De financiële crisis van 1866

GESCHIEDENIS - 145 jaar geleden was er al een Black Friday en storte de financiële wereld stevig in. En mocht u nu de illusie hebben dat de wereld wezenlijk veranderd is sindsdien, lees dan gerust dit kleinood uit het Staathuishoudkundig Jaarboekje 1869: "De Terugblik op het jaar 1866 was voornamelijk gericht op de financieele rampen, waardoor Engeland was bezocht geworden, en die op Black Fridag 11 Mei 1866 in het Overend Gurney-Schandaal haar toppunt bereikten. De schrijver liet de gelegenheid niet ongebruikt om te wijzen op het onberekenbaar nut, dat krachtige centrale crediet-instellingen, gelijk de Engelsche, Fransche en Nederlansche Banken, in tijden van crisis kunnen schenken, en dat men, van met elkander concurreerende particuliere crediet-instellingen in moeilijke tijden, weinig of geen hulp te wachten heeft."

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Slappe thee

Theedrinken is in Nederland een linkse hobby, het liefst bedreven door slecht geschoren politici die de boel bij elkaar houden. Het laat bij een kleine 15% van de Nederlandse burgerbevolking een bijzonder vieze smaak na onder hun boze tongen.

Aan de andere kant van de oceaan is het thee drinken juist een rechtse hobby. De thee wordt hier niet gedronken door politici, maar juist door boze burgers. Met de nodige symboliek verwijst de hedendaagse Tea Party naar de historische Boston Tea Party, gehouden op 16 december 1773. “Taxed Enough Already”, riepen de kolonisten tegen de Britse overheersers en de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijd brak los.

Deze geschiedenis is een mythe geworden, stelt de historica prof. Jill Lepore (Harvard) in haar onlangs verschenen boek The Whites of Their Eyes: The Tea Party’s Revolution and the Battle over American History. Haar collega, historicus Jeff Riggenbach, bespreekt dit boek (podcast, duur 15m35, zie onderaan):

“If there is any overarching argument to The Whites of Their Eyes it would seem to be this: the members of the contemporary tea-party movement believe, according to Lepore, in a version of American history that she dismisses as “a fantasy,” an 18th century with no slavery, poverty, ignorance, insanity, sickness, or misery … only the Founding Fathers with their white wigs, wearing their three-cornered hats, in their Christian nation, revolting against taxes, and defending their right to bear arms.” (fragment op 1m18 – 1m50)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Niets geleerd

OPINIE – Op dit tijdstip 10 jaar geleden zat ik in de auto toen ik hoorde over een klein vliegtuigje dat per ongeluk tegen een van de WTC torens in New York was aangevlogen. In stappen werd snel duidelijk dat het om meer ging. Veel is er gebeurd sindsdien, weinig veranderd.
Je kan gerust zeggen dat ik mijn bloggersbestaan indirect te danken heb aan 9/11. Met name de oorlog in Irak zette me aan tot schrijven. Alle gebeurtenissen heb ik dan ook nauwlettend gevolgd. Maar veel wijzer heeft het me niet gemaakt.
Zowel de daad als de reactie leerde me dat we nog een lange weg hebben te gaan als wereld voordat we kunnen spreken van echte beschaving. Het laaghartig vermoorden van onschuldige burgers voor eigen doeleinden of als reactie en het om zeep helpen van democratische en rechtsstatelijke verworvenheden zogenaamd ter verdediging laten zien dat we nog niet ver af staan van de staatjes uit de middeleeuwen.
Na alles wat er in de laatste 10 jaar geschreven is, rest slechts treurnis en rouw. Hopelijk kunnen we nu echt gaan beginnen aan de problemen aanpakken in plaats van de symptomen te bestrijden met middelen die erger zijn dan de kwaal.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-04-2022

Twee verhalen over Palestina

Israël en de Palestijnen. Er bestaan zo langzamerhand twee verhalen. Er is het oude verhaal, dat in de westerse wereld tot 1967 zonder vragen werd herhaald: de Joden waren na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog teruggekeerd naar hun aloude land, waren laaghartig aangevallen door de Arabieren, maar weerstonden hun vijanden dapper.

Na de Zesdaagse Oorlog kwamen er vragen over het Palestijnse probleem, maar de eersten in Nederland die er iets over zeiden, werden met hoon overladen. Ze verdedigden immers standpunten van de terroristen die zich in 1964 in de PLO hadden verenigd. Geleidelijk kwam er echter meer oog voor de ellende van de Palestijnen, en inmiddels is er naast het eerste verhaal een tweede ontstaan, over Joden die zich vestigden in het aloude land van de Palestijnen en laaghartig dorpen ontruimden, en over de weerstand van het Palestijnse volk.

Wat de twee verhalen – in historisch jargon: “de twee narratieven” – gemeen hebben, is dat er selectief wordt omgegaan met de feiten. Waarom negeren de mensen die het tweede verhaal vertellen, zo vaak dat de Joden in 1947 het VN-delingsverdrag aanvaardden en dat de Arabische landen in 1948 niet vochten om de Palestijnse leiders te steunen, maar stukken van het Mandaatgebied wilden veroveren voor zichzelf? Misschien omdat Egypte en Jordanië de Gazastrook en de westelijke Jordaanoever later opgaven? Waarom erkennen Israëli’s en de aanhangers van het eerste verhaal zo zelden dat de Israëlische strijdkrachten in 1948 Arabische dorpen ontruimden, eerst uit militaire noodzaak, maar steeds meer om land over te nemen? De archieven zijn open, de Israëlische krijgsplannen zijn voor iedereen in te zien.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Politieke Partij Gematigden?

Eerder heb ik geschreven over de bloedgroepen in GroenLinks. Uit welke partijen kwamen GroenLinks parlementariërs voort? Eerst was de PPR dominant, maar sinds 1998 is de PSP de enige bloedgroep die enige Kamerleden levert. Maar hoe is het beeld andersom: zijn PPR, PSP en CPN-Kamerleden overgegaan naar GroenLinks?

We weten niet alles over de politieke voorkeuren van oud-Kamerleden: sommige zijn in relatieve onbekendheid teruggetrokken. Van de CPN-, PPR-, en PSP-Kamerleden die in 1989 nog leefden weten we het volgende. Van 30% van de PPR weten we niet naar van welke partij ze lid waren, van 50% van de CPN leden niet en van ruim 15% van de PSP-leden.




Van de 23 PPR-Kamerleden is het maar van 3 Kamerleden zeker dat ze naar GL zijn overgegaan: dat zijn de vier zittende Kamerleden (Beckers, Lankhorst, De Gaay-Fortman en Verbeek). Evenveel mensen die voor de PPR in de Kamer hadden gezeten werden lid van de PvdA (Jurgens, Van Doorn, en Janssen). Twee Kamerleden (echte politieke zwervers Van Hulten – voor het laatst gezien als 50+kandidaat en Van Gorkum) waren rond de oprichting van GroenLinks lid van D66. Ruim 20% van de PPR kamerleden was rond 1989 politiek onafhankelijk: ze hadden gebroken met de PPR.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dag Vlaanderen

Als Christian Deborsu ergens aan begint, mag je er zeker van zijn dat het een succes wordt. Dat geldt voor zijn tv-reportages zoals Bye bye Belgium, dat is ook zo voor dit boek: binnen een maand was het aan zijn tweede druk toe. Na drie maanden was de kaap van 20 000 verkochte exemplaren bereikt.

De Namenaar vliegt er meteen in met twee pagina’s vragen over Vlamingen en Walen, waardoor de nieuwsgierigheid van de lezer onmiddellijk geprikkeld wordt. Enkele voorbeelden: Waarom is de Waalse hoofdstad een Vlaamse stad? Waarom zijn de Walen armer dan de Vlamingen? Waarom loopt er een taalgrens door België? Waarom zijn de Walen het enige volk op aarde dat weigert meer autonomie te krijgen? Hoe gaan we best om met Walen? Welke gevolgen zou een splitsing van België met zich meebrengen? Waarom wordt BHV niet (volledig) gesplitst?

De toon is gezet, de lezer is gemotiveerd, in de loop van het boek krijgt hij op alles een antwoord en bovendien in korte, niet vermoeiende  stukken, die je los van elkaar kunt lezen en die verre van ingewikkeld  zijn.

In de eerste eeuw na Christus vestigde Sedrochius, een koning uit Tongeren, zich op de citadel. De eerste naam werd Sedrochië. Rond 300 maakte de katholieke bisschop van Tongeren een einde aan de verering van de heidense god Nam. Hij werd Nam mutum, de stomme Nam. Daaruit zou Namen zijn ontstaan. In 1263 verkocht graaf Boudewijn II van Namen, tevens  keizer van Byzantium, zijn graafschap aan de graaf van Vlaanderen. Gevolg: op de Naamse vlag prijkt de Vlaamse Leeuw. Volgens de legende hielpen Naamse ruiters de Vlamingen winnen in de Guldensporenslag (11 juli 1302). Maar die 600 helpers waren Duitse, Limburgse en Brabantse huurlingen, geen pure Namenaars (21). Over de Naamse steltenlopers bestaat een legende dat de inwoners op die manier in 1313 vergiffenis kwamen vragen voor hun opstanden van 1293 en 1313 tegen het Vlaams bewind (1263-1421). De veelvuldige overstromingen van Samber en Maas vormden de ware oorzaak. De steltenlopers traden op bij het bezoek van Karel V (1515), Lodewijk XIV (1693), tsaar Peter de Grote (1717) en Napoleon (1803).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Pechtold als idool van Breivik?

Gedachte-experiment. Niet Geert Wilders was het idool van Breivik, maar D66-voorman Alexander Pechtold. Wat was er dan gebeurd? Waarschijnlijk had de nare Noor een lijvig document geschreven over ‘de noodzaak tot het openbreken van de woningmarkt’ en de wens ‘tot meer directe democratie’. Waarschijnlijk had hij zijn magnum opus naar al zijn virtuele vriendjes gestuurd. En dan? Dan niets. Hij had geen bommen geplaatst, geen massaslachting aangericht. Hij was nooit de geschiedenisboekjes ingegaan als de massamoordenaar van Oslo. Al is Anders Breivik de enige schuldige aan zijn misdaad, dat ontslaat anderen niet van de plicht tot nadenken en zelfreflectie. Volgens Malou van Hintum -en vele anderen- hebben we te maken met een gek. Om haar stuk extreem kort samen te vatten: gekkies interpreteren de buitenwereld op een rare manier en komen zo tot onverwachte, soms zelfs gruwelijke daden. Alleen zij zijn verantwoordelijk. Haar conclusie lijkt te kloppen. Met de nadruk op lijkt. Het ‘Pechtold-experiment’ laat namelijk zien dat van Hintum’s conclusie te makkelijk is.

Nog niet zo lang geleden was de Tweede Wereldoorlog geen geschiedenis, maar een moreel ijkpunt. Dat had veel positieve gevolgen en ook enkele mindere kanten. Positief: iedereen was zich bewust van het gevaar van polarisatie, extremisme, racisme en discriminatie. Negatief: links geweld werd vergoelijkt. Het gevolg: de extreemrechtse Janmaat werd ‘gedemoniseerd’ en werd door links, maar ook door rechts verguisd om zijn politieke opvattingen. Niemand, absoluut niemand liet zich door deze nitwit gedogen. De Centrumdemocraten waren politieke paria’s van de vorige eeuw en dat was maar goed ook. Waarom zou je samenwerken met een extreme partij? Het is niet voor niets dat topstukken van de jaren ’80 als Voorhoeve, Weisglas, Hirsch Ballin en vele anderen hun partij nu de rug hebben toegekeerd. Zij wensen niet in verband te worden gebracht met extremisten. Twintig jaar geleden vonden zij samenwerking met een rechts-populistische volksmennerpartij abject, en dat vinden ze nu nog steeds.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende