Politiek als showworstelen

Een gastbijdrage van Hartger Wassink. In mijn studententijd, begin jaren '90, keek ik wel eens Amerikaans showworstelen. Het sloeg nergens op, maar ja, er was nog geen internet en 's nachts was er niks anders op tv. Ik vond de serieusheid waarmee de worstelaars hun speel speelden heel interessant. Iedereen wist dat het allemaal nep was, maar niemand doorbrak de code. Een soort Sinterklaas voor volwassenen. Het leek allemaal vrij onschuldig en op misbruik van anabole steroïden na is er volgens mij nooit iets onoirbaars gebeurd. Ik moet daar regelmatig aan terugdenken. Want ergens in de afgelopen 20-30 jaar is de Nederlandse politiek een soort showworstelen geworden, alleen zijn de consequenties een stuk serieuzer. Ik zal proberen uit te leggen wat me dwars zit.

Door: Foto: 2Tales (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Tien jaar na Pim

, door

Zou er een verband zijn tussen de recent in Den Haag vermoorde juwelier Ruud Stratmann en de moord op Pim Fortuyn nagenoeg precies tien jaar eerder? Ik denk van niet eerlijk gezegd, althans niet wat ik zou kunnen verdedigen. Ik zou natuurlijk van alles kunnen bedenken en heb dat de afgelopen dagen ook gedaan, maar de onderbouwing daarvan lijkt mij bij nader inzien altijd onvoldoende, het zijn eerder meningen dan feiten. Als ik heel kritisch tegen mezelf ben, dan vind ik het allemaal shit en daarom zal ik het jullie besparen.

Het is wel zo dat er tien jaar na Pim anders naar de moord op de juwelier wordt gekeken. Aangezien de daders buitenlandse ouders hebben, hebben velen er 10 jaar na Pim een uitgesproken mening over, hoewel die daders in Nederland zijn opgegroeid, voor zover ik weet, en hoewel zij nog heel jong zijn. Toen Fortuyn werd vermoord, waren zij nog maar negen jaar oud. Toen was er ongetwijfeld nog niets met hen aan de hand, daar waren zij toen nog te jong voor. Het zijn eigenlijk leden van de eerste generatie criminelen uit de tijd van na Fortuyn. Tien jaar is een lange tijd. Een lange tijd… ja… waarvoor eigenlijk?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geert Wilders, een nieuwe regent

, door
Geert Wilders (Foto: Wikimedia Commons/Groep Wilders)

De fractieleiders van de progressieve partijen hebben een Kamerdebat aangevraagd over de legitimiteit van de vorming van een minderheidskabinet, op een moment dat nog niet alle mogelijkheden voor een meerderheidskabinet onderzocht zijn. De rechtse fractieleiders zullen het niet moeilijk vinden deze vraag te beantwoorden. De standpunten van de verschillende partijen liggen zover uit elkaar, dat een meerderheidskabinet zeer waarschijnlijk niet meer mogelijk zou zijn. De onmiddellijke formatie van een minderheidskabinet is een manier om verder tijdsverlies te voorkomen.

Vragen over de vorm die het minderheidskabinet aanneemt zullen echter moeilijker te beantwoorden zijn. De kiezers hebben een aantal duidelijke signalen afgegeven. Een serieus te nemen deel van de Nederlandse bevolking steunt de PVV, zo blijkt uit het verkiezingsresultaat, dus heeft de partij alle recht om bij de formatiebesprekingen aan te schuiven. De winst van de PVV was echter niet het duidelijkste signaal in dit verkiezingsjaar. Dat was namelijk het verpletterende verlies van het CDA. Na acht jaar aan de macht te zijn geweest verloor de partij twintig zetels, de grootste verschuiving bij deze editie. Het is daarom op zich al bevreemdend dat de partij opnieuw in beeld is bij de formatie, maar dit is nog te rechtvaardigen. De afstand tussen links en rechts is zo groot dat het CDA, zo aangeslagen als de partij is, toch weer mee moet doen om Nederland bestuurbaar te houden.

Wat echter nauwelijks valt te verklaren is, waarom het CDA een volwaardig regeringspartner wordt, ondanks het verlies, en dat de PVV, door de kiezer beloont met een gigantische verkiezingswinst, en bovendien groter dan het CDA, slechts gedoogsteun zal leveren. Het CDA hoeft niet te regeren. Door zich als gedogende, stille partner van een kabinet VVD-PVV op te werpen zou de partij aan zijn verplichting om het land bestuurbaar te houden voldoen. Door te gaan regeren negeert de partij een toch wel heel erg duidelijk signaal van de kiezer.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De ‘revolutie’ van Fortuyn, Marijnissen en Wilders

, door
Geert Wilders (Foto: Wikimedia Commons/Groep Wilders)

Heel intellectueel Nederland breekt zich het hoofd op de vraag waarom Wilders zoveel stemmen haalde. Nederland is versplinterd. Wilders heeft fors gewonnen. Het CDA is weggevaagd. De kiezer heeft het op zijn of haar heupen gekregen. Kaasstolp Binnenhof is in rep en roer. Maar zo verbazingwekkend en verrassend is de uitslag van de parlementsverkiezingen in Nederland toch niet? Ik nodig u uit om mee te denken met deze hoofdlijnen.

Al vanaf begin jaren negentig worstelt het CDA met zijn eigen inhoudelijk koers. Voor de PvdA is het winnen van verkiezingen ook al dertig jaar geen appeltje-eitje. En de VVD jojoot ook al decennia van regering naar splinter en tussen liberaal en conservatief. De christelijk, socialistische en liberale zuilen zijn verkruimeld. Wat er rest aan kruimels en nieuw te bouwen grote brokken kiezersaandeel wisselt gretig van hand tot hand. Dat het deze verkiezing weer gebeurt is dus geen raadselachtig verschijnsel.

Het CDA en de christelijke politiek is definitief op zijn retour. De vijftig zetel-uitslagen van het CDA van weleer zijn allang verleden tijd. De vaste oude kiezersschare heeft een natuurlijk verloop van een zetel per jaar. Oneerbiedig gezegd: de CDA-aanhang sterft letterlijk uit. En zonder aansprekende zuidelijke politici lukt het niet meer. De stemmen uit Noord-Brabant en Limburg sijpelen als zand tussen de vingers weg. Daar valt geen veilige vluchtheuvel in het politieke midden van te bouwen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: “Ik heb Pim gesproken”

, door

“Ik heb Pim gesproken, hij wil dat ik minister van Cultuur word.”

Theodor Holman claimt dat Pim Fortuyn Theo van Gogh als minister van cultuur in gedachten had. Van Gogh op zijn beurt zag wel wat in Holman als staatssecretaris.

Van Gogh zijn eerste daad als minister zou het afschaffen van de filmsubsidies zijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De onsamenhangendheid van Francisco van Jole

, door

Gisteren stond er op GC een stuk van Francisco van Jole: ‘De Leegte van Links‘. Van Jole is druk bezig om de nieuwe opinieleider van links Nederlands te worden, dankzij zijn site joop.nl, waarop allerlei linkse opiniemakers bloggen. Het stuk is een reden om ons grote zorgen te maken over de toekomst van links, niet vanwege de leegte van links, die Van Jole observeert, maar vanwege de onsamenhangendheid van Van Jole’s betoog.

De conclusie van Van Jole is: “Idealen zijn bij de progressieve partijen naar de achtergrond verdwenen.” De argumentatie om daar te komen is vrij opmerkelijk.

Zo vertelt hij over een bijeenkomst van de PvdA waar Wouter Bos een vraag krijgt van een kritisch PvdA lid. Bos reageert gloedvol: “de zaal hing aan zijn lippen. Niet omdat het spannend werd vanwege een conflict maar omdat Bos met passie idealen uitdroeg.” Vervolgens schrijft Van Jole: “Dat is het probleem van de politiek op dit moment. Er worden geen idealen meer uitgedragen.” Van Jole net heeft laten zien hoe het belangrijkste gezicht van linkse politiek op dit moment, de vice-premier, vol met idealen het debat aan gaat binnen zijn partij. Ik zie niet hoe je daaruit kan stellen dat idealen niet meer worden uitgedragen door politici. Daarnaast vind ik het absurd om te stellen dater een probleem van de politiek is. Daarmee ontken je de complexiteit van de samenleving.

Vervolgens stelt Van Jole dat ‘Wilders een revolutionair is’. En dat er van dat revolutionaire ‘een enorme aantrekkingskracht’ uitgaat omdat het ‘dromen en daadkracht’ combineert. In mijn ogen is Wilders geen idealist. Hij houdt volk geen ideale samenleving voor, maar alleen maar waarschuwingen over wat er gaat gebeuren en nachtmerries over wat er kan gebeuren. Wilders is tegen: tegen islamisering, tegen hervorming van de verzorgingsstaat, tegen klimaatbeleid. Hij heeft geen gloedvol betoog over waar Nederland naar toe moet, alleen maar een verhaal over wat er niet moet gebeuren. Dat trekt geen mensen aan die willen dromen, maar mensen die bang zijn voor nachtmerries.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Positief populisme

, door

Dit is de vierde gastbijdrage van Hoite Vellema, oud-student Internationale Betrekkingen aan de UvA.

obama1Hoewel we in Nederland geen republiek hebben (ons staatshoofd blijft helaas een Oranje), zijn we al jaren op zoek naar een sterke man, of vrouw natuurlijk. Vanaf de dagen van Fortuyn blijkt de enorme aantrekkingskracht van die sterke man. Hoewel Fortuyn, charmant en eloquent als hij was, feitelijk geen politiek programma met enige substantie vertegenwoordigde groeide zijn aanhang binnen de kortste keren tot een ongekende omvang. Nooit eerder in onze gezapige democratie wist iemand in zo’n korte tijd zo’n grote aanhang te verwerven. Nota bene zonder ideologische basis, maar met politiek sexappeal.

Sindsdien hebben we de opkomst gezien van Wilders en zijn PVV, nú met dank aan de aanklacht zelfs tot 23 zetels. En ook de opkomst en afgang van Rita Tovenaar tot maximaal 29 zetels en weer terug.

Eén ding hebben ze allemaal gemeen: ze hebben alle drie een sterke vrouw of man met een conservatief en in mijn ogen visionair gehandicapt programma. De vraag is of we juist daar behoefte aan hebben. Hebben we wel behoefte aan een stroming vol nationale trots, maar met zoveel negatieve gevoelens uit de onderbuik? Het lijkt soms alsof we in een wereld vol misantropen beland zijn, cynisch en onverschillig over iedereen buiten de eigen kring. De kogel moet door de Linkse Kerk en Wilders moet zijn xenofobische mond houden. Het is maar net aan wie je het vraagt en meestal zit er niets tussenin.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zelfbewustzijn Nederland stuit op angstige politici

, door

Vandaag plaatsen wij een bijdrage van Arno Uijlenhoet beoogd kandidaat Europese verkiezingen 2009 en woordvoerder van Newropeans Nederland, een Europese politieke beweging voor meer democratie in Europa.

In de Troonrede pleitte het kabinet voor een groter zelfbewustzijn van ons land. Hoewel deze boodschap in de media vooral in verband werd gebracht met de economisch roerige tijden waarin we leven, raakte zij ook aan het alom aanwezige gevoel dat Nederland niet meer zichzelf is. Dit gevoel heeft zijn oorsprong in de periode van Fortuyn en de ondergang van het Paarse kabinet. Kernelement in dit gevoel is dat de politiek het contact met de burgers is kwijt geraakt. Of zoals Fortuyn het in zijn boek ‘De puinhopen van acht jaar paars’ formuleert: “Met het democratische gehalte van ons samenleven is weinig mis, met dat van ons bestuur en de inrichting van de collectieve sector is het op dat punt evenwel droevig gesteld”. Hij doelt daarbij op het feit dat Nederland een elitedemocratie is waarin de politiek-bestuurlijke elite zichzelf vernieuwt en aanvult door coöptatie en alle posities van enig gewicht in de collectieve sector en het maatschappelijk middenveld zorgvuldig onder elkaar verdeelt.

Wie op dit moment naar Nederland kijkt, stelt vast dat op dit punt weinig tot niets is veranderd. Wat wel is veranderd is het partijpolitieke landschap. Het ongenoegen van de burger in de Haagse polderpolitiek heeft zich vertaald in de opkomst van partijen ter linker en rechter zijde van het politieke spectrum. Met name de PvdA en de VVD staan in de peilingen zwaar onder druk. Je zou zeggen dat er voor deze partijen alle reden is om eens kritisch naar het democratische bouwwerk in Nederland te kijken. Toch doen zij dat niet uit angst om hun machtsbasis, hoe gering die ook nog is, op te geven. Het CDA, de partij die ideologisch gezien nog het meest met het huidige poldermodel is verweven, houdt zich om diezelfde reden stil.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kroegpraat

, door

Guinness yum! (Foto: Roel/Flickr)Er is de afgelopen jaren veel veranderd in het publieke debat. Meningen en uitlatingen die als “not done” werden gezien beheersen tegenwoordig de media en politiek. Populisten houden het publieke debat stevig gegijzeld, iemand als Wilders is misschien wel het duidelijkste voorbeeld. Als kapingen nog populair zouden zijn geweest bij terroristen denk ik dat ze massaal met jaloezie zouden toezien. Een politicus als Wilders (maar ook Verdonk) is, naar mijn immer bescheiden mening, echter de bron, noch de continuering van deze gijzelname.

Een populist als Wilders leidt niet, die volgt. Gehoorzaam als een puppie die met grote puppieoogjes kijkt naar wat het baasje van hem verwacht. Ja, ik weet het. Het mentale beeld van Wilders met schattige puppieoogjes is even schrikken! Maar als er geen verWildering is, wat is het dan?

Is het misschien terug te voeren op het grote voorbeeld Pim Fortuyn? Niet alleen politici als Wilders en Verdonk zijn overgestapt op populistische uitspraken à la Fortuyn. Op “de taal van het volk spreken”. Is Pim Fortuyn de big bang geweest van het populisme in Nederland? Zijn bijdrage om de politiek te infecteren met het populisme is zeker aanzienlijk geweest. Maar ook hier geldt: een populist is nooit iemand die leidt, maar iemand die volgt. Waar Wilders, Verdonk en in hun kielzog inmiddels vele andere politici en opiniemakers Fortuyn hebben gevolgd moet ook Pimmetje ergens een geheime bron hebben gevonden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.