Verlies verantwoordelijkheidsbesef leidt tot schuldenberg

De economische crisis is het gevolg van een onbegrensd optimisme en verminderd risicobesef, zegt econoom Jaap van Duijn in deze gastbijdrage. Na dertig jaar schulden maken, is de koek op, ook in Nederland. Om de crisis te bestrijden en de schuldenberg te verkleinen, moet de burger zich weer bewust worden van de risico’s die aan lenen zijn verbonden. De huidige economische neergang begon in 2007 als een kleine crisis op de Amerikaanse markt voor ‘sub-prime’-hypotheken. Dit type hypotheek werd verstrekt aan huizenkopers met een slechte kredietgeschiedenis of die feitelijk  onvoldoende inkomen hadden om voor een hypotheek in aanmerking te komen. Banken verschaften deze groep toch geld vanuit de veronderstelling dat de huizenprijzen alleen maar zouden stijgen, zodat de lener uiteindelijk gemakkelijk zijn schuld zou kunnen aflossen. De hypotheekbanken zagen dan ook weinig risico in het uitlenen aan marginale klanten.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendquote | Rabobank hypotheekidee

Rabobank: mensen moeten leningen gaan afbetalen. #Rutte: “onzin!” Griekenland: betaalt leningen misschien niet terug. Rutte: “schande!” @kajleers

Rabobank is een bank met ideeën. Gisteren lanceerde de bank het idee om terug te keren naar de oerhypotheek: een geleend bedrag dat de consument volledig terugbetaalt. Dit betekent het einde van de aflossingsvrije hypotheek. Daartegenover moet de overheid wel de overdrachtsbelasting afschaffen om het voor starters makkelijker te maken de woningmarkt te betreden. De internationaal vrijwel unieke (en kostbare) hypotheekrenteaftrek blijft wel bestaan in het hypotheekidee van ‘de wereldspeler die zichzelf blijft’.

De verontwaardiging over het Rabobank hypotheekidee was gisteravond oorverdovend. Zelfs de minister-president voelde zich geroepen het idee gelijk af te fakkelen. Rutte houdt de Grieken strak als het gaat om terugbetalen van staatssteun maar blijft zelf liever op de pof leven met een aflossingsvrije hypotheek. Ook Vereniging Eigen Huis meldde angstvallig dat de Rabobank zulke ideeën nu niet mocht lanceren omdat het ‘alleen maar onrust op woningmarkt’ creëert. Alsof de mondiale kredietcrisis gevolgd door een Westerse begrotingscrisis dat nog niet genoeg heeft gedaan?

Rabobank is naast de duurzame kleinere banken Triodos en ASN de enige grote Nederlandse bank die geen overheidssteun heeft ontvangen (discussiepuntje). Misschien doen ze dus wel iets goed en zou de politiek daar eens naar moeten luisteren? De kredietcrisis kon ontstaan door cumulatie van onbegrijpelijke hypotheek- en andere leenconstructies die vervolgens wereldwijd werden verhandeld. Geld was nog nooit zo gratis en er is daardoor veel meer geld in omloop dan dat er werkelijke waarde tegenover staat. Een aflossingsvrije hypotheek is in feite ook gratis geld. Maar het is alleen gratis als de prijs van het huis zoveel stijgt dat bij verkoop de niet afgeloste schuld ermee betaald kan worden. Dat is anticiperen op een eeuwige economische groei en inmiddels is dat onrealistisch gebleken. Teruggaan naar een transparanter en eenvoudiger systeem is dus juist toe te juichen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Foreclosure Fraud meer dan deuk in imago

Met de grote Foreclosure Fraud in de Verenigde Staten is een nieuwe aflevering van de soap-achtige thriller The End Of The World As We Know It (TEOTWAWKI) aangevangen. Want in het vaderland van de economische crisis ontrolt zich momenteel een grote fraudezaak met in beslag genomen koopwoningen die naast imagoschade ook een serieus risico is voor economisch herstel. Toen bleek dat honderdduizenden Amerikanen hun (top)hypotheken niet meer konden afbetalen ging de Federal Reserve over tot inbeslagname van de huizen. Nu blijkt dat hierbij op grote schaal fraude is opgetreden: te laag gekwalificeerd bankpersoneel en een leger van robo-signers tekende documenten waarvan het de inhoud niet kende. Niemand weet nu nog van wie de huizen zijn en de hypotheekmarkt die het toch moet hebben van vertrouwen staat in haar hemd. Gevreesd wordt dat de Foreclosure Fraud de Verenigde Staten opnieuw de recessie gaat intrekken en dat ze misschien ook overslaat op Europa? Niet in de laatste plaats omdat er aanwijzingen zijn dat de ABN AMRO bank wel eens hypotheken aan Amerikaanse banken zou hebben verkocht, al zijn er tegenstrijdige geluiden hierover.

Econoom Paul Krugman stipt in een opiniestuk fijntjes aan dat terwijl Amerika altijd het moraliserende vingertje heeft geheven naar landen die er financieel een potje van maakten het nu zelf een beschamende vertoning neerzet. Afrikaanse boekhouding in de Verenigde Staten is een vrij fors signaal van TEOTWAWKI. De Democraten proberen het nu te downplayen en de Republikeinen ontkennen glashard dat er iets fout is gegaan. Maar Krugman adviseert om de koe snel bij de horens te vatten voordat de ellende zich nog verder kan verspreiden. Net doen alsof alles onder controle is gaat niet meer helpen zo stelt Krugman.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Nivelleren voor Dirk

“Als ze niets doen, verliezen ze alles. Dan kunnen ze beter nu een deel inleveren.”

Jelle Hendrickx van het Steunfonds Probleemhypotheken heeft een manier gevonden om DSB te redden: spaarders met meer dan 100.000 euro op hun rekening moeten hun tegoed omzetten in aandelen. Dat is goed voor zijn achterban, maar slecht voor de spaarders, want die hebben nu nog een claim op de bank die ze als aandeelhouder verliezen. Onhaalbaar idee dus, maar toch leuk bedacht: DSB-klanten met spaargeld moeten een veer laten ten bate van die met schulden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekhoudkundige truc tegen de crisis

Zolang ze betalen, is er niks aan de hand (Foto: Flickr/joelogon)

De kredietcrisis kwam, zoals bekend, op gang doordat banken ingewikkelde pakketten hypotheken aan elkaar doorverkochten die bij elke verkoop weer meer waard werden. Op een gegeven moment riep iemand ‘de keizer heeft geen kleren aan’ en kelderde de waarde van al die hypotheken. Vervolgens moesten de banken honderden miljarden afschrijven van hun balansen, want dat schrijven de boekhoudkundige regels voor.

Maar boekhoudkundige regels kun je uiteraard gewoon veranderen. En daar hebben de getroffen banken, met hulp van de regeringen die voor de kosten van de crisis dreigen op te draaien, heel erg hard voor gelobbyd. Ze willen momenteel afgeschreven hypotheken weer op hun balans kunnen zetten, zolang de rente gewoon betaald wordt. De lobby lijkt effect te hebben. In juli komt de International Accounting Standards Board, die voor honderd landen de regels vaststelt, met een voorstel.

Als het lukt is dat goed nieuws voor de Nederlandse belastingbetaler. Die staat momenteel garant voor zo’n 22 miljard aan foute hypotheken van ING. Die garantie is dan niet meer nodig, zodat Wouter Bos dus een half jaar lang een financiële reus overeind heeft gehouden zonder dat het per saldo iemand iets gekost heeft. Indertijd was er veel kritiek op de constructie, maar Bos had toen waarschijnlijk al de boekhoudkundige truc in het vizier. Geen hond die het snapt, dus de PvdA zal er geen electoraal garen bij spinnen, maar het lijkt er toch echt op dat Bos en zijn ambtenaren op het juiste paard gewed hebben.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige