Steven Pinker over ‘ons betere ik’

Verschillende historische ontwikkelingen hebben er voor gezorgd dat je de kans dat je door agressie om het leven komt nog nooit zo klein is geweest als nu. De mens heeft het goede en het kwade beide in zich verenigd, maar het goede heeft de overhand gekregen. Volgens Harvard psycholoog Steven Pinker is de wereld er een betere plek op geworden in de loop der tijd. De kans dat je door agressie om het leven komt, is nog nooit zo klein geweest. Dat ‘ons betere ik’ de boventoon is gaan voeren, heeft te maken met een aantal historische ontwikkelingen. Het ontstaan van staten, de drukpers, handel en de Verlichting zijn hier voorbeelden van. 'The long term trend is that violence of all kinds is decreasing,' aldus Pinker. Maar hoe zetten we deze trend voort? Tijdens de jaarlijkse 4 mei-herdenkingslezing geeft Pinker direct toe: de afname van geweld is niet continu geweest, het is nog lang niet uitgebannen en het is absoluut niet gegarandeerd dat de afname standhoudt. Elke oorlog en elk slachtoffer van geweld is er één teveel. Toch is het goed de wereld zoals die vandaag de dag is eens in perspectief te plaatsen. Wat zien we dan?

Door: Foto: Thompson Rivers University (cc)

Tarantino tegen journalist: ‘Ik ben je slaafje niet!’

, door

Quentin Tarantino’s meest recente rolprent ‘Django Unchained’, over een Amerikaanse zwarte slaaf die wordt vrijgekocht en dan wraak neemt op zijn onderdrukkers, doet in de VS wat stof opwaaien.

De zwarte cultregisseur Spike Lee vond het onkies dat Tarantino het thema slavernij exploiteerde (kennelijk is dat recht voorbehouden aan zwarte regisseurs als hijzelf), en toen de Britse journalist Krishnan Guru-Murthy Tarantino naar diens smaak net iets té lang bleef doorzagen over het verband tussen filmgeweld en real-life bloedbaden in Amerikaanse bioscopen en scholen, werd deze door de regisseur bruusk teruggeblaft.

‘I’m shutting you down! Ik ben geen draaiorgelaapje dat hoeft te dansen op jouw wijsje. En ik ben jou geen rechtvaardiging verschuldigd voor het geweld in mijn films. Ik heb dat al zo vaak uitgelegd. Als mensen mijn meningen daarover willen weten, dan kunnen ze dat Googelen.’

Divagedrag van een kat-in-het-nauw, of heeft Tarantino hier wel een puntje…?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Lola Audu (cc)

Eerwraak

, door

OPINIE - Eerwraak is geen islamitisch verschijnsel, net zo min als mass shootings een christelijk fenomeen zijn.

‘Wie de dood van echtgenote, dochter of zus veroorzaakt na ontdekking van een onwettige seksuele relatie, en in staat van woede veroorzaakt door de aantasting van zijn eer of de eer van de familie, wordt gestraft met een gevangenisstraf van drie tot zeven jaar. Tot eenzelfde straf wordt veroordeeld hij die in voornoemde omstandigheden de dood van de persoon veroorzaakt met wie de echtgenote, dochter of zus een onwettige seksuele relatie heeft.’

Zo ziet dat er dus uit, eerwraak in een Wetboek van Strafrecht. Drie tot zeven jaar voor moord uit woede om de aantasting van de eer, waar elke andere moord kan leiden tot levenslange gevangenisstraf. De hierboven geciteerde wet was, tot een wetswijziging in 1981, van kracht. Niet in Marokko, niet in Turkije, niet in Egypte, niet in Somalië maar in Italië.

‘De reden voor de strafvermindering lag besloten in een “onwettige seksuele relatie” waarin een van de vrouwen van de familie betrokken was; hieruit volgde automatisch dat de eer was aangetast,’ vervolgt de Italiaanse wikipedia over artikel 587 van de Codice Penale. Hieruit volgt dat mannen de eer van de familie niet konden aantasten, hoe vaak ze ook naast het potje piesten – en Italianen zijn beruchte vreemdgangers en hoerenlopers.

Foto: aline "blue" (cc)

Het kazerneregime van de KNVB

, door

OPINIE - Met de nieuwe plannen van de KNVB om geweld op het voetbalveld tegen te gaan, is het adagium ‘voetbal is oorlog’ accurater dan ooit.

De KNVB is een nieuwe campagne begonnen ter bevordering van sportiviteit en respect in het voetbal. In het handvest “Zonder respect geen voetbal“,dat de clubs, spelers, trainers en scheidsrechters deze week ondertekenden, staat dat de regels strenger gehandhaafd zullen worden. Een van de afspraken is dat een speler bij het protesteren tegen een beslissing van de scheidsrechter (“in woord en/of gebaar”) direct een gele kaart krijgt. Alleen de aanvoerder mag om opheldering vragen. Trainers die protesteren krijgen een keer een waarschuwing, bij de tweede keer worden ze direct naar de tribune verwezen.’Samengevat: het is irrelevant of de beslissing van de arbitrage juist is of niet; trainers/coaches en spelers hebben deze beslissing simpelweg te accepteren.’

Tuchtrechtelijke vervolging is voorts mogelijk bij:
– Gedrag of uitlatingen waardoor het betaald voetbal in diskrediet gebracht wordt (negatieve beeldvorming); – Gedrag of uitlatingen die een beledigend dan wel onnodig grievend karakter hebben, met name ten aanzien des persoons;
– Het op onbehoorlijke wijze geven van commentaar op collega officials, clubs en/of aan het voetbal gelieerde organisaties in de media;
– Het op verbale en non-verbale wijze in diskrediet brengen van de arbitrage.  
De KNVB is de afgelopen weken  beschuldigd van een slappe houding inzake het geweld in het amateurvoetbal. Het incident in Almere dat begin deze maand dat aan een grensrechter het leven kostte vereiste dus een stevige reactie. Ook VVD en PvdA vroegen om harder optreden. Maar het het manifest bestaat vooral uit stoere woorden en het symbolisch gehalte is erg hoog. Aanmerkingen op de scheidsrechter kunnen ook zonder deze nieuwe maatregelen al beboet worden zoals ook Huntelaar weet, om maar een voorbeeld te noemen.  Scheidsrechter Mario van den Ende vindt de nieuwe regels niet nodig, eerder contraproductief. Hij vraagt zich af waarom ze alleen gelden voor het betaald voetbal. Je haalt de emotie uit de wedstrijd (ook Ronald Koeman betreurt dat) en dat maakt het voetbal minder attractief. En hij wijst op de subjectieve interpretaties die scheidsrechters kunnen geven aan woorden en gebaren. AZ trainer Gert-Jan Verbeek is niet van plan het manifest te ondertekenen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Akbar Sim, too busy to comment (cc)

Sta daar niet zo te kijken…

, door

OPINIE - Bij misdrijven als de moord op Marianne Vaatstra of de mishandeling van grensrechter Richard Nieuwenhuizen reageren we al snel emotioneel. Maar dat leidt al gauw tot diepgewortelde vooroordelen. 

Twee misdrijven brengen Nederland in rep en roer. Een gereformeerde Friese veehouder wordt verdacht van verkrachting en moord op de zestienjarige Marianne Vaatstra. Drie allochtone Amsterdamse voetballers worden verdacht van doodslag en openlijke geweldpleging tegen de 41-jarige Richard Nieuwenhuizen. Op het internet viert de hufterigheid alweer hoogtij, of de Marokkaanse gemeenschap zich even wil komen verantwoorden bij de redactie van Geenstijl.

Het is belangrijk om de discussies over beide zaken met elkaar te vergelijken. Gekleurde berichtgeving en emotionele reacties brengen diepgewortelde vooroordelen aan het licht.

Afkomst van de verdachten

Toen bekendgemaakt werd dat er een verdachte was in de zaak Vaatstra, werd meteen gemeld dat het om een blanke Friese veehouder ging. Dit had een duidelijke reden. In de regio (en ver daarbuiten) was men er in meerderheid van overtuigd dat de dader een asielzoeker uit het voormalige azc in Kollum was. Met vermelding van de afkomst van de verdachte wilde men voorkomen dat er nog meer vergeldingsacties en protesten tegen onschuldige asielzoekers of allochtonen zouden komen. In de zaak Nieuwenhuizen is de afkomst van de drie verdachten inmiddels ook bekendgemaakt (De Telegraaf/ GeenStijl). De voetballers zouden geboren zijn in Marokko of de Antillen. Het is echter onduidelijk waarom de afkomst van de drie voetballers in deze vermeld moet worden. Schijnbaar vermoedt men een causaal verband tussen het misdrijf en het geboorteland van de verdachten. Die aanname is in dit stadium op geen enkele manier aantoonbaar.

Foto: zzkt (cc)

Wanneer is geweld gerechtvaardigd?

, door

OPINIE - Wanneer is het gebruik van geweld legitiem? Daarover debatteerden Ruud Welten en Hans Achterhuis vorige week in Utrecht. Ook schreven zij essays om hun standpunt duidelijk te maken, die verschenen in Trouw en hier op Sargasso. Maar zowel Welten als Achterhuis zaten fout, denkt Mihai Martoiu Ticu.

Ruud Welten en Hans Achterhuis debatteren over geweld. Ze zijn allebei fout. In mijn masterscriptie in filosofie betuigde ik dat we een Internationaal Hof voor Mensenrechten moeten oprichten. In deze rechtbank moeten alle individuen alle staten kunnen aanklagen.

Waarom? Om twee redenen: Ten eerste omdat een rationeel concept van rechtvaardigheid dit vereist. Ten tweede, zonder rechtbank is iedereen vrij om te doen wat hij wil, inclusief geweld gebruiken.

Een voorbeeld

Neem bijvoorbeeld de Duitser Khalid El-Masri. De CIA heeft hem ontvoerd, naar Afghanistan gevlogen, verkracht en maandenlang gemarteld. Daarna ontdekte men dat ze de foute persoon hadden: hij had dezelfde naam als iemand op hun lijst. Ze hebben El-Masri inmiddels in Macedonië gedumpt.

El-Masri heeft oneindig in Amerikaanse rechtbanken gevochten, maar de Amerikaanse rechters mogen geen oordeel geven over buitenlandse politiek. El-Masri kan de VS ook niet in Duitsland of elders aanklagen, want staten zijn immuun in de rechtbanken van andere staten.Er bestaat geen internationaal hof waar individuen staten kunnen aanklagen. Maar waarom niet? Australië knokte vanaf 1946 vijf jaar lang voor het oprichten van een Internationaal Hof voor Mensenrechten, maar het werd afgekeurd door de veto-nomenklatoera: de Sovjets, de Britten, de Fransen en de Amerikanen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: zzkt (cc)

Wie is er begonnen? Deel 2

, door

OPINIE - Geweld komt vaak van mensen die zelf slachtoffer zijn van onrecht, betoogt Ruud Welten. Welnee, betoogt Hans Achterhuis in een tweede essay, als we zo gaan redeneren, kan iedereen erop los slaan.

In een reeks avonden van Studium Generale Utrecht en artikelen in Trouw gaat Denker des Vaderlands, Hans Achterhuis, in gesprek met Tegendenkers. Maandag vond het eerste gesprek plaats in een volle aula van het Academiegebouw in Utrecht.

Hans Achterhuis omschreef geweld als ‘het min of meer met opzet toebrengen of dreigen toe te brengen van schade aan mensen of voorwerpen’. In zijn magnum opus ‘Met alle geweld’ beschrijft hij de vele zichtbare verschijningsvormen van geweld. Maar, vroeg Tegendenker Ruud Welten zich af, hoe moeten we omgaan met de vele onzichtbare vormen van geweld die in onze maatschappij aanwezig zijn? Er is veel onzichtbaar geweld dat inherent is aan de moderne welvaart. Met een versluierende term uit het leger noemde Welten dat ‘Collateral Damage’: bijkomstige schade. Beveiliging, bureaucratie, intimidatie en sociale ongelijkheid lijken onze samenleving vredig te houden, maar zorgen structureel voor bijkomstige schade. Al zien we dat niet graag onder ogen.

Gisteren kon je het essay van Ruud Welten lezen. Vandaag antwoordt Hans Achterhuis.

HANS ACHTERHUIS

Foto: zzkt (cc)

Wie is er begonnen? Deel 1

, door

OPINIE - Geweld komt vaak van mensen die zelf slachtoffer zijn van onrecht, betoogt Ruud Welten. Welnee, betoogt Hans Achterhuis in een tweede essay, als we zo gaan redeneren, kan iedereen erop los slaan.

In een reeks avonden van Studium Generale Utrecht en artikelen in Trouw gaat Denker des Vaderlands, Hans Achterhuis, in gesprek met Tegendenkers. Maandag vond het eerste gesprek plaats in een volle aula van het Academiegebouw in Utrecht.

Hans Achterhuis omschreef geweld als ‘het min of meer met opzet toebrengen of dreigen toe te brengen van schade aan mensen of voorwerpen’. In zijn magnum opus ‘Met alle geweld’ beschrijft hij de vele zichtbare verschijningsvormen van geweld. Maar, vroeg Tegendenker Ruud Welten zich af, hoe moeten we omgaan met de vele onzichtbare vormen van geweld die in onze maatschappij aanwezig zijn? Er is veel onzichtbaar geweld dat inherent is aan de moderne welvaart. Met een versluierende term uit het leger noemde Welten dat ‘Collateral Damage’: bijkomstige schade. Beveiliging, bureaucratie, intimidatie en sociale ongelijkheid lijken onze samenleving vredig te houden, maar zorgen structureel voor bijkomstige schade. Al zien we dat niet graag onder ogen.

Vandaag het essay van Ruud Welten. Morgen om deze tijd het antwoord van Hans Achterhuis.

Vorige Volgende