onomkeerbare “paranoid-querulatorische Entwicklung” geconstateerd nadat hij de vinger had gelegd op belastingontduiking bij grote banken in zijn stad die door de politiek werd gedekt.
Afgelopen zaterdag (24 augustus) postte ik hier een blog in reactie op een Twitterdiscussie die eerder als mail naar Jeroen Wollaars van de NOS werd gestuurd. Wollaars schreef daarop een reactie. Mijn reactie daarop die als email op dezelfde avond verstuurd werd staat iets ingekort hieronder (voor de liefhebbers: volledige mail hier).
OPINIE - Beste Jeroen,
Dank voor je mail. Ik ga hieronder in op een aantal van de punten die je noemt.
On 08/24/2013 06:10 PM, Jeroen Wollaars wrote:
Deze discussie begon namelijk ook zo. Met woorden die Kamphuis sprak tijdens de Q&A na zijn praatje op hackersfestival OHM2013. Na weer zo’n litanie op “de” media, vroeg een meisje uit het publiek welk alternatief hij dan suggereerde. “Als we die media niet meer kunnen vertrouwen, waar moeten we dan naar kijken?” Zijn antwoord was dat wat hem betreft Russia Today een heel goed alternatief was voor de Westerse media.
Als je bij de lezing was en je vak luisteren is zal het je zijn op gevallen dat ik dit zei in de context van een vraag over hoe je informatie kreeg over Westers beleid op gebieden als oorlog in Azië/Afrika, afluisterschandalen, ‘The War on Drugs’ en westerse klokkenluiders die zich hier mee bezig houden.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
ELDERS - Deze week vanuit Latijns-Amerika: journalisten kwijlen de kolommen vol over Snowdenjacht en vergeten de inhoud, Brazilianen kunnen ook scheidsrechtermoorden en aardige analyse van de tweets die demonstranten in Brazilië de wereld insturen.
Sinds Latijns-Amerikaanse landen – inmiddels zes stuks – zich mengen in de discussie over waar klokkenluider Snowden asiel kan en mag en misschien wel zal aanvragen kan deze rubriek ook schaamteloos meehijgen in de jacht op de held/verrader/anderszins. Of nouja, schaamteloos.. De hoeveelheid verhalen over “Where Is Snowden“, is Greenwald wel een echte journalist (alsof dat ertoe doet) moeten we hem niet in het gevang gooien (uitstekende reactie van Greenwald hier) en meer onzinnige vragen staat natuurlijk in schandelijke proportie tot de wél inhoudelijke stukken, zoals de analyse van de Boston Review over (Amerikaanse) democratie, media en klokkenluiders. Met daarin de mooie Rawls-quote:
In a democratic society, each citizen is responsible for his interpretation of the principles of justice and his conduct in light of them. . . . The final court of appeal is not the court, nor the executive, nor the legislature, but the electorate as a whole. The civilly disobedient appeal in a special way to this body.
Een productie over uitleveringsverdragen van The Guardian is nog wel het vermelden waard, meer vanwege de vorm dan de inhoud, hoewel het overzicht van alle verdragen interessant is.
ACHTERGROND - Dat de NSA ons bespioneerde mag vorige week niet als een verrassing zijn gekomen. Een aantal interessante stukken hebben weinig of geen aandacht gekregen in de Nederlandse media. Een kort overzicht.
Edward Snowden is niet de eerste klokkenluider bij de NSA. USA Today interviewde drie van zijn voorgangers: ‘We told you so.’ Moraal van het verhaal: Zij faalden omdat ze de officiële weg bewandelden. Snowden had dus geen andere keus dan om de publiciteit te zoeken en krijgt hun volledige support.
Naast dat Microsoft (gedwongen) meewerkt aan de inzage in emails etc, hielp het bedrijf de NSA nog op een andere manier. Bugs in hun software werden direct gerapporteerd aan de NSA, zodat deze er misbruik van kon maken voordat Microsoft een patch had uitgegeven.
Bruce Schneier betoogt terecht dat het hele schandaal een bedreiging is voor onze vrijheid op internet. Niet alleen omdat onze privacy wordt bedreigt, maar vooral omdat de onthullingen andere landen de argumenten in handen geeft om meer controle te krijgen over het internet. Immers, de VS hebben laten zien dat ze een onbetrouwbare partner zijn in het beheren van het internet.
Al met al nieuws waar je niet echt vrolijk van wordt. Om het nog erger te maken twijfelen statistici openlijk aan de effectiviteit van de detectie-algoritmes van de NSA. Volgens sommigen zullen er te veel false positives voordoen om één echte terrorist te vangen. Het risico dat een flink aantal mensen onterecht verdacht wordt, lijkt daarmee heel reëel te worden.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
ELDERS - Een Duitse radiopresentator ontdekte tot zijn verbijstering dat Facebook kritische opmerkingen over de nieuwe paus en over een conservatieve katholieke televisiechef van zijn persoonlijke pagina had verwijderd. Facebook verontschuldigde zich na alle ophef. Maar er is meer.
Jürgen Domian heeft een radio-talkshow voor jongeren bij de WDR. Op zijn Facebookpagina maakte hij een kritische opmerking over de conservatieve chef van een katholieke tv-zender Markus Lohman. Die had zich in een televisiedebat tegen abortus gekeerd, ‘zelfs na een verkrachting.’ Domian’s uithaal naar Lohman ging Facebook te ver. En passant werd ook nog een kritische opmerking over de nieuwe paus verwijderd. Laat Facebook zich in Duitsland zo makkelijk leiden door de censor van de katholieke reactie?
Duitse voorvechters voor een vrij en veilig internet melden in dezelfde week meer verontrustende berichten. Eerst ging het parlement op 20 maart akkoord met een plan voor een soort DigiD dat door deskundigen als hoogst onveilig wordt gezien. De dag erna werd een wijziging in de telecommunicatiewet aangenomen die het opsporingsautoriteiten gemakkelijker maakt toegang te krijgen tot persoonsgegevens zoals een IP adres, paswoorden en pincodes. Het meest verontrustende aan deze wetswijziging is dat een lijst ontbreekt van vergrijpen die zwaar genoeg zijn om paswoorden en pincodes op te mogen vragen. Dat biedt de politie oneindige mogelijkheden om in te breken bij verdachten van alle soorten overtredingen.
Karin Spaink meent dat hackers een structurele rol moeten krijgen bij het ontwerp van ICT-systemen van de overheid. Het stuk is overgenomen van haar site en stond ook in het Parool.
In een brandbrief hebben de verzamelde Nederlandse hackerorganisaties afgelopen week de overheid hun diensten aangeboden. Het gaat immers vaak ernstig mis met overheids-ICT. Denk aan de stemcomputers, het elektronisch patiëntendossier, de OV-chipkaart en Diginotar. Denk aan de Belastingdienst die toestaat dat via een willekeurig DigID iemands bank- of rekeningnummer kan worden veranderd, waarna de onverlaten valselijk allerlei toeslagen (huur, zorg, kinderopvang) konden incasseren. Denk aan de talloze lekke verheidswebsites.
Terecht schrijven de hackers dat ‘elementaire beveiligingsprincipes’ structureel niet worden toegepast en dat er sprake is van ‘blind vertrouwen in techniek, gestoeld op onvoldoende begrip van de risico’s. Audits en certificeringen zijn papieren tijgers. Er wordt onvoldoende gekeken naar de systemen zelf en blind vertrouwd op verklaringen van bijvoorbeeld de ontwikkelaars.’
Hackers die zulke fouten ontdekken, durven ze vaak niet te melden. Al snel belanden ze dan zelf in de beklaagdenbank, temeer daar sommige instanties alleen al het verrichten van zulk onderzoek als strafbaar beschouwen.
De Tweede Kamer reageerde plezierig snel en adequaat. Binnen een paar dagen vond viervijfde van de Kamer dat hackers die te goeder trouw beveiligingslekken willen aantonen en die openheid nastreven, dezelfde bescherming verdienen als klokkenluider. Een stap vooruit!
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
[qvdd]
For a President who insists that we must “Look Forward, Not Backward” — when it comes to investigating war crimes by high-level Bush officials — this anti-whistleblower assault reflects not only an obsession on preserving and bolstering the National Security State’s secrecy regime, but also an intense fixation on the past. And increasingly extremist weapons — now including trolling through reporters’ banking and phone records — are being wielded to achieve it.
Glenn Greenwald: The DOJ’s creeping war on whistle-blowers
Tijdens zijn campagne beloofde Obama wat te doen voor de bescherming van klokkenluiders. Plechtige woorden zelfs:
Protect Whistleblowers: Often the best source of information about waste, fraud, and abuse in government is an existing government employee committed to public integrity and willing to speak out. Such acts of courage and patriotism, which can sometimes save lives and often save taxpayer dollars, should be encouraged rather than stifled. We need to empower federal employees as watchdogs of wrongdoing and partners in performance. Barack Obama will strengthen whistleblower laws to protect federal workers who expose waste, fraud, and abuse of authority in government. Obama will ensure that federal agencies expedite the process for reviewing whistleblower claims and whistleblowers have full access to courts and due process.
