Anoniem demonstreren: een principekwestie

De minister van Justitie David Van Weel is vast van plan om ‘binnen de grenzen van het demonstratierecht’ beperkingen op te leggen aan demonstranten. Hij kreeg onlangs steun van de Tweede Kamer die een motie van Eeerdmans (JA21) aannam voor een verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties. Overbodige steun, want zo'n verbod kan al worden uitgevaardigd door de burgemeester volgens de Wet Openbare Manifestaties. Van Weel zal de burgemeesters er nog eens aan herinneren dat ze dat kunnen doen. Daarmee is de anonimiteit in de uitingsvrijheid opnieuw een punt van debat geworden. Anoniem kunnen blijven hoort bij het grondrecht van de vrijheid van meningsuiting. Anders gezegd: een verplichting of verbod tast het vrijheidsprincipe aan. Maar dat principe is de laatste tijd sterk onder druk komen te staan door moeilijk aan te pakken anonieme overtredingen van de wet op groepsbelediging en haatzaaien in de sociale media. Anonimiteit van demonstranten maakt het voorts lastig gewelddadige relschoppers te vervolgen of de kosten van vernielingen op hen te verhalen. Een verbod op anonimiteit is echter een al te gemakkelijke oplossing die geheel voldoet aan het cliché: de goeden moeten onder de kwaden lijden. Naar aanleiding van de demonstraties dit voorjaar op de UvA tegen de banden met Israël schreef de Volkrant over de vrijheid van demonstranten 'om je te kleden zoals je wil'. Die vrijheid is  eigenlijk al sinds 2019 beperkt toen het 'boerkaverbod' inging. Sindsdien is het voor iedereen verboden gezichtsbedekkende kleding te dragen in het openbaar vervoer en in en rondom onderwijs- en zorginstellingen en overheidsgebouwen. ‘Daar valt de universiteitscampus uiteraard ook onder’, zegt hoogleraar rechtswetenschap Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Volgens  hoogleraar Staats- en bestuursrecht Wim Voermans geldt dat niet voor de openbare ruimte. Demonstranten zijn daar vrij in de keuze van hun kleding. Volgens advocaat Willem Jebbink, die vaak demonstranten juridisch bijstaat, is het wel degelijk toegestaan om met gezichtsbedekking te demonstreren. ‘Het is een grondrecht om je te kleden zoals je wil, dat vloeit voort uit het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer.’ De 'surveillance staat' Demonstranten kunnen goede redenen hebben om hun identiteit te verbergen. Ze vrezen repercussies voor hun deelname aan een demonstratie van de kant van universiteit of werkgever. Een ander risico dat demonstranten lopen is dat ze geregistreerd worden in een database van de politie die is aangelegd om in een vroeg stadium terroristen op het spoor te komen. Vorig jaar meldde Follow the Money dat de namen van tienduizenden mensen die nergens van verdacht zijn met een CTER-codering (Contraterrorisme, Extremisme en Radicalisering) vermeld staan in deze database. 'Daaronder bevinden zich mogelijke terroristen, maar ook de mensen om hen heen, activisten en zelfs demonstranten.' Deze informatie kan ook gedeeld worden met buitenlandse inlichtingendiensten. Zo lopen buitenlandse studenten het risico in beeld te komen bij de politie van hun herkomstland. Als je uit Iran komt of uit China wil je dat graag vermijden. Ook al verzekeren de CTER-agenten dat ze vreedzame demonstranten niet registreren kan ik me voorstellen dat activisten met een migratieachtergrond het risico niet willen nemen en kiezen voor de anonimiteit. Daarbij komt de toename van het aantal glurende camera's. De veiligheid van demonstranten loopt ernstig gevaar door alle straatcamera’s, drones, bodycams en smartphones die verbonden met het internet en met hulp van AI een totalitaire surveillance staat naderbij brengen. Terecht stelde Jelle van Dijk zaterdag in een ingezonden brief in de Volkskrant: 'als gezichtsbedekking verboden wordt, laat dan ook alle video en foto’s uitgesloten worden van bewijsmateriaal en als middel voor opsporing. Op die manier blijven de verhoudingen in onze rechtsstaat in balans.' Het verbod op gezichtsbedekkende kleding is moeilijk te realiseren zonder aantasting van het principe dat je in de openbare ruimte in alle vrijheid je mening mag laten horen. Eerdmans zal het een zorg zijn. Maar van minister van Weel, zijn collega van Binnenlandse Zaken Uitermark (NSC) en van de democratische partijen in de Tweede Kamer mag verwacht worden dat ze -mede aan de hand van een aangekondigd WODC-rapport over deze materie- nog wat verder nadenken over een oplossing die de goeden van de kwaden kan onderscheiden en de rechtsstaat overeind houdt. [overgenomen van Free Flow of Information]

Foto: Rob Oo (cc)

Ambtenaren en het vrije woord

COLUMN - De vrijheid van ambtenaren om zich in het publieke debat te laten horen staat opnieuw ter discussie. Een aantal Amsterdamse ambtenaren reageerde eind november op de verkiezingsoverwinning van de PVV met een korte demonstratie bij de Dokwerker.  Ze wilden het signaal afgeven dat ambtenaren pal staan voor de rechtsstaat en de Grondwet. Op 21 december verzamelden zich honderdvijftig rijksambtenaren bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag om te demonstreren tegen de Nederlandse weigering om in te stemmen met VN-resoluties die oproepen tot een permanent staakt-het-vuren in Gaza. In Friesland is ophef ontstaan omdat enkele provinciale ambtenaren een brandbrief aan de Tweede Kamer en het kabinet ondertekenden waarin zij hun zorgen uitten ‘over de in hun ogen te trage aanpak van de klimaat- en ecologische crisis’. De BBB die daar in het College van Gedeputeerde Staten zit maakte er een punt van en het College heeft de actie van de ambtenaren nu veroordeeld.

De vrijheid van meningsuiting van ambtenaren is sinds de grondwetswijziging van 1983 in principe gegarandeerd, maar wordt beperkt door artikel 10 van de Ambtenarenwet (laatste versie van 2017). Dat artikel luidt:

Artikel 10

1. De ambtenaar onthoudt zich van het openbaren van gedachten of gevoelens of van de uitoefening van het recht tot vereniging, tot vergadering en tot betoging, indien door de uitoefening van deze rechten de goede vervulling van zijn functie of de goede functionering van de openbare dienst, voor zover deze in verband staat met zijn functievervulling, niet in redelijkheid zou zijn verzekerd.
2. Het eerste lid is, voor wat betreft het recht van vereniging, niet van toepassing op het lidmaatschap van:
a. een politieke groepering waarvan de aanduiding is ingeschreven overeenkomstig de Kieswet;
b. een vakvereniging.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Wanneer is opruiing strafbaar?

COLUMN - De politie heeft ruim 400 arrestaties verricht op de negende dag van de demonstratieve blokkade van de A12 tegen de fossiele subsidies, bericht de NRC. In de afgelopen week zijn inmiddels al duizenden demonstranten opgepakt en afgevoerd naar het ADO-stadion en daar weer vrijgelaten. De actiegroep XR heeft aangekondigd door te gaan totdat de overheid stopt met het bevoordelen van het gebruik van fossiele energie. Hoe het OM gaat reageren op die duizenden burgerlijk ongehoorzame wetsovertreders is afwachten. Een specifiek aspect van de acties van Justitie tegen de demonstranten is de vervolging van degenen die voor de blokkades hebben opgeroepen. Die vervolging is met name interessant nu het OM besloten heeft om Forum voor Democratie Kamerlid Gideon van Meijeren te vervolgen wegens hetzelfde strafbare feit, opruiing.

Vorige maand veroordeelde de rechtbank in Den Haag enkele actvisten van Extinction Rebellion tot taakstraffen vanwege oproepen tot blokkade van de A12 eind vorig jaar en begin dit jaar. De activisten zijn meteen in beroep gegaan en riepen tegelijk op voor nieuwe blokkades in september om stopzetting van fossiele subsidies af te dwingen. Advocaat Willem Jebbink: “Een wegblokkade valt volgens internationale rechtspraak onder de demonstratievrijheid. Demonstraties mogen in Nederland alleen door de burgemeester worden beperkt. De rechtbank heeft vandaag goedgekeurd dat ook de officier van justitie mag ingrijpen met strafrechtelijke maatregelen. Dat hebben we in onze democratische rechtstaat niet afgesproken. Van de rechter mag worden verwacht dat de demonstratievrijheid tegen dergelijk ingrijpen wordt beschermd. Daarom is sprake van een verontrustende uitspraak. Ik denk niet dat deze stand houdt in hoger beroep.” Volgens Jebbink begint de strafbare opruiing pas bij oproepen tot geweld. De activisten die hij verdedigt spreken van ‘vreedzame demonstraties’. Zij vinden het optreden van het OM repressief gezien ook het feit dat ze vooraf op een tijdstip dat ze nog in bed lagen werden gearresteerd en opgesloten. Het College voor de Rechten van de Mens schrijft dat in deze case het demonstratierecht onder druk is gezet.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Onhandig verbod

OPINIE - De Gemeente Den Haag heeft opnieuw een demonstratie van Viruswaanzin verboden. Vorige week verbood burgemeester Remkes een demonstratie vanwege de te verwachten drukte en omdat de organisatie een opzet had gekozen die meer op een festival leek, een vorm van een bijeenkomst die onder de huidige coronamaatergelen niet is toegestaan. Uiteindelijk kwamen er wel demonstranten naar het Malieveld. Die mochten een half uurtje ‘gewoon’ demonstreren van Remkes en moesten daarna naar huis. Het eindigde met een optreden van de ME tegen provocerende hooligans uit het voetbalsupporterscircuit.

Nu verbiedt Remkes een nieuwe demonstratie ‘op dezelfde gronden als vorige week, zegt de gemeente Den Haag. Volgens de burgemeester vormt het protest een gevaar voor de volksgezondheid vanwege de verwachte hoge opkomst. Ook bestaat de kans op ernstige wanordelijkheden. Verder zijn er geen aanwijzingen dat de organisatie bereid is maatregelen te nemen om de demonstratie in goede banen te leiden, zegt de gemeente.’

Het is niet duidelijk of er van de kant van de Gemeente pogingen zijn gedaan om een oplossing te vinden. Willem Engel, een van de organisatoren: ‘”Voor mij is er geen twijfel over dat dit een politieke zaak is.” Ondanks het verbod gaat hij zondag naar het Malieveld: ,,Wij zijn er op persoonlijke titel. Ik nodig iedereen uit om te komen. Het is ons recht om te demonstreren.”’

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Frederick Dennstedt (cc)

Grenzen trekken

COLUMN - Het blijft lastig, als het om de uitingsvrijheid gaat.

Ian Buruma, de onfortuinlijke hoofdredacteur van de The New York Review of Books, zag zich al na korte tijd gedwongen ontslag te nemen nadat hij een artikel had geplaatst van een man die beschreef hoe hij door een #MeToo affaire plots als paria werd behandeld. Voor veel lezers bleek het een brug te ver om deze paria een podium te geven. Bij zijn aftreden schreef Buruma een commentaar en daarin maakte hij het onderscheid tussen insult (belediging) en offense (aanstoot).

Het eerste is bewust, het tweede afhankelijk van de ontvanger. ‘Aanstoot wordt genomen, belediging uitgedeeld.’ Aanstoot geven moet kunnen, beledigen is een moedwillige poging om iemand kwaad te doen en dat gaat volgens Buruma over de grens. Coen van de Ven schrijft er over in De Groene.  Hij levert terecht kritiek op het besluit van de The New York Times om, na alle ophef over een spotprent van Trump met een keppeltje achter een blindengeleidehond met davidster die de Israëlische premier Netanyahu moet voorstellen, nu maar helemaal geen cartoons meer te plaatsen. Redactionele luiheid, vindt hij. Cartoons moeten het hebben van scherpte, ze zullen altijd wel bij iemand voor aanstoot zorgen. En hij citeert cartoonist Joep Bertrams: ‘Door volledig te stoppen met het genre zeg je eigenlijk: ik heb geen zin in dat gehannes’.

Foto: Thomas Galvez (cc)

Sociale media censureren?

ONDERZOEK - Vrijheid van meningsuiting: veel Nederlanders hebben er moeite mee.

Het College voor de Rechten van de Mens heeft onderzocht wat Nederlanders vinden van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid om in het openbaar te demonstreren. Over het algemeen vinden mensen wel dat iedereen vrij moet zijn om zijn of haar mening te kunnen uiten. Maar dat de steun voor deze vrijheidsrechten afhankelijk wordt gemaakt van de vorm en inhoud van de uiting duidt er op dat de betekenis van deze rechten nog steeds niet goed is doorgedrongen.

Een nadere beschouwing van de onderzoeksresultaten levert geen opwekkend beeld op. Een opvallend resultaat betreft het negatieve oordeel over de uitingsvrijheid op sociale media. Minder dan  een kwart van de respondenten vindt dat je op sociale media moet kunnen zeggen wat je wilt. De vraagstelling, geven de onderzoekers in een noot toe, is niet geheel duidelijk. De wet stelt immers grenzen aan uitingen. Dus de stelling ‘Iedereen moet vrij zijn om te zeggen wat hij wil’ moet op voorhand worden gerelativeerd. Het is onduidelijk of alle respondenten zich dit hebben gerealiseerd. Dat de context van de sociale media tot een meer uitgesproken oordeel over deze stelling leidt valt wel op. Het heeft vermoedelijk veel te maken met de vele voorbeelden van het overschrijden van fatsoensgrenzen, grof taalgebruik, vreemdelingenhaat en racisme die de laatste jaren breed zijn uitgemeten.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: EU2016 NL (cc)

Klaas en het demonstratierecht

COLUMN - Inperking van het grondrecht om te demonstreren. Waar kennen we dat ook weer van? O ja, van autoritaire leiders als Nicolás Maduro in Venezuela en Vladimir Putin in Rusland. En sinds drie weken ook van de leiders van de grootste partij in ons land, Klaas Dijkhoff en Mark Rutte.

“Geen demonstraties bij de intocht.” Op 19 november riep Klaas Dijkhoff, voorzitter van de VVD-Tweede Kamerfractie, via Facebook op tot het afzien van demonstraties bij Sinterklaas-intochten. “En mochten mensen volgend jaar hier geen gehoor aan geven. Dan, lieve burgemeesters: van de intocht tot het feest even geen demonstraties.” Dat zou een demonstratieverbod zijn van ruim twee weken.

Premier Mark Rutte echode Dijkhoffs oproep. Hij pleitte op dezelfde dag als zijn partijgenoot voor een “andere aanpak” van demonstraties bij intochten. De Volkskrant meldde de dag erna dat “Rutte vindt dat demonstraties alleen gehouden moeten worden op plaatsen waar kinderen er niet mee geconfronteerd worden.” Het demonstratierecht schuift hij op die wijze wel heel gemakkelijk terzijde.

Dijkhoff of Rutte mag geen demonstraties verbieden. Vandaar dat Dijkhoff zich richt tot de “lieve burgemeesters,” die dat wel mogen – maar dat louter mogen als het voor hen onmogelijk is om chaos te voorkomen. Dat is vrijwel nooit zo. Zeker niet na de vorming van de Nationale Politie in 2013, waardoor tevoren altijd wel voldoende menskracht kan worden gemobiliseerd om orde te handhaven.

Foto: bixintx (cc)

Dokkum en de demonstratievrijheid

OPINIE - Zinnige en onzinnige reacties op een proces tegen wegblokkeerders.

Het OM heeft taakstraffen geëist tegen alle 34 actievoerders die vorig jaar de A7 blokkeerden om te voorkomen dat demonstranten tegen Zwarte Piet bij de intocht van Sinterklaas in Dokkum aanwezig konden zijn. Tegen initiatiefnemer en “intellectueel dader” Jenny Douwes is een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van 3 maanden geëist.

Met deze eisen heeft het OM niets over Zwarte Piet gezegd, schreef Peter Giesen in De Volkskrant. Het gaat hier, naast een strafbare verhindering van het verkeer, over de vrijheid van meningsuiting. In een samenleving met heel verschillende bevolkingsgroepen kunnen spanningen ontstaan, zoals de Zwarte Pietkwestie ten overvloede aantoont. Als deze groepen met elkaar willen samenleven, moeten zij in elk geval kunnen zeggen wat zij op hun lever hebben, hoe onredelijk of ergerniswekkend dat ook voor anderen moge zijn — mits zij uiteraard niet oproepen tot geweld.

Floor Rusman pareert in de NRC de verdediging van organisator Jenny Douwes die, als een nieuw type provo, beweerde dat het hier om een ‘ludieke actie’ ging. De blokkeerders van de A7 hebben niets van provo begrepen, volgens Rusman. ‘Want inhoudelijk zet het nieuwe verzet het oude op z’n kop. De provo’s wilden demonstreren mogelijk maken, de blokkeerfriezen juist niet. De provo’s streden voor vrije meningsuiting, de blokkeerfriezen wilden die beperken. Want ja, natuurlijk waren ze ervoor, maar „niet voor iedereen” of „niet op deze dag”. De provo’s en andere linkse activisten wilden een hiërarchie afbreken, de blokkeerfriezen willen er een creëren: eerst de rechten van henzelf, dan die van de anderen.’

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Jim Forest (cc)

Slappe knieën in Dokkum

OPINIE - Elke burgemeester zou pal moeten staan voor grondrechten. Bijvoorbeeld voor het grondrecht om te demonsteren. Bij de landelijke intocht van de Sint dit jaar, vorige week in Dokkum, liet de burgemeester het betogingsrecht wel erg snel vallen. Dit past in een zorgwekkend patroon.

“Meer blokkades” zouden tegenstanders van een demonstratie “hoogstwaarschijnlijk” opwerpen. Dat was volgens burgemeester Marga Waanders (PvdA) van Dongeradeel in NRC Next 20 november reden om die demonstratie te verbieden. Later voegde ze toe dat er “berichten” waren dat mensen “onderweg zouden zijn met zwaar vuurwerk.” Haar optreden oogstte een storm van kritiek, en terecht.

“Een burgemeester heeft de plicht om ervoor te zorgen dat mensen vrijelijk kunnen demonstreren, ook al dreigen anderen met een tegendemonstratie of met verzet,” doceert Groninger hoogleraar Algemene Rechtswetenschap Jan Brouwer in juristenblad Mr. in september. Indien anderen de demonstratie proberen te verhinderen, moet een burgemeester bescherming bieden door inzet van politieagenten.

De demonstranten hadden de gemeente ruim van tevoren op de hoogte gesteld van hun komst naar Dokkum. Een plek was speciaal voor hen afgezet. Nadat ze op de A7 waren klemgereden door tegenstanders reden ze verder onder politiebegeleiding –tot “het gezag haastig besloot om de betoging verder maar gemakshalve te verbieden,” aldus het commentaar van NRC Handelsblad 21 november.

Foto: foto: wikipedia

Spaanse Partido Popular slaat terug

ELDERS - Spanje is de afgelopen jaren het toneel geweest van vele, vaak massale demonstraties tegen het beleid van de rechtse regering van de Partido Popular.  In het zicht van de verkiezingen in 2015 probeert de PP het protest op voorhand in te perken.

Het heet een wet te zijn die de veiligheid van burgers moet garanderen, maar het is volgens de oppositie een vergaande inperking van de vrijheid van meningsuiting. De wet verbiedt demonstraties bij overheidsgebouwen, als er geen officiële toestemming is gegeven. De demonstranten riskeren een boete van maximaal 600.000 euro. Boetes kunnen rechtstreeks zonder rechterlijke tussenkomst worden opgelegd door de politie. Ook in het geval van beledigingen van autoriteiten. Buiten de PP is er geen steun voor de wet en onder de kiezers is de steun voor de regeringspartij inmiddels tot een minimum gedaald. Een opiniepeiling bracht aan het licht dat 82% de wet afwijst. Oppositiepartij PSOE kondigde aan de wet in te trekken als de partij daar na de verkiezingen de kans voor krijgt.

Dat de Partido Popular op deze manier het protest tegen de regering de kop in wil drukken mag verbazing wekken. De wet zal de afkeer van het rechtse beleid bepaald niet doen verminderen. Er is reden genoeg voor de Spanjaarden om in opstand te komen. De werkloosheid is nog steeds hoog, al noemt premier Rajoy de daling van het aantal werklozen ‘bemoedigend’. Volgens Eurostat heeft Spanje met Griekenland nog steeds de grootste problemen op de arbeidsmarkt met een werkloosheid van een kwart van de beroepsbevolking. Nog steeds is ongeveer de helft van de jongeren zonder werk. Van degenen die wel werken zit meer dan een derde op het minimumloon. Nog steeds worden mensen die hun schulden niet kunnen betalen uit hun huizen gezet. Spanje bezuinigt meer dan gemiddeld in Europa op de gezondheidszorg.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.