De kredietcrisis kwam, zoals bekend, op gang doordat banken ingewikkelde pakketten hypotheken aan elkaar doorverkochten die bij elke verkoop weer meer waard werden. Op een gegeven moment riep iemand ‘de keizer heeft geen kleren aan’ en kelderde de waarde van al die hypotheken. Vervolgens moesten de banken honderden miljarden afschrijven van hun balansen, want dat schrijven de boekhoudkundige regels voor.
Maar boekhoudkundige regels kun je uiteraard gewoon veranderen. En daar hebben de getroffen banken, met hulp van de regeringen die voor de kosten van de crisis dreigen op te draaien, heel erg hard voor gelobbyd. Ze willen momenteel afgeschreven hypotheken weer op hun balans kunnen zetten, zolang de rente gewoon betaald wordt. De lobby lijkt effect te hebben. In juli komt de International Accounting Standards Board, die voor honderd landen de regels vaststelt, met een voorstel.
Als het lukt is dat goed nieuws voor de Nederlandse belastingbetaler. Die staat momenteel garant voor zo’n 22 miljard aan foute hypotheken van ING. Die garantie is dan niet meer nodig, zodat Wouter Bos dus een half jaar lang een financiële reus overeind heeft gehouden zonder dat het per saldo iemand iets gekost heeft. Indertijd was er veel kritiek op de constructie, maar Bos had toen waarschijnlijk al de boekhoudkundige truc in het vizier. Geen hond die het snapt, dus de PvdA zal er geen electoraal garen bij spinnen, maar het lijkt er toch echt op dat Bos en zijn ambtenaren op het juiste paard gewed hebben.
Reacties (9)
Ik snap er nog steeds geen reet van.
Stel, ik ben putjesschepper en ik wil een huis van een miljoen kopen. Het is 2007 en de financiële wereld is gek, dus ik krijg die hypotheek.
Eind 2008 komt iedereen bij zinnen, en stelt de bank vast dat al die hypotheken onzin zijn. Er komt een crisis, en ik raak mijn baan kwijt. Daardoor kan ik mijn hypotheek niet meer betalen, wat ik eigenlijk sowieso al niet kon. Ik word mijn huis uitgezet, en de bank krijgt mijn huis. Want als banken falen, zijn het niet de bankiers die honger lijden.
Maar hoe kan de bank nou èn mijn huis, èn mijn hypotheek op de balans hebben staan?
@1
De waarde van het huis was lager dan de waarde van de hypotheek, omdat er zoveel huizen leeg kwamen te staan. Maar ik geloof dat op de balans de waarde van het hypothekenpakket staat, en dat is waardeloos geworden, niet zozeer die hypotheken zelf. Niet dat ik er kaas van heb gegeten.
Het huis is het onderpand van de hypotheek. Volgens mij verdwijnt de hypotheek van de balans en verschijnt het huis erop. En dat is (veel) minder waard dan de hypotheek was.
@3 Hoe weet je nou zeker dat het huis minder waard is dan de hypotheek die erop rustte? Ja, als die hypotheek veel hoger was dan de verkoopprijs, maar dat is lang niet altijd het geval. De huizenprijzen waren gewoon heel hoog. Dat iemand zijn hypotheek niet meer kan betalen betekent niet per definitie dat het huis minder waard is.
Het is met andere woorden lastig om aan de hand van een niet-betaalde hypotheek vast te stellen wat de waarde van een huis is. Dat weet je pas als je hem verkoopt. Nou kun je natuurlijk aan de hand van marktgemiddelden vaststellen dat je onderpand minder waard geworden is. Dan kun je de waarde van de hypotheek preventief verlagen, zoals nu gebeurd is. Maar dan ga je weer voorbij aan al die mensen die hun hypotheek wel keurig betalen. Hun huis is wellicht ook minder waard, maar dat verlies is voor hen, niet voor de bank.
@4: Doordat veel mensen hun hypotheek toch niet konden betalen moesten er veel mensen hun huis uit, wat de huizenprijzen drukte, waardoor de mensen die vervolgens hun huis uit moesten met een huis zaten dat minder waard was dan hun hypotheek. -> neerwaartse spiraal.
@5 Klopt. Maar de vraag is wie voor welk deel van het verlies opdraait. Een deel is voor de banken, een deel voor de woningeigenaren. Sterker nog, over vijf jaar zijn de prijzen misschien wel weer gestegen en als je in de tussentijd helemaal niks doet, is je verlies weer weg.
Is het niet zo dat ze handelden in paketten met hypotheken? De waarde werd te hoog ingeschat, en toen bleek dat die waarde lager was (omdat mensen de rente niet konden betalen) bleven de handelaars ermee zitten. Het grootste deel van die hypotheken zal worden afgelost, van de rest krijgt de handelaar het onderpand, dat echter steeds minder waard wordt tengevolge van het groeiende aanbod van huizen. Het grootste probleem is echter de liquiditeit van de banken, die de paketten niet meer kwijt kunnen zonder verlies, en de kosten in het geheel moeten afboeken van de balans, hoewel ze langzaamaan wel de aflossing grotendeels binnenkrijgen.
@7 Ja, van driedubbel doorverkochte en herschikte pakketten hypotheken kun je helemaal niet meer vaststellen wat de werkelijke waarde is.
Bijna goed van de auteur van het artikel.
De oude regel was dat je aangekochte activa (bijvoorbeeld een ander bedrijf) op je balans moest zetten en er langzaam over afschrijven. Deze regel is veranderd ten faveure van het elk jaar opnieuw de waarde bepalen, dit staat bekend als de zogenaamde impairment test. Mocht de waarde zijn gedaald dan dien je direct af te schrijven tot een warde welke op dat moment klopt. Mocht de warde van het actief later weer stijgen dan mag je deze niet meer ophogen.
Gevolg is dat je overgeleverd bent aan de waan van de dag en lange termijn uit het oog verloren wordt.