De fractieleiders van de progressieve partijen hebben een Kamerdebat aangevraagd over de legitimiteit van de vorming van een minderheidskabinet, op een moment dat nog niet alle mogelijkheden voor een meerderheidskabinet onderzocht zijn. De rechtse fractieleiders zullen het niet moeilijk vinden deze vraag te beantwoorden. De standpunten van de verschillende partijen liggen zover uit elkaar, dat een meerderheidskabinet zeer waarschijnlijk niet meer mogelijk zou zijn. De onmiddellijke formatie van een minderheidskabinet is een manier om verder tijdsverlies te voorkomen.
Vragen over de vorm die het minderheidskabinet aanneemt zullen echter moeilijker te beantwoorden zijn. De kiezers hebben een aantal duidelijke signalen afgegeven. Een serieus te nemen deel van de Nederlandse bevolking steunt de PVV, zo blijkt uit het verkiezingsresultaat, dus heeft de partij alle recht om bij de formatiebesprekingen aan te schuiven. De winst van de PVV was echter niet het duidelijkste signaal in dit verkiezingsjaar. Dat was namelijk het verpletterende verlies van het CDA. Na acht jaar aan de macht te zijn geweest verloor de partij twintig zetels, de grootste verschuiving bij deze editie. Het is daarom op zich al bevreemdend dat de partij opnieuw in beeld is bij de formatie, maar dit is nog te rechtvaardigen. De afstand tussen links en rechts is zo groot dat het CDA, zo aangeslagen als de partij is, toch weer mee moet doen om Nederland bestuurbaar te houden.
Wat echter nauwelijks valt te verklaren is, waarom het CDA een volwaardig regeringspartner wordt, ondanks het verlies, en dat de PVV, door de kiezer beloont met een gigantische verkiezingswinst, en bovendien groter dan het CDA, slechts gedoogsteun zal leveren. Het CDA hoeft niet te regeren. Door zich als gedogende, stille partner van een kabinet VVD-PVV op te werpen zou de partij aan zijn verplichting om het land bestuurbaar te houden voldoen. Door te gaan regeren negeert de partij een toch wel heel erg duidelijk signaal van de kiezer.
Er is een goed argument voor regeringsdeelname van het CDA ten koste van de PVV. Het is iedereen duidelijk dat het CDA veel meer capabele bewindslieden in huis heeft dan de PVV. Door zonder slag of stoot de rol van gedogende partij op zich te nemen sluit Wilders zich, althans impliciet, bij dit argument aan. Er is dus blijkbaar een consensus in politiek Den Haag dat de meest capabele partij mag regeren, ongeacht de verkiezingsuitslag.
Een consensus die verontrustend is. Het CDA heeft namelijk niet alleen meer capabele bewindslieden dan de PVV – het CDA heeft meer capabele bewindslieden dan welke andere partij dan ook, VVD en PvdA incluis. Eigenlijk zouden de regels van de politiek voor het CDA aangepast moeten worden. Het zou verstandig zijn om de christen-democraten gegarandeerde regeringsdeelname aan te bieden, zodat Nederland er zeker van kan zijn bestuurd te worden door eersteklas-bewindslieden, ook als de partij in 2014 opnieuw gehalveerd wordt. Vrijstelling van de verplichting aan verkiezingen deel te nemen zou misschien een nog betere optie zijn.
Maar voor Wilders zou dit moeilijk moeten zijn. Hij is namelijk de politieke erfgenaam van het gedachtengoed van Pim Fortuyn. En het gedachtengoed van Fortuyn omvat meer dan euroscepsis, waakzaamheid tegenover de Islam, en wars-zijn van politieke correctheid. Voor alles was het optreden van Fortuyn een protest tegen een politieke cultuur waarbij wijze mannen, regenten, achter gesloten deuren besloten wat het beste was voor het land, hierbij de mening van de bevolking naast zich neer leggend. Door toe te staan dat het CDA opnieuw in de regering komt, bewijst Wilders dat ook hij nu een regent is geworden.
Reacties (24)
origineel en sterk betoog.
Jammer alleen dat het CDA er vaak voor kiest om die capabele bestuurders niet in te zetten waar hun capaciteiten liggen (Donner niet op justitie, Verhoeven op EZ, Bot weghalen bij BuZa).
Als je het CDA verplicht aan de regering wilt laten deelnemen, lijkt me dat ze dan ook verplicht moeten worden de beste man/vrouw te leveren die ze voor een bepaalde post hebben.
Verder inderdaad originele visie.
Het kan niet genoeg herhaald worden: toen het CDA eerder 20 zetels verloor, kwam Kok I, hetgeen beloond werd door de kiezers door het CDA nog eens 10 zetels minder te geven (op naar Kok II).
Dat leek het historisch dieptepunt voor het CDA te zijn en terecht uitgesloten van regeringsdeelname.
Nu het CDA weer met 20 zetels verlies een nog groter dieptepunt bereikt, is het dan ook een volslagen raadsel waarom de partij zou meeregeren. Welke redenatie je er ook op los laat.
Het pleit vervolgens absoluut niet voot het democratisch gehalte van VVD en PVV, dat zij ermee akkoord lijken te gaan.
Als het dan toch zo gaat, is het ludieke voorstel van Berend het CDA een permanente plaats in de regering te geven, geenzoins misplaatst. Laat dan wel de kiezers bepalen welke CDA’ ers ze in de regering willen.
Ik ben eigenlijk wel benieuwd naar die overduidelijk goede bewindslieden van het CDA. Bewindslieden die kennelijk zo enorm goed zijn dat da andere partijen er alleen maar jaloers naar kunnen kijken.
Waarom de PVV niet meeregeert? Omdat Geert dat niet wil. Hij zit nu precies in de positie die hij wil. Hij heeft de macht in handen, zonder daar verantwoordelijkheid voor te hoeven afleggen. Hij heeft het ,helaas, erg goed gedaan. Iets wat je bepaald niet van Rutte kan zeggen.
Zeker een origineel betoog, veel quatsch ook, daarom ook zo apart waarschijnlijk. Een beetje een artikel zoals ‘speld.nl’ ze ook maakt, maar dan met nog minder humor en dat wil wat zeggen.
het CDA heeft meer capabele bewindslieden dan welke andere partij dan ook
Zet ‘m op wij atheisten, liberalen en anti-islamieten (:-)). Hard werken aan onze capabiliteit en zorgen dat we zoveel zetels halen dat de capabele bewindslieden van het CDA niet meer nodig zijn.
Door toe te staan dat het CDA opnieuw in de regering komt
Ik zou het ook veel prettiger hebben gevonden als de liberale/vrijheidslievende partijen (VVD//PVV/D66/GL=75) een minderheidskabinet op poten hadden gezet, desnoods met gedoogsteun van PvdA oid, maar daar is van verschillende kanten wat weerzin tegen. Jammer.
@5: VVD/PVV/D66/GL, op z’n zachtst gezegd interessante kombi.
“Zet ‘m op wij atheisten, liberalen en anti-islamieten”
Als niet-gelovige voel ik me niet in deze ‘wij’ genoemd.
@6; Als niet-gelovige voel ik me niet in deze ‘wij’ genoemd.
Dat geloof ik graag, alle 3 tegelijkertijd is (tegenwoordig) een uitzondering. Maar ik ken er nog een paar, dus wij :-).
@5: ‘liberale/vrijheidslievende partijen (VVD//PVV/D66/GL=75)’
VVD en PVV vrijheidslievende partijen… Onder welke steen leef jij?
”Het CDA heeft namelijk niet alleen meer capabele bewindslieden dan de PVV – het CDA heeft meer capabele bewindslieden dan welke andere partij dan ook, VVD en PvdA incluis.”
Vier woorden: Maria van der Hoeven.
De stelling ´het CDA heeft meer capabele bewindslieden dan welke andere partij dan ook, VVD en PvdA incluis´ is inderdaad opzettelijk gechargeerd en overdreven, en op zijn minst subjectief. Maar geef toe dat er een dilemma is. Ik ben geen CDA-er, maar het CDA heeft veel gepresteerd in de afgelopen dertig jaar, en heeft behoorlijk wat capabele mensen. Maxime Verhagen zal niet geheel ten onrechte vinden dat de afstraffing die de partij deze verkiezingen heeft gekregen nogal aan de harde kant was, en hij zal zichzelf een betere minister van buitenlandse zaken vinden dan ongeacht welke PVV-er op zijn plaats op die post terecht zou komen. Desondanks zou zo´n signaal van de kiezer in onze democratie niet genegeerd mogen worden.
Het nieuws van deze ochtend voelt voor mij trouwens als bewijs dat ik hier de vinger op de zere plek gelegd heb.
http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1406055.ece/Verhagen_en_Rutte_waren_al_verloofd_voor_Paars-plus
H±è, waarom geef je nou die link, berend. Dat is wat ik nou net niet had willen lezen, omdat het weer te veel mijn slechtste vermoedens over CDA en VVD bevestigt. De geschiedenis van 77 herhaalt zich en ook als Cohen wel was gaan onderhandelen over een middenkabinet, zou het uiteindelijk op de rechtse optie uit zijn gelopen. Rechts onderhandelt wat met links, voor de bühne, en achter de schermen hebben ze de plannen voor samenwerking al klaar liggen. De onderhandelingen duren net zo lang tot de PvdA de schuld van de mislukking in de schoenen geschoven kan worden.
1977 was aanzienlijk minder gecompliceerd.
De PvdA had zijn verkiezingswinst met name behaald ten koste van de kleinere linkse partijen, het CDA en de VVD hadden allebei een bescheiden winst geboekt en hadden samen een meerderheid. Wat er nu gebeurt is vanuit democratisch oogpunt veel dubieuzer.
Ik ben ergens ook wel blij, omdat uit het bericht blijkt dat dit niet de schuld van Ruud Lubbers was. Als het wel zo was geweest had ik dat gek genoeg toch pijnlijk gevonden.
@10:”het CDA heeft veel gepresteerd in de afgelopen dertig jaar”
Ja, helaas moet ik het daar mee eens zijn, maar dat wil niet zeggen dat die prestaties ook goed voor ons land zijn geweest.
“en heeft behoorlijk wat capabele mensen”
De maffia ook, gaat er om wat ze met hun capaciteiten doen. Trouwens het CDA heeft ook onbehoorlijk veel niet-capabele mensen.
“Maxime Verhagen zal niet geheel ten onrechte vinden dat de afstraffing die de partij deze verkiezingen heeft gekregen nogal aan de harde kant was”
Ik vind zelf dat ik geheel terecht vind dat die afstraffing nog wel wat harder had gemogen, het CDA is de grootste plaag voor iedereen die het beste voor heeft met Nederland.
@12: 1977 was voor de CDA achterban en voor echte liberale VVDers minder gecompliceerd.
Hoe de PvdA haar verkiezingswinst had gehaald doet niet ter zake. De enorme groei van de PvdA toen gaf duidelijk aan, dat de kiezers voortzetting van het beleid wilden. Zo bezien is de situatie over rechts nu gemakkelijker, omdat juist rechts verkiezingswinst heeft geboekt.
Wat nu gebeurt kunnen we weinig democratisch noemen, maar is wel volgens de spelregels. en het blijft wel opmerkelijk, dat er nu “3 partijen gaan regeren”, waarvan er één te laf is om te regeren, of gewoon niet mee mag doen van de anderen. Ook dat is niet erg democratisch, maar het kan wel volgens de spelregels. Net zoals dat buitenspeldoelpunt op het WK, dat goed was gekeurd, vervolgens voor iedereen in het stadion op het grote scherm werd getoond, waarbij iedereen kon zien dat het meters buitenspel was. Aangezien er nog af was getrapt na het doelpunt had het doelpunt nog afgekeurd kunnen worden. Na overleg met de FIFA bonzen bleef de scheidsrechter echter bij zijn beslissing om het doelpunt goed te keuren. Geheel volgens de spelregels, gewoon omdat het kan.
op zich leuk stuk om te lezen, maar wat ik nooit begrijp in dit soort beschouwingen is dat (volgens de auteur) blijkbaar stijging / daling een reden is om wel / niet een kandidaat voor regeringsdeelname te zijn.
Mijns inziens gaat het er niet om hoe veel een partij verloren of gewonnen heeft, maar hoeveel zetels een partij uiteindelijk heeft. Conclusie dat het CDA dan niet een voor de hand liggende regeringsdeelnemer is, blijft overeind trouwens.
de regering moet kunnen rekenen op een redelijke steun in de kamer om te kunnen regeren en die steun is afhankelijk van daadwerkelijke zetels en niet van winst / verlies t.o.v. de vorige periode. Vanuit dat oogpunt is elke coalitie die kan rekenen op een meerderheid een rechtvaardige afspiegeling van “de wens van de kiezer”, ongeacht of daar winnende of verliezende partijen inzitten. Het helpt dan natuurlijk als men elkaar in de regering niet de tent uitvecht.
Ruisje
@13: CDA een plaag lijkt me toch een hyperbool. Het gaat ons land best aardig af sinds 1945, en dat is grotendeels onder christen-democratisch bestuur.
@16: Lichte hyperbool, geef ik toe, maar ik had het over het CDA, niet over de partijen van daarvoor. En ’t ging over de laatste 30 jaar. Lubbers en Paars I waren wel okee. Laatste paarse kabinet vond ik niet geweldig, maar kon het CDA toen ook niet betrappen op een geweldig goed tegengeluid.
De laatste acht jaar is ons land ronduit onbehoorlijk bestuurd en afgezien van wat LPF-ers denk ik dan vooral aan CDA-bewindslieden. Het laatste nieuws maakt mijn afkeer van het CDA, haar methodes en haar vertegenwoordigers niet minder.
Ter aanvulling op #17: met ‘wel okee’ bedoel ik niet dat ik ’t met de inhoud van ’t beleid altijd eens was, maar dat ’t beleid tenminste inhoud had en dat er enig respekt voor de demokratie, de rechtsstaat en de burgers leek te zijn.
@1%: Dat is inderdaad een heikel punt. Maar mijn redenering is dit. Een verkiezing is geen op zichzelf staand feit, maar maakt deel uit van een proces. Het verloop in de Nederlandse bevolking is
gering, dus moet er vanuitgegaan worden dat veel kiezers die vier jaar geleden nog op het CDA stemden dat nu niet meer gedaan hebben. Uit een dergelijk grote verkiezingsnederlaag spreekt dus een enorme teleurstelling van voormalige aanhangers, en daarmee is een nederlaag een oordeel van de kiezer over een partij.
Zeker als dat verlies erg groot is, is dat niet zozeer een reden om niet aan een regering deel te nemen, maar wel een reden voor grote terughoudendheid. Die is er, naar nu blijkt, bij het CDA geen moment geweest.
Het zou om die reden logisch zijn dat het CDA nu, in plaats van de PVV, de gedogende partij zou worden.
Dit laatste was natuurlijk bedoeld als reactie op nr. 15.
@19
hmm, klinkt overtuigend, maar: stel dat een partij 40 zetels had. de partij leidt een verkiezingsnederlaag en heeft na afloop van de verkiezingen nog 20 zetels over. De stemmers die niet meer op de oude partij stemmen, stemmen allemaal op een volledig nieuwe partij, die (dus) nu ook 20 zetels heeft. Vanwege het uitermate saaie politieke landschap veranderd er verder niets. Stel verder dat beide partijen een onderhandellende coalitie aan een meerderheid kunnen helpen.
Volgens de redenatie dat stijging / daling een argument voor wel / geen regeringsdeelname zou zijn, zou dit betekennen dat de nieuwe partij voorrang zou moeten krijgen boven de oude partij. Daarmee wordt dan feitelijk gesteld dat de switchende kiezers een zwaardere stem hebben dan de niet switchende kiezers. Dat lijkt me niet erg democratisch.
Ik ben het daarom ook niet eens met de opmerking dat het CDA zich nederig op zou moeten stellen. Volgens mij zouden alle partijen, ten alle tijden, graag in de regering moeten willen. Alle partijen hebben een programma dat ze willen uitvoeren om het land, naar hun inzicht, beter te maken, toch? weglopen voor die verantwoordelijkheid, niet proberen eruit te halen wat erin zit, is, mijns inziens, de mensen die wel op je gestemd hebben beledigen.
Ik ben me ervan bewust dat in het vormen van coalities meer speelt dan bovenstaande, redelijk academische uiteenzetting, en dat we nu ook tactisch gedrag zeker waarnemen, inclusief alle trucks (misleiding via de media, juiste moment afwachten, etc.). Het zou, echter, partijen fraai staan wanneer ze zich gedroegen alsof ze bewust zijn van bovenstaande uiteenzetting.
Ruisje
@17: En de PvdA dan? Die heeft alles goed gedaan in die periode? Ik zou een deel van de Balkenende-era toch toeschrijven aan vechtkabinet en negatieve uitruil.
Ben ook zeker geen PvdA-fan, maar beschouw het CDA wel als verreweg het grootste kwaad in deze. En als burger van dit land heb ik me door Bos tenminste nooit persoonlijk beledigd gevoeld, van Balkenende heb ik nog een hoop excuses tegoed.
@21: Overtuigend betoog. Ik ben eerlijk gezegd door mijn tegenargumenten heen.