Quote van de Dag: Geen leugens meer

"Na negen seizoenen werd het voor de makers steeds moeilijker om geschikte onderwerpen te vinden. Inmiddels ondernemen media zelf ook veel om fouten te herstellen, zoals het instellen van een meldpunt of ombudsman." De VARA stopt na negen jaar met De Leugen Regeert. Het programma signaleerde misstanden in de journalistiek en wakkerde de discussie aan over journalistieke dilemma's. De makers van het programma suggereren dat er weinig misstanden meer zijn in de media waarover bericht en gediscussieerd kan of moet worden. Inmiddels beschikken vele media over een eigen ombudsman. Onlangs startte de NOS nog een herstelrubriek op. Dat komt de transparantie binnen een medium uiteraard ten goede. Als De Leugen Regeert daar deels een steentje aan heeft bijgedragen, lijkt de formule een succes waaraan het zelf ten onder gaat.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Volkskrant verzaakt journalistieke plicht

De Britse krant Daily Telegraph ‘onderzocht’ hoeveel moslims er in 2050 in Europa zullen wonen. Volgens de krant is rond die tijd 20% van de Europese bevolking moslim, en in Nederland zal dat percentage zelfs eerder bereikt zijn.

Een zeer opmerkelijke claim, helemaal omdat het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) hier in oktober 2007 al onderzoek naar deed en op een veel lager percentage uitkwam. Ook wij onderzochten dit en kwamen veel lager uit, op 12%.

De claim dient dus met enige argwaan bekeken te worden. Dat de PVV dat niet doet en direct een paar kamervragen vuurt mag geen verrassing heten, maar dat de Volkskrant het artikel, met de toch wel explosieve inhoud, zonder een kritische noot – sterker nog, met fouten – publiceert is teleurstellend.

Want laten we eens kijken naar het artikel in de Daily Telegraph. Waar komt die 20 procent-claim vandaan? Volgens de krant is de bron het ‘US Migration Policy Institute’, een Amerikaanse denktank:

“According to the US’s Migration Policy Institute, residents of Muslim faith will account for more than 20 per cent of the EU population by 2050.”

Maar als je op die site kijkt vind je deze getallen nergens.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De grote ronde van petit Géo

Sagasso's Tour de France Als in de vroege ochtend van 15 oktober 1894 de veelbelovende artillerieofficier Alfred Dreyfus van zijn bed wordt gelicht en gearresteerd op verdenking van verraad, vindt in feite de conceptie plaats van het grootste jaarlijkse sportfestival ter wereld. In zekere zin is het wel logisch dat de sport waarin het meest wordt vals gespeeld, overwinningen worden ge- en verkocht, waar combines worden gesmeed, waar Shakesperiaanse koningsdrama’s plaatsvinden als gekende knechten hun kopmannen naar de troon steken, waar de grootste heroïek de schlemieligste verliezen het dichtst bij elkaar liggen, dat juist die sport in zekere zin haar oorsprong heeft gevat in een politiek schandaal.

Le petit journal publiceert over het vermeende verraad van Alfred Dreyfus Alfred Dreyfus was een knappe man. Hij had een dun snorretje dat in twee opstaande puntjes naar de hemel wijst. Hij draagt naar de mode van die tijd een brilletje zonder pootjes, dat hij op zijn neus kan vastklikken. Pas later in zijn leven komt daar een draadje aan te zitten, dat met een klip aan het boordje van zijn jas kan worden vastgezet.

Hij is afkomstig uit Mulhouse, waar hij vijfendertig jaar eerder is geboren. Mulhouse is dan nog Frans, maar wordt door het opkomende Duitse Keizerrijk in de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 samen met de rest van Elzas-Lotharingen geannexeerd. De marcherende Pruisische soldaten maken diepe indruk op de jongen en hij neemt zich stellig voor ooit ook zo’n uniform te dragen.
Dreyfus heeft alleen één probleem: hij heeft een Joodse achtergrond.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Journalistiek als democratische waakhond

volgende-editieHet rapport Brinkman over het redden van de dode bomen doet vooral veel stof opwaaien vanwege de aanbeveling om mensen met een internetaansluiting de dode bomen geld te laten geven.
Maar de aanbeveling is het resultaat van een onderzoek. En dus is er een aanleiding voor het onderzoek. En als ik het rapport goed lees is dit de sleutelpassage m.b.t. de aanleiding:
De commissie is primair geïnteresseerd in de toekomst van de journalistiek en de rol die ze speelt in ons democratisch bestel, al is ze uiteraard niet ongevoelig voor het economisch belang van de sector. Het gevaar bestaat dat in de huidige transitiefase schade ontstaat aan de journalistieke infrastructuur met gevolgen voor het democratische bestel die niet worden opgevangen door nieuwe vormen en online constellaties.

En daar zitten twee aannames in:
1. De journalistiek is de belangrijkste democratische waakhond
2. Er zijn nog geen alternatieve democratische waakhonden en het is de vraag of die er komen

Met beide punten ben ik het niet eens. Het gaat wat ver om dan gelijk te zeggen dat het rapport naar de prullenbak kan (er staan ook een paar interessante aanbevelingen in), maar indien ik gelijk heb, haalt het wel de grond onder het rapport vandaan.
Laat ik met de eerste aanname beginnen.

Journalistiek in de traditionele betekenis van het woord (journalisten van de dagbladen uit de 19e en begin 20ste eeuw) was inderdaad van groot belang voor het functioneren van de democratie. De journalistiek heeft zich op dit punt deels later verplaatst naar radio en TV. Daarmee nam het belang echter niet af, maar veranderde geleidelijk wel de vorm en de kwaliteit. In mijn ogen was er tot het begin van de jaren negentig van vorige eeuw ook nauwelijks anders mogelijk. De toegankelijkheid tot politici en het politieke proces was voor de gewone burger beperkt. Op een paar uitzonderingen na zag niemand kans om dat buiten de vaste mediakanalen onafhankelijk te volgen.
Die situatie is echter drastisch veranderd. Zonder in te gaan op alle relevante ontwikkelingen volsta ik met te verwijzen naar het getwitter tussen @maximeverhagen en veel van zijn volgers over actuele onderwerpen.
De journalistiek als traditionele middle-man is grotendeels uitgeschakeld.
Daarmee wil ik niet zeggen dat de journalistiek geen taak zou hebben bij het levend houden van de democratie. Maar die taak zouden ze beter uitvoeren als ze meer op de inhoud zouden gaan zitten en minder op de personen en de one-liners. Het aantal echte openbaringen door de journalistiek is uitermate beperkt. En het duiden van de belangrijkste ontwikkelingen wordt het grootste deel van de tijd ondergeschikt gemaakt aan de waan van de dag. Uiteraard zijn er veel uitzonderingen te noemen. Maar het falen van de oude media in de aanloop naar de oorlog Irak is een schitterend voorbeeld het functioneren van het schoothondje. Het ging toen meer over een of andere afluisteraffaire van een prinses en een vage echtgenoot. Lekker belangrijk voor de democratie.
Veel journalisten zien dit mogelijk anders. Maar als oude-media-veelvraat zie ik de beperktheid en het effect van de ruis.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Gelijkgeschakelde Pers

dehrawodklein2Het was weer een journalistiek dieptepunt deze vrijdag. Kapitein Marco Kroon kreeg de militaire Willems-Orde uitgereikt in Den Haag en onze vaderlandse perslui (nadruk op de laatste lettergreep) applaudisseerde. Zelfs niet één kritische opmerking werd gemaakt. Terwijl daar toch alle reden voor was….

Want ‘Operatie Perth’ in Uruzgan tussen 9 en 19 juli 2006, waarvoor Kroon met name zijn eremetaal ontving, kent nogal wat tegenstrijdigheden. Voor wie het allemaal is ontgaan, zet ze ik nogmaals even op een rij:

* De inzet van de Nederlandse commando’s was volgens Legervoorlichting passief, namelijk ‘flankbeveiliging’ (De Pers: 25 februari 2009)

Volgens Kroon zelf was het actief, namelijk het ‘leegvegen’ van de Baluchi-vallei en het opzoeken en uitschakelen van Talibanstrijders. (Carré, januari 2009)

* Volgens Legervoorlichting werden bij de operatie geen Nederlandse gevechtshelikopters- en vliegtuigen ingezet. Het weer was namelijk te slecht.

Volgens de militaire website F-16.net, die iedere vluchtbeweging boven Afghanistan volgt, werd ‘the full firepower’ van de Nederlanders ingezet.

* Volgens legervoorlichting vielen er ‘geen burgerslachtoffers.’

De mensenrechtencommissie AIHRC spreekt van zestig doden. (Revu:nr.8, 2007)

*Volgens Minister van Defensie Eimert van Middelkoop zou er geen onderzoek zijn geweest door de mensenrechtencommissie AIHRC en de VN-organsiatie UNAMA naar burgerslachtoffers tijdens de operatie tussen 9 en 19 juli 2006. (Kamervragen SP 19 maart 2009)

Quote du Jour: Dodebomenmaffia

We kopen tijd voor de kranten. Als onze voorstellen worden overgenomen, hebben ze voldoende tijd om nieuwe wegen in te slaan en levensvatbaar te blijven. Kranten zijn sterke merken, gemeenschappen van lezers. Die moeten online ook sterk kunnen worden, en actief zijn met radio en tv, zodat ze geld kunnen blijven verdienen.

Elco Brinkman spreekt over het rapport van zijn commissie, die o.a. adviseert een heffing op internet toegang in te voeren om de kwakkelende krantensector de tijd te geven online te innoveren. Dit was gisteren het gesprek van de dag in ‘nieuwe media land’ en de grappen waarin vergelijkingen tussen auto industrie en stoomtram of blue ray spelers en cassettebandjes waren niet van de lucht. Dat was lachen natuurlijk, en toen dook ook ineens het woord dodebomenmaffia op, bekt lekker maar mist wel het punt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende