Vorige week vrijdag was de oorlog in Afghanistan precies tien jaar oud. Zowel in EenVandaag als bij Pauw & Witteman werd die avond hier op teruggekeken en de balans opgemaakt. Wie beide afleveringen heeft gezien moet hebben gedacht dat het om twee verschillende oorlogen ging. In EenVandaag kwam staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen aan het woord. Zijn eerste opmerking zette meteen de toon: 'in zekere zin katapulteren wij dit land vanuit de middeleeuwen in de eenentwintigste eeuw.' Dat kost een hoop tijd, voegde hij meteen toe, maar over honderd jaar zal hier op teruggekeken worden als een 'eerste stap.' Van een verloren oorlog was 'geen sprake.' Door toename van geweld, (zelfmoord)aanslagen en liquidaties karakteriseren velen de situatie in het land als chaos. Knapen ziet het anders. 'Chaos gaat me veel te ver.' Hij interpreteerde de toegenomen zelfmoordaanslagen, via een omweg, zelfs als een lichtpuntje. Ze zouden een 'zekere wanhoop' suggereren van de opstandelingen, 'omdat het niet duidt op grote, georganiseerde offensieven.'
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Dit is een bijdrage van Loe Schout, hoofd van het Cultuur, ICT & Media programma van Hivos.
Agents of change komen er in het Nederlandse ontwikkelingsbeleid bekaaid af. Verrassend genoeg geeft de Wereldbank wél het goede voorbeeld.
Nederland kent op het gebied van maatschappijopbouw in ontwikkelingslanden een lange, internationaal gewaardeerde traditie. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, over wiens rapport de Tweede Kamer vandaag debatteert, bestempelde het als een onderscheidende meerwaarde van het Nederlandse beleid.
Met de goede traditie wordt gebroken. Staatssecretaris van Europese zaken en Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen kondigt aan dat zelfstandige programma’s voor goed bestuur, steun aan media en ‘civic education’ aan de dijk worden gezet. Daarmee negeert hij de stem van Afrikaanse burgers.
Die stem klinkt steeds luider. Net zoals in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, staat ook elders in Afrika een nieuwe generatie op die gewend is om zich mobiel en via internet uit te spreken, contacten te onderhouden en zaken te doen. Zo kunnen Afrikaanse burgers met gebruik van mobiele telefonie en internet tegenwoordig voor het eerst zelf verkiezingen in hun land waarnemen en controleren. Informatie over gevallen van fraude, intimidatie of geweld komt via een e-mail, sms- of twitterbericht snel en direct op een publiek internetplatform. Vrijwilligers en leden van maatschappelijke organisaties verifiëren de berichten. Zij zetten autoriteiten op deze manier onder druk om actie te ondernemen.
Dik tien jaar geleden was Eveline Herfkens (PvdA) minister van ontwikkelingssamenwerking. Zij besloot het aantal landen dat hulp ontving drastisch terug te brengen, tot een stuk of negentien. Nu is het een staatssecretaris die over het onderwerp gaat, Ben Knapen (CDA). Een van zijn belangrijkste voornemens: het aantal landen terugbrengen tot onder de 16. Het zijn er nu 36, terwijl Herfkens er 22 achterliet.
Een tweede oud refrein is dat de hulp meer ten dienste moet staan van het Nederlandse bedrijfsleven. Minder onderwijs en gezondheidszorg, meer infrastructuur en andere ‘harde’ investeringen. De multinationals zelf krijgen overigens steeds meer oog voor de softe kant in de arme landen waar ze opereren. De relatie met ontvangende landen moet minder eenzijdig, zegt Knapen, ongeveer het argument waarom ‘ontwikkelingshulp’ ooit omgedoopt werd in ‘ontwikkelingssamenwerking’, zonder dat er wezenlijk iets veranderde.
Kortom, in de afgelopen tien jaar heeft in elk geval het Nederlandse beleid op dit terrein weinig ontwikkeling doorgemaakt, en te vrezen valt dat dat ook de komende jaren niet het geval zal zijn. En dat terwijl de WRR eerder dit jaar nog een steekhoudend voorstel tot hervormingen deed, waarin meer nadruk ligt op het geven van eerlijke kansen aan arme landen op de wereldmarkt, bijvoorbeeld in de sfeer van handelsvoorwaarden en maatregelen tegen belastingontduiking en corruptie.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
“Amerikaanse verkiezingen wekken compassie op, los van tijd en territorium. Ze voeden een heilzaam geloof in politieke maakbaarheid dat ergens in de jaren negentig in Europa in het graf van de verloren illusies is bijgezet. Daartoe is geen enkele nationale verkiezing in Europa nog in staat. Franse verkiezingen gaan over Frankrijk, Britse over Groot-Brittannië, Duitse over Duitsland. Het gaat niet over celebrities met mondiale allure. Als Sarkozy claimt de planeet te redden, schiet iedereen in de lach.” (Ben Knapen in NRC Handelsblad).
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.