Post-atheïst | Soefisme

Soefisme is islamitische mystiek en mystici streven ernaar met God één te worden. Dit is een extatische ervaring die, zo zeggen degenen die haar hebben ondergaan, met geen pen valt te beschrijven. Gelukkig beschrijven ze wel de weg naar deze extase: het komt er in eerste instantie op neer dat de rede wordt gebruikt om de lagere driften te neutraliseren, waarna het in tweede instantie zaak is zowel de rede als het ego te overwinnen. Je kunt dit lezen als een proces van groei en ontwikkeling tot men “de volmaakte mens” is, maar je kunt het ook zien als het vernietigen van wie je eigenlijk bent. Een opmerkelijke trek van het soefisme is dat zijn aanhangers weinig waarde hechten aan deze wereld. De strijd tegen de lagere hartstochten geldt bijvoorbeeld als een belangrijker vorm van jihad, “geloofsinspanning”, dan de meer aardse heilige oorlog. Met allerlei provocatie maken de soefis duidelijk dat ze lak hebben aan de wereldse conventies. Zo geeft men hoog op van de wijnroes, die zou lijken op de goddelijke extase, wat natuurlijk voldoende is om elke rechtgeaarde moslim een acute hartverzakking te bezorgen.

Door: Foto: Post-Atheïst

Voldoende steun in Amerikaanse senaat voor Iran-deal

Hoewel allerlei neoconservatieven, Obamahaters en Israël-fanboys in het Amerikaanse congres bezwoeren dat ze de nucleaire deal met Iran zouden torpederen, heeft president Obama inmiddels voldoende senatoren aan zijn zijde om de deal ongehinderd door te laten gaan.

Was dat niet het geval geweest, dan had hij een veto van de Senaat trouwens toch naast zich neer kunnen leggen, maar goed, met het spelen van dat soort troefkaarten moet je zuinig zijn, anders jaag je het hele parlement tegen je in ’t harnas en dan krijg je niets meer gedaan.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Head to Head: generaal Michael T. Flynn

Al Jazeera’s Mehdi Hasan bevraagt voormalig hoofd van de Amerikaanse militaire inlichtingendienst en daarvoor bevelhebber van geheime militaire operaties (J-SOC) Michael T. Flynn. Het levert een opmerkelijk inkijkje in de gedachtenwereld van Amerikaanse militaire elite.

Vergeet de losse standpunten, die zijn helemaal zo belangwekkend niet. Wat wel van belang is, is de rol die Flynn de VS tussen de regels door toebedeelt in de wereld, de achterliggende visie die de man er op na houdt.

Zo spreekt hij over het Midden-Oosten alsof het de normaalste zaak van de wereld is (ja, de wereldvrede zelfs dichterbij brengt) dat de VS de leiding neemt bij het herinrichten en reorganiseren van dit deel van de globe. Gek is dat, aangezien honderd jaar bemoeienis van de Westerse mogendheden bij het Midden-Oosten die plek er niet veiliger op hebben gemaakt.

Net zo opmerkelijk is dat hij Iran voor geen cent vertrouwt vanwege haar ‘bad behavior’: ze heeft decennialang terrorisme en foute regimes gesponsord. Kennelijk heeft deze generaal een blinde vlek voor de terreurgroeperingen, rebellenlegers, staatsgrepen en dictaturen die de VS de afgelopen halve eeuw heeft gesponsord.

Van de half miljoen communisten die Soekarno in Indonesië in ’65-66 met de zegen van de VS af liet maken, tot de beulen, terroristen en doodseskaders die de CIA en de Amerikaanse militaire dienst trainden om Latijns-Amerikaanse landen voor het marxisme te behoeden, de mujahedeen die door de VS werden gesteund om de Sovjets hun Vietnam in Afghanistan te bezorgen; de VS begaat precies hetzelfde kwalijke gedrag als dat deze generaal Iran aanwrijft, en dan nog op een veel grotere schaal.

Foto: Infografiek Midden-Oosten (bron: New York Times) copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Oude grenzen, nieuwe extremisten, en de toekomst van Israël

Wie wil weten waarom het Midden-Oosten in brand staat, hoeft niet ver te zoeken. Dat geweld is voor een belangrijk deel te danken aan het steeds weer opduikende verlangen om de diepe maatschappelijke problemen op te lossen door terug te keren naar de ‘echte islam’, naar de vermeende gloriedagen van de Profeet en zijn gezellen. En dat terugkeren moet dan liefst zo letterlijk mogelijk. Maar dat verlangen om de islam te ‘herstellen’ komt op zijn beurt weer ergens uit voort….

Ten eerste uit frustratie over het feit dat de islamitische wereld de afgelopen eeuw zo weinig vrede en vooruitgang heeft gekend. De islamitische wereld zou één (naar binnen toe) vreedzame oemma moeten zijn. In plaats daarvan vliegen staten en stammen elkaar voortdurend in de haren, net als in de vele treurige eeuwen ná die glorieuze jaren van de Profeet. Vandaar die nostalgie naar dat verleden (dat overigens nooit heeft bestaan). De ware oorzaak voor de chronische agressie en economische (en wetenschappelijke, politieke) achterstand in de regio is uiteraard géén gebrek aan geloof, maar wordt veroorzaakt door de instabiliteit van de regimes. Te veel islamitische staten zitten opgesloten in een deprimerende vicieuze cirkel: economische groei is alleen mogelijk bij politieke stabiliteit en een zekere mate van economische vrijheid; maar politieke stabiliteit is alleen mogelijk met behulp van repressie. Pogingen tot liberalisering leiden al te gemakkelijk tot anarchie en staatsgrepen. Die cirkel is weer het gevolg van een koloniale erfenis, namelijk de beroerde grenzen die de westerse mogendheden een eeuw geleden trokken.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Langs de Zijderoute (5)

Ik heb u de afgelopen weken meegenomen langs het Iraanse deel van de Zijderoute en vandaag bereiken we Mashhad, de plaats waar de achtste imam ligt begraven. In een eerder stukje legde ik al uit dat het gaat om Reza, het hoofd van de afstammelingen van de profeet Mohammed, die in 818 in de nabijgelegen stad Toos overleed – vergiftigd, zo zeiden zijn aanhangers, die dit overigens van elke te vroeg overleden leider zeiden.

Het eerste wat je als bezoeker opvalt is de immense omvang van het complex, waardoor het op de pleinen betrekkelijk rustig is, hoewel er toch duizenden pelgrims tegelijk zijn. Alleen in de centrale ruimte, waar het eigenlijke graf is, is het echt heel druk. Het blijft ondertussen typisch Iran: hoewel iedereen hier om religieuze redenen is en het huisje wil aanraken waarin imam Reza ligt begraven, zal de xenofilie het altijd winnen, zodat je als westerling bij elke stap het gebruikelijke “Where are you from?” te horen krijgt.

Dat wil zeggen: zo was het in 2005, toen ik er voor het eerst was en nog kon doorlopen naar het graf. Sindsdien beperkt men de toegang tot moslims. Dat klinkt niet erg gastvrij, en eerlijk gezegd vond ik het ronduit onprettig toen ik bij een tweede bezoek wat materiaal meekreeg dat opriep tot grote inspanningen in de strijd tegen het kwaad. Wat dat was werd niet uitgelegd, maar in de Ahmedinejad-jaren was daarover weinig twijfel.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Langs de Zijderoute (4)

COLUMN - In drie eerdere stukjes (1, 2, 3) beschreef ik hoe de weg van Teheran naar Mashhad van strategisch belang was voor de vroege islam, waarom de eerste kaliefen hier investeerden en hoe de bewoners van het gebied het nieuwe geloof op eigen voorwaarden aannamen, zodat hier grote religieuze variatie heerste. Ik noemde soennieten en sjiieten, een cross-over daartussen en de mysticus Abu Yazid. Verder leefden hier joden, boeddhisten, zoroastriërs in diverse soorten en maten, manicheeërs en nestoriaanse christenen.

Het was een gevarieerde wereld, maar alleen de tegenstelling tussen soennieten en sjiieten vertaalde zich soms in geweld. Alleen zij konden immers legers op de been brengen. Al-Mamun, de Abbasidische kalief in Bagdad, meende dat de tegenstellingen op te lossen waren als de leider van de afstammelingen van Mohammed, Reza (“de achtste imam”), ook kalief zou zijn. Dus bood hij in 809 aan dat Reza de macht zou overnemen. Het was een vreemd aanbod: koningen bieden niet zo vaak hun troon aan een ander aan. Reza lijkt een valstrik te hebben vermoed en wees het aanbod af, maar formuleerde zijn afwijzing zo dat Al-Mamun haar niet kon uitleggen als erkenning:

Als het kalifaat u rechtmatig toebehoort, is het u niet toegestaan er afstand van te doen. Als het u echter onrechtmatig toebehoort, kunt u het niet overdragen omdat u niet kunt afstaan wat u niet bezit.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Hani Niroo

Gisteren kwam een traditionele uitvoering van het gedicht Bi man o to van Mevlana/Rumi voorbij, een Perzische dichter uit de dertiende eeuw. Bovenstaande uitvoering is van Hani Niroo, in een bedje van mellow beats gelegd door Acid Pauli. Niroo maakt ook van zichzelf moderner werk (check dit en dit).

Rumi’s gedicht hoort bij de sufi-traditie: het begint als een liefdeslied, maar langzamerhand worden de beelden spiritueler. Hoewel theorieën over Rumi’s (homo)seksualiteit vergezocht lijken te zijn, is zijn naar binnen gekeerde kijk op godsdienst als vorm van liefde een verademing in landen als Iran, waar de agressieve interpretatie het openbare leven bepaalt. Tegen een gedicht van Rumi kan niemand bezwaar hebben, ook als je daarmee hint dat je misschien niet helemaal in aanvaarde sjablonen past.

https://www.youtube.com/watch?v=NFQDnv1v_nk

Closing Time | Googoosh

Net toen Googoosh (echte naam: Faegheh Atashin) het hoogtepunt van haar roem bereikt had, sloeg de revolutie toe in Iran. Ze besloot te blijven. Meer dan twintig jaar mocht ze niet optreden, al had ze twee jaar voor de revolutie nog opgetreden op een verjaardagsfeestje van Ayatollah Khomeini.

In 2002 verliet ze alsnog het land en begon aan een tweede leven als zangeres. Ieder optreden in de buurt van Iran trekt duizenden fans. Vorig jaar was ze de eerste prominente Iraniër die zich uitsprak voor homorechten.

Vorige Volgende