De lange arm van de farmaceutische industrie

Zaterdag 9 september had het radioprogramma Argos een reportage over het vertrek van Dick Bijl als hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin: luis in de pels van de farmacie. Bijl heeft zijn baan opgegeven na een aantal onaangename ervaringen met de invloed van de farmaceutische industrie die zijn wetenschappelijke bijdragen over de werking van geneesmiddelen niet kon waarderen. De druppel was een proces dat hem voor de tuchtrechter bracht vanwege zijn melding van schadelijke bijwerkingen bij volwassenen van methylfenidaat in middelen tegen ADHD zoals Concerta. De Europese Registratie Autoriteit EMA heeft Concerta om die reden geen licentie verleend, maar daar is geen bekendheid gegeven. Dat deed Bijl wel in het Geneesmiddelenbulletin. Het College voor de Beoordeling van het gebruik van Geneesmiddelen sloot zich bij het negatieve oordeel over dit middel aan. Psychiaters blijven de middelen echter gewoon voorschrijven en als je er naar zoekt op internet lijkt het een normaal geaccepteerd middel.Terwijl de Europese Registratie Autoriteit vanwege het bedrijfsgeheim de beoordeling van publicaties van de kant van de fabrikant niet mag openbaren, mogen onderzoekers die in opdracht van de fabrikant werken hun positieve bevindingen zonder bezwaar publiceren. Een Amsterdamse psychiater schakelde de tuchtrechter in tegen de openbaarmaking van het oordeel van de Europese Registratie Autoriteit in het Geneesmiddelenbulletin. Volgens Bijl een vreemde stap omdat de tuchtrechter, die gaat over de beroepsuitoefening van artsen, geen enkele autoriteit heeft voor de beoordeling van wetenschappelijke publicaties. Hij werd tweemaal vrijgesproken, maar trok na alle commotie de conclusie dat het genoeg was geweest en zegde onlangs zijn baan op. Want zijn positie was in de afgelopen jaren ook al meerdere keren onder druk komen te staan.

Door: Foto: Judy van der Velden (cc)
Foto: Philips Communications (cc)

De wondere wereld van Philips

, door

COLUMN - Philips heeft zich toegelegd op persoonlijke verzorging, en wil liefst een heel netwerk van apparaten produceren die samen de medische conditie van consumenten in de gaten houdt. “Wij maken producten die twee, drie keer per dag letterlijk in aanraking komen met mensen. Apparaten voor in je mond, op je huid of apparaten waarmee je je voedsel bereidt of je huis schoonhoudt,” legde vicepresident Liat Ben-Zur afgelopen weekend in Het Parool uit.

Ben-Zur roemde hun bluetoothtandenborstel. Via de bijbehorende app kun je je eigen ‘poetsprestaties’ in kaart brengen, maar binnenkort moet de tandenborstel ook het aantal bacteriën in je mond kunnen meten. “Daar kunnen tandartsen en mondhygiënisten mee aan de slag.”

Bloeddruk- en hartslagmeters, glucose en insulinecheckers, slimme weegschalen en thermometers. Babyflesjes die de temperatuur, de gedronken hoeveelheid en het tempo waarin de melk wordt gesabbeld in de gaten houdt, maar die via een netwerkverbinding ook de wifilampen een paar watt dimt wanneer de baby drinkt.

Er zitten echter wel wat haken en ogen aan Philips’ wondere wereld. Zo zijn dergelijke apparaten over het algemeen allerbelabberdst tegen inbraak beveiligd. Slimme thermostaten zijn al veelvuldig door hackers gegijzeld: pas wanneer je hen afkoopt, geven ze je de macht over de temperatuur in je eigen huis terug. Tot die tijd zit je thuis in de kou of in de hitte. Pacemakers en insulinepompen blijken eenvoudig op afstand bestuurbaar te zijn, en kunnen door onwelwillenden worden geïnstrueerd een dodelijke dosis af te geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De zorg schendt verplicht uw privacy

, door

COLUMN - De medische sector moet stapels gegevens van hun patiënten standaard aan de zorgverzekeraars doorsturen. Dat doen ze met behulp van de DBCs, de diagnosebehandelcombinaties. Wat heeft de patiënt, hoe is die diagnose gesteld, wat is de voorgestelde behandeling en prognose; hoe heet de patiënt, wanneer is-ie geboren, waar woont hij, etc.

Dit alles onder het motto: indien bekend is welke behandeling waar gedaan wordt, en met welk resultaat, kan de zorgverzekeraar op een verstandige manier zorg inkopen en besluiten dat ze met sommige zorgverleners liever geen contract willen afsluiten. Marktwerking effectueren kan alleen op basis van een sloot informatie, stellen de zorgverzekeraars.

Helaas leidt dit niet tot goedkopere zorg, wél tot een bureaucratie die a) wezenloos kostbaar is, b) zorgverleners tot wanhoop drijft en c) het medisch geheim de nek heeft omgedraaid. Want de hoofdmoot van uw medische gegevens wordt maandelijks keurig bij uw zorgverzekeraar afgeleverd.

In de psychiatrie weegt die documanie extra. Diagnoses zijn daar moeilijker te stellen: afwijkend weefsel kun je met een MRI opsporen, cellen kun je onder de microscoop leggen; maar psychoses, fobieën, trauma’s en depressies geven zichzelf niet zomaar bloot. En iemands psychiatrisch doopceel doorsturen naar een zorgverzekeraar is stukken ingrijpender dan meedelen dat de cliënt longemfyseem heeft.

Foto: United Workers (cc)

Zelfzorg

, door

COLUMN - In een poging de zorgkosten te drukken, wordt meer zorg aan de mensen zelf overgelaten. Terecht natuurlijk. Een beetje volwassen patiënt kan beter voor zichzelf zorgen dan een net op het mbo afgestudeerde puber, die alleen protocollair verantwoord de pleisters weet te vinden.

Zelfzorg gaat het helemaal worden. Het wordt van alle kanten gestimuleerd. Van verdachte huidplekjes zelf opsporen tot zelf de regie voeren als er toch professionals aan te pas moeten komen.

Met zelfzorg stimuleer je de zelfredzaamheid en daarmee blijft nog aardig wat eigenwaarde van de lijdende mens overeind. En dan zijn er ook mensen die zoveel eigenwaarde kennen, dat ze het niet nodig vinden de dokter te visiteren als er een kuchje opsteekt. Die mensen gaan zelf dokteren.

De maatschappelijk verantwoord ondernemende patiënt zal er alles aan doen de samenleving zo min mogelijk op kosten te jagen en gaat zelf aan het klussen.

Digitale zelfzorg

De ondersteuning van de zelfzorgende patiënt wordt op het internet verzorgd. Te beginnen bij al die digitale medische encyclopedietjes, waar een leek kan opzoeken wat hij of zij allemaal onder de leden heeft als er onverwacht een pukkel de kop op steekt.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Trey Ratcliff (cc)

Het recht niet te weten

, door

COLUMN - DeepMind, het Googlebedrijf dat laatst de beste Go-speler van de wereld verrassend versloeg, heeft een nieuw project. Via het Britse NHS kreeg het toegang tot 1,6 miljoen patiëntgegevens van drie Londense ziekenhuizen, inclusief de dossiers tot vijf jaar terug. DeepMind krijgt alle (geanonimiseerde) gegevens: van abortussen tot hiv-controles, van psychiatrische aandoeningen tot besmettelijke ziektes, van controles wegens chronische ziektes tot ziekenhuisopnames.

Het onderzoek van DeepMind richt zich op het monitoren van patiënten met een nierziekte: de inzet is het ziekenhuispersoneel te helpen om deze patiënten beter te monitoren. Maar Google wil meer.

Met hun nieuwe bedrijf Calico richten ze zich op onderzoek naar ouderdomsziekten, hun zijtak Google X is de complete genoomkaart van 175 vrijwilligers aan het ontleden en koppelt die aan ziektegeschiedenissen in de familie plus de analyse van allerlei lichaamsvloeistoffen, en Google zelf maakte in januari bekend dat ze vergevorderd zijn met een in een contactlens ingebouwde chip die het glucoseniveau van mensen met suikerziekte permanent monitort, opdat de hinderlijke vingerprik achterwege kan blijven.

Google is niet het enige bedrijf dat high tech, big data en machine learning inzet in de gezondheidszorg. Maar zonder twijfel het is wél de grootste, en de rijkste onderneming die dat doet. Daarnaast weet het bedrijf sowieso al meer van ons dan welke instantie ook: onze internetzoekgeschiedenis, onze locatie, waar we naartoe willen, onze e-mails, contacten, agenda’s, foto’s, woonomgeving, interesses, aankopen – Google weet meer van ieders dagelijks leven dan de gemiddelde geheime dienst, en heeft inmiddels op veel fronten een ferm monopolie in handen.

Foto: Scott Sherrill-Mix (cc)

Zorg tussen hoop en angst

, door

RECENSIE - Bijsluiters, waar was dat nou weer voor nodig? In 1973 barstte daarover een felle strijd uit tussen de farmaceutische industrie en de Nederlandse artsen en apothekers.

Tot dan toe leverde de industrie zijn producten aan die artsen en apothekers, inclusief informatie, waarna zij de pillen opnieuw verpakten en de patiënt vertelden wat die ermee aan moest. Voorlichting was de exclusieve verantwoordelijkheid van de beide beroepsgroepen.

Die bijsluiters die de industrie wilde verstrekken, was ordinaire reclame. In een enquête gepubliceerd in Medisch Contact gaf driekwart van de artsen aan tégen bijsluiters te zijn. Ondertussen wierpen de fabrikanten zich op als belangenbehartigers van de patiënten. Die hadden toch recht op meerdere informatiebronnen?!

En de industrie won. In november 1975 werd de bijsluiter wettelijk verplicht. ‘Het was, schrijft Kees-Jan van Klaveren, ‘niet langer vanzelfsprekend dat medici de meest geëigende vertolkers van patiëntenbelangen waren’. (De patiënten zélf, of patiëntenverenigingen, speelden in de discussie geen rol van betekenis.)

De medische stand was in zekere zin in haar eigen zwaard gevallen. Die had haar traditionele gezag immers zélf afgebroken. Dat gebeurde vanaf begin jaren zestig.

Pamperende overheid?

In de jaren daarvoor waren de heren doktoren erin geslaagd om de dringend noodzakelijke hervorming van de Nederlandse gezondheidszorg jarenlang tegen te houden. Voor veel politici was de Britse National Health Service, ingevoerd in 1948, hét voorbeeld van een rationele organisatie van de gezondheidszorg, maar voor Nederlandse artsen ging deze ‘staatsbemoeienis’ véél te ver. En ze werden daarin gesteund door de oude zuilen.

Waan van de dag

‘Derdewereldtoestanden in Griekse ziekenhuizen’

, door

Zo observeert Trouw-verslaggever Thijs Kettenis.

En dat is voor de gelukkigen die überhaupt in een ziekenhuis terecht kunnen: naar schatting hebben ruim twee miljoen Grieken (van de tien miljoen) – wegens bezuinigingsmaatregelen – geen ziektekostenverzekering.

Met dank uiteraard aan EU en IMF die niet doorhadden (economen weten inmiddels beter) dat de opgelegde bezuinigingen de economie alleen maar verder deden krimpen (met tegenvallende belastinginkomsten en hogere schulden tot gevolg) en nu koste wat kost vasthouden aan deze onzinnige bezuinigingspolitiek.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Ophouden

, door

De KNMG berichtte dat huisartsen vaker te maken krijgen met mensen die, omdat ze dood willen, doelbewust afzien van eten en drinken. Na onderzoek bleek een paar jaar geleden al dat artsen veel vaker met zulke situaties te maken hebben dan bekend was, en gezien de toenemende wens van mensen om zelf de regie over hun leven – en dus: ook hun dood –te houden, vermoedt men dat die trend alleen maar sterker zal worden.

De KNMG constateert tevens dat huisartsen eigenlijk amper een idee hebben wat ze met zo’n beslissing van een patiënt moeten aanvangen. Vandaar dat de organisatie een handleiding publiceerde. Wat kun je verwachten, hoe moet je je opstellen, hoe gaat zo’n stervensproces in zijn werk, hoe lang duurt het naar schatting, is er een wilsbeschikking nodig, kun je sedatie toepassen?

Dat is reuze loffelijk van de KNMG. Wanneer gaandeweg meer patiënten zich blijken te willen versterven, kun je als beroepsorganisatie beter zorgen dat je leden goed beslagen ten ijs komen.

Maar helaas steekt de artsenorganisatie op tal van punten haar kop in het zand. Versterving heeft bijvoorbeeld helemaal niets met zelfdoding te maken, schrijft de KNMG stellig, vermoedelijk in een poging om artsen die daar verklaard tegenstander van zijn, niet tegen zich in het harnas te jagen: “Bewust afzien van eten en drinken kan vergeleken worden met het weigeren van een behandeling waardoor het overlijden volgt. Dat wordt niet als zelfdoding beschouwd, maar als gebruikmaking van de patiënt zijn zelfbeschikking, meer in het bijzonder van het recht om zorg te weigeren.”

Vorige Volgende