Het probleem met referenda
ANALYSE - Een referendum is alleen zinvol als het duidelijkheid schept
Mislukte referenda
Laten we eerlijk zijn: de grote referenda van de afgelopen jaren zijn allemaal mislukt. Ze hebben chaos, onduidelijkheid, wantrouwen en onvrede opgeleverd.
Neem het referendum over de Europese grondwet. De tegenstanders wonnen, maar gaven totaal verschillende geluiden over of verdrag moest worden aangepast, en zo ja hoe, of dat het helemaal moest verdwijnen.
Zo ook met het Oekraïnereferendum. Hier werd zelfs expliciet duidelijk dat het veel tegenstemmers niet eens om dat verdrag zelf te doen was.
Het Brexitreferendum leidde tot een politieke chaos waar geen einde aan lijkt te komen. Het is zelfs jaren later nog volkomen onduidelijk wat de meerderheid van het volk nu eigenlijk wil, terwijl dat te weten komen toch het doel van een referendum moet zijn.
Geen serieus te nemen referenda
Wat ging er bij al die referenda nu eigenlijk steeds mis? Eigenlijk is dit vrij duidelijk. Telkens werd één antwoord voorgelegd waarvan volkomen onduidelijk was wat de consequenties waren.
Bij een “Ja” in het EU-referendum en het Oekraïne-referendum was duidelijk wat er zou gebeuren: het ongewijzigd doorvoeren van een compromisvoorstel. Maar bij een “Nee”? Volstrekt onduidelijk. Helemaal geen verdrag? Of toch een ander verdrag? En wat zou er dan veranderd moeten worden om een meerderheid te behalen? Niets was ingevuld.