De vruchten van toekomstige economische groei ‘niet meer voor iedereen’?

Wij importeren veel uit de VS. Amerikaanse economische ideeën en strijdpunten zijn dan ook regelmatig voorboden van wat ons op economisch gebied in Nederland te wachten staat. Zodoende is het de moeite waard om zo nu en dan eens te kijken waar men zich aan de overkant van de Atlantische Oceaan mee bezighoudt. Vorige week publiceerde de Washington Times een interview met Chrystia Freeland, auteur van het boek The Plutocrats: The Rise of the New Global Super Rich and the Fall of Everyone Else. Dit interview leverde verschillende interessante inzichten op. Zo werden dezelfde mensen (vaak werkzaam op Wall Street) die in 2008 de signalen van een komende crash volledig over het hoofd zagen recentelijk opnieuw compleet verrast door het verlies van Romney in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. In beide gevallen leidde het tot een situatie waarin deze superrijken aanzienlijke financiële investeringen van de ene op de andere dag volledig konden afschrijven. Een ander opvallend punt dat in het interview naar voren kwam is dat in de Angelsaksische beleving de zakenman – en niet, bijvoorbeeld, de wetenschapper of filosoof – de grote held is die de meest waardevolle bijdrage aan de samenleving levert. Zodoende is het natuurlijk niet vreemd dat libertarische sprookjesfiguren als Ayn Rands creatie John Galt met name in de Verenigde Staten als inspirerend voorbeeld worden beschouwd.

Door: Foto: Martin LaBar (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Daniël Cohn-Bendit: ‘Ik ben niet links’

, door

Afgelopen zaterdag organiseerde GroenLinks in de Beurs van Berlage de conferentie ‘Het Groene Antwoord op de Eurocrisis‘, met sprekers als Sony Kapoor, Sven Giegold en Daniel Cohn-Bendit. Sargasso stuurde Tjerk Muller op pad om dit icoon van Links te interviewen. Cohn-Bendit liet zich echter geen etiketten aanmeten.

Daniël Cohn-Bendit, voorman van de linkse studentenbeweging van de jaren ’60 en ’70 en huidig fractievoorzitter van de Groenen in het Europese Parlement, is nog altijd niet bang om tegen heilige huisjes te schoppen. In zijn rede over de toekomst van Europa voor zo’n vijftig verzamelde GroenLinksers en andere geïnteresseerden, wierp hij zonder pardon de natiestaat op de rommelhoop van de geschiedenis.

In onderstaand video-interview doet hij hetzelfde met zijn linkse actieverleden, marxistische maatschappij-perspectieven en ideologische loopgravenstellingen. Allemaal oude koek. Cohn-Bendit kijkt als ‘ecologisch hervormer’ liever naar de toekomst, zegt ‘ie zelf, om te werken aan een Europa gefundeerd op gedeelde ecologische en fiscale verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en solidariteit.
 

 
De volledige lezingen van kredietcriticus Sony Kapoor, lijsttrekker Jolande Sap, europarlementariër Sven Giegold en Daniël Cohn-Bendit vindt u hier.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-04-2022

Misplaatst vertrouwen

, door

De VVD kiest voor ‘optimisme’. Dat is alleen niet zo handig als dit ten koste gaat van de feiten – en ons economisch herstel.

De standpunten van de VVD hebben geen geweldige relatie met de werkelijkheid. Zo hebben we eindeloos naar Ruttes mantra mogen luisteren dat strenge bezuinigingen zullen leiden tot een stijgend consumentenvertrouwen en uiteindelijk tot economisch herstel. De realiteit hiervan is op zijn minst twijfelachtig te noemen (zie ook hier). Verder kregen we te horen dat de rijksbegroting moet worden begrepen als een huishoudboekje: er mag niet meer worden uitgegeven dan dat er binnenkomt. Ondanks hun luidkeels beleden bewondering voor het ondernemerschap hebben Rutte cum suis blijkbaar nooit van het fenomeen investering gehoord (zelfs negatieve rentes op staatsobligaties veranderen hieraan niets). Tenslotte is er nog de rotsvaste, maar wederom zeer twijfelachtige opvatting dat de overheidsfinanciën bij de VVD in betere handen zijn dan bij de zogenaamde ‘socialisten’.

Zodoende is het niet verwonderlijk dat een blad als Elsevier, dat het beleid van de VVD van harte ondersteunt, zo nu en dan een beeld van de werkelijkheid schetst dat ongeveer net zo betrouwbaar is als de berichtgeving in de aloude Pravda. Betekent dit dat de VVD inmiddels net zo ideologisch is geworden als klein links gedurende de jaren zeventig? Op het eerste gezicht lijkt dat inderdaad het geval. Zoals het zich aftekenende fiasco van de wietpas bewijst, is het voeren van pragmatisch beleid bepaald niet de sterkste kant van de VVD. Hier staat tegenover dat de rode boekjes dan wel strekkende meters proza à la Marx, Lenin en Trotsky ontbreken. Bij de meeste VVD’ers bestaat niet eens de pretentie van intellectuele diepgang. Wat is er dan wel aan de hand?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Veranderingsgezinde stilstand in de PvdA

, door

Diederik Samsom leidt sinds afgelopen week de PvdA. In de aanloop naar zijn verkiezing tot partijleider is het immense probleem dat deze partij heeft echter bijna volledig buiten beeld gebleven. Dat probleem is de kathedraal die al 30 jaar op weg is ruïne te worden. De kathedraal waar de PvdA ondanks dat in huist. De kathedraal waarin af en toe onder vallende brokstukken kamerleden verdwijnen, waardoor de fractie bij verkiezingen steeds een maatje kleiner achterblijft. De kathedraal van de sociaal-democratische ideologie.

Maar daar ging die verkiezing niet over. Waarom eigenlijk niet?

De reden daarvoor is terug te voeren tot Guusje ter Horst, die in het Oog op morgen van 21 februari (vanaf 23.36) over de aanstaande kandidaten het volgende zei. “De verschillen zullen niet zitten in het verhaal dat men verteld. Dat kan ook eigenlijk niet want we zijn allemaal van de Partij van de Arbeid.[…] het verschil zal zitten in de wijze waarop mensen dat doen en de overtuigingskracht die men heeft en het bindend vermogen wat men heeft. Daarop gaan we kiezen.”

Beroepsversterker Matthijs van Nieuwkerk zette dat de volgende dag flink aan, in het gesprek bij hem aan tafel met kandidaat Martijn van Dam. “Ik hoorde gisteravond Guusje ter Horst […] die zei het wordt een beauty contest, laten we daar niet omheen praten. We weten ongeveer wat de PvdA wil, er is een bandbreedte natuurlijk, nuances. Maar we weten vooral tegen wie we het moeten opnemen, tegen Wilders, tegen Rutte, tegen Emiel Roemer we zoeken iemand die dat kan. Daar kijken we naar. We kijken naar debattalent, presentatie, voorkomen, dat is het enige waar het om gaat. Ik denk dat ze gelijk heeft.”

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Denken over de menselijke natuur

, door

Frits Bolkestein schreef deze week in de NRC dat de crisis de schuld was van falende overheden: geen standpunt waarmee linksere lieden het oneens zullen zijn. Hij pleit ook voor herinvoering van de Glass-Steagall act, waarmee de financiële sector in Amerika weer streng zou worden gereguleerd. Daarmee is hij in goed gezelschap: Occupy Wallstreet en Michael Moore vinden dat ook. Het verschil begint vermoedelijk als de discussie gaat over de politieke verantwoordelijkheid voor de verwildering in de financiële sector: de wildgeworden geestverwanten van Bolkestein.

Het is merkwaardig. De lichtzinnige neo-liberalen hebben een crisis veroorzaakt, maar doen het redelijk tot goed bij de kiezer. Althans, tot dusver. Ik zie een kentering in de antropologische opvattingen, die de politieke keuzen bepalen. Die verloopt niet helemaal synchroon met de economische getijden, maar zichtbaar is die wel.

Kijk uit voor degenen die je willen vertellen dat mensen “van nature” iets doen of nalaten. Het was een van de betere lessen uit mijn studietijd. Dat zijn de ideologen, die je voor een kar proberen te spannen. Ze proberen je een wijsgerige antropologie aan te smeren.

Toch  is het ook een spannend onderwerp; kun je iets over mensen beweren, dat langer meegaat dan de borreltafel? En is er verband met het algemene gevoelen van mensen over de richting waarin de cultuur zich beweegt?  De grote discussies na 1945 hebben twee hoofdlijnen: de ene is die van de moraal, het probleem van goed en kwaad na Auschwitz, de andere die van de krachtmeting tussen kapitalisme en communisme, met 1989 als eindpunt. Het gaf debat over de oorlog, het begrip “banaliteit van het kwaad”. Daarnaast werd verwoed gestreden over de inrichting van de staat en de rol van de overheid: kan de overheid een zekere ethiek afdwingen, kan de overheid een economie besturen? In crisitijd zijn dat nog steeds zinvolle vragen. De Amerikanen hebben hun politiek democratisch verlamd en leven  economisch op te grote voet. Zo goed wordt er niet gestuurd.  Europa heeft het lot van de zwakke economieën als een molensteen gehangen om de nek van de sterkere landen. Dat was niet helemaal de bedoeling. En China slaagt er in de economische vooruitgang te verkopen via een repressief autoritair bewind en ontplooit zich tot wereldmacht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Open Draad | Prinsjesdag

, door

Nu is Prinsjesdag van nature een dag van over en weer schieten. Het kabinet bezuinigt, de oppositie schiet terug. Maar vandaag is toch wel bijzonder. Onder de gebruikelijke onenigheid schuilt een onuitgesproken ideologische tegenstelling en een ingewikkelde politieke realiteit.

De ideologische tegenstelling wordt nauwelijks verwoord door de grote oppositiepartijen. De vraag óf er überhaupt zoveel bezuinigd moet worden, wordt door weinigen gesteld. Misschien zit ik een beetje teveel in mijn eigen ‘filter bubble’, maar in mijn kringen staat helemaal niet vast dat er zoveel bezuinigd moet worden. Je kan namelijk ook prima betogen dat juist in tijden van nakende recessie je een stimuleringsbeleid moet voeren.

Daarnaast zitten we in een ingewikkelde politieke realiteit, mogelijk gemaakt door die onuitgesprokenheid. Het kabinet wordt gegijzeld door een partij die de prioriteiten niet op een rij heeft. En het kabinet wordt gesteund door partijen die de wezenlijke filosofie van dit kabinet – nog steeds neoliberaal – eigenlijk niet zou mogen delen.

Komt u er nog uit?

Daarom deze open draad op Prinsjesdag met een drietal vragen, met de commentaren, analyses, opinies en feiten op de achtergrond:

1) Welke bezuinigingen missen we?

2) Welke bezuinigingen moeten weer verdwijnen?

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De regering moet niets vinden van de Islam

, door

Een tijdje geleden hoorde ik minister Rosenthal de constructie van de gedoogcoalitie aan de Turkse pers uitleggen. “We believe that Islam is a religion, the PVV believes that Islam is a political ideology.” Duidelijke taal. Maar klopt het ook? Religie is mensenwerk. Politiek is mensenwerk. Simpel geformuleerd: de Islam is wat mensen er van maken. Mensen gebruiken de Islam als religie, als politieke ideologie of als religie en politieke ideologie door elkaar heen. De Islam wordt uiteraard ook gebruikt als politieke ideologie. In onder andere Marokko, Iran en Saoedi-Arabië zien we dat dagelijks.

Veel machthebbers gebruiken religie om hun macht te legitimeren. Daar is niets nieuws of uitzonderlijks aan. Iedere religie kan ingezet worden als politieke ideologie. Ook als gewelddadige politieke ideologie. De kruistochten, de Nederlandse Opstand, de oorlog in Joegoslavië en de (Palestijnse) Jihad staan allemaal bekend om religieus geweld. Maar waren geloofskwesties ook de -enige- aanleiding voor die conflicten? Vrijwel nooit. Dieperliggende oorzaken van religieus geweld zijn altijd weer consolidatie van macht, uitbreiding van macht of het herwinnen van macht. Kortweg: macht. Voor Wilders is de Islam vooral een gewelddadige politieke ideologie. Dat is waar, maar niet de hele waarheid.

Toch hoeft tegenover die halve waarheid van Geert, geen andere halve leugen geplaatst te worden. Liever niet zelfs. Dat mensen een religie voor andere doeleinden gebruiken dan het aanbidden van een onzichtbare alwetende, dat weet de minister vast wel. Waarom dan toch die kortzichtige mening van minister Rosenthal? Waarom moet de Nederlandse regering überhaupt een mening hebben over de Islam? Als je gedoogpartner een slim spelletje speelt, betekent het nog niet dat je verplicht het spelletje moet meespelen. Beoordeel mensen en machthebbers op hun daden. In de spierballentaal van de VVD geformuleerd; voor iedereen die straf verdient: straf!

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende