Angst en hoop in de mediacratie

Onlangs zag ik een interview met Angela Merkel op de Duitse televisie. Ze werd uitgebreid ondervraagd over de vluchtelingenproblematiek. De Duitsers nemen er de tijd voor. Zo'n interview kan gauw een half uur duren. Maar de interviewster had wel veel hinderlijk eenzijdige vragen. Ze gingen uitsluitend over de toekomst die we nog niet kennen. Hoeveel vluchtelingen kan Duitsland nog opnemen? Hoeveel steun verwacht u te houden bij de volgende verkiezingen? Wat gaat u doen als u minder steun krijgt? Wat gaat u doen als de oppositie in uw eigen partij toeneemt? Wat doet u als u alleen komt te staan in Europa? Enzovoort. Merkel werd voortdurend uitgedaagd te speculeren. Ze slaagde er met een bewonderenswaardige variatie in woordkeuze in deze uitdaging te omzeilen. Maar ik vond het tenenkrommend. Wat schiet de burger op met een politicus in de rol van orakel? Ineens hoorde ik het overal in de media. Op radio 1, bij Nieuwsuur, in alle media is die voortdurende aandrang te horen van presentatoren en reporters om te speculeren. Waar gaat dit heen? Wat zal hij doen? Wat verwacht jij? Wanneer is dit afgelopen? Wie gaat er winnen? Hoe gaat dit verder? Het lijkt er op alsof we alleen nog maar vooruit mogen kijken. Aan de hand van de glazen bol van de 'duidende' journalist. De nieuwsmedia leveren als het om politiek gaat steeds minder informatie en worden steeds meer producenten van verwachtingen.

Door: Foto: foto van wilkimedia commons copyright ok. Gecheckt 25-10-2022
Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Kritisch ondervragen

In de week dat ik even weg was wende Nederland zo snel aan de kritiekloze ondervraging van Greet door Michiel Breedveld namens de NOS dat de natie sputterde toen Twan Huys een uitgekauwde kritische noot voorlegde aan roermenietje Daan Roosegaarde en Facebook bijkans ontplofte nadat Salaheddine Tofik Dibi het vuur na aan de schenen had gelegd wegens homo en vies.

Het lijkt erop dat de waardering voor kritisch ondervragen afhankelijk is geworden van de entertainmentwaarde. De confrontatie tussen journalist en geïnterviewde dient eerder de behoefte aan bevestiging van ons wereldbeeld in plaats van de relativering ervan.

The Guardian censureerde idee verband met westers buitenlandbeleid na ‘Parijs’

ACHTERGROND - Uit angst voor boze reacties weigerde The Guardian de eerste dagen na de aanslagen in Parijs  commentaar te plaatsen dat een verband legde tussen het westerse buitenlandbeleid en de aanslagen, dit stelt de ombudsman van de krant:

On the Opinion pages, one factor taken into consideration was timing – judging when readers would be willing to engage with an idea that in the first 24 hours after the attacks may have jarred. The idea that these horrific attacks have causes and that one of those causes may be the west’s policies is something that in the immediate aftermath might inspire anger. Three days later, it’s a point of view that should be heard.

Foto: pilot_micha (cc)

Beste journalisten, doe jullie werk eens

Het aantal haatmisdrijven tegenover moslims is verdubbeld, weten we sinds vandaag uit cijfers van Unia. De manier waarop media berichten heeft daar heel veel mee te maken, meent historicus en filosoof Thomas Decreus. Het wordt daarom tijd voor bezinning en introspectie. En voor een kritische journalistiek die naam waardig.

Twee maanden na de bewuste nieuwjaarsnacht in Keulen: vijfenzeventig verdachten zijn geïdentificeerd en drie daarvan verschenen gisteren voor de rechter. Dertien verdachten zijn op dit moment aangehouden. Slechts één van de aangehouden verdachten wordt beticht van een seksueel delict. Het is een nogal magere oogst. Kort na nieuwjaar hadden sommige media het immers over duizend daders. Vandaag werd op het vrt-radionieuws melding gemaakt van honderden daders. In praktijk blijken dat er  voorlopig dus vijfenzeventig te zijn. Wat is er nu eigenlijk aan de hand?

“De media hebben ons misleid over Keulen”. Tot deze harde conclusie komt Steven De Winter, oud-chef van de buitenlandredactie van NRC en bestuurslid van Stichting Media-Ombudsman Nederland. De manier waarop begin januari gewezen werd naar Syrische asielzoekers, de enorme aantallen daders en het georganiseerde karakter van de misdrijven, het blijkt gewoon niet te kloppen of schromelijk overdreven, aldus De Winter.

We, the media

Foto: risastla (cc)

Blunderend naar de Hoge Raad

COLUMN - Alsof de Tweede Kamer dezer dagen niets beters heeft te doen, heeft zij zich gestort op een lek(je) in de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (als het er een is) met een procedure die, à la Gabriel Garcia Marqués’ “Kroniek van een aangekondigde dood” kan leiden tot strafrechtelijk oordeel over een of meer van haar leden. Dit, voornamelijk dankzij een opeenstapeling van blunders.

Blunder 1: de minister van BZK, Plasterk, beweert eind oktober 2013 voor de TV dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA 1,8 miljoen Nederlandse belgegevens heeft verzameld. Al spoedig, hooguit na een maand, blijkt dat onzin. In bovengenoemde CIVD (bijnaam: ‘commissie stiekem’), waarvan alleen fractievoorzitters deel uitmaken, deelt de minister van Defensie, Hennis-Plasschaert op 12 december mee dat het om gegevens gaat die de eigen inlichtingendiensten hebben verzameld, maar die met de NSA zijn gedeeld.

Niemand die aan de erbij aanwezige minister van BZK vraagt, of hij dat in het openbaar wil herhalen, zodat de ministeriële onzin voor de TV kan worden ontkracht. Dat is dus blunder 2.

Pas als op rechterlijk bevel de minister zijn fout op 4 februari 2014 openbaar maakt, doen de fractievoorzitters – althans sommigen hunner – alsof zij dit voor het eerst horen. Onder aanvoering van D66-leider Pechtold dienen zij een motie van wantrouwen in tegen de minister, maanden lang informatie heeft ‘achtergehouden’. Pechtold en de zijnen weten wel beter. Dat blijkt ook uit de woede over de motie bij de fractievoorzitters van de PvdA en de VVD. Pechtolds motie is op zijn best blunder 3, tenzij hij wist wat hij deed en dan is het heel wat erger dan een blunder.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

De selectieve ‘neutraliteit’ van CNN

OPINIE - CNN waant zich neutraal en heeft hun verslaggeefster Elise Labott daarom geschorst voor deze inderdaad niet erg neutrale ’tweet’:

Aanleiding voor Glenn Greenwald om een sterk stuk te schrijven over CNN’s wel erg selectieve toepassing van het principe van ‘neutraliteit’ en over de on- en waanzin van het doel van ‘journalistieke objectiviteit’ in het algemeen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De geest van Drees

ANALYSE - De verhouding tussen de pers en de overheid is altijd spannend geweest. Openbaarheid blijft een lastig onderwerp voor regeringen en gemeentebesturen. Openheid en transparantie zijn buzz-woorden maar de praktijk laat veel te wensen over. Nieuwe wetgeving laat al jaren op zich wachten.

Onlangs las ik een beschouwing over journalistiek in de jaren vijftig van Paul Koedijk*. Het beeld dat hij schetst geeft te denken over de tegenwoordige tijd. Op het eerste gezicht lijkt het een totaal andere wereld. Wat zestig jaar geleden geheim was moest geheim blijven totdat de minister zei dat er over gesproken kon worden. En wat de minister wel kwijt wilde moest bij voorbaat letterlijk en zo uitgebreid mogelijk geciteerd worden. Over minister-president Drees (foto) schreef een kritische journalist in die tijd: “[Men ontkomt] niet aan de indruk dat dr. Drees alle kranten het liefst zou zien als voorlichtingsorganen.” Voorlichting en p.r., dus communicatie die door de overheid zelf wordt geregisseerd, bloeide op in de jaren vijftig. De pers dreigde geplet te worden  “tussen de hamer en het aambeeld van de geheimzinnigheid en de voorlichting” schrijft Koedijk over deze periode. Of veel journalisten dat toen ook zo gevoeld zullen hebben is de vraag, want hij laat ook zien dat de meeste kranten bijzonder coöperatief waren met hun in politiek opzicht verwante ministers. De journalisten van de grote media verschilden in hun wereldbeeld ook niet zo veel van de politici van verschillende brede coalities na de oorlog. Ze toonden de lezer, luisteraar en kijker een tamelijk eensgezinde interpretatie van het algemeen belang min of meer conform de geest waarin de regering het volk toesprak.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sensatiewoorden

COLUMN - spraakverwarringAl een tijdje wijzen wetenschapsjournalisten – en gelukkig niet alleen zij – erop dat wetenschappelijke resultaten vaak zó overdreven aan de man worden gebracht dat er valse verwachtingen ontstaan. U kent de fijne factcheck-rubriek in de wetenschapsbijlage van De Volkskrant wel. Vandaag wijst Philip Dröge erop. Op zijn website Faqt, waar hij elke dag een lezenswaardig stukje wetenschapsnieuws plaatst, vertelt hij over een onderzoek van twee wetenschappers die met Google News keken

naar tien superlatieven in het kader van nieuwe behandelingen voor kanker, met inbegrip van “doorbraak”, “wonder” en “redder”, maar ook naar bijvoeglijke naamwoorden als “revolutionair” en “baanbrekend”.

En dan komt het:

Hun conclusie: de media zijn er zeer vroeg bij. Bij de meeste nieuwe behandelingen was er sprake van een eerste onderzoek, 18 medicijnen waren zelfs nog niet toegelaten voor tests. Vijf waren in de pre-klinische testfase, de resultaten van deze studies waren alleen gebaseerd op muizen en celcultuur studies. Toch werden ze bijna allemaal ronkend beschreven als doorbraken of geweldige vondsten.

Kortom: de journalisten maken er een puinhoop van. En het gaat niet alleen om het kankeronderzoek. Ik heb zelf wel eens geschreven over de gemakzuchtige wijze waarop archeologische vondsten worden gehypet, zoals met het u-las-dit-in-de-Bijbel-maar-de-wetenschap-zegt-iets-anders-frame, waarmee sensatie is gegarandeerd maar waarmee ook een volstrekt achterhaalde negentiende-eeuwse tegenstelling in leven wordt gehouden.

Koppen maken is moeilijk

Trouw heeft opnieuw moeite met koppen maken. Vandaag kopt de krant naar aanleiding van het net verschenen Living Planet Report over de natuur in Nederland: Nederlandse natuur dramatisch verslechterd

De kop van de Volkskrant dekt in dezen de lading van het rapport een stuk beter: Nederlandse natuur herstelt, maar niet op boerenland.

Toch wel een opvallend verschil in koppen over een en hetzelfde rapport.

“Het is volstrekt idioot om als journalist afzijdig te blijven”

Veel journalistiek wil net als een kameleon graag kleurloos schijnen, maar net als de kameleon nemen ze juist daardoor gewoon de kleur van hun omgeving aan. Tegen een achtergrond van bullshit is de journalistiek daarom vaak niet kleurloos, zoals ze zichzelf graag wijsmaakt, maar bullshitkleurig.

Een extreem (kenmerkend) voorbeeld is de jarenlange weigering van The New York Times (NYT) om het woord ‘martelingen’ te gebruiken voor Amerikaanse martelingen. Ze sprak van ‘enhanced interrogation techniques’ of van ‘harsh tactics’, het woord ‘martelen’ was taboe. Pas nadat de Amerikaanse regering vorig jaar zelf toegaf dat ze zich schuldig maakte aan martelen, ging ook de NYT het juiste woord gebruiken.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende