Klimaatverandering is racistisch

PODCAST - Auteur Jeremy Williams schreef het pas verschenen boek Climate Change Is Racist, volgens hem het eerste boek over klimaatverandering en racisme geschreven voor een niet-wetenschappelijk publiek. Williams besprak zijn boek vorige week in de podcast ‘We need to talk about whiteness’. Het moge duidelijk zijn dat de rijkste landen en hun overwegend witte bevolking de grootste ‘carbon footprint’ hebben, terwijl deze landen de gevolgen van klimaatverandering het minst zullen gaan ondervinden en zich er het best tegen kunnen beschermen. Als de gevolgen van iets extreem schadelijks zo ongelijk verdeeld zijn, dan kun je spreken van racisme, aldus Williams. Maar hij stelt ook dat klimaatverandering racistisch is omdat hij een verband ziet met racistische handelen van rijke, witte landen in het verleden: je kunt in feite een lijn trekken van slavernij en imperialisme naar industrialisatie en fossiele brandstoffen naar klimaatverandering. En telkens zien we dat altijd dezelfde mensen ‘winnen’ – witte mensen – en dezelfde mensen ‘verliezen’ - niet-witte mensen. Dus het is niet alleen het huidige klimaatbeleid dat racistisch is - bijvoorbeeld doordat rijke landen vooral voor zichzelf zorgen terwijl arme landen de grootste gevolgen dragen - maar klimaatverandering zelf komt ook voort uit racisme. Vrij snel in de podcast gaat het over de vraag of de klimaatbeweging een racisme-probleem heeft. Greta Thunberg die alle credits krijgt, bijvoorbeeld, terwijl jonge vrouwen en mannen uit Zuid-Amerikaanse en Afrikaanse landen ook - en vaak al langer - strijden voor het klimaat, niet zelden vanuit een veel minder comfortabele (en soms ronduit gevaarlijke) situatie. Daar horen we nog te weinig van en het is belangrijk dat hun stemmen veel meer gehoord worden in het klimaatdebat. Daarover verschijnt binnenkort een boek van activiste Vanessa Nakate, A Bigger Picture: My Fight to Bring a New African Voice to the Climate Crisis (info). De discussie over de witheid van de klimaatbeweging is vergelijkbaar met hoe het feminisme zich ontwikkelt, merkt de interviewer op. Binnen het feminisme gaat het over de vraag of feministen zich wel moeten bezighouden met meer vrouwen aan de top, of dat het toch belangrijker is dat ze zich het lot van zwarte vrouwen in armoede aantrekken. Het gaat niet alleen om de vraag of een beweging zelf divers is, vindt Williams, maar ook en vooral om de onderwerpen waar de beweging zich mee bezighoudt. Op dit moment is het helaas nog wel zo dat de klimaatbeweging te weinig begrijpt en uitdraagt dat de oorzaken en gevolgen van de klimaatcrisis ongelijkheid zijn verdeeld en dat we veel meer aandacht moeten besteden aan de arme landen die het eerst en het hardst worden getroffen. In die zin moeten we volgens Williams ook kritisch kijken naar leuzen als ‘We moeten de wereld beter achterlaten voor onze kleinkinderen’. We doen dus een beroep op solidariteit met mensen die nog geboren moeten worden, terwijl we heel weinig solidair zijn met mensen lijden die nu lijden onder klimaatverandering. Het is dus noodzaak dat is onze solidariteit zich uitstrekt niet alleen (en eigenlijk ook niet in de eerste plaats) naar toekomstige generaties maar naar huidige generaties op andere plekken van de wereld. Bovendien is klimaatactie minder urgent als het gaat om toekomstige generaties, wat weer reden kan zijn nog even te wachten met klimaatactie, terwijl nu handelen nodig is voor de huidige generaties elders. Het is dan ook een luxe en een wit privilege om klimaatontkenner te zijn. Maar ook het bagatelliseren van de klimaatcrisis en het niet nemen van verregaande maatregelen, zoals veel overheden in rijke landen doen, is volgens Williams te zien als wit privilege en dus racistisch. De vraag is: wie wordt geraakt door klimaatverandering, en wie heeft de luxe om zich af te vragen of klimaatverandering wel bestaat en of de gevolgen wel zo erg zijn? Misschien is het niet urgent voor ons, maar voor vele anderen, elders, is het de dagelijkse realiteit. Williams is overigens zelf wit en kreeg uit sommige hoeken kritiek op het feit dat hij als wit persoon een boek over racisme schreef. Een uitgever wees het boek zelfs af omdat hij niet zwart is, vertelt hij. Williams worstelde zelf ook met de vraag: kon hij dit boek zelf schrijven, of moest hij plek maken voor iemand van kleur om het boek te schrijven? Maar hij concludeerde: racisme in relatie tot klimaatverandering (en racisme sowieso) is een probleem dat in de eerste plaats door witte mensen wordt veroorzaakt en dus moet zijn boek vooral witte mensen aanspreken en aansporen in actie te komen. Het zou juist beschamend zijn als we zouden zeggen dat een zwart persoon alle energie en tijd had moeten opofferen om dit boek te schrijven, om duidelijk te maken aan witte mensen dat witte mensen in rijke landen in actie moeten komen. myriam francois · We need to talk about whiteness - with Jeremy Williams

Door: Foto: Bernard DUPONT (cc)
Foto: - Adam Reeder - (cc)

De vergeten klimaatcrisis

, door

PODCAST - Journalist John Samson bezoekt in de podcast ‘De vergeten klimaatcrisis’ de zes Caribische eilanden en praat met lokale experts en bewoners over wat klimaatverandering daar betekent.

“Klimaatverandering kwam deze zomer dichtbij in Limburg”, hoorden we de Koning zeggen in zijn troonrede vorig jaar, maar hebben we het wel genoeg over hoe dichtbij klimaatverandering is in Caribisch Nederland, vraagt Samson zich af in de eerste aflevering. In zeven afleveringen, met steeds een ander thema, onderzoekt hij of en hoe klimaatverandering leeft op de eilanden zelf.

Samson is opgegroeid op Curacao en verbaast zich over hoe de eilanden recent zijn veranderd. Op Bonaire constateert hij dat het eiland helemaal is volgebouwd, wat niet alleen het zicht op de kust ontneemt maar het eiland ook kwetsbaar maakt voor de toenemende dreiging van orkanen, tsunami’s en extreme regenval. Volgens het KNMI is de kans dat een orkaan langs het benedenwindse eiland Bonaire trekt veel kleiner dan voor de bovenlandse eilanden, maar toch nog steeds “in de orde van eens in de 10 jaar.” Zoek online op ‘hurricane’ en Bonaire, en je vindt talloze (toeristische) sites die je vertellen dat je met een gerust hart op vakantie kunt naar de ABC-eilanden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Arenda Oomen, bewerkt door Sargasso (fair use)

Mark, tijd om op te rutten

, door

Het is natuurlijk allang tijd voor Mark om op te rutten, maar hoe meer redenen erbij komen, hoe dringender en urgenter het oprutten wordt. En wij weten het natuurlijk allang, maar het is altijd fijn als iemand je helpt je punt te illustreren. Daarom danken we Mark R. en zijn demissionaire kabinet voor het keer op keer aantonen van de eigen onkunde en zijn ongeschikte karakter om minister-president te zijn. Het ligt er inmiddels zo dik bovenop dat het lastig is om Hanlon’s razor te blijven toepassen, maar wat voor een keuze hebben we? Op welk moment wordt onkunde verwijtbaar?

Was het dat moment dat nog maar eens duidelijk werd dat het kabinet Rutte-III gewoon schijt heeft aan het Urgenda-vonnis en de dreigende ontwrichtende gevolgen van klimaatverandering? Dat de CO2-uitstoot gewoon weer aan het stijgen is, ook hebben twee rechters gezegd dat het kabinet hiermee de zorgplicht verzaakt en mensenrechten schendt, en dat Rutte daar niks aan doet?

Of was het dat moment dat Rutte dacht dat het een goed idee was om vanaf zijn @minpres-account te tweeten: “Het is onacceptabel dat Hamas willekeurig raketten op de burgerbevolking afvuurt. Nederland steunt het recht van Israël op zelfverdediging”, waarmee hij jarenlang stelselmatig Israëlisch geweld en vele VN-resoluties negeerde?

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Rutte is het oog van de orkaan

, door

COLUMN - Eén op de vijf Nederlandse gezinnen zit in de schulden. Vast werk voor jongeren is tegenwoordig eerder uitzondering dan regel. De dakloosheid is groot. De prijs van koopwoningen blijft maar stijgen, terwijl huurhuizen schaarser en duurder worden. We kunnen de mest niet meer kwijt. Dieren worden verminkt, gemaltraiteerd en dan opgedist. We stoten meer stikstof uit dan de ons omringende landen.

De overheid jaagt op mensen die ze vanwege hun achternaam of postcode als potentiële uitkeringsfraudeurs bestempelen, en behandelt die soms als schuldig zonder ze kans op weerwoord te geven.

De winsten van grootbedrijven stijgen, maar de lonen van hun werknemers allang niet meer. Overwinsten worden niet aangepakt, integendeel: multinationals krijgen dealtjes van de Belastingdienst, en Nederland prijkt hoog op de lijsten van landen die witwasconstructies op bestelling leveren. Bedrijven die gas oppompen in de noordelijke provincies worden schadeloos gesteld voor hun toekomstige inkomstenderving, maar de mensen die in Groningen, Drenthe en Friesland al jaren met kapotte huizen zitten, moeten geduld hebben.

Intussen kampen we – net als andere landen – met een pandemie, een klimaatcrisis, de ineenstorting van de biodiversiteit, gif in de grond, het water en de lucht, met complotdenkers die op hol slaan, en met extreme religies die het op de persvrijheid en de persoonlijke keuzes van andersdenkenden hebben voorzien.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Milieudefensie vraagt 29 grote vervuilers om klimaatplan

, door

Milieudefensie bezorgt vandaag een brief bij 29 grote vervuilers, waaronder Tata, KLM en Schiphol, met de dringende vraag om vóór 15 april met een eigen klimaatplan te komen, waarmee moet worden bereikt dat het bedrijf in 2030 minstens 45 procent minder CO2 uitstoot.

De rechtbank oordeelde dat Shell zijn activiteiten in lijn moet brengen met een reductiepad behorend bij het 1,5°C-doel van Parijs. Hoe? Door zijn controle en invloed te gebruiken om de wereldwijde uitstoot die wordt veroorzaakt door de Shell-groep de komende 9 jaar bijna te halveren. Dit geldt voor alle uitstoot, inclusief de uitstoot die samenhangt met het gebruik van de door Shell verkochte producten.

Minimaal hetzelfde geldt volgens Milieudefensie voor alle ondernemingen die een aanzienlijke bijdrage leveren aan het klimaatprobleem en kunnen bijdragen aan de oplossing daarvan. Daar hoort uw onderneming ook bij.

Foto: Chris Tangey (cc)

Vingeroefening

, door

COLUMN - De langste hittegolf, de heetste dag, de droogste zomer, de grootste afkalving van de ijsbergen, de hevigste stortbuien – het hagelt records, dit jaar, maar geen van allen verdienen ze gejuich.

In Californië werd het afgelopen week 44 graden (*), en er woekerde een heuse firenado: een tornado van vuur. De ijskap van Groenland smelt sneller dan we in 2019 dachten, en toen vonden we al dat het tempo waarin hij afkalfde ‘moordend’ was. De uitstoot van methaan, een van de krachtigste broeigassen, is nooit zo hoog als nu geweest. De permafrost dooit zo snel dat er sink holes in de bodem ontstaan. Oogsten leveren minder op doordat bijenvolken sterven. De sprinkhanenplaag in de Hoorn van Afrika is van een niet eerder vertoonde omvang.

Klimaatexperts waarschuwden dat de opwarming van de aarde vooral voor extremer weer zou zorgen, dat de extremen elkaar steeds sneller zullen opvolgen, en dat de het ene exces het andere uithaalt. Ze krijgen gelijk. Klimaatexperts vrezen dat het point of no return steeds sneller nadert. Ik hoop dat ze geen gelijk hebben, maar daarop vertrouwen durf ik niet.

En wij maar ventilators kopen, daarmee het energieverbruik nog eens opjagend. Wij maar opblaaszwembadjes neerzetten en die dagelijks opnieuw volgooien, like there is no tomorrow. Eigen koelte eerst.

Foto: © Sanne Peper scène uit The Childern van Het Nationale Theater copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Nauwelijks meer op te ruimen rommel uit je verleden

, door

RECENSIE - Een echtpaar krijgt onverwacht bezoek van een oude vlam van manlief in een drama over de rommel die babyboomers achterlaten met hun barre levens: hun hele leven sluimerende seksuele rivaliteit, kinderen met problemen op de wereld gezet en milieuvervuiling.

We beginnen met een felle dialoog in een lelijk jaren ’70 decor met vrouw des huizes Hazel (Antoinette Jelgersma) en de plotselinge na 38 jaar aangewaaide, inmiddels vrijgezelle Rose (Sylvia Poorta) die een onderhuidse spanning verbeelden. De oorzaak wordt bij de eerste de beste reactie van de thuiskomende echtgenoot Robin (Stefan de Walle) helder: het verleden van Rose en Robin en de nimmer gebluste heftige gevoelens voor elkaar. Maar hoe gaat dat: Robin koos voor de veilige haven van de geordende Hazel die hem vier kinderen schonk. En hem zodanig dresseerde dat hij liever dagelijks naar een boerderij gaat.

Ook al zijn alle dieren daar lang geleden doodgegaan, het gevolg van de kernramp in de centrale waar het trio destijds als kernfysicus werkte. De boerderij staat nog in de gevarenzone, de woning er net buiten, maar wel in afzondering. De elektriciteit valt geregeld uit, wat het Spartaanse huishouden van Hazel er nog killer op maakt. Ze serveert als diner salade en droog brood, o zo gezond.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Hoe blind kun je zijn?

, door

OPINIE - Ik raak nog wel eens verwikkeld in discussies op verschillende fora. Vorige week ging het op Joop.nl over de klimaatcrisis die hongersnoden kan veroorzaken. Dan gaat het natuurlijk al snel over Afrika, en over ontwikkelingshulp. Er zijn nog steeds mensen die denken dat wij alleen maar geld in het continent pompen waar niets voor terugkomt. Terwijl mijn economieleraar 30 jaar geleden al doceerde dat er grote belangen achter zitten, waar de lokale bevolking niet per se van profiteert. Inmiddels weet ik dat dat zacht uitgedrukt was.

Hoe blind kun je zijn?

Het is een van mijn stokpaardjes geworden; ik heb ’t vaak over de roofbouw die op ontwikkelingslanden wordt gepleegd en de immense kapitaalvlucht die plaatsvindt. Van daar naar hier, welteverstaan. Ik kan behoorlijk fel worden als mensen dat glashard ontkennen, en ontwikkelingshulp als een “linkse hobby” bestempelen die in een bodemloze put verdwijnt. Het is gewoon niet waar. Bovendien is het een van de oorzaken van migratie, en ik word ronduit pissig als daarvan wordt weggekeken. Vooral omdat de lui die dat doen wél voor dichte grenzen pleiten, maar het vertikken om zelfs maar na te denken over hoe we die oorzaken kunnen wegnemen. Sterker nog, ik noemde een onderzoek van Tax Justice Network (aangehaald in een artikel van De Morgen), waaruit blijkt dat Afrikaanse landen jaarlijks naar schatting 80 miljard dollar (68,7 miljard euro) aan kapitaalvlucht verliezen. Het antwoord was stuitend: “Geeft dat rapport ook weer hoeveel van dat geld van Afrikanen zelf is die hun geld in het buitenland stallen? […]”. Hoe blind kun je zijn?

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Beste klimaatontkenner

, door

Beste klimaatontkenner,

Dit was de laatste keer dat ik je zo zal noemen. Want ja, ik weet dat ‘klimaatontkennen’ niet kan. En dat je daarom geen klimaatontkenner kan zijn. Oké, prima joh, jij je semantische zin.

Maken we er klimaatcrimineel van, want dat is wat je bent, en het bekt nog lekkerder ook. Willens en wetens wetenschap negeren die probeert te waarschuwen voor de naderende klimaatcrisis. Of nee, de al begonnen klimaatcrisis. Strafbare verwijtbare onwetendheid die riekt naar kwaadwillende manipulatie. Want keer op keer denk ik: zó dom kan  je toch niet zijn?

Ooit zullen mensen kijken naar hoe het zover heeft kunnen komen en zien ze hoe voetsoldaatjes zoals jij het allemaal mogelijk hebben gemaakt. Jij en de andere useful idiots zoals Marcel Cro(o)k (lock him up), Thierry ‘pik’ Baudet, Gert-Jaap van Onzin, Kees ‘Neus’ de Lange en de nóg mindere goden die het vuile werk opknapten voor de multinationals en regeringen die liever de afgrond in marcheerden dan verantwoordelijkheid te nemen.

Jarenlang heb ik je inhoudelijk bestreden. In het begin vooral uit interesse – ik wist toen ook nog niet of jullie argumenten hout sneden of niet. Maar het patroon was altijd – en echt altijd – hetzelfde. Je riep iets, ik zocht het uit en kwam tot de conclusie dat de claim onzin was, uit z’n verband getrokken of gecherrypickt. Vervolgens schreef ik een onderbouwde reactie en dat accepteerde je.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Duurzame krimp economie

, door

SaillantLOGO De oplossing voor zowel de economische crisis en het klimaatprobleem is duurzame economische krimp.

Dit is geen authentieke eigen stelling maar de conclusie van een (literatuur)studie uitgevoerd aan de Universitat Autonoma de Barcelona. De publicatie in Journal of Cleaner Production bundelt vijftien artikelen van vooraanstaande wetenschappers uit de economische, sociale- en milieuwetenschappen. Duurzame krimp van de huidige economie, zogenaamde ‘degrowth’, kan de destructie van onze natuurlijke hulpbronnen verminderen en tegelijkertijd menselijk welzijn verhogen is hun conclusie. Volgens de wetenschappers is degrowth niet alleen wenselijk maar ook onvermijdelijk gezien de planetaire grenzen waar we tegenaan lopen. Maar economische groei wordt nog door hele volksstammen economen, politici en beleidsmakers als heilig gezien. Lukt het wetenschappers ooit om dit heilige huisje voorgoed in te trappen voordat het te laat is? Vandaag start in Barcelona de Conference on Degrowth. In een Spaanse stad met 1,6 miljoen inwoners waar men in de steeds heter wordende zomers per schip drinkwater importeert moet het verdedigen van bovenstaand saillant toch een (egyptisch of senegalees) importpeuleschilletje zijn?

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende