Blokkades in Berlijn tegen het stilzwijgen over de klimaatcatastrofe

Elke dag blokkeren klimaatactivisten in Berlijn een druk kruispunt. Tot grote woede van de automobilisten. De politie klaagt ook. Elke dag is een peleton agenten nodig om met zonnebloemolie de aan het plaveisel vastgelijmde demonstranten af te kunnen voeren. Het gaat ten koste van de criminaliteitsbestrijding, zegt een woordvoerder. De activisten van de groep Letzte Generation hebben andere zorgen. Ook in München vond gisteren een blokkade plaats onder het motto 'Stilzwijgen of eindelijk de dodelijke noodsituatie van het klimaat serieus nemen'. Net als hun collega's die hier en in omringende landen actie voeren in musea zeggen ze dat alleen dit soort acties de wereld wakker maakt. Voordat het te laat is. Het gaat allemaal veel te langzaam. Zelfs het Duitse Hooggerechtshof meent dat de Duitse klimaatwet niet ver genoeg gaat. De demonstranten eisen onder andere een snelheidslimiet van 100 kilometer op snelwegen en voortzetting van het in de zomermaanden geldende 9 euro ticket voor het openbaar vervoer. Energie gaat voor klimaat Voor dat laatste heeft de regering nu een nieuwe maatregel genomen: de introductie van een maandelijks vervoerbewijs van € 49, waarmee reizigers tegen lagere kosten gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer over de korte en middellange afstand in het hele land. Dat kan iets betekenen voor het klimaat, maar het is vooral bedoeld om een dreigend tekort aan energie af te wenden. De meer door Poetin dan door de klimaatopwarming afgedwongen maatregel is onderdeel van een 200 miljard euro kostend pakket aan energiemaatregelen waarin ook compensatie voor hogere energieprijzen is opgenomen en een prijsplafond. De maatregelen hebben zowel in het binnenland als in de EU de nodige kritiek opgeroepen. Ze zouden vooral gunstig zijn voor het Duitse bedrijfsleven. Andere EU-lidstaten, zoals Spanje en Frankrijk, die aandringen op veel verdergaande Europese maatregelen ter beperking van de gasprijzen bekritiseerden Duitsland voor zijn 'alleingang' in de aanpak van de energiecrisis. Duitsland mag wel wat harder werken aan het onderling vertrouwen binnen de EU, zeker gezien de nauwe relaties die het land de afgelopen jaren heeft onderhouden met de veroorzaker van de huidige crisis, volgens Pawel Zerka van European Council on Foreign Relations. Op de laatste top in Praag kwamen de regeringsleiders nog niet verder dan een road map voor verdere besluitvorming door de energieministers. Zonne-energie uit China Kan de huidige energiecrisis, het gevolg van de oorlog in Oekraïne, de afbouw van het gebruik van fossiele energie ten gunste van het klimaat versnellen? Simone Tagliapietra van de Brusselse denktank Bruegel denkt van wel. Ze verwijst naar energie-efficiency maatregelen die in de jaren zeventig zijn genomen in reactie op de oliecrisis. Nu zien we records in de import van zonnepanelen uit China. China was in 2020 de belangrijkste leverancier van windturbines, zonnepanelen en biofuels. De crisis heeft de overstap van huishoudens naar zelf opgewekte, renewable energie duidelijk gestimuleerd. Bondskanselier Olav Scholz brengt vandaag een bezoek aan China voor overleg met de onlangs voor een nieuwe termijn aangestelde partijleider Xi Jinping. In hoeverre de renewable energie ook ter sprake zal komen moet worden afgewacht. Xi zal Scholz ongetwijfeld bedanken voor zijn inspanningen om de Chinezen een aandeel te gunnen in de haven van Hamburg. Er is nogal wat kritiek op dat besluit, zowel in eigen land als in de VS. En ook de timing van het bezoek aan China wordt niet door iedereen even handig genoemd. Maar de economische belangen zijn niet gering. 'Mocht China van de een op de andere dag besluiten geen onderdelen meer te exporteren, dan zou er geen auto meer uit de Duitse fabrieken rollen,' schrijft Trouw. 'Het dichtdraaien van de Russische gaskraan was een klap voor de Duitse economie, maar die zou in nog veel grotere problemen komen als China zijn aardmetalen, onmisbaar voor veel elektronica en batterijen, niet meer levert.' In een ander energiedossier heeft Scholz na lang dralen met zijn machtswoord een einde gemaakt aan een langdurig conflict tussen zijn coalitiepartners, de Groenen en de Liberalen. De drie nog werkende kerncentrales mogen ook na 31 december nog even in bedrijf blijven, tot uiterlijk 15 april 2023. Geen applaus voor de klimaatactivisten De klimaatactivisten van de Letzte Generation hoeven niet op de onvoorwaardelijke steun van de Bondskanselier te rekenen. Scholz waarschuwde voor de gevaarlijke kanten van een wegblokkade. Een "kritische houding, kritisch protest" moet worden geaccepteerd, volgens Scholz. Maar het is ook duidelijk "dat de acties niet op een heel breed applaus zijn onthaald. Ook niet bij mij."  

Door: Foto: Stefan Müller (climate stuff, 2 Mio views) (cc)
Foto: Richard Ash (cc)

Britse regering weigert nog steeds Brexit-akkoord uit te voeren

, door

Wie dacht dit jaar eindelijk verlost te zijn van de continuing story van de Brexit moet ik helaas teleurstellen. De laatste losse eindjes van het handelsakkoord dat officieel per 1 januari is ingegaan blijven voorlopig hangen. In maart kwam er al een kink in de kabel toen Brandon Lewis, de Britse secretaris voor Noord-Ierland de maatregelen voor controle van het vrachtverkeer tussen Engeland en Noord-Ierland eenzijdig uitstelde tot 1 oktober. In juni werd een crisis over de import van vlees voor even afgewend. Dinsdag kondigde de Britse Brexit-minister David Frost aan dat volledige douaneaangiften en -controles nu pas op 1 januari 2022 zullen worden ingevoerd. De verplichting om veiligheidsverklaringen te overleggen gaat pas in op 1 juli volgend jaar. Het bedrijfsleven reageerde verontwaardigd op de late aankondiging van deze plannen. ‘Bedrijven hebben heel veel tijd en geld geïnvesteerd in de voorbereiding op het nieuwe importregime op 1 oktober 2021.’ Dat is dus voor niets geweest. De commentator van The Guardian vond het, met verwijzing naar de naam van de minister, tijd worden voor ‘dooi in plaats van vorst’ in de Britse diplomatie. ‘De regering moet stoppen oude gevechten met Brussel opnieuw op te voeren en zich in plaats daarvan concentreren op het opbouwen van nieuwe relaties.’

Waan van de dag

Coronavirus op vlees uit Brazilië, Bolivia en Nieuw Zeeland.

, door

In de Chinese stad Jinan is dit weekend het coronavirus aangetroffen op de verpakkingen van rundvlees afkomstig uit Brazilië, Bolivia en Nieuw Zeeland. In andere steden werd het aangetroffen op verpakkingen van varkensvlees uit Argentinië.

China intensiveert het testen van bevroren goederen nadat herhaaldelijk het virus werd gevonden op geïmporteerde goederen. De WHO stelt dat er een gering risico is dat mensen besmet raken van Covid-19 op bevroren voedsel. China wordt er echter niet vrolijk van dat de diverse importverboden die het heeft ingesteld (onder andere op varkensvlees uit Nederland) deze manier onderuit worden gehaald.

Foto: Claudio Schwarz | Unsplash

Chinese muur

, door

COLUMN - Sinds 1 juli betalen we BTW op pakjes uit China. Dat heeft Brussel zo bepaald. Eigenlijk moesten we al BTW betalen over aankopen boven de 22 euro, maar de Chinezen staan erom bekend dat ze daar onbekommerd de hand mee lichten.

Ik weet nog dat ik mijn eerste vulpen uit China bestelde. Uren en uren heb ik gezocht naar een verkoper die de door mij begeerde pen aanbood voor onder die magische grens van 22 euro. Ik had namelijk ervaring met bestellingen van vreemde continenten. Bestel je een hebbedingetje uit Amerika – lekker goedkoop denk je – komt er in enen BTW bij, plus inklaringskosten. Je bent zomaar het dubbele kwijt van wat je dacht uit te geven.

Toen mijn moeder later eens voor zo’n vijftig pop twee Samsung-telefoontjes uit China bestelde, zat ik me dus al inwendig te verkneukelen over de kostbare verrassing die haar te wachten stond. Maar denk je dat zij een heffing aan haar broek kreeg? Welnee, die Chinezen zijn niet gek, die weten precies hoe het hier werkt. Uitgekookt zijn ze wel: ze zetten daar gewoon tien of vijftien euro op de pakbon. Niemand die dat controleert.

Verzendkosten rekenen ze meestal ook niet. Naar het schijnt neemt de Chinese overheid die voor haar rekening, in een uitgekiende strategie om de wereldwijde consumentenmarkt te kapen.

Foto: Sergey Melkonov (cc)

Illiberaal Hongarije springplank voor China

, door

De burgemeester van Boedapest, Gergely Karácsony, onthulde deze week vier nieuwe straatnaambordjes in zijn stad. Bijzondere straatnamen: de Oeigoerse martelarenweg, de Bevrijd Hongkongstraat, de Dalai Lamastraat en de Bisschop Xie Shiguangstraat. De nieuw benoemde straten liggen in dezelfde wijk waar de Hongaarse regering een nieuwe universiteit heeft gepland, een tak van de Chinese Fudan universiteit in Shanghai, die geliëerd is aan de communistische partij. De nieuwe straatnamen zijn een duidelijk politiek statement van de burgemeester van de hoofdstad tegen premier Viktor Orbán en zijn Fidesz partij, die enkele jaren geleden de liberale, westerse Central European University de stad uitjoegen.

Karácsony won in 2019 met ‘Dialoog voor Hongarije‘ de lokale verkiezingen in Boedapest. Het was voor het eerst dat de gehele oppositie met één kandidaat de strijd aanging tegen de Fidesz-hegemonie. Dat succes smaakt naar meer. Voor de presidentsverkiezingen van 2022 hebben de oppositiepartijen van links tot rechts opnieuw de handen ineen geslagen. Karácsony heeft zich kandidaat gesteld om de gezamenlijke lijst aan te voeren.

Beloning voor een derde kind

Daarmee is het einde van Orbán zeker nog niet getekend. In de peilingen houdt Fidesz voorlopig nog een voorsprong. Intussen werkt de Hongaarse premier na zijn afscheid van de christendemocratische Europese Volkspartij (EPP) gestaag verder aan een rechtser, conservatiever Europa. Afgelopen maand lanceerden de Visegradlanden (Hongarije, Polen, Tsjechië en Slowakije) een ‘pro-gezinscoalitie‘. Het doel van de nieuwe coalitie is het bevorderen van een gezinsbeleid op lokaal, nationaal en EU-niveau. De V4-ministers die belast zijn met sociale en gezinsaangelegenheden ondertekenden een gezamenlijke verklaring waarin ze hun “samenwerking om onderzoek te doen op het gebied van gezinsondersteuning en gezinsbehoeften, parallel in onze vier landen” uiteenzetten. Gegeven het lage geboortecijfer en de uitstroom van jongeren naar West-Europa geeft de Hongaarse regering al enige tijd een hoge prioriteit aan de ondersteuning van gezinnen. En dat lijkt succes te hebben. Met een flinke bonus op gezinsvorming is het aantal huwelijken in het land de afgelopen jaren fors gestegen. Gehuwde paren kunnen een lening van €30.000 krijgen die ze niet hoeven terug te betalen als ze een derde kind hebben gekregen. De stellen zijn volledig vrij om te beslissen hoe en wanneer ze de renteloze lening besteden. Ze moeten wel aan een aantal criteria voldoen: ze moeten getrouwd zijn, de vrouw moet tussen de 18 en 40 jaar oud zijn en het moet onder meer het eerste huwelijk zijn voor een van de twee.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Arthur Chapman (cc)

We moeten de wetenschapsgeschiedenis herschrijven

, door

COLUMN - Europa en Amerika heersen in de wetenschappelijke wereld. Op school leer je dat Pythagoras, Galilei, Newton of Einstein de grote wetenschappelijke ontdekkingen deden. Een Griek, een Italiaan, een Engelsman, of een Duitser die later Amerikaan werd. China, India en Afrika deden er wetenschappelijk blijkbaar niet toe. Dat beeld klopt niet.

Zelfs als je als tiener goed bij de les kon blijven is het onwaarschijnlijk dat je veel over niet-westerse wetenschappers hebt gehoord. Ook in academische boeken over de geschiedenis van de wetenschap staan Europa en Amerika centraal. Maar hoe komt de wetenschapsgeschiedenis eruit te zien als je het Westen uit dat middelpunt haalt? Dat onderzoekt prof. dr. Rens Bod, hoogleraar Computationele en Digitale Geesteswetenschappen (UvA). Hij laat zien dat veel van de ideeën in de wetenschap een begin, midden en eind hebben in plekken over de héle wereld.

Verder denken dan je neus lang is

Van Pythagoras tot Plato, Griekenland is de wieg van onze westerse wetenschappen. Daar ontwikkelden we wiskunde en daar begon de filosofie, natuurwetenschap, geschiedkunde, muziekwetenschap… Eigenlijk, geloven we in Europa graag, begonnen de oude Grieken met alles. “Dat denk je”, zegt Bod, “maar is in feite een mythe”.

Foto: copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

Wereldwijde daling autoverkoop

, door

ANALYSE - De wereldwijde auto-industrie heeft te maken met een terugval van de vraag naar auto’s. LMC automotive heeft zijn rapport met wereldwijde verkoopcijfers vorige week gepubliceerd, hieruit blijkt een daling van het totaal aantal verkochte auto’s van 94,4 miljoen in 2018 naar 90,3 miljoen in 2019. Dat is een daling van 4%. LMC heeft de data niet uitgesplitst naar brandstofvoertuigen en elektrische auto’s. Cleantechnica houdt deze gegevens wel bij en op basis van gegevens van de 3 grootste markten (China, Europa en de VS) en schattingen voor de overige markten komen ze uit op een stijging van de verkoop van elektrische auto’s met 9,5% (volledig elektrische en hybrides). Het aantal verkochte brandstofauto’s is volgens deze zelfde schatting wereldwijd gedaald met 4,7%.

Ontwikkelingen per markt

De Chinese markt blijft de lastigste markt voor verkopers van brandstofauto’s (benzine, diesel en lpg). De verkoop van brandstofauto’s daalde in China met bijna 8,4% ten opzichte van 2018. De verkoop van elektrische auto’s liep met 4% terug, doordat de Chinese overheid haar stimuleringsbeleid bijstelde. Ondanks de daling van de verkoop van elektrische auto’s steeg hun marktaandeel van 4,5% naar 4,7%.

In de VS daalde de verkoop van brandstofauto’s met 1,1%, de verkoop van elektrische auto’s daalde nog harder met 8,9%. Volgens Cleantechnica ontbreekt het in de VS aan een aantrekkelijk en betaalbaar aanbod van elektrische auto’s. Zo waren de Hyundai Kona EV, de Kia e-Nero en de MG ZS EV in 2019 nog niet verkrijgbaar in de VS. Het beeld wordt verder vertekend doordat Tesla eind 2018 zoveel mogelijk Model 3’s afleverde in de VS om eigenaren van de belastingvoordelen te laten profiteren.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: rafael parr (cc)

Hoeveel ruimte krijgt Big Brother?

, door

ELDERS - Is het gebruik van gezichtsherkenningssoftware in camera’s op straat toelaatbaar in een democratische rechtsstaat?

In een poging om de golf van protesten te breken heeft de regering van Hongkong begin deze maand een verbod uitgevaardigd op het dragen van maskers. De demonstranten proberen zich met maskers onherkenbaar te maken voor politiecamera’s en trekken zich van het verbod niets aan. China is al ver gevorderd met het gebruik van gezichtsherkenning in de openbare ruimte om burgers te bespieden. Chinezen kunnen binnenkort alleen nog via gezichtsherkenning een internetabonnement of een nieuw mobiel nummer aanvragen. Legale beperkingen ter wille van de bescherming van privacy hebben in dit land minder gewicht dan in de VS en Europa.

In California is onlangs een wet aangenomen die de overheid verbiedt om gezichtsherkenningssoftware te gebruiken op videocamera’s van de politie, een primeur voor de VS. Volgens de scherp geformuleerde wet staat biometrische surveillance gelijk aan ‘dat alle personen constant hun id-kaart met foto laten zien, zonder dat ze daar toestemming voor gegeven hebben.’ Dat zou in strijd zijn met de grondrechten van Amerikaanse burgers. Commerciële organisaties zijn uitgezonderd van de wet. Presidentskandidaat Bernie Sanders heeft zich uitgesproken voor een compleet, landelijk verbod op het gebruik van biometrische herkenning door overheidsinstanties. Hij vindt de technieken een bron van misbruik.

Foto: Ontwikkeling CO2 emissies China 2017-2050 copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

China’s klimaatplannen

, door

China is wereldwijd leidend in de energietransitie als grootste producent, exporteur en installateur van zonnepanelen, windturbines, energieopslag en elektrische voertuigen. Ook in aantallen patenten voor duurzame energie ligt China duidelijk voor op de VS en de EU. Tegelijkertijd is China nog erg afhankelijk van kolen en is de luchtvervuiling in haar steden enorm. Wanneer alle landen evenveel CO2 uitstoten als China en hetzelfde beleid voeren als China komt de wereldwijde opwarming boven de 5 graden Celsius uit.  Climate Action Tracker beoordeelt de huidige inzet van China dan ook als ‘higly insufficient‘ om de doelen van Parijs te halen.

13e vijfjarenplan

Voor haar economische groei zette China tot 2015 in op het traditionele ontwikkelpad met veel kolen. In het 13e vijfjarenplan veranderde dit ontwikkelpad voor de periode 2016-2020. Voor de energiesector werd ingezet op een ‘schoon, koolstofarm, veilig en efficiënt energiesysteem’. Als onderdeel van dit plan heeft China onder andere de bouw van veel nieuwe kolencentrales uitgesteld of afgesteld, werd ingezet op elektrisch vervoer en werden duurzame energie doelen gesteld.

In de nieuwe studie  “China Renewable Energy Outlook 2018”, CREO-2018, van het China National Renewable Energy Centre worden twee scenario’s uitgewerkt voor het Chinese energiesysteem. Het China National Renewable Energy Centre is onderdeel van de National Development and Reform Commission (NDRC),  dat een belangrijke rol  speelt bij de totstandkoming van de Chinese vijfjarenplannen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

When China rules the world -Martin Jacques

, door

RECENSIE - door Addie Schulte, redacteur van Boekenstrijd.

© Penguin Books Ltd cover When China rules the world by Martin JacquesIn het najaar van 2018 publiceerde The New York Times een serie artikelen over China onder de kop: The land that failed to fail. Vaak was aangekondigd dat China zou falen; de Communistische Partij zou de macht kwijtraken, de economische groei zou stagneren of grootschalige onrust zou de kop op steken. Maar geen enkele keer was dat gebeurd en China ontwikkelt zich nog steeds met de vaart van een hogesnelheidslijn.

De Britse sinoloog Martin Jacques noemt dat ‘mislukkingsscenario’ in zijn boek When China rules the world een van de verkeerde manieren waarmee vanuit het Westen naar China wordt gekeken. Die visie gaat ervan uit dat er maar een manier is waarop landen modern kunnen worden, namelijk de westerse manier. Alle andere manieren zullen vroeg of laat vastlopen. Maar dat klopt niet, stelt Jacques, er zijn vele wegen naar de moderniteit. China toont daarvan de belangrijkste.

Eenheid

China is anders, anders dan het Westen. Dat is een van de twee centrale boodschappen van Jacques. De andere boodschap is dat China het belangrijkste land ter wereld gaat worden.

China is anders door zijn geschiedenis van continuïteit en eenheid. Chinezen zijn geneigd om de oorsprong van China vijfduizend jaar in het verleden te zoeken. Dat vindt ook Jacques wat te ruim, maar tweeduizend jaar lang is er wel sprake van China. Andere landen kunnen niet bogen op zo’n lange geschiedenis. Dat verleden vormt China nog sterk. Daarbij horen ook allerlei politieke ideeën en vormen. Het idee van een paternalistische staat met een onbedreigde autoriteit is daar een van. Dat is iets heel anders dan het idee van de staat in het Westen, die steeds in concurrentie was met andere organisaties, zoals de kerk. Een ‘maatschappelijk middenveld’ zoals dat zo mooi heet, heeft China niet en nooit gehad. De staat lijkt sterk op de familie, waarin de pater familias het voor het zeggen heeft, zeker zolang die voor de basale benodigdheden zorgt.

Vorige Volgende