Michel, Rutte en het struikelen over migratie

van Fauke Deceuninck Dat premier Rutte zijn kabinet uitgerekend over het thema migratie liet vallen, kwam onverwachts, en niet in de laatste plaats voor zijn coalitiepartners. Een soortgelijk scenario speelde zich in december 2018 bij de zuiderburen af, toen de Belgische regering-Michel I viel na een impasse over het VN-migratiepact. Ook al is België op politiek vlak geen rolmodel voor Nederland, de VVD had kunnen leren van die Belgische kabinetsval over migratie. De val van de regering-Michel leidde bij de eerstvolgende verkiezingen in mei 2019 tot de zwaarste afstraffing voor coalitiepartijen in 20 jaar. De Vlaams-nationalistische N-VA, die uit de federale regering stapte omwille van haar verzet tegen het Marrakesh-pact, verloor het meeste aantal zetels. De partij had gehoopt te cashen op een harde strijd rond het thema migratie, maar moest uiteindelijk een groot deel van haar stemmen afstaan aan het radicaal-rechtse Vlaams Belang. Van crisis naar crisis naar … val De gelijkenissen tussen het kabinet-Rutte IV en het kabinet-Michel I, en vooral de manier waarop beide aan hun eind kwamen, zijn opvallend. Beide kabinetten wisten zich ondanks meerdere crises overeind te houden. Rutte IV viel niet omwille van de onenigheid over stikstofbeleid, het geklapte Landbouwakkoord, de vertraging in de afhandeling van de Toeslagenaffaire, de inflatie en hoge energieprijzen, klimaat of de gevolgen van de aardgaswinning in Groningen. Een meningsverschil over gezinshereniging voor oorlogsvluchtelingen bleek na anderhalf jaar uiteindelijk de ultieme splijtzwam. In december 2018 was de aanstaande ondertekening van het VN-migratiepact in Marrakesh door premier Charles Michel reden voor N-VA om uit de regering te stappen. De Belgische regering hobbelde toen al 4,5 jaar van de ene crisette naar de andere, en onderhandelde al 2 jaar zonder grote meningsverschillen over de tekst van het migratiepact. In de herfst van 2018 maakte regeringspartij N-VA een bocht en zette zich alsmaar harder af tegen het ‘global compact on migration’ van de Verenigde Naties. De partij vreesde dat het pact – hoewel juridisch niet afdwingbaar - in de rechtbank misbruikt zou worden en dat het meer migranten naar Europa zou lokken. De eerste week van december 2018 was er één van crisisvergaderingen en overlegrondes, die eindigde met een ultimatum van N-VA-voorzitter Bart De Wever aan het adres van premier Michel. Indien die laatste naar Marrakesh zou vertrekken, betekende dat dat hij de N-VA ‘de facto uit de regering ontslaat’. Premier Michel nam de vlucht naar voren en besloot door te gaan met een herschikking van de regering zonder N-VA: het minderheidskabinet Michel II. Onder de dreiging van een motie van wantrouwen in het parlement bood premier Michel eind december zijn ontslag aan de Koning aan en werd het kabinet, tot ver na de verkiezingen van mei 2019, demissionair en begrotingsloos. Tegenvallende verkiezingsresultaten De ommezwaai in het standpunt van N-VA over het migratiepact werd mede beïnvloed door de kritische stemmen in sommige Europese lidstaten, zoals de verklaring van toenmalig Oostenrijks premier Sebastian Kurz om het pact toch niet te ondertekenen. Ook Nederland was kritisch, maar ging overstag na het toevoegen van een interpretatieve nota aan het pact. N-VA voelde daarnaast vooral de hete adem van het Vlaams Belang, die bij de lokale verkiezingen in oktober 2018 goed scoorde met onder meer strenge anti-migratiepropaganda. De demarche van N-VA leidde echter niet tot de verhoopte resultaten voor de partij bij de federale en deelstaatverkiezingen van mei 2019. Hoewel ze de grootste partij bleef, was N-VA tegelijk ook de grootste verliezer. De verkiezingen brachten vooral de grote doorbraak van het Vlaams Belang, dat duidelijk wist te scoren door onder meer het wantrouwen in de politiek dat onder burgers leeft, aan te spreken. De verkiezingscampagne werd niet duidelijk beheerst door één enkel thema, maar migratie was er wel onderdeel van. Zwevende kiezers die vooral graag strengere migratiemaatregelen zien, vinden een partij die anti-migratie al jarenlang als uithangbord heeft dan geloofwaardiger. Ook Rutte IV stond onder druk vanwege de tegenvallende verkiezingsresultaten bij de Provinciale Statenverkiezingen van maart 2023 en de daaropvolgende Eerste Kamerverkiezingen van 30 mei. Na de forse winst van BBB gaf coalitiepartij CDA aan het stikstofbeleid te willen heronderhandelen. Maar premier Rutte werd vooral opgejaagd door zijn eigen achterban, die tijdens het VVD-ledencongres in juni zijn onvrede uitte over het gebrek aan strengere migratiemaatregelen van het kabinet. Begin juli kreeg premier Rutte van zijn partij een deadline om voor het zomerreces met een migratieakkoord te komen. De coalitiepartners konden niet akkoord gaan met strengere regels voor gezinshereniging, waarop Rutte besloot het kabinet te laten vallen. Risico op afstraffing Een kabinet laten vallen, is niet zonder risico. De partij of persoon die als verantwoordelijke wordt aangewezen, kan gezien worden als de aanstoker van politieke en bestuurlijke chaos. Een kabinet laten vallen over migratie, is al zeker niet zonder risico. Het kan het thema migratie tot inzet van de verkiezingscampagne maken, waarbij centrumpartijen doorgaans een genuanceerde - voor veel kiezers dus een onduidelijke - positie innemen. Hoewel VVD zelf duidelijk voorstander is van een strenger migratiebeleid om de instroom te beperken, legt het ook de weg open voor strenge anti-migratieretoriek van radicaal-rechtse partijen, zoals PVV, JA21 of FVD, die hun kans zien. Kiezers die vooral hiernaar op zoek zijn, zullen dan, net zoals in België, waarschijnlijk eerder kiezen voor hardliners ter rechterzijde die van migratie altijd al hun 'unique selling proposition' maakten. De partij die een kabinet laat vallen, zeker over een gevoelig thema als migratie, heeft dus zeker geen garantie op succes bij nieuwe verkiezingen. Dit artikel verscheen eerder bij het Montesquieu Instituut. Fauke Deceuninck is als eindredacteur bij PDC verbonden aan het Montesquieu Instituut.

Door: Foto: Gowy, After Peter Paul Rubens, Public domain, via Wikimedia Commons.

Closing Time | Allegro For Piano And Trashed Tape Recorder

De Vlaamse muzikant, componist en producer Jan De Bock, heeft onder de naam Silent Noise Revolution, een plaat uitgebracht, Insides. De muziek daarop is een concept: minimalistisch pianospel, tegen het modern klassieke aan, gecombineerd met abstracte elektronische geluidjes:

Blieb, piep, kraak brom, ruis, sjoesh, psht, tsjik, tuut, ratel, prrrrt en tik: abstracte geluidjes en stilte, het gaat nergens echt wild tekeer.

Niet voor elk moment van de dag wat mij betreft, (af en toe denk ik, kom nou maar op met die beat) maar intrigerend genoeg door die afwisseling van piano en dat gefriemel aan die knopjes.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Het Gents Universiteitsmuseum

RECENSIE - Er zijn musea die hun deuren konden openen onder gunstiger omstandigheden dan het Gents Universiteitsmuseum. Het ontvangt zijn bezoekers namelijk sinds afgelopen oktober, het begin van de tweede coronagolf. Je gunt de instelling een gelukkiger debuut, want het is een droom van een museum.

Het uitleggen van wetenschap is óók een wetenschap. Het is bijvoorbeeld bekend dat een voorlichter niet volstaan mag met populariseren. Immers, juist degenen die belangstelling ontwikkelen, raken gefrustreerd als ze slechts wat conclusies toegeworpen krijgen en niet kunnen ontdekken hoe we weten wat we weten.

Achttiende-eeuwse uitleg over het plantenrijk, inclusief paddenstoelen (Gents Universiteitsmuseum)

Twijfel

Een oud advies luidt daarom om ook methoden uit te leggen en het wetenschappelijk proces te tonen. Concreter geformuleerd: laat mensen zien dat wetenschap twijfel is. Toon als wetenschapper in het publiek de onzekerheid waarmee je in het lab overlegt met je collega’s.

Dit is ook wat het Gents Universiteitsmuseum wil. Als “museum van de twijfel” stelt het zeven thema’s centraal: het ontdekken van patronen in chaos, het twijfelen, het meten, het modelleren, de verbeelding, het delen van kennis en het netwerk van geleerden. Heel sterk is daarbij dat de informatie op minstens vier niveaus wordt ontsloten: panelen die de thema’s introduceren, tafels waarin het wordt uitgewerkt, vitrines vol voorwerpen en uiteindelijk tablets met informatie per voorwerp. De bezoeker kan zo diep gaan als hij wil.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Death Ride Through Wet Snow

De afgelopen dagen vertoefde ik in Heuvelland, Vlaanderen, dat is. Meer in het bijzonder, in een huisje in Westouter. De zon scheen, de boeren maaiden hun gras, de vogels zongen. En in het dorp was het kermis. Er waren botsauto’s, er was een schiettent,  er was bier, er trad een coverband op, en er was nog een loterij waar ik twee flessen schoonmaakmiddel en een voetbal won. Maar dat is allemaal bezijden waar ik met deze Closing Time naar toe wil.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Closing Time | In Mijn Hoofd

Ik kocht ooit een boek met liedteksten van Raymond van het Groenewoud getiteld Je veux de l’amour, uitgeverij Nijgh & Van Ditmar (Neuk & Van Dattum, zoals Ronald Giphart het noemde). In die uitgave zijn niet al zijn liedteksten verzameld, wel zijn mooiste.

En achterin het boek zit een cd met daarop elf liedjes van Raymond. Maar dan klein uitgevoerd, breekbaar, akoestisch – delicaat is het woord dat ik zocht. Er klinkt een gestopt trompetje hier, en een bescheiden piano daar. (Satie is niet ver weg). En de teksten zijn klein wondertjes. Ik wilde voor deze Closing Time eigenlijk het nummer ‘Het gras is nat’ doen, maar daar kon ik op youtube helaas nergens een uitvoering van vinden. Ik wilde juist die song vanwege Blue Monday, dat was de dag van gisteren. Dat was de dag van de depressie.

Closing Time | Geboren Voe Te Leven

Afgelopen zaterdagavond zappte ik langs de televisiezenders tot ik uitkwam bij Canvas, waar ik middenin een Vlaamse speelfilm viel: ‘Het varken van Madonna’. De film, de onzekere toekomst van een dorpje in een krimpregio, bleek een mengeling te zijn van een streekroman met maatschappijkritische elementen, de last van de geschiedenis, uiteraard wat romantiek, plus wat wonderlijke gebeurtenissen a la de boeken van Gabriel García Márquez. Enfin, zie de Wiki-link hierboven.

Closing Time | Lied van de Zee

Een simpele ballade van Raymond van het Groenewoud. Duidelijk, eenvoudige tekst ook. Lekker kort. Alles wel gelijk helder en in beeld. Geen metafoorgedoe. Maar ik weet inmiddels wel dat als een gedicht of een song zich als simpel presenteert, dat er dan ergens iets verborgen zit, wat zich niet altijd gelijk en altijd presenteert. Ook niet aan iedereen trouwens, je moet er wel een beetje voor open staan, het moet wel van twee kanten komen. Ik heb dat regelmatig met gedichten. Als ik bij mijn moeder ben, die dementeert, dan lees ik haar gedichten voor. Ik lees, zij luistert. En dan pak ik een niks-aan-de-hand-gedicht, klassiekers, kindergedichten, scan ‘m even snel op boobytraps, en begin te lezen. Maar het overkomt me vaker dan me lief is, dat het gedicht me in de laatste of de voorlaatste regel laat struikelen over iets dat ik niet zag. Mijn stem zit klem, en ik veeg over mijn ogen.

Closing Time | Je suis venue te dire que je m’en vais

Dat kon toen allemaal gewoon: rare kleren dragen bij een televisie-optreden. En dat je haren in je ogen hingen. En je liedje zingen met je handen in je zakken. Dat je verder geen danspasjes had, en gewoon op je plek bleef staan. Andere Tijden.  Jo Lemaire had in 1981 een hit met dit liedje van Serge Gainsbourg. Een chanson over een voorbije liefde waarin een dichtregel van Paul Verlaine geciteerd wordt.

Closing Time | Tombe La Neige

Hagel in mei heb ik wel gezien, verleden week was dat. Het roffelde ineens tegen de ramen. Blijft toch een sensatie zo’n fenomeen, dat je grasveldje ineens groen/wit is. Sneeuw heb ik nog niet gezien. Wel zag ik de bloesems van de bomen door de lucht wervelen toen het zo waaide. Het wordt dan zo’n plakkerige kledderdrab op de stoep, niets sierlijks meer aan, toch net als echte sneeuw. Waar wou ik ook alweer heen, o ja, naar Adamo die Tombe La Neige zingt. Over echte sneeuw die valt. Een witte wereld terwijl zijn hart zwart is (het zal een keer niet over een vrouw gaan die er niet is). En dan doet Adamo parlando. En hij praat over kou en gemis, wanhoop en eenzaamheid. En de sneeuw die maar blijft vallen.

Closing Time | Ah Cama Sotz

Omdat we gister al even ingetogen bezig waren, vandaag nog maar een stapje verder het duister in. Ah Cama Sotz is het project van de Belgische DJ en producer Herman Klapholz. Sinds 1993 runt hij dit dark ambient project, en verblijdt hij de wereld met regelmaat met werkjes waar een zeer duistere, getormenteerde ziel uit spreekt. Op zijn eigen website afficheert hij zich als “one of the darkest industrial acts around”.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende