GC?s ZondagMatinee: De dag dat de dollar valt (2)

Wat is er heerlijker dan op zondag de tijd te nemen voor een onthaast stukje televisie? In GC’s Zondag Matinee elke week speciaal voor uw kijkgenot een fascinerende documentaire, een spraakmakend TV-programma of een bijzonder (leuk) cabaretfragment.

Het matinee van vandaag, de ?Story of Stuff?, is eigenlijk geen documentaire. Het is een 20 minuten durende presentatie, maar daarom niet minder interessant. De presentatie volgt ‘het productieproces’ en start bij het verkrijgen van de ?natural resources? en doorloopt de cyclus (productie-distributie-consumptie) met als slot de verwerking van (al) dit afval. De presentatie geeft een inzicht in de problemen die het (huidige) productieproces veroorzaakt en geeft een beeld van de effecten van de consumptiemaatschappij.

Let wel: de documentaire heeft een hoog moraalriddergehalte, maar legt wel de vinger op de zere plek. Het consumentisme viert hoogtij en lijkt soms zelfs een ?levensdoel? op zich geworden te zijn. In een maatschappij waarin alles mogelijk kán zijn en de keuzes ?eindeloos? lijken te zijn, moet dan ook de behoefte-impuls bevredigd worden. Maar wat levert deze bevrediging eigenlijk op? Is het een bevrediging voor de lange termijn of zorgt het er elke keer weer voor dat er opnieuw geconsumeerd dient te worden en de behoefte naar ?meer, groter, sneller, nieuwer? toeneemt?

De ?golden arrow of consumption? is, gechargeerd, de kern van de huidige westerse maatschappijen. Immers als deze pijl niet voldoende gevoed wordt, zal de economische groei automatisch afnemen. Typerend hiervoor is (bijvoorbeeld) de uitspraak van president Bush na 9/11. Uit angst voor een mogelijk instortende economie en een gebrek aan vertrouwen in diezelfde economie riep Bush op tot ?kopen? als middel om uit de malaise te geraken. Logisch, gezien het productieproces en de immer (moeten) groeiende economie. Maar, zoals de documentaire aanstipt, was het net zo logisch geweest als Bush had opgeroepen tot ?grieve, pray or hope? en een tijd voor bezinning. Geen onbelangrijke waarden voor een bevolking in shock, maar blijkbaar toch van ondergeschikt belang, de economische groei stond voorop.

Wat is er heerlijker dan op zondag de tijd te nemen voor een onthaast stukje televisie? In GC’s Zondag Matinee elke week speciaal voor uw kijkgenot een fascinerende documentaire, een spraakmakend TV-programma of een bijzonder (leuk) cabaretfragment.

Money as debt, geld als schuld, is een documentaire van animatiemaker Paul Grignon. De documentaire legt uit wat geld in ons huidige economische systeem eigenlijk is, betekent, hoe het gecreëerd wordt en hoe ons geldsysteem door de eeuwen heen is ontstaan.

?Each and every time a bank makes a loan, new bank credit is created – new deposits – brand new money?

Graham F. Towers, Governor, Bank of Canada 1934-1954

De documentaire is bedoeld om de kijker duidelijk te maken dat het huidige geldsysteem gebaseerd is op steeds verder oplopende schulden en wil graag het verband leggen dat het geldsysteem wordt gebruikt als een ?controlemiddel? van de bankiers ?to enslave us?. Verder wil de documentairemaker duidelijk maken dat het op schulden gebaseerde systeem armoede in de hand zal werken en op de lange termijn onhoudbaar is en in zal storten.

Realistisch scenario?
De documentaire geeft een goed beeld van de realiteit dat lenen dan wel geldcreatie één van de methodes is om ons economische systeem aan de gang te houden. De documentaire schiet door als het de schuldvraag neerlegt bij ?een enkeling die zo machtig is dat ze de hele wereld beheersen?. Het klopt dat banken in staat zijn om (globaal gezien) 1000 euro om te vormen in 10.000 euro in schuld. Essentieel punt hierbij, en dat lijkt de documentaire ?vergeten? te zijn, is dat dit systeem gebaseerd is op het vertrouwen dat dit geleende geld terugbetaald kan worden. En wanneer dit niet mogelijk mocht zijn, dan heeft de bank altijd nog de mogelijkheid om het geleende geld terug te krijgen door beslag te leggen op de goederen die met de lening gefinancierd zijn.

Wat is er heerlijker dan op zondag de tijd te nemen voor een onthaast stukje televisie? In GC’s Zondag Matinee elke week speciaal voor uw kijkgenot een fascinerende documentaire, een spraakmakend TV-programma of een bijzonder (leuk) cabaretfragment.

Het is nog steeds rumoerig op de aandelenmarkt. Zo is de AEX de complete winst die dit jaar geboekt is alweer kwijt. Of eigenlijk is het die winst nogmaals kwijt, want hetzelfde bericht kwamen we in augustus dit jaar ook al tegen.

Het begin van al dit rumoer werd ingeluid door Amerikaanse banken die op grote schaal hypotheken hadden verstrekt aan armlastige klanten. Toch niet zo heel erg slim, want surprise, surprise: deze klanten konden hun rente niet meer betalen. Leek de crisis zich in het begin nog te beperken tot de ?kleinere verstrekkers? van deze risicovolle leningen, niet zo heel veel later bleek dat de ?grote banken? ook vrolijk hadden gespeculeerd op deze beleggingen. Langzaamaan sijpelden de berichten binnen dat meerdere banken mee waren gegaan in deze ongelimiteerde groei. Nadat bleek waarop deze groei gebaseerd was, kwamen banken dan ook onherroepelijk in de problemen. Meest treffend daarin was de Engelse bank ?Northern Rock?.

Het bedrijf kwam 14 september jongstleden met een winstwaarschuwing voor dit jaar en verwacht dat ook in 2008 de winst onder druk staat. Anders dan veel andere banken, die een groot deel van hun geld binnenhalen door klanten die geld storten, financiert Northern Rock zijn activiteiten door te lenen van andere financiële instellingen. Problematisch voor deze bank omdat, vanwege de hypotheekcrisis, banken elkaar geen geld meer lenen. Als reactie hierop besloten honderden klanten hun geld van de bank te halen en ontstond er een ouderwetse ?run op de bank?. Dit ondanks berichten om vooral rustig te blijven in combinatie met een belofte van de Engelse Centrale Bank om garant te staan voor alle tegoeden die klanten de bank hadden toevertrouwd.