Op zijn blog Klimaatverandering stelt Bart Verheggen dat de paus met Laudato Si volkomen terecht een moreel issue aansnijdt, onder andere omdat klimaat en armoede op verschillende manieren op elkaar ingrijpen. Hier een deel uit zijn artikel. Met de Encycliek Laudato Si heeft Paus Franciscus klimaatverandering duidelijk als een moreel issue gepresenteerd. En terecht: In de kern gaat de maatschappelijke discussie niet over hockeysticks of over andere details van de wetenschap, maar vooral over ethische vragen en andere aspecten van iemands wereldbeeld. Welke waarde hecht je aan de toekomst in relatie tot het heden? Hoe kunnen we het beste de natuurlijke hulpbronnen, de ‘commons’, verdelen onder de mensen die vandaag leven, en delen met toekomstige generaties? Dit zijn de fundamentele vragen die onder de onenigheid over klimaatverandering verborgen zitten, en die meer expliciet bediscussieerd zouden moeten worden. De encycliek zou daar best eens een belangrijke impuls voor kunnen betekenen. Armoede is ook een belangrijk thema in de Encycliek. Klimaatverandering heeft een disproportioneel groot effect op arme gebieden.
Terwijl de onderhandelingen over een nieuw “steun”pakket zijn geopend is het goed om de menselijke gevolgen van eerdere “steun” aan Griekenland onder ogen te zien. En die zijn, om een understatement te gebruiken, niet fraai.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
COLUMN - Het warmste jaar, de minste regen, de laagste watervoorraden – het gaat maar door. Wat zijn wij mensen toch goed: elk seizoen verslaan we weer een record. Climate change for the win!
In Californië zijn restricties opgelegd aan watergebruik. Wie zijn gazon te rijkelijk besproeit – en misschien was het sowieso geen geweldig idee om een gazon aan te leggen wanneer je feitelijk in een woestijngebied woont, maar alla: ook de zucht naar gras heeft historische wortels – krijgt tegenwoordig fikse boetes.
Maar excessief privégebruik beboeten is niet de oplossing. Het probleem is structureel: we putten de aarde uit, en bedrijven zijn nog steeds ontheven van een realistische belasting op hún gebruik. We straffen privépersonen maar laten de structuur van het misbruik intact. We weten al decennia dat de Colorado, de rivier die zowat alle zuidwestelijke staten van de VS van water voorziet, door structureel misbruik aan het opdrogen is. Een gazon meer of minder besproeien lost dat probleem heus niet op.
Een stuk zuidelijker, in Brazilië, is het watertekort nijpender. In sommige steden daar gaat de kraan tegenwoordig onverwacht dicht en is schoon water een gunst geworden. Afgelopen jaar zaten hele steden er geregeld zonder water, en dit jaar is São Paulo – met 20 miljoen inwoners de grootste stad van heel Zuid-Amerika – ten prooi gevallen aan een serieus watertekort.
OPINIE - Afgelopen oktober en november zond RTL4 het programma Rondkomen in de Schilderswijk uit. Inspiratie voor dit programma was de Britse docuserie Benefits Street. In Groot-Brittannië ontstond nogal wat ophef over Benefits Street. In de eerste aflevering zien we bijvoorbeeld Danny een winkeldiefstal plegen en het ‘verdiende’ geld uitgeven aan drugs. We maken ook kennis met Mark en Becky wiens uitkeringen zijn ingetrokken vanwege uitkeringsfraude. Een man die Fungi wordt genoemd lijkt verontwaardigd dat de sociale dienst hem oproept voor een werkprogramma.
Kijkers maakten via de sociale media hun woede en walging kenbaar en bedreigden enkele van de hoofdfiguren met de dood. De politie werd overspoeld met bezorgde vragen van kijkers. Daar staat tegenover dat Channel 4 ook bijna 2000 klachten ontving van kijkers die juist kritiek hadden op de programmamakers, omdat ze vonden dat de gefilmde bewoners werden uitgebuit ten gunste van entertainment. Ondanks (dankzij?) de ophef zijn deel 2 en een spin-off, Immigration Street, in de maak. En er is dus de Nederlandse spin-off Rondkomen in de Schilderswijk.
Channel 4 beweert een oprecht en onafhankelijk programma te maken dat laat zien hoe het is om in armoede te leven. Ook programmamaker Peter van de Vorst wil een documentaire maken over armoede in Nederland. Maar hoe goed slagen zulke programma’s erin de kijker inzicht te geven in hoe het is om te leven in armoede?
Poverty porn
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Terwijl de zwarte bevolking in Amerikaanse steden als Baltimore opstaat tegen het politiegeweld en de rechteloze positie waarin deze bevolkingsgroep zich bevindt, is het de moeite waard het plaatje iets breder te trekken en te zien welke verwoesting ongebreideld kapitalisme uitlokt in Amerikaanse gemeenschappen, zwart én blank.
In 2012 bevroeg Bill Moyers journalist Chris Hedges over diens samenwerking met tekenaar Joe Sacco over de gevolgen van het kapitalisme voor de Amerikaanse regio’s waar het huishoudt.
Ze maakten een boek over wat ze aantroffen: Days of Destruction, Days of Revolt (2012).
It ain’t a pretty picture.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Want als je echt diep in de shit zit, duurt het wel even voordat je eruit bent:
Roeland van Geuns, lector Armoede en Participatie aan de Hogeschool van Amsterdam, bevestigt deze lezing. ‘Dat zien we ook in voorbeelden uit het verleden: ondanks het feit dat de economie aantrekt, blijft het aantal mensen dat langdurig in armoede leeft, stijgen.’
Volgens Van Geuns is dat de bevolkingsgroep die vaak een beroep doet op voorzieningen als voedselbanken. Juist voor hen is het moeilijk om uit de armoede te komen, zegt Van Geuns: ‘Hoe langer deze groep buiten de arbeidsmarkt staat, hoe moeilijker het voor hen is om werk te krijgen. Iemand die langdurig werkloos is geweest, is onaantrekkelijk voor een werknemer.’ Werkgevers die weer op zoek gaan naar arbeidskrachten kiezen eerder voor iemand die korte tijd zonder werk heeft gezeten. Pas daarna wordt de groep langdurig werklozen aangesproken.
Van Geuns verwacht dat het aantal mensen dat een beroep doet op de voedselbank ook het komende jaar blijft stijgen. ‘Pas als de economie voor langere tijd goede cijfers vertoont, zullen de allerarmsten ervan profiteren.’
SBS6 heeft een nieuw programma: Geld maakt gelukkig. Hierin gaan wanhopige kandidaten met geldproblemen de concurrentie met elkaar aan om tienduizend euro die zij eventueel van het publiek kunnen ontvangen.
Rutger Bregman schreef er het volgende over in De Correspondent:
[Het programma is] een symptoom van een brede verschuiving in het denken over armoede. Het is de verschuiving van solidariteit naar liefdadigheid. […]De verschuiving is al meer dan dertig jaar aan de gang. Werd een probleem als werkloosheid in de jaren zeventig nog als een collectieve uitdaging beschouwd, tegenwoordig wordt het eerder als een individueel probleem gezien. Indertijd ging het over de markt en de overheid, die te weinig banen zouden creëren. Maar anno 2015 zien we werkloosheid eerder als een gevalletje te weinig ‘human capital’, of gewoon een kwestie van luiheid. […]
Al met al is hulp niet langer een recht, maar een gunst. Steeds minder hulp wordt bovendien gefinancierd door belastingplichtige burgers, en steeds meer door gulle gevers (denk bijvoorbeeld aan de voedselbanken, waarvan de eerste pas in 2002 werd opgericht).
Het is niet vaak dat ik instemmend link naar libertarische types, maar soms heeft er eentje een punt:
Notice how our concept of “right and wrong” is strongly linked to “the way we educated upper middle class people live now.”
Zo meldt nu.nl.
Vind ik eigenlijk behoorlijk veel.
In 1990 was het aantal armen 50 procent op een wereldbevolking van toen 5,3 miljard mensen. Dat waren 2,65 miljard mensen. Nu is dat 45 procent van 7 miljard mensen of 3,15 miljard. In absolute getallen zijn er juist 500 miljoen armen bij gekomen. In 1990 consumeerde de armste helft van de wereldbevolking 3 procent van het wereld-bbp en de rijkste helft 97 procent. In 2008 consumeerde de armste helft van de wereldbevolking 2,7 procent van het wereld-bbp en de rijkste helft 97,3 procent. De armste helft heeft zijn bestedingen dus met 10 procent zien teruglopen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
