Jeugdzorg op de schop – deel 2

De jeugdzorg in Nederland gaat flink op de schop. Gemeenten worden verantwoordelijk, er is minder budget en er wordt meer vertrouwd op eigen kracht en eigen netwerk. Sargassoredacteuren Jeroen Laemers en Eva Schram gingen op bezoek bij jeugdzorginstelling TriviumLindenhof en spraken met medewerkers en (ex-)cliënten. Vandaag deel 2 van de tweedelige reportage. (Deel 1 is hier te vinden.) Nadat ze voor de derde keer uit huis werd geplaatst, kwam Judith (met wie we in het eerste deel van deze reportage al even kennis maakten) in een woongroep terecht. Haar vader hield nauwelijks toezicht waardoor haar thuissituatie niet veilig was. Judith kreeg te maken met mishandeling en seksueel misbruik. Haar moeder, die niet in staat was voor zichzelf te zorgen, woonde apart en onder begeleiding. Haar enige andere familie, een tante, was grotendeels buiten beeld. Op iets latere leeftijd kon ze tot op zekere hoogte rekenen op de ouders van een goede vriendin, die haar bijvoorbeeld meenamen op uitstapjes. Maar toen Judith aan een nichtje van haar vriendin bekende dat ze wel eens blowde, werd het contact direct en volledig verbroken. Al vanaf haar vroege tienerjaren kreeg ze last van depressies. De leefgroep waar Judith de laatste jaren verbleef, omschrijft ze als 'een dierentuin waar je je eigen plek moet veroveren.' Hoewel de leiding er strak op zat werd er regelmatig gedronken en geblowd. Ook werd ze geconfronteerd met ongewenste intimiteiten van medebewoners: 'Ik kan moeilijk nee zeggen.' Ze kreeg een training om haar weerbaarder te maken: 'Daarbij moest ik heel hard tegen een bal aan slaan.'

Foto: TijsB (cc)

Jeugdzorg op de schop – deel 1

REPORTAGE - De jeugdzorg in Nederland gaat flink op de schop. Gemeenten worden verantwoordelijk, er is minder budget en er wordt meer vertrouwd op eigen kracht en eigen netwerk. Sargassoredacteuren Jeroen Laemers en Eva Schram gingen op bezoek bij jeugdzorginstelling TriviumLindenhof en spraken met medewerkers en (ex-)cliënten. Vandaag deel 1 van de tweedelige reportage.

‘Toen ik vier of vijf was, werd ik uit huis geplaatst. Dat weet ik nog heel goed. Ik was overdag thuis met mijn vader. Er kwamen allemaal mannen aan de deur, mijn vader probeerde ze tegen te houden. Ze kwamen in huis zoeken, dus ik verstopte me onder tafel. Wat ik nog steeds niet snap: ze hadden me gewoon kunnen zien zitten, maar haalden me niet onder die tafel vandaan. Ik ben er zelf onderuit gekropen.’

Het bovenstaande is de allereerste duidelijke herinnering van Judith (18). Bij deze ene gedwongen uithuisplaatsing zou het niet blijven. Via verschillende pleeggezinnen, tehuizen en een gesloten instelling kwam ze uiteindelijk in een ‘gewone’ open leefgroep terecht. Al die tijd stond Judith onder toezicht van Bureau Jeugdzorg dat haar opvoeding toevertrouwde aan verschillende gespecialiseerde jeugdzorginstellingen.

Jeugdhulpverlening te verkokerd

Op dit moment is in Nederland de jeugdhulpverlening verdeeld in verschillende sectoren. Gemeentelijke Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) zijn verantwoordelijk voor consultatiebureaus en schoolartsen, preventie, voorlichting en lichte hulpverlening. Meer gespecialiseerde hulp wordt, in opdracht van provincies en Rijk, geboden door de jeugd-ggz, de jeugd-lvb (die zich richt op kinderen met een lichte verstandelijke beperking) en de jeugdreclassering. Tenslotte is er nog de reguliere jeugdzorg die intensieve, pedagogische ondersteuning biedt aan gezinnen met zware opvoedproblemen en zorg draagt voor kinderen die uit huis worden geplaatst. Ook deze hulpvorm valt nu nog onder de verantwoordelijkheid van de provincies.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 17-10-2022

Gemeenten door bezuinigingen in het rood

NIEUWS - De decentrale overheden hebben het zwaar. Gemeenten, provincies, waterschappen en regionale samenwerkingsverbanden staan ruim 70,5 miljard in het rood, bleek vandaag uit cijfers van het CBS.

Media citeren het CBS dat ‘de crisis en daarmee samenhangende bezuinigingen’ als oorzaak noemt voor de stijgende schulden. De cijfers van het CBS laten echter zien dat de totale balans van de lokale overheden uitkomt op een negatieve 15,5 miljard euro, niet 70,5 miljard.

Tegenover schulden staan ook vorderingen. Die hebben de overheden nog niet in keiharde euro’s in kas, maar moeten boekhoudkundig gezien wel meegerekend worden. Dat neemt niet weg dat ook 15,5 miljard euro in de min niet gezond is voor de lokale financiën.

Het zwaarst gedupeerd zijn de gemeenten. De totale schulden zijn ruim 52 miljard euro. Na verrekening van de vorderingen staan de gemeenten ruim 24,6 miljard euro in de min. De provincies staan er beter voor en houden ruim 14,5 miljard euro over.

Bron: CBS.

Schulden lokale overheden

Blijkbaar hebben de zware bezuinigingsoperaties die gemeenten uitvoeren weinig positief effect op de lokale financiën. Dat zou betekenen dat de gedecentraliseerde taken met dusdanig minder budget zijn overgeheveld van Rijk naar gemeenten, dat deze nu tegen oplopende schulden aankijken.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Sociale verbindingen op lokaal niveau

ANALYSE - De rol van openbaar bestuur lijkt het bevorderen van sociale verbindingen op lokaal niveau te zijn. Maar krijgt het daar met de aankomende gedecentraliseerde taken nog wel de kans voor?

Gemeenten zien de decentralisaties dichterbij komen en proberen zich voor te bereiden. Dat gebeurde ook in mijn gemeente, op een vrije zaterdag, in een sfeervolle oploop van raadsleden, ambtenaren en college. De problematiek en de wijze waarop men die probeert in de vingers te krijgen, zijn van algemene aard.

De Wmo-methodiek (Wet maatschappelijke ondersteuning) wordt  gepresenteerd als een omwenteling in het denken. Maar is dat zo? We gaan beter naar de burgers luisteren. Maar deden we dat dan niet? We gaan problemen oplossen. Maar deden we dat dan niet? We gaan goedkoper werken en we krijgen meer tevredenheid. Maar lukte ons dat eerder niet?

Het is goed de bestaande praktijk kritisch tegen het licht te houden. Mensen hadden vroeger een recht op een voorziening en dat bracht bureaucratie en te hoge kosten met zich mee. Je kunt zoeken naar een oplossing voor een probleem en doorgaans gaat dat simpeler en goedkoper. En levert het tevreden burgers en familieleden op.

Alleen: de gemeente moet op gezaghebbende wijze de schaarse middelen verdelen, de rechten van de burger en zijn behandeling door de overheid worden getoetst aan het gelijkheidsbeginsel via de onafhankelijke rechtspraak. Toedeling van rechten moet dus gestandaardiseerd en transparant gebeuren. Maar wie transparantie vraagt, oogst formulieren.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Paul Goyette (cc)

Zorg aan de keukentafel

ANALYSE - De zorgkosten dreigen onhoudbaar te groeien. De regering poogt ook hier te bezuinigen: deels door moralisme, deels door nieuwe woorden aan oude mechanismen te koppelen. Als we niet proberen nauwkeuriger te spreken over de problemen, zijn ongekende sociale problemen de komende jaren op de gemeentelijke agenda gezet.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft op 16 januari van dit jaar een stevige brief (pdf) aan Rutte gestuurd over de problemen van de decentralisaties in het sociaal domein. Dat moet een succes worden, maar het is de vraag of het lukt met de stapeling van bezuinigingen, zo vat ik de VNG-boodschap maar even samen.

De aansporing van Martin van Rijn (PvdA) om je om de verzorgingsbehoefte van je ouders te bekommeren stemt mij vrolijk. Hij deelt de budgettaire zorgen over de stijgende zorgkosten met Edith Schippers (VVD). Maar hij geeft er een moraliserende draai aan, waardoor deze coalitie zich zou kunnen onderscheiden in positieve zin.

Zorg en draagvlak

‘De helft van alle mensenjaren verloopt in hulpbehoevendheid,’ schreef Bram de Swaan in 1976, in De Gids. Het was de lapidaire opening van zijn stuk over de verstatelijking van de verzorgingsarrangementen. Dat gaat ook over de vergrijzingszorg, waarin ons land een opmerkelijke positie heeft. In het nieuwjaarsartikel van Chris Buijink (secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken) in Economisch Statistische Berichten (ESB), wordt geïllustreerd hoe extreem de prognose van de kostenstijging van de vergrijzing er voor Nederland uit ziet. Buijink verwacht een opwaartse premiedruk, die slecht is voor de economie.

Foto: mystic_mabel (cc)

Kolossaal decentraal

OPINIE - Het kabinet wil vaart maken met een onderwerp waarvan iedereen dacht dat er geen haast mee gemaakt zou worden. De ministerraad van vrijdag 14 december gaf de aftrap voor de schaalvergroting van provincies en gemeenten.

In het regeerakkoord spraken VVD en PvdA af er de tijd voor te nemen. ‘Voor de lange termijn hebben wij het perspectief van vijf landsdelen (…) en gemeenten van tenminste honderdduizend inwoners voor ogen.’ Nu blijkt dat de eerste samenvoeging van provincies (Noord-Holland, Utrecht en Flevoland) in maart 2015 een feit moet zijn.

De bestuursparagraaf van het regeerakkoord schetst een kleinere overheid, die uit grotere provincies en gemeenten moet bestaan. Ook het aantal waterschappen moet kleiner en zullen uiteindelijk opgaan in landsdelen, het nieuwe woord voor provincies.
De provincies  zijn de enigen die zonder al te veel kanttekeningen voor deze ontwikkeling zijn. Gemeenten (pdf) en waterschappen zijn op een diplomatieke manier kritisch. Ze erkennen dat samenwerking voordelen kan hebben, maar zijn wantrouwend over de koers die het Rijk wil varen.

Burgers en media lijken ongeïnteresseerd. Terwijl deze plannen betekenen dat de burgers straks een kolos van een lokale overheid tegenover zich hebben staan. Bestuurlijke gebieden waar meer inwoners met minder volksvertegenwoordigers en bestuurders te maken krijgen. En niet omdat men er zelf voor kiest, maar omdat het Rijk het afdwingt.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: WOVOX Team (cc)

Decentralisatie meer dan verplaatsing loket

ANALYSE - Een resultaat van de formatie zal zijn dat gemeenten meer taken krijgen op het vlak van het sociale beleid. Maar is dat wel realistisch nu Rijk en gemeenten moeten bezuinigen? Het is vooral voor de PvdA risicovol. Tom van Doormaal denkt toch dat het de goede weg is.

De formatie verloopt in stilte. Raar eigenlijk: radiostilte werd in acht genomen als de bommenwerpers van de RAF boven bezet gebied kwamen om de aandacht van jagers en afweergeschut te vermijden.  Het is een metafoor waar niks van klopt: Rutte en Samsom zijn door ons gekozen om te doen wat ze doen, dus werken ze niet in vijandelijk gebied. We weten ook dat ze bezig zijn, dus voor verhulling is geen plaats. Waarom drukken ze de zendknop niet in? Daar zijn politici voor: ze moeten tot vervelens toe meningen ventileren.

Liberalen en socialisten: het is ongemakkelijke ménage. Het onderhandelen kan verstoord worden door gestook van de media , de achterban, de gefrustreerde oppositie. De stilte is daar een verdediging tegen, ik erken het. Maar het blijft raar: de Kamer zou wel eens voor een transparante formatie zorgen, in tegenstelling tot het gekruip rond het koninklijk paleis. Bij de huidige geheimzinnigheid zou ook onderkoning Beel zich nog prima op zijn gemak voelen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Gemeenteraden moeten geen Tweede Kamer spelen?

Op dit moment hebben 46 gemeenteraden een motie aangenomen en dragen hun burgemeester of wethouders op minister Leers te bewegen een initiatiefwet van PvdA en ChristenUnie aan te nemen. Die wet beoogt een ‘generaal pardon’ voor minderjarige asielzoekers, die door fouten van de overheid 8 jaar of langer in Nederland verblijven. In 16 gemeenteraden werd de motie afgewezen.
Vorige week namen 31 gemeenteraden zo’n motie aan, in 12 gemeenten werd de motie afgewezen. Het aantal voorstanders groeit harder dan het aantal tegenstanders, maar het betreft nog maar 14,9% van de 415 gemeenten. Pas eind maart valt er meer over te zeggen.

Een veel gehoord argument van tegenstanders van lokale moties is dat een gemeenteraad zich niet met landelijke kwesties moet bemoeien. Sommige tegenstanders voegen er aan toe dat het de landelijke besluitvorming niet zal helpen of zelfs kan frustreren. Dat laatste is misschien waar, de rest van het betoog niet. Gemeenten krijgen namelijk direct te maken met gevolgen van landelijk asielbeleid en liggen al 10 jaar met het Rijk overhoop over de consequenties van een stringenter asielbeleid.

In 2002 weigerden 60 gemeenten uitgeprocedeerde Somaliërs en Irakezen op straat te zetten. In 2003 verklaarde de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) niet mee te zullen werken aan het uitzetten van zo’n vierduizend asielzoekers, die niet onder het generaal pardon vielen. De VNG ging bij de Tweede Kamer lobbyen om verruiming van de pardonregeling te bepleiten. Mede door het grote verzet van de gemeenten, kwam het in 2006 tot een motie van wantrouwen tegen toenmalig minister Verdonk, die haar portefeuille kwijtraakte.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Decentralisatie in reces of in impasse?

Waar het kabinet tijdens het reces zich ook eens op mag bezinnen, is hoe het nu verder moet met decentralisatieplannen. De overheveling van taken naar gemeenten, provincies en waterschappen lijkt in een impasse geraakt te zijn, na de botsing tussen gemeenten en Rijk begin juni. Een meerderheid der gemeenten stemde slechts in met een gedeeltelijk Bestuursakkoord. Bij monde van minister Donner verklaarde het kabinet dat er dan helemaal geen akkoord was.
De gemeenten gingen niet akkoord met de sociale paragraaf, waarin hun toekomstige taken op gebied van de sociale werkvoorziening, reïntegratie en de wet Werken naar Vermogen waren geregeld. Het grote bezwaar was dat het Rijk wel de taken overhevelde, maar niet het benodigde geld.

Zo groot als de heisa was bij de gemeenten, zo rustig lijkt het bij de provincies. Zeven provincies hebben ingestemd met de ondertekening van het akkoord. Vijf zijn echter tegen. Hoe kan het dat de verhoudingen hier anders liggen dan bij de gemeenten?
Dat heeft vooral te maken met hoe afspraken over sommige onderdelen binnen het akkoord zijn vastgelegd. Bij de gemeentelijke afspraken was het voor elk onderdeel slikken of stikken. Bij de provincies waren een paar deelakkoorden nog niet uitonderhandeld, toen in februari het de handtekeningen van de diverse partners werden gezet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Frontale botsing kabinet en gemeenten

Het begon zo mooi. Het kabinet en de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) werden het op 21 april eindelijk eens over het Bestuursakkoord 2011. Het masterplan voor de decentralisatie van een groot pakket taken: de jeugdzorg, de extramurale begeleiding uit de AWBZ en de nieuwe regeling Werken naar vermogen. VNG-voorzitter Jorritsma vond dat ze het beste eruit had onderhandeld. Meer zat er gewoon niet in, liet ze weten.

Daarna mocht de VNG het land in. Tijdens drie informatiebijeenkomsten bleek al snel dat een aantal gemeenten grote moeite had met het bereikte resultaat. Vooral de sociale paragraaf stuitte op kritiek. Ook al beloofde het kabinet 400 miljoen euro om de hervorming van WWB/WIJ, WSW en Wajong naar de nieuwe wet Werken naar vermogen mogelijk te maken, veel gemeenten vreesden daar niet genoeg aan te hebben. De hervorming zou bovendien veel te snel tot stand moeten komen.
Bovendien vonden een aantal gemeenten dat hier maar van een halve decentralisatie sprake was. Niet alleen had het Rijk had zich een prominente rol toebedeeld in het Bestuursakkoord (pdf!). ook werd bepaald dat een deel van Werken naar Vermogen en Jeugdzorg ‘ bovenlokaal’ moet worden geregeld. Uiteraard in goed onderling overleg, zoals dat in een democratie hoort, maar “indien gemeenten binnen het jaar geen passende invulling aan de uitvoering hebben gegeven, bepaalt het Rijk hoe dat toch georganiseerd zal worden” (bldz. 8 en 9 uit het Bestuursakkoord).

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende