Duurzaam onderlangs of bovenover?

Het is een decennia oude discussie: moeten de veranderingen naar duurzaamheid van onderop plaatsvinden (bottom-up), of juist bovenover (top-down)? Allebei, ja – dat is een gemakkelijk antwoord, maar ook onbevredigend: volgens welk mechanisme dan? [caption id="attachment_83223" align="alignleft" width="230" vspace=10 hspace=10 caption="Rebound-effect: energiezuinige verlichting zorgt voorlagere prijzen per lumenuur, metals gevolg: groei van het verbruik,o.a. in de tuin."][/caption]De huidige tijdgeest is duidelijk: alle energie gaat naar ‘onderop’. Het wemelt werkelijk van de meest fantastische initiatieven. Een beetje wethouder durft zijn collega’s niet meer onder ogen te komen zonder plannen voor een eigen duurzaam energiebedrijf in de achterzak. Een beetje bedrijf onderzoekt minstens vijf business-cases tegelijk om te verduurzamen. De nieuwe media dienen de sociale entrepreneurs met de snelheid van het licht. Overal en nergens worden plannen voor duurzame energie ontwikkeld: zonnecellen, windturbines, biogas. Aan initiatieven geen gebrek. Aan het enthousiasme zal het, gelukkig, niet liggen. Maar wie druk doende is duurzaam, klimaatneutraal, energieneutraal en maatschappelijk verantwoord te ondernemen, kan makkelijk het zicht op het grotere geheel uit het oog verliezen. Begrijpelijk: de aandacht moet nu eenmaal uitgaan naar de tijdige levering van apparatuur, naar de financiering van de toenemende voorraden, naar de verbetering van de omvormer die gelijkstroom in wisselstroom omzet, of andere praktische zaken die de ondernemer of projectontwikkelaar nu eenmaal moet organiseren. Hoe het eigen handelen doorwerkt in een groter systeem is dan even niet aan de orde. Laat ik daar dan maar wat over zeggen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote du Jour | Een dode soldaat minder…

“Ieder nieuw zonnepaneel is een dode Amerikaanse soldaat minder.”

De veteraan en ex-Irakganger Patrick Padilla heeft tegenwoordig zonnepanelen op zijn dak. De reden? Om niet meer afhankelijk te zijn van olie uit landen met foute regimes. Behalve Padilla blijken veel meer Amerikaanse veteranen om dezelfde reden af te willen van olie als brandstof. Een kwart van alle klanten van het Amerikaanse energiebedrijf SunRun is veteraan. “Als iedereen meehelpt is er één plek minder waar bad guys op ons schieten en hebben zij minder geld voor wapens om op onze jongens te schieten”, adus Padilla.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Energieverbruik niet eerder zo hoog


Niet eerder was het energieverbruik in Nederland zo hoog, zo stelt het CBS. Een koude winter en economisch herstel zorgde in 2010 voor een groei van 7% ten opzichte van het jaar daarvoor. Met name aardgas werd in de wintermaanden in een recordtempo verstookt voor de verwarming van onze huizen en kantoren. Maar ook zonder een koude winter was het energieverbuik gestegen. De stijging zou dan ongeveer 4 % zijn geweest dankzij het economische herstel. De stijging van het olieverbruik laat zien dat er weer volop geproduceerd en getransporteerd wordt in onze delta. Niks geen energie efficiëntie, maar juist de vlam in pijp met olie uit Verweggistan en aardgas uit een slinkend Slochteren…

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De droom van goedkope kernenergie

Mr Atom - Screenshot uit A is for AtomOm te begrijpen waarom dingen zijn zoals ze zijn kun je het beste naar de geschiedenis ervan kijken. En zo is het ook met kernenergie. De droom van goedkope kernenergie is een erfenis van wetenschappers die tijdens WOII het dodelijkste wapen ooit hadden gemaakt. Gedreven door schuldgevoel besloten zij om hun kennis op een positieve manier in te zetten voor de wereldvrede: met de nieuwe kernenergie kon een bijna onbeperkte hoeveelheid energie worden opgewekt met zeer weinig “brandstof”: grammen Uranium leverden even veel energie als tonnen steenkool. Het optimisme van die tijd over de mogelijkheden van de wetenschap en het vertrouwen dat mensen hadden in wetenschappers kunnen we ons nu niet meer voorstellen. Het was echt een Brave New World. Kijk bijvoorbeeld naar dit promotie filmpje van General Electric voor kernenergie:

[youtube=4×3]fN1osLamdgw[/youtube]

( Prachtige jaren 50-stijl animatie overigens, voor de liefhebber is hier deel 2)

De droom
In de wederopbouwtijd na WO-II hoopten veel mensen dat wetenschap alle sociale problemen zou kunnen oplossen. Er waren zelfs genootschappen zoals Technocracy Inc die de politiek wilden afschaffen en vervangen door wetenschap – beter dan door politici kon de maatschappij ingericht worden door wetenschappers met rationele planning en beleid. Een roep overigens die we ook nu nog wel horen: het optimisme is weliswaar verdwenen, maar de naïviteit allerminst.
Wat betreft kernenergie is de uitkomst bekend : de politiek en commercie gingen er mee aan de haal. Politici beloofden een gouden toekomst met goedkope energie. Grote bedrijven als Westinghouse Electric Company en General Electric zagen er een kans in om geld te verdienen. Maar toen bleek dat het ontwerp van de centrales inherent onveilig was waren de ondernemers niet bereid om hun ontwerp aan te passen en waren de politici niet instaat om hen hiertoe te dwingen. De Licht Water Reactor is oorspronkelijk ontworpen als motor voor atoomonderzeeërs. Men heeft het aangepast voor toepassing in kerncentrales door het op te schalen – van 6 (*) mega watt tot 1000 mega watt. Het beveiligingssysteem dat is ontworpen voor kleinschalig toepassing (in een onderzeeër of vliegdekschip) is echter niet berekend voor het opgeschaalde model. Bij ongelukken kunnen daardoor grote hoeveelheden radioactief materiaal ontsnappen. Deze feiten waren al in de jaren 70 bekend: een citaat uit onderzoeksrapport uit die tijd:

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Energie: overheid, schaarste en overvloed

Een beetje wrang is het wel, natuurlijk, maar één van de logische bijeffecten van de zich langzaam ontvouwende kernramp bij Fukushima is dat we het in Nederland eindelijk weer eens hebben over iets dat echt belangrijk is: ons energievraagstuk. Dat werd ook eigenlijk wel weer eens hoog tijd. Al dat voortdurend verongelijkte geneuzel over achterlijke culturen en mislukte integraties ten spijt is het onze nationale energiehuishouding die al jaren schreeuwt om aandacht. Als we blijven aanmodderen zoals nu wordt het uiteindelijk een dure janboel, maar op een of andere manier vinden we hoofddoekjes op straat en masse belangwekkender dan het licht in onze woonkamer. Energie, dat was iets voor olieboeren en milieufanatici, toch? Nope. De echt belangrijke politieke beslissingen van de komende jaren zullen echt niet op het terrein van integratie liggen of op dat van de scheiding tussen kerk en staat. De sleutelvraagstukken van deze tijd liggen niet eens op het terrein van de welvaartsverdeling, verzorgingsstaat of onderwijs. Als later historici één belangwekkend oordeel zullen vellen over de tijd waarin wij nu leven zal dat om één ding gaan: energie – en laten we hopen dat dat oordeel er niet op neer zal kommen dat we alle kennis en middelen in huis hadden om het juiste te doen, maar dat onze culturele obsessie met het andere ons ervan weerhield om überhaupt maar iets te doen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Toekomstvisie op transport in Europa mist focus?

In 2050 mogen benzine- en dieselauto’s niet meer de Europese steden in. Dit is één doel uit de toekomstvisie op transport in de Europese Unie. Het moet koolstofarmer, efficiënter en minder afhankelijk van het buitenland. De transportsector is de enige sector die achterloopt bij de Kyoto reductiedoelen. De Europese wegen slibben langzaam dicht en de EU haalt 84% van haar olie van buiten Europa [check die facts]. De Roadmap to a Single European Transport Area in 2050 moet hier verandering in brengen met doelen als: vliegtuigbrandstof minstens 40% koolstofarm, een 40% emissiereductie in de scheepvaart en de helft van het vracht- en personenvervoer van de weg af naar het spoor en water. Het overkoepelende einddoel is 60% minder CO2 uitstoot in 2050. Het bijbehorende white paper [pdf] kiest echter nog regelmatig voor een middle of the road strategie. Zo mogen individuele lidstaten niet volledig overschakelen op elektrisch rijden of juist biobrandstof want dan zijn ze niet meer compatibel met de rest. Klinkt redelijk maar er mist een overtuigende eensluidende visie en bij divergentie dreigt het verlies aan kracht op de afzonderlijke paden. Belangengroepen tuimelen inmiddels over elkaar heen om hun zaak te bepleiten. Zo ziet autofabrikant Ford niets in het verbod op benzineauto’s in steden en claimt ePURE de brancheorganisatie van Europese ethanolproducenten nu juist grote kansen voor biobrandstoffen. Wordt vervolgd…

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kernenergie statistisch gezien nu tot 4,5 keer minder veilig dan vorige week

Dit is een gastbijdrage van Kris de Decker van Lowtech Magazine

De belangenorganisaties voor kernenergie kunnen stapels documenten over de veiligheid van kerncentrales gaan herschrijven. Statistisch gezien ligt de kans op een ‘meltdown’ van een kerncentrale sinds de aardbeving in Japan flink hoger dan een week geleden. Als we de berekeningsmethoden van de kernindustrie hanteren – die tot nu toe werden gebruikt om aan te tonen hoe veilig nucleaire energie is – dan kunnen we vanaf nu gemiddeld om de 4 tot 8 jaar ergens op de wereld een kernramp verwachten. De kans dat er de komende 50 jaar in België een kernramp gebeurt, is voortaan 10 tot 20 procent.

——————————————————————————————————–

Eén enkele gebeurtenis kan de statistiek van vriend tot vijand kan maken

——————————————————————————————————–

De “World Nuclear Association” (WNA), de wereldwijde belangenorganisatie van de kernindustrie, houdt al jaren een webpagina bij waarop ze uitlegt hoe veilig kernenergie is. Dat doet ze door het cumulatieve aantal “reactorjaren” te delen door het aantal ongevallen. Eén reactorjaar komt dan overeen met één kernreactor die één jaar operatief is. Sinds de ingebruikname van de eerste kernreactor werden zo al meer dan 14.000 reactorjaren ervaring met civiele (dus exclusief militaire en experimentele) kernreactors opgebouwd.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende