herkomst Archives

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Danken we rijmschema’s aan de multiculturele samenleving?

3 augustus 2018 , 08:00 , door Marc van Oostendorp

ACHTERGROND - Ik ben me de laatste tijd aan het verdiepen in het rijm. Het is een eigenaardig verschijnsel, bijvoorbeeld gezien vanuit een historisch perspectief. Tot ergens in de middeleeuwen hadden de Europese talen geen (eind)rijm.

Althans, dichters uit de klassieke oudheid zoals Vergilius gebruikten het een enkele keer min of meer toevallig als een klankeffect, maar zeker niet doorheen een heel gedicht. Er gold een beetje wat nu voor proza geldt: je probeerde rijm te vermijden als een goede dichter, zij het dat je die regel een enkele keer kon breken om het verband tussen twee woorden aan te tonen.

Maar vanaf de 12e eeuw rijmen alle Europese talen waarin literatuur wordt gemaakt ineens volop. De middelnederlandse literatuur heeft bijvoorbeeld een paar prozateksten, maar alles wat in dichtvorm is geschreven, rijmt ook. En datzelfde geldt voor andere literaturen, al worden her en der ook zogeheten ‘blanke’, dat wil zeggen: rijmloze, verzen geschreven, vooral in langere teksten in dichtvorm, zoals toneelstukken.

Vormen

Ergens in de 18e of 19e eeuw (het hangt een beetje van de literatuur af) beginnen er ook meer lyrische teksten te verschijnen zonder rijm, en bijvoorbeeld in de Nederlandse poëzie is het rijm langzaam maar zeker in onbruik geraakt. Er zijn nog dichters die rijmen, maar inmiddels is het gebruik van rijm altijd iets opmerkelijks, een statement. Tegelijkertijd is rijm buiten de literatuur (sinterklaasgedichten, amateurgedichten) nog steeds hét kenmerk van poëzie. Ook dit is geloof ik inmiddels de situatie in heel Europa.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Waan van de dag

Amerikanen met Duitse voorouders vormen grootste groep qua herkomst in de Verenigde Staten

28 september 2013 , 21:05 , door Steeph

Verder een fraaie infographic met meest bepalende herkomst per county. Dus niet de Britten, niet de Afrikanen, niet de Spanjaarden en niet de indianen!

Foto: Bas Bogers (cc)

‘Autochtoon’ en ‘allochtoon’: afschaffen, hernoemen of herdefiniëren?

27 oktober 2016 , 11:00 , door Sociale Vraagstukken

De Tweede Kamer heeft de regering gevraagd de termen allochtoon en autochtoon te herzien. Sociologen Arjen Leerkes en Jaco Dagevos van de Erasmus Universiteit Rotterdam leggen op de website Sociale Vraagstukken drie keuzes voor: afschaffen, hernoemen of herdefiniëren? In een poll kun je behalve stemmen ook alternatieven aandragen.

De Tweede Kamer nam op 17 maart 2016 een motie aan waarin de regering wordt verzocht ‘om de beleidstermen westerse en niet-westerse allochtoon en autochtoon te herzien’. De motie vloeit voort uit een al langer lopend debat over de voor- en nadelen van hoe de Nederlandse overheid de etnische herkomst meet, en over de terminologie waarmee herkomstgroepen worden aangeduid. Vooral de term ‘allochtoon’ wordt in toenemende mate als stigmatiserend ervaren.

Wij zien drie opties om de terminologie te herzien: ‘afschaffen’, ‘hernoemen’ en ‘herdefiniëren’. Maar eerst, wat vinden allochtonen er zelf van? Daarvoor kijken we naar nog niet eerder gepubliceerde cijfers.

Zien allochtonen zichzelf als ‘allochtoon’?

In de SCP-onderzoeken Survey Integratie Minderheden 2011 en Survey Integratie Nieuwe Groepen 2009 is aan mensen die volgens de huidige definities tot de allochtonen worden gerekend gevraagd of zij zichzelf ook zien als ‘allochtoon’. Het betreft negen ‘niet-westerse’ herkomstgroepen, en één ‘westerse’ herkomstgroep (Polen). Zie onderstaande tabel (klik voor groter beeld).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een achtste

18 februari 2016 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - Curieus om op je 58e te ontdekken dat je een fikse scheut Indisch bloed in de aderen hebt.

Mijn oma van vaderszijde – ze overleed toen ik net twaalf was – vond ik altijd nogal Indisch ogen, maar haar achtergrond kende ik niet. Tot ik afgelopen week bij mijn ouders logeerde, en de zus van mijn vader op bezoek kwam. Irma had een cd met gedigitaliseerde foto’s van oma bij zich. Zoals vaker verzuchtte ik, terwijl we de foto’s bekeken, ‘Oma lijkt wel Indisch, vind je niet?’

‘Dat was ze ook,’ zei Irma tot mijn verbazing. Ze lepelde allerlei voor mij nieuwe feiten op, met dit als crux: haar moeder, mijn vaders moeder, mijn lievelingsoma, had Indische grootouders, een Indische moeder en een Nederlandse vader. Aan het begin van de twintigste eeuw stapten haar ouders op de boot en lieten Nederlands-Indië achter zich, hopend in Amsterdam een nieuw leven te kunnen beginnen. In februari 1926 trouwde Augustina Neussell met Jan-Karel Spaink. Ze was 24 en zou elf kinderen krijgen.

Ineens verschoven nooit eerder bevraagde, en toch als memorabele, onderscheidende of simpelweg als afwijkend benoemde details van plaats. Ongeregelde observaties en losse invallen bleken ongeveer vanzelf samen te vloeien tot een nieuw, logisch geheel.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Dave Conner (cc)

Trouw heeft moeite met criminaliteitsstatistiek

28 oktober 2015 , 14:00 , door Steeph

DATA - Update 4 november 2015: Trouw heeft correctie online gezet.

Duidelijke kop online bij Trouw dit weekend: “Criminaliteit daalt, maar niet onder alle bevolkingsgroepen”.
Daar we al jaren bovenop deze materie zitten, waren we benieuwd wat ze gevonden hadden.
Maar we struikelden al snel in het artikel. Te beginnen bij de bewering dat het CBS bij de recente cijfers over criminaliteit geen gegevens had geleverd over de herkomstgroepen. Die zaten namelijk gewoon in de bijlagen, tabel 4.9.

En toen werd het helemaal warrig. Waar de kop nog spreekt over het niet dalen van de criminaliteit onder bepaalde groepen, gaat het in de tekst ineens over het niet dalen van het aandeel van bepaalde groepen in de totale criminaliteit. Hetgeen duidelijk iets anders is.
En na de eerste grafiek werd het verhaal soft zonder verder concrete onderbouwing. We zijn dus zelf maar even in de getallen gedoken.

Laten we beginnen met de aantallen geregistreerde verdachten naar herkomstgroep.

Daling bij alle groepen. Daar zit het dus niet.

Vervolgens kijken we naar het aantal verdachten in relatie tot de omvang van hun eigen herkomstgroep.

Ook daar overal daling.

Dan beschouwen we het relatieve aandeel van een herkomstgroep in het totaal aan verdachten.

KSTn | Registratie etniciteit

9 november 2011 , 15:00 , door Steeph

Registratie van etniciteit in het kader van gezondheidszorg schijnt al te kunnen. Maar nu komen er een twee kamerstukken voorin de deur hiervoor wagenwijd open gezet wordt. Is dat wel verstandig?

In een brief van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) legt men uit dat het registreren van etniciteit in een patientendossier zowel ethisch alsmede wetenschappelijk alsmede rechtstatelijk mag en in gevallen wenselijk is. De minister neemt dat vrolijk over en ziet er ook nog eens een bevestiging in van een eerdere uitspraak in het voorjaar dat registratie van etniciteit allemaal prima geregeld is en dat er niets hoeft te veranderen. De overheid waakt immers goed over de gegevens.
Citaat uit brief:
“Het advies doet mij concluderen dat de overheid op dit moment noch nieuw beleid, noch nieuwe regelgeving hoeft te formuleren in verband met het op het
terrein van de zorg kunnen verwerven en gebruiken van gegevens over etnische herkomst en daarmee verband houdende genetische aanleg voor ziekten of aandoeningen.”

Het is dus wederom een gesloten discussie binnen een enkel domein met de veronderstelling dat opslag altijd veilig gemaakt kan worden die tot deze verdere verschuiving m.b.t. gebrek aan privacy leidt.
Als er nou iets de afgelopen maanden duidelijk is geworden, is het toch wel dat dat overheid zo lek als een mandje is.
Maar minstens net zo belangrijk is vergaande kortzichtigheid te denken dat als je iets alleen maar om gezondheidsredenen opslaat dit nergens anders ooit voor gebruikt (misbruikt) zal worden. Hoe naïef kan je zijn.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.