Recensie | Allemaal beestjes

Bacteriën hebben een slechte reputatie. Onterecht, zo blijkt uit ‘Allemaal beestjes’, geschreven door wetenschapsjournalist Jop de Vrieze, waarin hij beschrijft hoe bacteriën, schimmels, virussen en andere micro-organismen op ons lichaam vertoeven. Ze zijn ontzettend belangrijk voor onze gezondheid, zo blijkt uit steeds meer wetenschappelijk onderzoek. De Vrieze vat de stand van zaken van dit dynamische vakgebied samen. De Vriezes fascinatie voor de micro-organismen op ons lichaam begon toen hij ontdekte dat een mens ongeveer anderhalve kilo van dit kleine spul met zich meedraagt. Dit boek is een levendig en openhartig verslag van zijn ontdekkingstocht naar het reilen en zeilen van micro-organismen op het menselijk lichaam. Je komt meer van Jop te weten dan je waarschijnlijk van je beste vrienden weet: in diverse labs leverde hij een potje poep af om de bevolking van zijn eigen darmstelsel te leren kennen. Zijn beschrijving van deze experimenten is een originele en effectieve manier om op luchtige wijze veel informatie over te brengen. De Vrieze reisde voor dit boek van Almere tot Tanzania en ondervroeg onderzoekers die de wondere wereld van de microbiota op het menselijk lichaam proberen te begrijpen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Evolutie in actie

Een mooi, maar ook angstaanjagend experiment dat laat zien hoe bacteriën zich aanpassen aan steeds grotere concentraties antibiotica.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De EHEC-bacterie en het monster van de suggestieve media

Je koopt een keer een rode kool. Of een krop andijvie. Verse radijsjes. En wat doet een weldenkend mens met die groente, eenmaal thuisgekomen en de maaltijd bereidend? Die spoelt de groente eerst schoon onder de kraan. Even die bestrijdingsmiddelen, aarde, insecten, meststoffen, bacteriën en ander ongerief dat diverse problemen bij de vertering kan doen veroorzaken wegspoelen. Dat doe je toch, ongeacht waar de groente vandaan komt? Je spoelt je groente en fruit even schoon. Of het nu uit de biologische teelt komt of uit een megakas doet niet ter zake. Biologisch betekent nu eenmaal niet per definitie schoon en vrij van schadelijke stoffen.

Nu mensen dodelijk besmet raken met Enterohaemorrhagic Escherichia coli (EHEC), is het uiteraard verstandig om de oorzaak hiervan te onderzoeken. Het Bundesinstitut für Risikobewertung bij onze oosterburen had hier in januari volgens Bild al voor gewaarschuwd: “Door contact met uitwerpselen, zoals mest, kan plantaardig voedsel met EHEC besmet worden.” Mest dus. Maar ook mogelijk ook uitwerpselen van dieren die zich door een veldje met sla of wortelen begeven, denk aan hazen, vogels of mollen die zich geen donder aantrekken van de aanwezigheid van de aldaar aanwezige voedselproductie voor menselijke consumptie. Die stoffen kunnen daarnaast ook nog eens overwaaien vanuit belendende percelen. Echter, Bild waagt het alvast om heel voorzichtig een vinger te richten naar een mogelijk verband tussen de biologische teelt en het gebruik van organische mest. Inderdaad. Het is mogelijk. Hoe dan ook, goed wassen en indien nodig koken is dan ook het devies dat Bild meegeeft aan haar lezers.

Maar dan gebeurt het volgende. Het weblog notrickszone.com pikt het verhaaltje op en vergoot de beschuldigende vinger naar de biologische teelt en impliceert dat industrieel vervaardigd voedsel altijd schoon gewassen is en niet door vieze vingers beroerd wordt. Wie de behoefte heeft om eens een half uurtje in een supermarkt op een groenteafdeling te gaan staan moet eens opletten hoeveel vieze vingers, die even daarvoor nog in een neusgat verdiept waren, werden benut om aan kontharen nabij de anus te krabben of zijn gebruikt om het mannelijk lid in de juiste richting te sturen tijdens het urineren, er aan die ‘schone’ tomaten zitten voordat je ze zelf afweegt en aan de kassa afrekent. Om van de nog immer aanwezige bestrijdingsmiddelen op met name geïmporteerde groente en fruit nog maar te zwijgen. In ieder geval is het voor notrickszone.com voldoende aanleiding om het ‘green paradise’ aan de schandpaal te nagelen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De kleinste kolchoz ter wereld

Vanaf heden neemt Sargasso eenmaal per week een bijdrage over van het spraakmakende wetenschapsblog Sciencepalooza. Vandaag een stuk van Lucas Maillette de Buy Wenniger.

boeren op een kolchozVergeet de Franse en de Oktoberrevolutie: het was de apolitieke landbouwrevolutie die ons bestaan écht diepgaand heeft veranderd. Toch zijn we als boerende mensen niet de eersten, want het blijkt dat ook een deel van de sociale amoeben aan primitieve landbouw doet.

Dat Dictyostelium discoideum een bijzondere soort is heb ik op Sciencepalooza al eerder betoogd (zie hier voor achtergrondinformatie), maar het laatste nieuws over dit biologen-knuffelbeest kan ik u niet onthouden. De niet-dier niet-schimmel amoeben blijken namelijk succesvolle kleine boeren te zijn.

De levenscyclus van de bacterie-etende sociale amoeben is gebaseerd op leegvreten van een habitat, waarna de individuele amoeben samenklonteren en uiteindelijk sporen vormen die vervolgens nieuwe habitats kunnen koloniseren. Een Nature paper van deze week laat zien dat ongeveer een derde van de amoebestammen daarbij zijn eigen zaailingen meeneemt in de sporen, waarmee het mogelijk is om in een habitat waar nog geen bacteriën rondfriemelen zelf een bacteriecultuur te starten – om die vervolgens weer op te eten.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende